Nghệ An: Bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào dân tộc Thái
Bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An từ lâu được biết đến là một trong những làng nghề dệt thổ cẩm nổi tiếng của đồng bào dân tộc Thái.
Trong quá trình phát triển, sự cạnh tranh từ các sản phẩm công nghiệp giá rẻ và sự thờ ơ của thế hệ trẻ khiến nghề dệt truyền thống này đứng trước nguy cơ mai một. Nhận thức rõ ràng về nguy cơ này, người dân và chính quyền địa phương cùng nhau thực hiện nhiều biện pháp cụ thể bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm. Qua đó không chỉ giữ gìn văn hóa truyền thống mà còn tạo thêm nguồn thu nhập ổn định cho người dân trong vùng.
![]() |
Sầm Thị Tình, người chắp cánh cho thương hiệu thổ cẩm Hoa Tiến |
Nghề dệt thổ cẩm của người Thái ở bản Hoa Tiến và huyện Quỳ Châu đã có hàng trăm năm lịch sử, mang trong mình những giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái. Trong đời sống hằng ngày, các sản phẩm thổ cẩm không chỉ là vật dụng thiết yếu mà còn là biểu tượng văn hóa, góp phần làm phong phú thêm cuộc sống của người dân nơi đây. Đặc biệt, trong dịp lễ hội, sự kiện của bản làng, thổ cẩm càng trở nên quan trọng hơn, thể hiện rõ sự khéo léo, tài hoa của người thợ dệt.
Trong bối cảnh hiện đại, nghề dệt thổ cẩm đang đối mặt nhiều thách thức. Sự bùng nổ của các sản phẩm công nghiệp với giá rẻ và mẫu mã đa dạng làm giảm nhu cầu đối với những sản phẩm dệt thổ cẩm truyền thống. Thế hệ trẻ do thiếu quan tâm và không được đào tạo đúng cách nên ít tiếp nối nghề dệt của cha ông. Trước tình hình đó, người dân và chính quyền địa phương đã nhận ra tầm quan trọng của công tác bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm.
Ở Hoa Tiến, người Thái không chỉ dệt các loại vải thô, vải sọc, vải ô vuông đơn giản mà còn kết hợp thêu hoa văn. Các kiểu dệt cơ bản như dệt kết hoa văn trên khung, dệt Ikat, dệt thảm mạn, dệt chữ nhân... Hoa văn được thêu qua các thao tác cài, đan trực tiếp trên khung dệt, tạo nên những sản phẩm đẹp mắt và đầy tinh xảo.
Không chỉ tạo thêm việc làm và thu nhập cho người dân, nghề dệt thổ cẩm truyền thống còn góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái.
Chị Lô Thị Luân, một người dân bản Hoa Tiến chia sẻ, từ khi nghề dệt thổ cẩm được khôi phục, phụ nữ trong bản đã có thêm việc làm và thu nhập trong thời gian nông nhàn. Mỗi tháng, gia đình chị có thể kiếm từ 2-3 triệu đồng từ nghề dệt, tùy thời gian và công sức dành cho công việc này. “Ngày xưa, mẹ tôi đã làm nghề dệt thổ cẩm. Đến bây giờ, tôi và các cháu vẫn tiếp tục duy trì nghề này. Với người Thái, dệt thổ cẩm chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, những họa tiết đa dạng, sắc sảo, phản ánh đời sống sinh hoạt, phong tục tập quán, tôn giáo và thiên nhiên của dân tộc Thái”.
![]() |
Câu lạc bộ dệt thổ cẩm xã Thành Sơn, huyện Anh Sơn |
Động lực từ du lịch cộng đồng
Một trong những yếu tố quan trọng giúp nghề dệt thổ cẩm ở Quỳ Châu phát triển bền vững là du lịch cộng đồng. Việc kết hợp du lịch cộng đồng trong công tác bảo tồn nghề dệt giúp người dân địa phương tăng thêm thu nhập. Du khách khi tham gia tour du lịch về Quỳ Châu, đặc biệt là bản Hoa Tiến sẽ được trải nghiệm các công đoạn trong quá trình dệt thổ cẩm, từ việc nuôi tằm, quay tơ đến dệt vải và nhuộm màu tự nhiên.
Hiện nay, ngoài các sản phẩm truyền thống như váy, áo, khăn piêu, thành viên trong Hợp tác xã còn sáng tạo nhiều sản phẩm mới như: khăn tơ tằm, khăn lụa, túi ví, giày dép thổ cẩm, thú bông và vật dụng trang trí trong nhà (vỏ gối, khăn trải bàn). Sản phẩm thổ cẩm Hoa Tiến có màu sắc tự nhiên, tươi tắn, bền đẹp, chủ yếu được dệt từ tơ tằm, bông ngay ở địa phương.
Những năm gần đây, nghề dệt thổ cẩm Quỳ Châu được biết đến rộng rãi hơn qua các hoạt động thương mại quốc tế. Một trong những người tiên phong trong bảo tồn nghề dệt thổ cẩm ở Hoa Tiến là chị Sầm Thị Tình, con gái của bà Sầm Thị Bích.
Sau khi mở cửa hàng tại Hà Nội mang tên "Hoa Tien Brocade" để quảng bá và tìm đầu ra cho sản phẩm thổ cẩm truyền thống, chị Tình đưa sản phẩm thổ cẩm của bản lên các kênh thương mại điện tử, trưng bày tại hội chợ, hội thảo và gần đây, năm 2022, tham gia Hội thảo nghề dệt may truyền thống các nước ASEAN tổ chức tại Malaysia, giới thiệu sản phẩm thổ cẩm của miền Tây xứ Nghệ.
Chính quyền huyện Quỳ Châu đang xây dựng tour du lịch cộng đồng kết hợp các điểm tham quan văn hóa như Bảo tàng văn hóa các dân tộc, hang Bua, thác Khe Bàn và các điểm di tích lịch sử. Mục tiêu của xã Châu Tiến là thu hút hơn 40.000 lượt khách mỗi năm, tổng thu nhập đạt khoảng 13 tỷ đồng.
Hiện nay, ở bản Hoa Tiến có 2 hợp tác xã (HTX) dệt thổ cẩm. Sản phẩm làm ra bao nhiêu, được HTX thu mua hết bấy nhiêu. Các sản phẩm thổ cẩm cũng ngày càng đa dạng, phong phú hơn vừa giữ được nét truyền thống bản sắc văn hóa dân tộc vừa bắt nhịp với xu hướng và thị hiếu của thời đại. Nhiều sản phẩm như khăn, túi, chăn, gối, quần áo, vật dụng trang trí, đồ lưu niệm... được bày bán trong các hội chợ, sự kiện văn hóa trong và ngoài tỉnh hiện đã có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Từ đó góp phần quảng bá văn hóa dân tộc và tăng thu nhập cho người dân địa phương. Những năm gần đây, sản phẩm của HTX làng nghề thổ cẩm Hoa Tiến được người dân đưa lên nhiều kênh online, giới thiệu đến khách hàng trong và ngoài nước. |
Tin liên quan

Yên Thái - Bảo tồn và phục dựng nghề làm giấy dó
19:53 | 02/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đồng Tháp: Bảo tồn, phát triển các làng nghề truyền thống
11:34 | 02/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Long An: Chương trình Bảo tồn và phát triển làng nghề trên địa bàn huyện Thạnh Hóa
08:29 | 31/03/2025 Tin tức
Tin mới hơn

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 | 19/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 | 18/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Lát Càng Long” – Khẳng định vị thế, mở rộng thị trường cho sản phẩm làng nghề
13:36 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Phát triển bền vững Làng nghề trồng dâu nuôi tằm xã Hòa Phong
13:30 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Ước Lễ làng nghề giò chả 500 tuổi
14:40 | 15/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: "Ông Dư bài chòi" một di sản sống của văn hóa làng biển Nhơn Hải
10:50 | 14/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Bá Dương Nội đón nhận danh hiệu: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và nghề truyền thống Hà Nội
18:00 | 12/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề đúc đồng nghìn năm tuổi ở xứ Thanh
14:45 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ giỗ tổ Hùng Vương 2025 Trang nghiêm - Thành kính - Gắn kết triệu con tim đất Việt
14:35 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thêu liển hài ở Mường Chà
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bến Tre: Giữ nghề đan lát truyền thống hàng 100 năm tuổi ở Ba Tri
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân giữ hồn hát Then trong nhịp sống hiện đại
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề ăn cơm dưới đất, làm việc trên trời
14:28 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thổ cẩm Khmer - An Giang
14:28 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển nghề truyền thống gắn với xây dựng nông thôn mới ở Thọ Xuân
14:49 | 09/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Quảng Nam: Ông chủ 8X làm nước mắm truyền thống thu hơn 4 tỷ đồng mỗi năm
21:16 | 08/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phu nhân Chủ tịch Quốc hội tham quan cơ sở gốm truyền thống ở Thủ đô Tashkent của Uzbekistan
21:14 | 08/04/2025 Tin tức

Giữ “lửa” cho nghề rèn Đa Sỹ
09:33 | 04/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề nuôi cá triệu đô
14:55 | 03/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 Làng nghề, nghệ nhân

50 đại biểu kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang.
15:56 Tin tức

Thanh Háo: Thọ Xuân phát triển làng nghề gắn với xây dựng nông thôn mới
14:01 Nông thôn mới

Hà Nội trình Thủ tướng công nhận “Thành phố hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới năm 2024”.
14:01 Nông thôn mới

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 Làng nghề, nghệ nhân