Nghệ nhân gốm da chu truyền nghề cho thế hệ trẻ
Nay tuổi đã cao, nhưng nghệ nhân ưu tú Đặng Trần Hiền vẫn dồn tâm huyết nghiên cứu, chế tác những sản phẩm gốm thủ công độc đáo, tinh xảo hơn. Đi với đó, ông luôn trăn trở, mong sao có điều kiện để tiếp tục truyền nghề lại cho thế hệ trẻ kế tục duy trì, phát triển mà vẫn chưa thực hiện được.
Nghệ nhân Đặng Trần Hiền đắp tượng họa sỹ Thọ Vân |
Vào ngày đầu tháng 9/2023 chúng tôi đến gặp ông ở lò gốm tại gia " Đặng Trần Tâm" khi ông vừa cho ra lò một tác phẩm gốm độc đáo mới nhất có tên là " Mai giàng tiền".
Đây là bộ ấm chén pha trà gồm 7 món có 2 lớp được trổ thủng với những hoa văn nhỏ li ti cực kỳ tinh xảo.
Ông cho hay: Để có được tác phẩm này ông đã mất nhiều tháng nghiên cứu, thử nghiệm và cũng đã không ít lần thất bại. Bởi công nghệ chế tác hoàn toàn thủ công, yêu cầu độ chính xác rất cao, mọi chi tiết đều phải cắt, gọt, tỉa, trổ bằng tay nếu chỉ sai sót một chút là hỏng sản phẩm và thời gian thực hiện cũng không thể kéo dài vì phôi đất sét nhanh khô, không thể tiếp tục thực hiện được, rồi công đoạn nung cũng phải rất cẩn trọng vì nó rất mỏng. Tuy đây không phải là tác phẩm đầu tiên trong số các tác phẩm tinh xảo mà tôi đã chế tác thuộc dòng gốm da chu 2 lớp. Tuy nhiên, tác phẩm này rất khó thực hiện thành công nếu người thợ gốm không có kinh nghiệm, tính kiên trì, tỉ mỉ và đôi bàn tay điêu luyện.
Ông Hiền cũng cho hay, đã có một người khách khi biết tôi vừa hoàn thành sản phẩm này đã đến xem và đề nghị để lại cho họ với giá 20 triệu đồng. Điểm đặc biệt của bộ ấm chén này là khi pha trà cách nhiệt rất tốt, không bị nóng ra ngoài, trà pha để cả ngày không bị biến chất, không nồng, lọ đựng trà để lâu không bị mốc...sản phẩm không có độc tố vì được làm từ 100% đất sét đã được tuyển chọn kỹ, không pha trộn phẩm màu hay tráng men. Đây cũng là điểm chất lượng chung của tất cả các sản phẩm gốm da chu do lò gốm gia đình tôi làm ra...
Trong căn nhà cấp 4 chưa đầy 40 m2 lụp sụp, mái lợp tôn, tường không trát nham nhở, ông Hiền cho biết căn nhà này được xây từ nhiều chục năm trước vừa là nơi trưng bày các sản phẩm gốm và cũng là xưởng nghiên cứu, sản xuất. Tại đây trưng bày hàng trăm tác phẩm gốm da chu do bố ông và ông chế tác từ trước trở về đây như: những bức tượng, lọ hoa, ấm chén, lọ đựng trà các loại, đỉnh để đốt hương trầm... Tất cả đều có màu nâu đỏ đặc trưng của gốm da chu. Cùng những bộ huy chương, bằng khen, giải thưởng...trong và ngoài nước mà bố ông (cố nghệ nhân Đặng Trần Tâm) và ông được trao tặng.
Ông Hiền chia sẻ: Từ thập niên 70, bố ông, cố nghệ nhân Trần Tâm sau nhiều năm tìm tòi học hỏi, nghiên cứu, lao tâm khổ tứ đã cho ra lò nhiều sản phẩm gốm da chu rất được ưa chuộng, không những tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu đi các quốc gia khác như Liên Xô (cũ), Nhật Bản và một số nước trong khu vực. Đặc biệt năm 1979 Tổng bí thư Lê Duẩn đã trực tiếp đến thăm xưởng, khen ngợi và động viên bố tôi tiếp tục nghiên cứu, sản xuất ra nhiều sản phẩm hơn nữa để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu...Với những sản phẩm gốm da chu độc đáo, chất lượng cao bố tôi đã vinh dự được vinh danh là 1 trong 10 thợ giỏi của cả nước. Những năm đó tôi được bố cho tham gia cùng ông sản xuất các sản phẩm gốm xuất khẩu và được ông truyền dạy cho một số những bí quyết, kinh nghiệm làm nghề cơ bản.
Năm 2003 do sức khỏe yếu nên bố tôi không thể tiếp tục làm nghề được và lò gốm cũng phải tạm dừng hoạt động. Một mình không thể cáng đáng được nên tôi đành phải chuyển sang nhiều nghề khác để kiếm sống. Năm 2005 bố tôi mất. Trước lúc lâm chung ông đã căn dặn và mong muốn tôi tiếp tục kế nghiệp, phát triển nghề gốm của gia đình và truyền lại cho đời sau.
Vì thế, năm 2006 tôi quyết định gây dựng lại lò gốm. Tuy nhiên, ban đầu đã gặp phải không ít những khó khăn vì khi bố tôi ra đi có nhiều bí quyết nghề mà ông không kịp truyền lại...Sau hơn 2 năm trở lại làm nghề, với không ít lần lò xây xong phải đập đi xây lại...Nhưng với sự nỗ lực và sự động viên trợ giúp của gia đình nhất là người bạn đời của tôi (bà cũng là học trò học nghề tại lò gốm của gia đinh tôi từ thời chúng tôi chưa lấy nhau)...Và rồi những mẻ gốm da chu cũng ra đời, chất lượng không thua kém những sản phẩm trước đây.
Được biết những sản phẩm gốm da chu do cố nghệ nhân Trần Tâm và con trai là nghệ nhân Đặng Trần Hiền chế tác ra đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng cao. Như: năm 1980 tại hội chợ triển lãm ở Liên Xô cũ gốm da chu được nhiều người nước ngoài ngưỡng mộ, được vinh dự nhận giải thưởng của Đoàn thanh niên Côm-xô-môn; Giải Ba- giải thưởng sáng tạo kiểu dáng sản phẩm Golden-V (2006); Giải Khuyến khích tại Triển lãm- Hội thi sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hải Phòng 2007; Cúp vàng tại Triển lãm hội thi mỹ thuật ứng dụng vùng duyên hải phía Bắc (2011) và rất nhiều giải thưởng khác. Năm 2016 ông vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú.
Là người rất tâm huyết với nghề nên ông luôn nung nấu ý tưởng truyền dạy cho lớp trẻ kế tục, nhưng ông không có khả năng về tài chính. Năm 2007 cơ may đến với ông đó là một tổ chức bảo trợ của Australia đã đồng ý tài trợ cho dự án dạy nghề của ông 85.000 USD .nhớ lời dặn của người cha (nghệ nhân Đặng Trần Tâm) trước khi mất, nên ông đã về mở lớp dạy truyền nghề cho 50 học viên ở quê hương ông (xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh). Lớp dạy nghề đã thành công ngoài sự mong đợi. Sau khi kết thúc ông đã chuyển giao công nghệ cho xã rồi trở về Hải Phòng vừa tiếp tục nghiên cứu, sản xuất và mở lớp truyền dạy cho hơn 100 học viên, trong số học trò của ông có nhiều người đạt danh hiệu nghệ nhân, tiêu biểu như nghệ nhân dân gian Phạm Anh Vượng ở quận Lê Chân...Ngoài ra ông còn tổ chức trại sáng tác cho hội nghệ nhân qua đó ông đã chế tác ra nhiều tác phẩm đặc thù phục vụ cho mùa du lịch Hải Phòng 2013 như lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, bến Tam Bạc, chùa Hàng ....nhiều tác phẩm đã đạt giải trong triển lãm và hội thi hoa phượng HANDMADE 2015 ...
Hiện nay ông rất mong muốn cùng các nghệ nhân tiếp tục mở các lớp dạy truyền nghề gốm da chu, điêu khắc cho lớp trẻ thành phố Cảng, nhưng lực bất tòng tâm vì không có địa điểm cũng như khả năng đầu tư tài chính nên rất mong có sự quan tâm của các cấp chính quyền Trung ương, thành phố, các nhà đầu tư có tâm huyết với các sản phẩm nghề gốm để duy trì, phát triển nghề độc đáo này không để bị thất truyền...
Tin liên quan
Gốm đỏ Vĩnh Long - nét đặc trưng riêng
15:06 | 11/01/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề gốm cổ Kim Lan - Nâng cao giá trị sản phẩm làng nghề
11:53 | 13/12/2023 OCOP
Bảo tồn, phát triển nghề gốm Biên Hòa
09:27 | 01/12/2023 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 | 26/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Tuy Phước tổ chức Phiên chợ giới thiệu sản phẩm OCOP
22:05 Tin tức
Mặt trận Tổ quốc xã Thọ Văn tích cực góp phần xây dựng nông thôn mới
17:31 Nông thôn mới
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 Làng nghề, nghệ nhân
Rộn ràng Lễ hội Bánh dân gian Nam bộ
17:24 Văn hóa - Xã hội
Bình Định hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP
17:22 OCOP