Nghệ nhân gốm da chu truyền nghề cho thế hệ trẻ
Nay tuổi đã cao, nhưng nghệ nhân ưu tú Đặng Trần Hiền vẫn dồn tâm huyết nghiên cứu, chế tác những sản phẩm gốm thủ công độc đáo, tinh xảo hơn. Đi với đó, ông luôn trăn trở, mong sao có điều kiện để tiếp tục truyền nghề lại cho thế hệ trẻ kế tục duy trì, phát triển mà vẫn chưa thực hiện được.
![]() |
Nghệ nhân Đặng Trần Hiền đắp tượng họa sỹ Thọ Vân |
Vào ngày đầu tháng 9/2023 chúng tôi đến gặp ông ở lò gốm tại gia " Đặng Trần Tâm" khi ông vừa cho ra lò một tác phẩm gốm độc đáo mới nhất có tên là " Mai giàng tiền".
Đây là bộ ấm chén pha trà gồm 7 món có 2 lớp được trổ thủng với những hoa văn nhỏ li ti cực kỳ tinh xảo.
Ông cho hay: Để có được tác phẩm này ông đã mất nhiều tháng nghiên cứu, thử nghiệm và cũng đã không ít lần thất bại. Bởi công nghệ chế tác hoàn toàn thủ công, yêu cầu độ chính xác rất cao, mọi chi tiết đều phải cắt, gọt, tỉa, trổ bằng tay nếu chỉ sai sót một chút là hỏng sản phẩm và thời gian thực hiện cũng không thể kéo dài vì phôi đất sét nhanh khô, không thể tiếp tục thực hiện được, rồi công đoạn nung cũng phải rất cẩn trọng vì nó rất mỏng. Tuy đây không phải là tác phẩm đầu tiên trong số các tác phẩm tinh xảo mà tôi đã chế tác thuộc dòng gốm da chu 2 lớp. Tuy nhiên, tác phẩm này rất khó thực hiện thành công nếu người thợ gốm không có kinh nghiệm, tính kiên trì, tỉ mỉ và đôi bàn tay điêu luyện.
![]() |
Ông Hiền cũng cho hay, đã có một người khách khi biết tôi vừa hoàn thành sản phẩm này đã đến xem và đề nghị để lại cho họ với giá 20 triệu đồng. Điểm đặc biệt của bộ ấm chén này là khi pha trà cách nhiệt rất tốt, không bị nóng ra ngoài, trà pha để cả ngày không bị biến chất, không nồng, lọ đựng trà để lâu không bị mốc...sản phẩm không có độc tố vì được làm từ 100% đất sét đã được tuyển chọn kỹ, không pha trộn phẩm màu hay tráng men. Đây cũng là điểm chất lượng chung của tất cả các sản phẩm gốm da chu do lò gốm gia đình tôi làm ra...
Trong căn nhà cấp 4 chưa đầy 40 m2 lụp sụp, mái lợp tôn, tường không trát nham nhở, ông Hiền cho biết căn nhà này được xây từ nhiều chục năm trước vừa là nơi trưng bày các sản phẩm gốm và cũng là xưởng nghiên cứu, sản xuất. Tại đây trưng bày hàng trăm tác phẩm gốm da chu do bố ông và ông chế tác từ trước trở về đây như: những bức tượng, lọ hoa, ấm chén, lọ đựng trà các loại, đỉnh để đốt hương trầm... Tất cả đều có màu nâu đỏ đặc trưng của gốm da chu. Cùng những bộ huy chương, bằng khen, giải thưởng...trong và ngoài nước mà bố ông (cố nghệ nhân Đặng Trần Tâm) và ông được trao tặng.
![]() |
Ông Hiền chia sẻ: Từ thập niên 70, bố ông, cố nghệ nhân Trần Tâm sau nhiều năm tìm tòi học hỏi, nghiên cứu, lao tâm khổ tứ đã cho ra lò nhiều sản phẩm gốm da chu rất được ưa chuộng, không những tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu đi các quốc gia khác như Liên Xô (cũ), Nhật Bản và một số nước trong khu vực. Đặc biệt năm 1979 Tổng bí thư Lê Duẩn đã trực tiếp đến thăm xưởng, khen ngợi và động viên bố tôi tiếp tục nghiên cứu, sản xuất ra nhiều sản phẩm hơn nữa để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu...Với những sản phẩm gốm da chu độc đáo, chất lượng cao bố tôi đã vinh dự được vinh danh là 1 trong 10 thợ giỏi của cả nước. Những năm đó tôi được bố cho tham gia cùng ông sản xuất các sản phẩm gốm xuất khẩu và được ông truyền dạy cho một số những bí quyết, kinh nghiệm làm nghề cơ bản.
Năm 2003 do sức khỏe yếu nên bố tôi không thể tiếp tục làm nghề được và lò gốm cũng phải tạm dừng hoạt động. Một mình không thể cáng đáng được nên tôi đành phải chuyển sang nhiều nghề khác để kiếm sống. Năm 2005 bố tôi mất. Trước lúc lâm chung ông đã căn dặn và mong muốn tôi tiếp tục kế nghiệp, phát triển nghề gốm của gia đình và truyền lại cho đời sau.
Vì thế, năm 2006 tôi quyết định gây dựng lại lò gốm. Tuy nhiên, ban đầu đã gặp phải không ít những khó khăn vì khi bố tôi ra đi có nhiều bí quyết nghề mà ông không kịp truyền lại...Sau hơn 2 năm trở lại làm nghề, với không ít lần lò xây xong phải đập đi xây lại...Nhưng với sự nỗ lực và sự động viên trợ giúp của gia đình nhất là người bạn đời của tôi (bà cũng là học trò học nghề tại lò gốm của gia đinh tôi từ thời chúng tôi chưa lấy nhau)...Và rồi những mẻ gốm da chu cũng ra đời, chất lượng không thua kém những sản phẩm trước đây.
![]() |
Được biết những sản phẩm gốm da chu do cố nghệ nhân Trần Tâm và con trai là nghệ nhân Đặng Trần Hiền chế tác ra đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng cao. Như: năm 1980 tại hội chợ triển lãm ở Liên Xô cũ gốm da chu được nhiều người nước ngoài ngưỡng mộ, được vinh dự nhận giải thưởng của Đoàn thanh niên Côm-xô-môn; Giải Ba- giải thưởng sáng tạo kiểu dáng sản phẩm Golden-V (2006); Giải Khuyến khích tại Triển lãm- Hội thi sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hải Phòng 2007; Cúp vàng tại Triển lãm hội thi mỹ thuật ứng dụng vùng duyên hải phía Bắc (2011) và rất nhiều giải thưởng khác. Năm 2016 ông vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú.
Là người rất tâm huyết với nghề nên ông luôn nung nấu ý tưởng truyền dạy cho lớp trẻ kế tục, nhưng ông không có khả năng về tài chính. Năm 2007 cơ may đến với ông đó là một tổ chức bảo trợ của Australia đã đồng ý tài trợ cho dự án dạy nghề của ông 85.000 USD .nhớ lời dặn của người cha (nghệ nhân Đặng Trần Tâm) trước khi mất, nên ông đã về mở lớp dạy truyền nghề cho 50 học viên ở quê hương ông (xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh). Lớp dạy nghề đã thành công ngoài sự mong đợi. Sau khi kết thúc ông đã chuyển giao công nghệ cho xã rồi trở về Hải Phòng vừa tiếp tục nghiên cứu, sản xuất và mở lớp truyền dạy cho hơn 100 học viên, trong số học trò của ông có nhiều người đạt danh hiệu nghệ nhân, tiêu biểu như nghệ nhân dân gian Phạm Anh Vượng ở quận Lê Chân...Ngoài ra ông còn tổ chức trại sáng tác cho hội nghệ nhân qua đó ông đã chế tác ra nhiều tác phẩm đặc thù phục vụ cho mùa du lịch Hải Phòng 2013 như lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, bến Tam Bạc, chùa Hàng ....nhiều tác phẩm đã đạt giải trong triển lãm và hội thi hoa phượng HANDMADE 2015 ...
Hiện nay ông rất mong muốn cùng các nghệ nhân tiếp tục mở các lớp dạy truyền nghề gốm da chu, điêu khắc cho lớp trẻ thành phố Cảng, nhưng lực bất tòng tâm vì không có địa điểm cũng như khả năng đầu tư tài chính nên rất mong có sự quan tâm của các cấp chính quyền Trung ương, thành phố, các nhà đầu tư có tâm huyết với các sản phẩm nghề gốm để duy trì, phát triển nghề độc đáo này không để bị thất truyền...
Tin liên quan

Bảo tồn, phát triển nghề gốm Biên Hòa
09:27 | 01/12/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Về Dưỡng Động chiêm ngưỡng màu phù sa trên gốm
10:21 | 09/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân "bàn tay vàng" Đồng Văn Duy đột phá trong công nghệ sản xuất đồ Gốm
10:01 | 03/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn

Hà Nội tôn vinh giá trị làng nghề truyền thống
10:13 | 01/12/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Xây dựng thương hiệu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề
10:12 | 01/12/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Tinh hoa làng nghề gốm sứ Bát Tràng
10:12 | 01/12/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Chuyện về nhà thơ có đôi "bàn tay vàng" và những tác phẩm chân dung gò đồng "độc bản" có một không hai
10:18 | 30/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Vĩnh Phúc: gìn giữ và phát triển nghề rèn truyền thống
15:40 | 29/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề rượu Quán Đế nổi tiếng xứ Nẫu
09:29 | 28/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Rực rỡ tăm hương Quảng Phú Cầu
09:07 | 28/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Về làng nghề trầm hương nổi tiếng ở Phúc Trạch
08:08 | 28/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Khai mạc Lễ hội thiết kế sáng tạo làng nghề thủ công mỹ nghệ Sơn Đồng năm 2023
13:56 | 25/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Nhớ mãi canh măng mực Bát Tràng
09:00 | 24/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Những nghệ nhân sinh vật cảnh tạo hàng "siêu phẩm" có giá trị kinh tế cao
08:58 | 24/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Phát huy, bảo tồn giá trị truyền thống làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp
10:55 | 22/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

(Hoàn Kiếm) Triển lãm gốm Bát Tràng cùng gốm Đông Hòa
14:33 | 20/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

( Long Biên) Khai mạc triển lãm Chung một sợi dây
13:50 | 20/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Hơn 1.000 đặc sản vùng miền hội tụ tại huyện Thanh Trì
22:00 | 16/11/2023 OCOP

Cựu binh già "thổi hồn" vào than đá
14:24 | 16/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Người dân Kẻ Vạn "giữ lửa nghề" nước nắm truyền thống
14:24 | 16/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Chi hội Khoa học lịch sử quân sự Thành phố Hải Phòng, chặng đường 30 năm xây dựng, hoạt động và phát triển
14:23 | 16/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ nghề trang phục truyền thống Dao tiền làng Khuổi Hoa
14:00 | 16/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề mộc ở Lũng Hạ nhộn nhịp dịp cuối năm
10:27 | 15/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển làng nghề hướng tới xu thế tiêu dùng hiện đại
10:13 | 14/11/2023 Làng nghề, nghệ nhân



Hợp tác, đoàn kết quốc tế hướng tới giảm thiểu biến đổi khí hậu
11:17 Tin tức

Hà Nội tôn vinh giá trị làng nghề truyền thống
10:13 Làng nghề, nghệ nhân

Xây dựng thương hiệu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề
10:12 Làng nghề, nghệ nhân

Tinh hoa làng nghề gốm sứ Bát Tràng
10:12 Làng nghề, nghệ nhân

Tiền Giang: Quảng bá văn hóa, du lịch làng cổ Đông Hòa Hiệp
09:29 Văn hóa - Xã hội










