Nghề dệt cổ truyền của người Thái ở Tây Bắc trong cuộc sống hiện đại
Người Thái là một trong 54 dân tộc ở nước ta. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, dân tộc Thái đã góp công sức lớn lao đáng ghi nhận vào truyền thống xây dựng và bảo vệ đất nước Việt Nam. Đó cũng chính là quá trình người Thái tạo lập ra những giá trị văn hóa mang đậm bản sắc tộc người, đóng góp vào kho tàng di sản văn hóa các dân tộc Việt Nam. Bởi vậy, việc nghiên cứu văn hóa của người Thái ở nước ta là một trong những vấn đề quan trọng và cấp thiết nhằm góp phần nhận thức văn hóa và lịch sử của dân tộc Thái cũng như sự đóng góp của văn hóa Thái vào văn hóa Việt Nam. Thông qua đó góp phần nghiên cứu các mối quan hệ của văn hóa Thái với các nhóm Thái ở những vùng khác nhau trên đất nước ta, cũng như với văn hóa của người Thái trong khu vực Đông Nam Á.
![]() |
Dệt thổ cẩm là nghề truyền thống được người Thái Mai Châu giữ gìn theo thời gian. |
Ở Việt Nam, vùng núi rừng Tây Bắc là một trong những địa bàn sinh tụ lâu đời của người Thái với hai nhóm Thái chính là Thái Trắng và Thái Đen ngoài ra người Thái còn ở vùng Thanh – Nghệ. Ở Tây Bắc người Thái đã sáng tạo nên những giá trị văn hóa truyền thống khá đặc sắc, trong đó có nghề dệt được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, đây là 1 nghề thủ công có tính tiêu biểu và đặc thù trong sinh hoạt kinh tế văn hóa của người Thái, nó có vai trò thiết yếu trong cuộc sống con người. Hoạt động của nghề dệt của người Thái đã và đang góp phần quan trọng vào việc đảm bảo và nâng cao đời sống cư dân và phát triển kinh tế xã hội, văn hóa truyền thống tộc người. Hơn thế nữa nghề dệt cổ truyền của người Thái đã biểu hiện và phản ánh khá tiêu biểu những đặc điểm kinh tế xã hội văn hóa của họ. Nghiên cứu nghề dệt của người Thái từ truyền thống đến hiện đại, nhìn từ góc độ dân tộc học và khía cạnh văn hóa, sản xuất ban đầu nhằm lý giải những vấn đề về nguồn gốc và quá trình phát triển của nghề dệt, về các đặc điểm kinh tế - xã hội của người Thái và các mối quan hệ giao lưu kinh tế - văn hóa giữa người Thái với các tộc người khác trong khu vực, cũng như giữa văn hóa Thái với văn hóa của người Thái trong các khu vực của Tây Bắc cũng như giữa văn hóa Thái của người Thái trong khu vực của Việt Nam và ở Đông Nam Á. Những đặc điểm rút ra được trên cơ sở phân tích, hệ thống hóa vấn đề nghiên cứu, sẽ góp thêm tư liệu, cứ liệu khoa học cần thiết để nghiên cứu văn hóa Thái trong nền văn hóa Việt Nam thống nhất và đa dạng các sắc thái tộc người.
![]() |
Sản phẩm từ Thổ cẩm - người Thái |
Trong di sản thủ công nghiệp Việt Nam, cùng với nghề gốm, nghề liệu kim, nghề dệt trở thành nghề thủ công có vị trí đặc biệt, không thể thiếu trong đời sống cư dân. Việc nghiên cứu nghề dệt cổ truyền của người Thái không chỉ dừng ở việc miêu tả kỹ thuật, hiện vật một cách đơn thuần phiến diện, tách khỏi đời sống tộc người mà phải đặt nó trong mối quan hệ hữu cơ giữa đối tượng nghiên cứu với chủ nhân sáng tạo ra nó. Nghiên cứu nghề dệt cổ truyền của người Thái dưới góc độ dân tộc học không thể dừng lại ở việc khai thác các tri thức dân gian về kỹ thuật mà còn phải phân tích, lý giải những giá trị nhân văn, tư duy thẩm mỹ, tâm thức dân gian…của người Thái ở Tây Bắc. Cụ thể là ở hai vùng Yên Châu (Sơn La) của người Thái Đen và Mai Châu (Hòa Bình)của người Thái Trắng thông qua hàng loạt các hình thức biểu hiện và sử dụng sản phẩm dệt của họ trong tập quán, tín ngưỡng, lễ hội. Nghiên cứu họa tiết, hoa văn trên sản phẩm thể hiện nhân sinh quan, tâm lý tộc người qua từng thời đại trong tiến trình lịch sử.
Trong những năm gần đây nhờ công cuộc hiện đại đổi mới kinh tế và phát triển du lịch ở miền núi Tây Bắc đã tác động tích cực mạnh mẽ vào việc phục hồi và phát triển nghề thủ công truyền thống của một số dân tộc ít người ở các địa phương khác nhau, trong đó có nghề dệt truyền thống của người Thái Trắng ở Mai Châu (Hòa BÌnh) và người Thái Đen ở Yên Châu (Sơn La).
![]() |
Gối (moan) người Thái |
Sự hồi sinh này, một mặt do sự thúc đẩy của kinh tế thị trường, mặt khác cũng chính là xuất phát từ nhu cầu của xã hội nước ta nói chung đã có phần được nâng cao. Ở thành thị hàng dệt thổ cẩm của người Thái trở thành mốt của nam nữ thanh niên, có những bộ sưu tập mốt cách điệu từ trang phục dân tộc Thái đã góp mặt trong các cuộc trình diễn mốt thời trang trong và ngoài nước. Một điều qua trọng hơn nữa là người Thái, những chủ nhân sang tạo của nghề dệt truyền thống vẫn sử dụng một cách trang trọng bộ trang phục dân tộc Thái trong các dịp lễ hội, đám cưới, đám tang của cuộc sống cộng đồng, việc trao truyền nghề dệt cho con gái từ 7 đến 10 tuổi vẫn được các bà các mẹ chú trọng vì lẽ đó nghề dệt cổ truyền vẫn tồn tại bền bỉ cùng năm tháng như một điều tự nhiên trong cuộc sống của người dân tộc Thái ở Tây Bắc.
Tin liên quan

Nâng cao vị thế sản phẩm OCOP miền núi Quảng Ngãi
15:03 | 14/02/2025 OCOP

Phú Thọ: Phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch
15:03 | 14/02/2025 Du lịch làng nghề

100% xã dân tộc, miền núi của Hà Nội đạt chuẩn nông thôn mới
13:44 | 31/12/2024 Tin tức
Tin mới hơn

Phát triển kinh tế tư nhân – Đòn bẩy cho một việt nam thịnh vượng
10:03 | 21/03/2025 Nghiên cứu trao đổi

Bảo tồn và phát triển không gian kiến trúc làng nghề truyền thống
09:45 | 13/03/2025 Nghiên cứu trao đổi

Nâng cao năng lực marketing xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt nam
15:44 | 06/03/2025 Nghiên cứu trao đổi

Bảo tồn, phát huy giá trị làng nghề truyền thống tích hợp văn hóa đa giá trị
11:40 | 01/03/2025 Nghiên cứu trao đổi

Bao bì và thương hiệu sản phẩm làng nghề
21:08 | 20/02/2025 Nghiên cứu trao đổi

Giải bài toán bảo vệ môi trường làng nghề
19:28 | 13/02/2025 Nghiên cứu trao đổi
Tin khác

Kết nối nhà thiết kế - doanh nghiệp Tăng giá trị hàng thủ công mỹ nghệ
15:29 | 21/01/2025 Nghiên cứu trao đổi

Gian nan hành trình vươn tầm đặc sản OCOP 5 sao
14:44 | 14/01/2025 Nghiên cứu trao đổi

Kết nối nhà thiết kế - doanh nghiệp Tăng giá trị hàng thủ công mỹ nghệ
15:28 | 05/01/2025 Nghiên cứu trao đổi

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì họp hội đồng cấp Nhà nước xét tặng danh hiệu nghệ nhân thủ công mỹ nghệ
09:22 | 17/12/2024 Nghiên cứu trao đổi

Giải pháp phát triển thủ công mỹ nghệ bền vững
09:24 | 09/12/2024 Nghiên cứu trao đổi

Một số nghề thủ công truyền thống của người Mường ở Tân Lạc Hòa Bình
09:23 | 09/12/2024 Nghiên cứu trao đổi

Cần đa dạng mẫu mã sản phẩm làng nghề để đẩy mạnh xuất khẩu
13:51 | 06/12/2024 Nghiên cứu trao đổi

Thực trạng xuất khẩu hàng Thủ công mỹ nghệ ở Việt Nam
09:08 | 28/11/2024 Nghiên cứu trao đổi

Cần sự gắn kết giữa nhà sản xuất, nhà thiết kế mẫu mã sản phẩm, mẫu bao bì và xây dựng thương hiệu sản phẩm thủ công mỹ nghệ
11:00 | 26/11/2024 Nghiên cứu trao đổi

Vì sao ô nhiễm môi trường làng nghề chưa được giải quyết triệt để?
08:56 | 14/11/2024 Nghiên cứu trao đổi

Làng nghề Bát Tràng là thành viên mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu
13:43 | 07/11/2024 Nghiên cứu trao đổi

Thực trạng xuất khẩu thủ công mỹ nghệ ở Việt Nam
08:50 | 04/11/2024 Nghiên cứu trao đổi

Marketing, xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề
09:26 | 25/10/2024 Nghiên cứu trao đổi

Diện mạo Thủ đô Hà Nội sau 70 năm giải phóng - Tầm nhìn tương lai
13:48 | 11/10/2024 Nghiên cứu trao đổi

Hiệp định FTA "cơ hội vàng" cho doanh nghiệp làng nghề xuất khẩu
09:55 | 30/09/2024 Nghiên cứu trao đổi

Bình Định có một đô thị ven sông Dinh lung linh in bóng nước
20:37 Nông thôn mới

Thanh Hóa: Bí thư Đoàn xã tiên phong với mô hình nuôi dúi hiệu quả
20:36 Tin tức

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng dự Lễ khánh thành công trình có mức đầu tư hơn 1.170 tỷ đồng
20:36 Tin tức

Nghệ An có thêm 14 sản phẩm đạt OCOP 4 sao
20:36 OCOP

Khai mạc Tuần lễ Công nghệ Anh tại Đông Nam Á 2025
20:35 Tin tức









