Một số làng nghề ở Cao Bằng
Làng rèn Phúc Sen
Nghề rèn ở Phúc Sen có từ khi nào không ai nhớ rõ. Mỗi sản phẩm dao, nông cụ ở Phúc Sen được tạo ra từ sự nhịp nhàng, cần mẫn của các thành viên trong gia đình, dòng họ. Mỗi người một phần việc cứ thế từ công đoạn tạo hình sản phẩm, tôi luyện, ram thép đến những công đoạn phụ trợ như mài, giũa…, để cho ra một sản phẩm hoàn chỉnh đưa đến với người tiêu dùng.
Phôi thép là nguyên liệu chính đóng vai trò quan trọng để tạo ra các sản phẩm rèn chất lượng cao. Người làm rèn đòi hỏi không chỉ có sức khỏe dẻo dai mà còn kết hợp với đôi tay khéo léo, sự cần mẫn, nhẫn nại, nếu không rất khó để làm ra những nông cụ, dao chặt vừa sắc, vừa nặng và bền như vậy. Anh Tô Văn Tân, xóm Pác Rằng, xã Phúc Sen bộc bạch: Mỗi ngày, gia đình tôi làm được 6 - 8 con dao, dịp gần Tết có nhiều khách đến mua và đặt hàng, nhưng để giữ uy tín, chúng tôi vẫn phải tuân thủ nghiêm ngặt việc chọn mua nguyên liệu cũng như giữ đúng các quy trình rèn, đảm bảo đem chất lượng sản phẩm tốt nhất cho người tiêu dùng.
Duy trì nghề truyền thống không chỉ để giữ gìn bản sắc, văn hóa mà còn giúp người Nùng An ở Phúc Sen nâng cao đời sống, phát triển kinh tế bởi nghề rèn mang lại thu nhập ổn định cho người dân nơi đây. Dù trên thị trường có đa dạng, phong phú các chủng loại nhưng dao và các nông cụ của người dân Phúc Sen vẫn tạo được thương hiệu riêng và có chỗ đứng trên thị trường.
Giẩy bản truyền thống
Trong văn hóa tâm linh của người Việt nói chung, đồng bào các dân tộc tỉnh ta nói riêng, hương và giấy bản là những vật phẩm không thể thiếu trong thực hiện các nghi lễ cúng bái trong dịp Tết. Những ngày cận Tết, người dân làng Nà Mạ, xã Trường Hà (Hà Quảng) đi bán khắp các chợ trong huyện và bán giao cho khách hàng thân quen những thếp giấy bản - sản phẩm nghề truyền thống của quê mình.
Lớp bột giấy bản tươi mới lên khuôn |
Nghề làm giấy bản ở làng Nà Mạ có từ lâu đời, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Việc làm giấy bản có thể tranh thủ thời gian nông nhàn vì nguyên liệu làm giấy thường thu hoạch vào khoảng tháng 3, tháng 7. Giấy bản truyền thống có mùi thơm đặc trưng của núi rừng, dai, mỏng, phục vụ nhu cầu sinh hoạt tâm linh. Nguyên liệu chính để làm nên giấy bản là cây vỏ dưỡng, theo tiếng địa phương gọi là cây “mạy Sla”, thân thẳng, nhiều cành, mọc tự nhiên trên các núi đá. Phần vỏ cây phải được tước hết lớp màu đen, đây cũng là công đoạn mất nhiều công sức và thời gian nhất, đòi hỏi sự tỉ mỉ, cần mẫn, bởi tước được phần vỏ đen càng sạch thì giấy làm ra càng trắng.
Phần vỏ tước xong được đem phơi khô dưới nắng, sau đó ngâm nước vôi trong khoảng 1 ngày, nước vôi càng đặc thời gian ngâm vỏ càng ngắn. Sau khi ngâm, đem vỏ đun trên bếp củi từ sáng đến chiều, tiếp tục đem rửa rồi mang xuống suối ngâm nước 1 ngày đêm. Khi thời gian ngâm đã đủ, rửa sạch nước vôi rồi mang lên đập nát để cho các sợi xơ rã ra hết.
Công đoạn tiếp theo là đem phần vỏ đã đập nát xuống bể múc, trộn cùng một chút cây dây trơn ở trên rừng giúp cho giấy khi vào khuôn dễ lấy hơn, không bị dính. Khuấy đều tay tạo ra một loại nước màu vàng đục, đặc sánh, trước khi nhúng khuôn xuống lắc đều để có một sản phẩm giấy ở dạng ướt. Tấm giấy bản ướt được dán lên tường hoặc phơi trên tấm cót cho khô. Với một mẻ giấy, người dân làm được khoảng 800 tờ, xếp thành từng tệp, mỗi tệp 10 tờ. Hiện, trên thị trường có nhiều loại giấy tiền, vàng mã nhưng với người dân Cao Bằng, giấy bản truyền thống vẫn là lựa chọn hàng đầu bởi đặc tính xốp nhẹ, dai, không bị mối mọt hoặc gãy, ẩm nát, được sử dụng trong các nghi lễ truyền thống dịp lễ, Tết...
Đường phên Bó Tờ
Ai đã một lần ghé làng Bó Tờ, thị trấn Hòa Thuận (Phục Hòa), chiêm ngưỡng cách người dân làm đường phên với màu vàng ươm, đặc mịn, thơm ngon đều muốn mua làm quà biếu Tết cho người thân. Đó cũng là mặt hàng truyền thống bán chạy nhất vào dịp giáp Tết bởi đường phên là nguyên liệu phổ biến dùng để làm các loại bánh khảo, bánh gai, nhân bánh chưng, chè lam, bánh hồ lô, thúc théc…, thường được bà con làm mỗi dịp gia đình sum họp, đoàn viên.
Đường phên Bó Tờ có màu vàng óng, hương vị đặc biệt |
Điều đặc biệt tạo nên tiếng vang của “đường phên Bó Tờ” chính là nguồn nguyên liệu và cách làm thủ công truyền thống cho ra sản phẩm đường phên vừa ngọt thơm, sạch, lành. Phục Hòa là vùng trồng mía đường, người dân chăm bón mía đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật, an toàn. Bã mía phơi khô làm nhiên liệu đốt lò nấu đường phên sẽ có mùi thơm tự nhiên của khói từ mía hòa quyện với hương thơm của những nồi đường. Các công đoạn nấu đường không quá khó nhưng đòi hỏi tỉ mỉ. Những tấm đường phên vuông vắn, vàng ươm được gói bằng lá vông khô hoặc lá chít, sau đó cuốn nilon bọc ngoài, bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát có thể dùng được cả năm mà không mất mùi thơm, vị ngọt mát đặc trưng.
Theo Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng xóm Bó Tờ Lưu Quang Long, xóm hiện có 85/150 hộ dân sản xuất đường phên với 38 lò nấu đường, giải quyết việc làm ổn định tại chỗ cho gần 400 lao động. Nhiều hộ duy trì làm đường phên thường xuyên với mức thu nhập từ 80 - 100 triệu đồng. Tết này, người dân Bó Tờ thêm niềm vui, niềm tự hào khi vừa đón Bằng công nhận Làng nghề đường phên truyền thống. Đó là thành quả cho những nỗ lực, tâm huyết của bà con trong giữ gìn, phát huy giá trị nghề truyền thống bao đời của cha ông để lại, đồng thời là minh chứng xác thực tinh thần đoàn kết cộng đồng của người dân nơi đây chung tay xây dựng vùng nông thôn mới yên bình, ngày càng phát triển và giữ vững bản sắc, thương hiệu “Làng đường phên Bó Tờ”.
Một mùa xuân lại về, người dân ở các làng nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh ngày càng phấn khởi khi đời sống khấm khá hơn bởi nghề truyền thống không chỉ mang đến một cái Tết sung túc, đầm ấm mà còn góp phần quan trọng trong việc giữ gìn và phát triển văn hóa truyền thống hàng trăm năm của dân tộc trong nhịp sống hối hả hiện nay.
Tin liên quan
Tôn vinh giá trị văn hoá trong các làng nghề truyền thống
10:45 | 09/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lụa Vạn Phúc - Giữ lửa qua từng thế hệ
14:08 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Du lịch làng nghề
10:59 | 03/05/2024 Du lịch làng nghề
Tin mới hơn
Nghề cói Kim Sơn trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
13:52 | 08/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Bảo tồn và phát triển làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn
11:01 | 08/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát của người Tày ở Cao Bằng
09:56 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Ghé thăm làng nghề chằm nón lá Đức Hòa
09:55 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống bún tươi Vân Cù
14:54 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tinh hoa nghề truyền thống ở Cao Bằng
14:53 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Khám phá nghề đan thúng chai ở Phú Mỹ
14:52 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguyễn Duy Cường – người “thổi hồn” vào gỗ
15:37 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Mặn mòi vị muối Bạc Liêu
14:10 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cao Bằng: Nghệ nhân giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống
10:44 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 | 26/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Chương trình OCOP phát huy tiềm lực nghành, nghề nông thôn
13:17 OCOP
Nghệ An: Thêm 18 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu
13:10 Nông thôn mới
Khai mạc Lễ hội Tình yêu năm 2024
13:04 Văn hóa - Xã hội
Huyện Cẩm Giàng: Trưng bày giới thiệu nông sản OCOP tại lễ hội đền Bia
11:08 OCOP
Đà Nẵng: Thêm 25 sản phẩm đạt OCOP 4 sao cấp thành phố
11:01 Tin tức