Giữ gìn nghề làm giấy dó Đống Cao
![]() |
Ở Việt Nam, nghề làm giấy Dó có từ thế kỷ III, phát triển mạnh vào thế kỷ VIII và XIV. Giấy Dó là một loại giấy được sản xuất thủ công từ vỏ những cây Dó (như Dó giấy, Dó liệt...), và được dùng cho vẽ tranh trong mỹ thuật dân gian Việt Nam, đặc biệt là để làm giấy điệp cho tranh Đông Hồ, hay lưu giữ các tài liệu, nhờ vào nhiều ưu điểm, nổi bật nhất là độ bền theo thời gian. Trong thời kỳ phong kiến, giấy Dó cũng là nguyên liệu làm giấy sắc (để viết sắc của vua ban), giấy lệnh (để viết các lệnh chỉ của vua), giấy bản (phục vụ dân dụng), giấy quỳ là loại giấy đẹp nhất… Theo thời gian và sự phát triển của các loại giấy công nghiệp, giấy Dó không còn được nhiều người ưa chuộng nữa nên nghề làm giấy Dó cũng theo đó lụi tàn.
Đầu những năm 1990, nghề làm giấy dó và giấy làm ngòi pháo ở đây vẫn còn phát triển rầm rộ. Kể từ khi Nhà nước cấm pháo, thêm vào đó, sản xuất giấy công nghiệp có lãi nhiều hơn nên người làng Đống Cao dần “thờ ơ” với nghề làm giấy dó truyền thống.
![]() |
| Vỏ cây dó qua kỹ thuật của người Việt có thể dùng làm ra giấy có độ bền lên đến 500-600 năm. |
Nằm trên mảnh đất Kinh Bắc nổi tiếng với kho văn hóa dân gian và những làng nghề cổ truyền lâu đời, đất Phong Khê (TP. Bắc Ninh) có thôn Dương Ổ (còn có tên Đống Cao) và Đào Xá (còn có tên Điều Thôn) được biết đến với làm nghề giấy Dó từ hàng trăm năm và vẫn còn phát triển, lưu truyền đến ngày hôm nay. Điều khó khăn khi sản xuất giấy Dó không chỉ là đầu ra của sản phẩm mà nguyên liệu sản xuất giấy cũng khan hiếm hơn. Nguyên liệu chính để làm giấy là vỏ cây Dó, chỉ có ở vùng trung du và miền núi phía Bắc. Từ tháng 8 đến tháng 10 âm lịch mới bóc được vỏ cây Dó do vỏ tự tróc ra, ngoài 3 tháng này vỏ bóc bị sát nên không thu hoạch được.
![]() |
| Một số sản phẩm làm từ giấy dó |
Để có được một tờ giấy Dó mỏng, bền, dai, người thợ nghề Đống Cao đòi hỏi phải tốn nhiều công sức và rất tỉ mỉ. Tính sơ sơ từ cây Dó ra được tờ giấy phải trải qua 10 công đoạn. Loại Dó tốt nhất để làm giấy được thu hoạch từ các cánh rừng già các tỉnh miền núi phía Bắc... Công đoạn phân loại Dó cũng đòi hỏi sự tỉ mẩn của người làm nghề khi phải dùng dao mỏng tách từng sợi Dó. Dó trắng dùng để làm giấy viết gia phả, Dó nâu vàng dùng để làm tranh. Khi mang về, vỏ cây Dó được lột lớp vỏ đen, lấy lượt vỏ trắng xé nhỏ, ngâm nước vôi từ 1-2 ngày. Sau đó vớt ra, bó thành từng mớ, ngâm vào nước vôi tôi. Chuyển sang thùng nấu, cứ một thùng là 50 kg Dó hết 20 kg than, than tàn Dó cũng chín đúng độ. Một ngày sau, dỡ ra lại ngâm nước cho hết vôi, nhặt bỏ từng mấu nhỏ còn sót lại. Dó đem đi rửa tiếp, cho vào bể ngâm 15-20 ngày, rồi vớt ra, cho vào cối giã nhuyễn từ 3-5 tiếng, đem đãi lấy nước trong. Bột Dó sẽ được nắm chặt, rửa sạch thêm một lần nữa. Công đoạn tiếp theo nhưng cũng là khó và quan trọng nhất chính là seo giấy bằng liềm seo. Liềm seo là một tấm mành được đặt trong khuôn gỗ. Khi seo người thợ chao qua chao lại cho bột dính đều trên liềm seo. Sau đó lật ngược liềm seo là được một tờ giấy. Giấy ướt với số lượng nhất định được đặt lên một tấm gỗ dùng vật nặng đề lên để ép kiệt nước rồi đem phơi.
Giấy Dó hiện nay chủ yếu được dùng làm nguyên liệu cho tranh dân gian, câu đối, vàng mã, các loại đồ chơi dân gian, giấy gấp Origami…
Tin liên quan
Giữ lửa nghề truyền thống ở Hồng Dân
09:56 | 26/08/2025 Tin tức
Gìn giữ nghề mây tre đan truyền thống
09:24 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề truyền thống nơi cực nam Tổ quốc
10:14 | 31/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn
Đệ Nhất Đỉnh: Mỗi đỉnh đồng Pháp lam là một tác phẩm nghệ thuật độc bản
15:56 | 03/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Những người giữ lửa ở làng bánh tráng Phú Hòa Đông
15:33 | 03/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghĩa Đồng làm giàu từ nghề nuôi ong
09:57 | 03/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Những nghệ nhân thổi hồn cho "Tinh hoa Thu Hà Nội"
21:59 | 31/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Người thầy Mo và hành trình giữ lửa văn hóa Mường
21:56 | 31/10/2025 Tin tức
Người giữ nghề giấy bản của người Nùng
08:07 | 31/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Trao vị thế xứng đáng cho nghệ nhân làng nghề Việt
08:06 | 31/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội chuẩn bị đón Festival Làng nghề Quốc tế 2025
15:31 | 29/10/2025 Tin tức
Nghệ nhân gìn giữ tinh hoa văn hóa dân tộc
15:30 | 29/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Sức sống mới từ Làng nghề: Đào tạo thực chiến, giữ lửa truyền thống
22:15 | 28/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Giữ hồn bún Mạch Tràng – nghề trăm năm giữa lòng Cổ Loa
10:34 | 27/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề gốm Việt – Dòng chảy nghìn năm
10:28 | 27/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng hương Sơn Nam vào vụ Tết
09:24 | 27/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Sơn Đồng (TP Hà Nội): Sẵn sàng cho đề cử làng nghề truyền thống Hà Nội tham gia mạng lưới các thành phố Thủ công sáng tạo Thế giới
09:15 | 27/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Người đàn ông giữ hồn thổ cẩm Chăm giữa lòng Phũm Soài
12:51 | 26/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Táo Ninh Thuận - Đặc sản vùng đất nắng gió vươn tầm thương hiệu
12:50 | 26/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Từ bản nhỏ Châu Tiến sắc thổ cẩm Thái lan tỏa thế giới
12:49 | 26/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Hiệp định EVFTA – Cầu nối đưa sản phẩm làng nghề Hà Nội ra thế giới
08:59 | 25/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nước mắm Cà Ná - Tinh hoa vùng biển Khánh Hòa
08:50 | 25/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nhớ mùa đay quê tôi
10:47 | 24/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Níu giữ hơi thở sông nước miền Tây với nghề đan lọp Thới Long
09:18 | 24/10/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Đồng Nai đăng cai Hội chợ CNNT tiêu biểu vùng Đông Nam Bộ năm 2025
16:06 Tin tức
Về Hợp Thành trải nghiệm hương cốm mới
16:03 Văn hóa - Xã hội
Phụ Nữ khu 10 - Liên Hoa góp phần nâng cao đời sống văn hóa khu dân cư
16:03 Tin tức
Giữ hương vị truyền thống bánh phu thê Đình Bảng
16:03 Tin tức
Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai chỉ đạo quyết liệt, tăng tốc triển khai hai công trình trọng điểm quốc gia
16:02 Tin tức



