Cao Bằng: Đồng Giao giữ gìn nghề đan cót truyền thống
Hằng ngày, người cao tuổi xóm Đồng Giao, xã Chí Thảo (Quảng Hòa) vẫn miệt mài đan cót.
Nghề đan cót là nghề thủ công đơn giản, nguyên liệu chính làm từ cây nứa. Thời kỳ thịnh vượng nhất của làng nghề từ thập niên 90 đến những năm 2000, cả làng ai cũng làm nghề bởi khi ấy nhà nào cũng khó khăn nên ai cũng đan cót để sử dụng. Ở Đồng Giao, người dân thường đan hai loại cót, một loại đan bằng lạt xanh - phần vỏ của cây nứa được dùng để nằm, còn loại lạt trắng - phần lõi của cây nứa được sử dụng để phơi ngô, phơi thóc hoặc trải sàn nhà. Nứa phải vừa già tới và óng ả, như vậy sản phẩm mới bền, đẹp, không bị mốc.
Vì hoàn toàn làm thủ công nên một tấm cót hoàn chỉnh cần nhiều công sức, từ chẻ lạt, đan cót. Công đoạn chẻ lạt là quan trọng nhất, bởi lạt quyết định độ bền, đẹp của tấm cót, chẻ lạt có độ vừa phải, đều, nếu không tấm cót không chắc, không đẹp. Dao phải sắc chẻ lạt mới chuẩn, lạt không mỏng quá cũng không dày quá. Làm không quen thì chẻ lạt sẽ bị cắt vào tay. Để làm được một tấm cót đẹp cần 15 cây nứa, 15 cây này chẻ thành 3 ba loại lạt khác nhau. Phần vỏ xanh chẻ riêng để đan cót nằm, phần lõi màu trắng bên trong đan riêng làm cót phơi ngô, phơi thóc.
Cây nứa sau khi được tuyển chọn kỹ lưỡng, mang về chẻ thành lạt và đan, không qua công đoạn ngâm nước hay xử lý bằng phương pháp hóa học, do đó sản phẩm thân thiện với môi trường, bền, đẹp, sử dụng được hàng chục năm; còn tấm cót phơi ngô, phơi thóc bình quân dùng được 5 năm.
Trong công đoạn đan thì đan phần mép ngoài của tấm cót là quan trọng nhất, quyết định đến phần chắc chắn của tấm cót, nếu phần góc ngoài đan không cẩn thận tấm cót sẽ bị gãy hoặc các đầu lạt sẽ bị tuột. Để hoàn thiện phần mép ngoài tấm cót phải lật lại tấm cót để đan và uốn lại, giấu đi đầu cây rồi cắt những đầu cây dài thừa ra. Phải uốn 2 lượt, cắt đầu phải dùng dao sắc, chuẩn để không bị đứt tấm cót.
Những tấm cót được người dân xóm Đồng Giao, xã Chí Thảo (Quảng Hòa) dùng để phơi thóc.
Khoảng mười năm trở về trước, nghề đan cót phát triển mạnh, hiện nay do điều kiện phát triển kinh tế, sự mở rộng của các khu công nghiệp mà thanh niên trong làng đi làm công nhân tại các tỉnh miền xuôi. Bởi vậy nghề đan cót cũng mất đi lực lượng lao động chính, tuy nhiên nghề đan cót vẫn được duy trì, gìn giữ. Hằng ngày, những người trung niên, cao tuổi vẫn miệt mài đan cót không chỉ tăng thêm thu nhập cho gia đình mà để cho con, cháu biết đến nghề truyền thống của ông cha để lại.
Bài, ảnh: Phan Huế
Tin liên quan
Tin mới hơn
Làng nghề miến dong Côn Minh: Giữ gìn và phát huy thương hiệu
09:32 | 29/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Về An Giang thăm làng nghề tranh vẽ kiếng
09:29 | 29/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Long An: Bình Hòa Bắc đón nhận danh hiệu xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023
14:48 | 28/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Công nhận nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia
14:50 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan võng ngô đồng
14:46 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bảo tồn nghề in mộc bản hàng trăm năm tuổi
10:26 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Long An: Mai vàng Tân Tây - khởi sắc làng nghề
10:25 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Chuyện giữ nghề nơi “xứ mây” Phú Vinh
08:40 | 26/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề dệt thổ cẩm của Người Pà Thẻn ở Tuyên Quang
08:05 | 26/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng làm heo đất ở Lái Thiêu
12:09 | 25/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bảo tồn và phát triển làng nghề - nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống gắn với du lịch, góp phần phát triển kinh tế xã hội Thành phố Hải Phòng
15:20 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề mây tre đan Tăng Tiến ngày càng phát triển
10:13 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghêu Trà Vinh - Cơ hội để phát triển
10:13 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Vễ Vĩnh Châu ghé thăm làng nghề bánh phồng tôm 70 năm tuổi
09:30 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Kỳ quan di sản “ Làng nghề - Một thoáng Việt Nam”
09:30 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Bàu Đá: giữ lửa “ đệ nhất danh tửu”
09:27 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề dệt đũi ở Nam Cao
09:25 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tinh hoa trong từng đường kim, mũi chỉ
09:57 | 20/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nhiều di sản văn hóa, nghề thủ công truyền thống được ghi danh
09:56 | 20/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Thuận: Phát huy tiềm năng ngành nghề nông thôn
10:26 | 18/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề áo dài Trạch Xá nghìn năm tuổi
10:24 | 18/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội nghị quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ năm 2024
14:08 Tin tức
Chợ Mới đánh giá, phân hạng 6 sản phẩm OCOP huyện Chợ Mới
10:30 OCOP
Làng nghề miến dong Côn Minh: Giữ gìn và phát huy thương hiệu
09:32 Làng nghề, nghệ nhân
Về An Giang thăm làng nghề tranh vẽ kiếng
09:29 Làng nghề, nghệ nhân
Long An: Bình Hòa Bắc đón nhận danh hiệu xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023
14:48 Làng nghề, nghệ nhân