Cách mạng công nghiệp 4.0 tác động đến Khu vực Làng nghề - Nhìn từ triết lý phát triển
Đánh giá chung CMCN 4.0 đã đạt ra cho Việt Nam cả cơ hội và thách thức rất lớn. Cơ hội có thể thấy rõ: Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ có những tác động mạnh mẽ tới các ngành, lĩnh vực cụ thể như: Sản xuất - tự động hóa, giao thông, tài chính - ngân hàng, giáo dục, y tế, nông nghiệp... Làn sóng công nghệ mới này sẽ giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới sáng tạo các sản phẩm dịch vụ, giảm tiêu hao nguyên nhiên liệu, giảm chi phí sản xuất - vận hành, đồng thời đáp ứng chính xác hơn nhu cầu của khách hàng. (Anh Hào – ictnews)
Đây là xu thế tất yếu của sự phát triển khi nhân loại bước sang Thế kỷ 21. Đến nay người ta nói nhiều về 7M - bao gồm: - Money: Tài chính - Material: Nguyên vật liệu. - Machine: Máy móc. Manegement: Quản trị DN- Maketing: Tiếp thị quảng bá - Method: Phương pháp làm việc thao tác - Man Power: Con người, nhân lực. Đồng thời khi hội nhập các hiệp định FTA phát triển, người ta phân tích chi tiết bốn chữ P trong Marketing 4P là Product (Sản phẩm), Price (Giá cả), Place (Kênh phân phối) và Promotion (Tiếp thị, Quảng bá).
Thực trạng CMCN 4.0 đòi hỏi phát triển Kinh tế số và phát triển thương mại điện tử (TMĐT). Năm 2021, thương mại điện tử Việt Nam tăng mạnh, thị trường thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam được dự báo tăng 300%, từ 13 tỷ USD năm 2021 lên 39 tỷ USD năm 2025. Với một quốc gia có 70% dân số sử dụng Internet và gần 50 triệu thuê bao điện thoại thông minh, thị trường TMĐT Việt Nam được dự đoán sẽ bùng nổ trong thập kỷ tới. (1)
2. Kinh tế Làng nghề từ khởi sắc đến chấn hưng và phát triển trước CMCN 4.0
Trải qua hơn 30 năm trong công cuộc đổi mới – kinh tế làng nghề đã khởi sắc với số lượng . Cả nước có 5.411 làng nghề, trong đó có 1.864 làng nghề truyền thống..., thu hút khoảng 11 triệu lao động. Bao gồm 12 nhóm nghề gốm sứ, mây tre đan, gỗ, đồng, dệt thổ cẩm...” (2)
Đặc biệt trong thời gian 15 năm trở lại đây, từ khi có Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, một tổ chức xã hội - nghề nghiệp hoạt động hiệu quả. Kinh tế làng nghề có điều kiện chấn hưng phát triển rõ rệt. Với tư cách là người đại diện cho quyền lợi của hàng triệu lao động, hàng ngàn cơ sở sản xuất, Hiệp hội đã là nhân tố quan trọng kết nối nhiều mối quan hệ trong, ngoài của kinh tế làng nghề, xứng đáng là thành viên có trách nhiệm của MTTQVN.
3. Định hướng tiếp cận CMCN 4.0 – những kiến nghị
Thứ nhất, nhận thức sâu sắc đầy đủ hơn về CMCN 4.0 sẽ tác động mạnh mẽ đến toàn xã hội, mọi lĩnh vực. “Tránh tình trạng chỗ nào cũng nói CMCN 4.0 nhưng hỏi làm gì cho bản thân bộ mình, ngành mình thì không ai biết rõ ràng”. (Thủ tướng CP) Làng nghề cũng nhận ra những yếu kém của mình. (3)
Thứ hai, định vị lại điểm xuất phát của chúng ta đang ở vị trí nào trong tiến trình từ CMCN 1.0– 2.0,... 4.0 hay lại là 0.4?. Từ cơ sở này mới vạch ra bước đi – kế hoạch hàng năm, chiến lược 5 năm, 10 năm... Thực tế sản xuất kinh doanh hiện nay, với quy mô nhỏ lẻ của làng nghề là do hạn chế về diện tích mặt bằng sản xuất. Làng nghề thường nằm trong khu vực đông dân cư, nên rất khó để mở rộng sản xuất. Hơn nữa, tích lũy tư bản, vốn còn thấp cũng là nguyên nhân khiến các làng nghề khó có điều kiện mở rộng sản xuất. (4)
Những rào cản của hành lang pháp lý cần được tháo gỡ: Một “rừng đinh” giấy phép con bủa vây người kinh doanh tại kết luận phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 7 diễn ra ngày 3-8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Giấy phép kinh doanh rất nhiều, rất nhiều, người ta kêu nhiều lắm, cần rà lại.” (5)
Thứ ba, CMCN 4.0 đòi hỏi nhân tố con người phải là nguồn lực quyết định có đào tạo theo cách thông minh, cần môi trường dân chủ, tôn trọng ý kiến khác biệt để phát huy sự sáng tạo của từng thành viên. Bên cạnh đó là chế độ đãi ngộ tương xứng với sự cống hiến. Cơ quan quản lý Nhà nước các cấp nên phối hợp với các tổ chức xã hội – Hiệp hội làng nghề xây dựng Chương trình đào tạo và tổ chức các lớp tập huấn góp phần nâng cao chất lượng nhân lực theo yêu cầu CMCN 4.0 là thiết thực và khả thi.
Thứ tư, cuộc CMCN 4.0 đòi hỏi bộ máy quản lý tinh gọn, phương thức điều hành thông minh, qua thông tin tự động, tiến tới số hóa toàn bộ nền hành chính công vụ. Trong nội dung này việc bảo tồn phát triển Làng nghề cần có một đội ngũ chuyên nghiệp và tổ chức bộ máy tương xứng với vị thế của kinh tế làng nghề trong hội nhập và phát triển. Phải chăng đó chính là một tổ chức độc lập dưới cơ quan Bộ (Cục hoặc Tổng cục…).
Thứ năm, kinh tế làng nghề là khu vực có đặc thù nếu chỉ nhìn giá trị kinh tế thuần tuý tạo ra bao nhiêu USD, bao nhiêu % GDP là phiến diện. Tại đây giá trị sản phẩm tạo ra đã hàm chứa giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể tầm di sản văn hoá quốc gia cần được coi trọng và bảo tồn như nhiều Nhà nước trên thế giới đã làm (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc Thái Lan…). Nhu cầu việc Luật hoá hoạt động kinh tế làng nghề là hiện thực. Nhật Bản đã có luật này từ năm 1974.
Thứ sáu, vị thế của làng nghề nói chung và của Hiệp hội cần được tạo điều kiện để có thể phát huy tiềm năng vốn có trong hội nhập và áp dụng tiến bộ của CMCN 4.0 và số hoá các hoạt động sản xuất kinh doanh. Không phải ngẫu nhiên điều này đã được Chính phủ quan tâm và khẳng định trong văn bản gần đây nhất - Đó là Quyết định số 801/QĐ-TTg ngày 7/7/2022 phê duyệt “Chương trình bảo tồn và phát triển làng nghề Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030”. Bảo tồn và phát triển làng nghề có vai trò quan trọng trong thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động nông thôn, tạo việc làm và nâng cao đời sống của người dân; bảo vệ, giữ gìn cảnh quan, không gian làng nghề, đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nông thôn mới. Không dừng lại ở mục tiêu khái quát trên, nội dung đã nêu rất cụ thể chất lượng, số lượng của nhiệm vụ quan trọng này.
Nguyễn Vi Khải - PCT Hội đồng Tư vấn HHLNVN
Nguyên thành viên Ban NC của Thủ tướng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thanh Bình, ThS. Vũ Nhật Quang - Viện Kinh tế và Chính trị thế giới - TC Ngân hàng - 20/04/2022
2. Lưu Duy Dần Chủ tịch HHLN VN “Báo cáo Tổng kết nghiệm kỳ 3…” Kỷ yếu Đại hội đại biểu toàn quốc” tr.7
3. “Tôi cũng mới nghe về CMCN 4.0. So với 4.0 thì thiết bị công nghệ và quy trình sản xuất lụa Vạn Phúc chưa được chấm nào, bởi còn rất thủ công. Dây chuyền sản xuất lụa Vạn Phúc còn quá lạc hậu so với công nghệ hiện nay.” - Nghệ nhân Đỗ Văn Hiển, Làng lụa Vạn Phúc.
4. Đàm Tiến Thắng, Phó giám đốc Sở Công thương Hà Nội. - Làng nghề Việt và “cơn lốc” 4.0. VOV.VN . Thứ Tư, 07/11/2018
5 “Tháo vòng kim cô cho doanh nghiệp”, báo PLO ngày 7/8/2017
Tin liên quan
Tin mới hơn
Hướng đi bền vững để bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống
15:49 | 19/04/2024 Nghiên cứu trao đổi
Văn hóa làng nghề trong văn hóa xứ Nghệ
10:17 | 12/04/2024 Nghiên cứu trao đổi
Phát triển bền vững du lịch làng nghề Thừa Thiên Huế
15:25 | 04/04/2024 Nghiên cứu trao đổi
Gìn giữ tinh hoa làng nghề thời 4.0
09:35 | 02/04/2024 Nghiên cứu trao đổi
Lợi ích của việc bán hàng online với sản phẩm thủ công mỹ nghệ
10:09 | 22/03/2024 Nghiên cứu trao đổi
Chuyển đổi số trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam
08:57 | 15/03/2024 Nghiên cứu trao đổi
Tin khác
Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh trực tuyến trên nền tảng mạng xã hội tại Việt Nam
14:18 | 07/03/2024 Nghiên cứu trao đổi
Hà Nội phát triển làng nghề truyền thống, góp phần phát triển công nghiệp văn hóa
09:27 | 04/03/2024 Nghiên cứu trao đổi
Lợi ích bán hàng online với sản phẩm thủ công mỹ nghệ
17:43 | 19/01/2024 Nghiên cứu trao đổi
Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc kinh doanh online trên nền tảng kỹ thuật số
10:04 | 15/01/2024 Nghiên cứu trao đổi
Những khó khăn cần tháo gỡ của sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam ra thị trường quốc tế
14:26 | 10/01/2024 Nghiên cứu trao đổi
Đề xuất giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước ở các làng nghề
14:51 | 04/01/2024 Nghiên cứu trao đổi
Nâng cao kỹ năng bán hàng online, marketing cho các cơ sở công nghiệp nông thôn làng nghề
10:13 | 21/12/2023 Nghiên cứu trao đổi
Thực trạng và giải pháp thương mại điện tử của các cơ sở công nghiệp nông thôn tại các làng nghề hiện nay
11:51 | 13/12/2023 Nghiên cứu trao đổi
Cuốn sách "Phát huy truyền thống đại đoàn kết dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc " của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
09:27 | 01/12/2023 Nghiên cứu trao đổi
Bình Dương: Kỳ vọng có thêm sản phẩm OCOP thủ công mỹ nghệ
10:00 | 29/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
Tìm hiểu về phòng, chống tham nhũng và đức thanh liêm của người xưa
08:57 | 24/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
Hiệp hội Làng nghề Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động tiến tới Đại hội đại biểu lần thứ V
14:25 | 16/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
Bảo tồn và phát triển làng nghề Hà Nội “Hội tụ - kết tinh - lan tỏa”
14:24 | 16/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
Thực trạng và giải pháp phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn
10:22 | 09/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
Kết nối văn hoá biển Quảng Ninh - Hải Phòng trong phát triển kinh tế - xã hội của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ
09:58 | 13/10/2023 Nghiên cứu trao đổi
Nguyễn Duy Cường – người “thổi hồn” vào gỗ
15:37 Làng nghề, nghệ nhân
Dưa lưới Thắng Tân: Nói không với thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc
14:49 Khuyến nông
Mặn mòi vị muối Bạc Liêu
14:10 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Hoài Nhơn phát triển sản phẩm OCOP
14:08 OCOP
Cao Bằng: Nghệ nhân giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống
10:44 Làng nghề, nghệ nhân