Sức sống mới của làng mộc 300 năm tuổi
Tương truyền, từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19, nghề chạm khắc gỗ ở Đông Giao đã vang danh khắp đất Bắc Kỳ và Trung Kỳ. Theo thần tích của làng, vào thời Lê Cảnh Hưng (1740 - 1786), cụ Vũ Xuân Ngôn, một nghệ nhân Đông Giao thành danh đã được nhà Nguyễn mời vào kinh đô để tham gia xây dựng cung điện. Ngoài ra, rất nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng ở nước ta có in dấu đôi bàn tay tài hoa của người thợ Đông Giao.
Đặc trưng của kỹ thuật chạm khắc làng nghề Đông Giao là chạm khắc theo dáng gỗ tự nhiên. Bằng đôi mắt tinh anh của người làm nghề, nghệ nhân có thể nhìn ra cái hồn riêng ẩn dưới những khúc gỗ xù xì, thô ráp, để rồi tạo hình, đục đẽo và biến chúng thành các tác phẩm nghệ thuật thực sự.
Nghệ nhân ưu tú Vũ Xuân Thép.
Ở Đông Giao, các mặt hàng truyền thống nổi tiếng nhất là sập gụ, tủ chè, tranh, tượng,...được lấy cảm hứng từ thế giới tự nhiên và các tích truyện dân gian lưu truyền. Nhờ vậy, mỗi tác phẩm đều thấm đẫm giá trị lịch sử và bản sắc văn hóa vùng miền.
Miệt mài truyền dạy nghề
Nghề chạm khắc gỗ chứa đựng hàm lượng kiến thức mỹ thuật và trình độ kỹ thuật cao, một người bình thường phải mất nhiều năm tháng kiên trì theo đuổi mới có thể học được. May mắn là người Đông Giao đã sớm chú trọng công tác đào tạo nghề, nhờ vậy trải qua nhiều thế hệ truyền nối, những lớp thợ cũ mới đã cùng nhau gìn giữ cho nghề không bị thất truyền.
Với 40 năm thực hành nghề chạm khắc gỗ, nghệ nhân ưu tú Vũ Xuân Thép hiện là một trong những người nắm giữ kỹ thuật chạm khắc bậc thầy của làng Đông Giao. Anh còn được biết đến là người có công đào tạo nghề cho hơn 100 học trò, có người đã trở thành nghệ nhân.
Đến Đông Giao hôm nay, dễ thấy các cửa hàng kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ, xưởng chạm khắc gỗ chạy dài theo đường vào thôn. Ngay cả những người phụ nữ ở Đông Giao xưa chỉ phụ việc cho thợ thì nay đã chủ động cầm đục cầm cưa mà tạo tác nên các tác phẩm hoàn thiện của riêng mình.
Thích nghi và sáng tạo
Nghệ nhân ưu tú Vũ Xuân Thép chia sẻ:”Thị trường mới với lực lượng khách hàng trẻ giàu tri thức đòi hỏi tính thẩm mỹ, hàm lượng văn hóa, mỹ thuật cao, sản phẩm của chúng tôi theo đó cũng phải cải tiến mẫu mã, chất lượng cho phù hợp.”
Những họa tiết được lấy cảm hứng từ thiên nhiên của sản phẩm mộc Đông Giao.
Với sự nhạy bén trước thị trường, những người thợ chạm khắc Đông Giao đã không ngừng sáng tạo mẫu mã mới và nâng cao chất lượng của sản phẩm. Từ chỉ sản xuất đồ gia dụng và đồ thờ cúng, nay người thợ cung cấp cả những sản phẩm mỹ nghệ cao cấp xuất khẩu, nhằm phục vụ các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản.
Trước bài toán về sự cạnh tranh giá thành sản phẩm, nhiều máy móc đã được đưa vào sản xuất theo dây chuyền, thúc đẩy quá trình chế tác nhanh hơn. Theo anh Vũ Văn Dương, một thợ chạm khắc ở Đông Giao, máy móc vừa giúp giá thành cạnh tranh, lại cho năng suất cao hơn gấp hàng chục lần. Trung bình một tháng, bốn thợ phối hợp đảm nhiệm các công đoạn hoàn toàn thủ công có thể sản xuất được khoảng 20-30 chiếc ghế, trong khi đó nếu sử dụng máy móc sẽ đạt tới 300-400 chiếc. Năng suất làm việc phải đạt tới mức này mới có thể phục vụ tốt nhu cầu của thị trường nội địa là các nhà hàng, khách sạn, khu chung cư.
Bên cạnh đó, các cơ sở mộc không ngừng thay đổi cách làm, áp dụng thành tựu công nghệ chạm khắc gỗ hiện đại, đầu tư hệ thống máy điêu khắc 3D CNC để làm ra sản phẩm cao cấp có giá trị đến hàng chục, hàng trăm triệu đồng.
Nghề chạm khắc đã làm thay đổi bộ mặt kinh tế ở làng Đông Giao. Số hộ theo nghề của làng ngày càng nhiều, lên tới hơn 90% hộ. Đây là nguồn động lực to lớn giúp các nghệ nhân và thợ lành nghề của làng tiếp tục gìn giữ và cải tiến trong lao động.
Bài và ảnh: Hồng Minh
Tin liên quan
Tin mới hơn
Phú Yên: Say đắm hương vị nước mắm Gành Đỏ
16:04 | 14/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thanh Hoá: Bảo tồn làng nghề gắn với phát triển du lịch
09:01 | 14/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phụ nữ Nghệ An bảo tồn và phát huy nghề truyền thống
15:53 | 12/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề gốm Gia Thuỷ - Nơi ngọn lửa nung rực cháy suốt 5 thập kỷ
09:40 | 11/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nam Định: Làng nghề nước mắm truyền thống Sa Châu tập trung sản xuất hàng Tết
09:56 | 08/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề chiếu Định Yên bảo tồn nét đẹp thủ công giữa thời đại mới
09:52 | 08/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Trên 1000 sản phẩm có mặt tại Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn Hà Nội
23:00 | 06/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề làm đá Bửu Long hàng trăm năm tuổi
14:17 | 06/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nồng nàn hương vị rượu Quán Đế Phú Yên
10:22 | 04/11/2024 OCOP
Chiếc mâm mây được ví như linh hồn của dân tộc Hà Nhì
08:50 | 04/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tranh gốm Kim Lan - Di sản văn hoá
08:49 | 04/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ nhân điêu khắc đá mỹ nghệ Cao Văn Chiến
09:35 | 02/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hồi sinh nghề gốm cổ buôn Dơng Bắk
10:07 | 01/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những nghệ nhân tâm huyết với nghề làm nón Mão Cầu
10:06 | 01/11/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Trưng bày nghề thủ công truyền thống tỉnh Ninh Bình
14:25 | 31/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội: Công nhận danh hiệu 3 làng nghề và làng nghề truyền thống
09:41 | 30/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hiệp hội Làng nghề Hải Phòng Khai trương hoạt động văn phòng đại diện Hiệp hội Làng nghề thành phố tại huyện Kiến Thụy, quận Dương Kinh, quận Đồ Sơn
09:54 | 29/10/2024 Tin tức
Hội làng nghề dệt lụa Vạn Phúc tổ chức Đại hội II, nhiệm kỳ 2024 - 2029
19:07 | 27/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2024 - 2029
19:09 | 26/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Nam thu hồi bằng công nhận làng nghề dệt chiếu hơn 500 tuổi
09:23 | 25/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh
19:59 | 21/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phú Yên: Say đắm hương vị nước mắm Gành Đỏ
16:04 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025
15:59 Bạn đọc và tòa soạn
Hương Trạch – Hà Tĩnh: Sơ tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ công an năm 2025
14:46 Tin tức
Hiệu quả kinh tế từ mô hình nuôi vịt công nghệ cao
09:01 Kinh tế
Thanh Hoá: Bảo tồn làng nghề gắn với phát triển du lịch
09:01 Làng nghề, nghệ nhân