Sứ giả cuối cùng của quan họ truyền thống
LNV - Không chỉ là nghệ nhân quan họ lớn tuổi nhất ở làng Diềm, cụ bà Ngô Thị Lịch (94 tuổi) còn là người cuối cùng lưu giữ tinh hoa quan họ cổ Bắc Ninh.
80 năm “chơi” quan họ
Sớm thấm nhuần tình yêu quan họ tha thiết của người làng Diềm (Nay là khu Viêm Xá, xã Hoà Long, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh), cô thôn nữ Ngô Thị Lịch năm 14 tuổi đã nằm lòng những câu hát của cha và anh, 18 tuổi bắt đầu xin vào “bọn” để học“chơi” quan họ đối đáp, đến tuổi 20 thì tiếng hát đã khiến người ta nhớ tên. Trong chiếu hát năm đó,có liền anh đem long si mê giọng hát Ngô Thị Lịch, nhưng rốt cuộc không thể dạm bước thành đôi bởi lời nguyền riêng của người quan họ.
Đến nay, ở tuổi 93, sức mòn chân run, không sinh hoạt văn nghệ được nữa, lời nói lúc nhớ lúc quên, hát một câu đã thở dốc, nhưng ánh mắt cụ Ngô Thị Lịch vẫn ngời ngời khi nhắc đến những làn điệu đã ngấm vào máu thịt:“Tôi chẳng bao giờ chán quan họ, tôi chẳng bao giờ nản quan họ. Tôi quý lắm, tôi yêu lắm, chỉ không hát được như trước thôi.”, cụ chia sẻ.
80 năm gắn bó với yếm lụa khăn tà, gia tài của cụ Lịch không chỉ là danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân được nhà nước phong tặng năm 2019, mà còn là tiếng tăm vang khắp miền Kinh Bắc. Năm 2016, cụ vinh dự được cất lên làn điệu quan họ vang rền trên đài truyền hình quốc tế BBC.
Nghệ nhân Nguyễn Nam Phương, con trai của cụ Ngô Thị Lịch đầy tự hào khi nhắc đến mẹ: “Mỗi thế hệ quan họ được trời phú cho một vài người. Thế hệ của các cụ thì trời phú cho cụ Lịch và cụ Các những giọng hát phải nói là hiếm có.”
Quan họ mới đã nhuốm màu sân khấu
Đối với Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch, lối chơi quan họ mới đã phôi pha nhiều so với truyền thống:“Ai không thích thì bảo các cụ hát rề rà, hát lâu quá chẳng hết một câu, nhưng như vậy mới là quan họ. Bây giờ họ hát cứ vội vàng, nhanh quá, rền vang đấy nhưng không đúng.”
Quan họ xưa được lưu truyền theo lối truyền khẩu, ngày nay các câu hát được ghi chép bài bản qua sách vở, nhưng người hát lại đánh mất ít nhiều sự mộc mạc.Người xưa trong cảnh bần hàn, khi làm ruộng thì đợi đến hết vụ, khi làm mướn thì chờ đến hết ngày,chỉ để tổ chức kênh hát, hát khi hiếu hỉ, hát lúc gặp bạn. Đặc biệt, người xưa gọi là “chơi” quan họ thay vì “hát”quan họ. Tuy nhiên ngày nay, quan họ mới lại biến đổi thành một loại hình diễn xướng sân khấu.
Quan họ cổ hầu như không có nhạc cụ, thi thoảng chỉ đệm chút đàn nhị, đàn bầuc ho sinh động, còn nhịp phách gõ bằng tay hay bằng chính nhịp điệu đã có sẵn trong trái tim người hát, còn ngày nay có nghệ nhân hát trên sân khấu trong tiếng nhạc piano, organ rộn ràng.
Miệt mài trao truyền quan họ cổ
Với vốn liếng hơn 200 câu hát, cụ Ngô Thị Lịch đã trở thành thầy dạy của nhiều thế hệ liền anh, liền chị hậu bối trong làng xã. Học trò của cụ nhiều người là nghệ nhân ưu tú, trong đó hai người học trò mà cụ ưng ý nhất là Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Sang và Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Thị Thềm.
Tuy vậy, cậu học trò gần gũi với cụ hơn cả là anh Nguyễn Bá Nghĩa, người đã theo học cụ hơn mười năm nay. Không theo đuổi quan họ như một sự nghiệp mà đơn giản là một thú vui, anh Nghĩa sớm tiếp thu tình yêu văn nghệ rất đỗi vô tư của thầy mình. Tình yêu đó được anh cụ thể hoá bằng việc đem quan họ quê hương quảng bá trên nền tảng mạng xã hội. Anh đã thành lập và quản lý các kênh thông tin và truyền thông về Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch cũng như câu lạc bộ quan họ làng Diềm.
Khi các liền anh, liền chị đồng trang lứa đã lần lượt khuất núi, Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch chính là vị sứ giả cuối cùng có công bắc cầu nối khăn, gìn giữ và trao truyền tình yêu quan họ đến nhiều thế hệ của xứ Kinh Bắc.
Sớm thấm nhuần tình yêu quan họ tha thiết của người làng Diềm (Nay là khu Viêm Xá, xã Hoà Long, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh), cô thôn nữ Ngô Thị Lịch năm 14 tuổi đã nằm lòng những câu hát của cha và anh, 18 tuổi bắt đầu xin vào “bọn” để học“chơi” quan họ đối đáp, đến tuổi 20 thì tiếng hát đã khiến người ta nhớ tên. Trong chiếu hát năm đó,có liền anh đem long si mê giọng hát Ngô Thị Lịch, nhưng rốt cuộc không thể dạm bước thành đôi bởi lời nguyền riêng của người quan họ.
Đến nay, ở tuổi 93, sức mòn chân run, không sinh hoạt văn nghệ được nữa, lời nói lúc nhớ lúc quên, hát một câu đã thở dốc, nhưng ánh mắt cụ Ngô Thị Lịch vẫn ngời ngời khi nhắc đến những làn điệu đã ngấm vào máu thịt:“Tôi chẳng bao giờ chán quan họ, tôi chẳng bao giờ nản quan họ. Tôi quý lắm, tôi yêu lắm, chỉ không hát được như trước thôi.”, cụ chia sẻ.
80 năm gắn bó với yếm lụa khăn tà, gia tài của cụ Lịch không chỉ là danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân được nhà nước phong tặng năm 2019, mà còn là tiếng tăm vang khắp miền Kinh Bắc. Năm 2016, cụ vinh dự được cất lên làn điệu quan họ vang rền trên đài truyền hình quốc tế BBC.
Nghệ nhân Nguyễn Nam Phương, con trai của cụ Ngô Thị Lịch đầy tự hào khi nhắc đến mẹ: “Mỗi thế hệ quan họ được trời phú cho một vài người. Thế hệ của các cụ thì trời phú cho cụ Lịch và cụ Các những giọng hát phải nói là hiếm có.”
Quan họ mới đã nhuốm màu sân khấu
Đối với Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch, lối chơi quan họ mới đã phôi pha nhiều so với truyền thống:“Ai không thích thì bảo các cụ hát rề rà, hát lâu quá chẳng hết một câu, nhưng như vậy mới là quan họ. Bây giờ họ hát cứ vội vàng, nhanh quá, rền vang đấy nhưng không đúng.”
Chân dung Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch.
Quan họ xưa được lưu truyền theo lối truyền khẩu, ngày nay các câu hát được ghi chép bài bản qua sách vở, nhưng người hát lại đánh mất ít nhiều sự mộc mạc.Người xưa trong cảnh bần hàn, khi làm ruộng thì đợi đến hết vụ, khi làm mướn thì chờ đến hết ngày,chỉ để tổ chức kênh hát, hát khi hiếu hỉ, hát lúc gặp bạn. Đặc biệt, người xưa gọi là “chơi” quan họ thay vì “hát”quan họ. Tuy nhiên ngày nay, quan họ mới lại biến đổi thành một loại hình diễn xướng sân khấu.
Quan họ cổ hầu như không có nhạc cụ, thi thoảng chỉ đệm chút đàn nhị, đàn bầuc ho sinh động, còn nhịp phách gõ bằng tay hay bằng chính nhịp điệu đã có sẵn trong trái tim người hát, còn ngày nay có nghệ nhân hát trên sân khấu trong tiếng nhạc piano, organ rộn ràng.
Miệt mài trao truyền quan họ cổ
Với vốn liếng hơn 200 câu hát, cụ Ngô Thị Lịch đã trở thành thầy dạy của nhiều thế hệ liền anh, liền chị hậu bối trong làng xã. Học trò của cụ nhiều người là nghệ nhân ưu tú, trong đó hai người học trò mà cụ ưng ý nhất là Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Sang và Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Thị Thềm.
Tuy vậy, cậu học trò gần gũi với cụ hơn cả là anh Nguyễn Bá Nghĩa, người đã theo học cụ hơn mười năm nay. Không theo đuổi quan họ như một sự nghiệp mà đơn giản là một thú vui, anh Nghĩa sớm tiếp thu tình yêu văn nghệ rất đỗi vô tư của thầy mình. Tình yêu đó được anh cụ thể hoá bằng việc đem quan họ quê hương quảng bá trên nền tảng mạng xã hội. Anh đã thành lập và quản lý các kênh thông tin và truyền thông về Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch cũng như câu lạc bộ quan họ làng Diềm.
Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch hướng dẫn anh Nguyễn Bá Nghĩa hát quan họ cổ.
Khi các liền anh, liền chị đồng trang lứa đã lần lượt khuất núi, Nghệ nhân Nhân dân Ngô Thị Lịch chính là vị sứ giả cuối cùng có công bắc cầu nối khăn, gìn giữ và trao truyền tình yêu quan họ đến nhiều thế hệ của xứ Kinh Bắc.
Bài và ảnh: Thư Quỳnh
Tin liên quan
Tin mới hơn
Hơn 300 năm giữ lửa truyền thống ở làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn
08:03 | 17/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn (phường Hoài Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai) có lịch sử hình thành và phát triển hơn 300 năm, gắn liền với truyền thống văn hóa của vùng đất Bình Định xưa. Từ đôi bàn tay khéo léo của bao thế hệ, những tấm chiếu cói mộc mạc đã trở thành sản phẩm đặc trưng, lan tỏa khắp các vùng miền trong cả nước, đặc biệt là Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Làng gốm Bát Tràng kết nối di sản và hội nhập quốc tế
09:22 | 16/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Xã Bát Tràng (huyện Gia Lâm, Hà Nội) – “thủ phủ” gốm sứ của cả nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Với lợi thế truyền thống nghề gốm hàng trăm năm, địa phương đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm phát triển làng nghề gắn với du lịch, nâng cao thu nhập cho người dân và khẳng định vị thế thương hiệu gốm Bát Tràng trên bản đồ thủ công mỹ nghệ thế giới.
Nghệ nhân Nguyễn Hữu Kiêm - Người giữ hồn diều sáo làng Bá
09:22 | 16/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Sinh ra và lớn lên trong cái nôi văn hóa dân gian của làng Bá Dương (nay thuộc xã Ô Diên, TP. Hà Nội), nghệ nhân nhân dân Nguyễn Hữu Kiêm đã dành cả cuộc đời để gìn giữ và lan tỏa nét đẹp diều sáo truyền thống. Từ những cánh diều tuổi thơ, ông đã đưa tình yêu ấy bay cao, bay xa đến với bạn bè khắp mọi nơi.
Những đôi tay giữ lửa ở làng gốm đỏ bên bờ sông Cửu Long
11:02 | 15/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Bờ Nam sông Cổ Chiên, một nhánh chính của sông Cửu Long thuộc tỉnh Vĩnh Long, từ lâu đã nổi tiếng với những lò gốm đỏ rực lửa. Trên mảnh đất sét nhiễm phèn nặng, những người phụ nữ cần mẫn ngày đêm nhào nặn từng thớ đất vô tri thành những sản phẩm gốm độc bản, vừa nuôi sống gia đình vừa giữ gìn hồn quê qua bao thế hệ.
Gìn giữ nghề truyền thống tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn
08:00 | 13/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong nhịp sống sôi động của kinh tế thị trường, không ít làng nghề truyền thống đứng trước nguy cơ bị lãng quên. Thế nhưng, nhờ sự đồng hành của cộng đồng, chính quyền địa phương và sự sáng tạo của người dân, nhiều nghề cổ truyền không chỉ được gìn giữ mà còn trở thành bệ phóng phát triển kinh tế, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững.
Gốm Việt Nam: Nhu cầu thị trường nội địa và những cơ hội phát triển đột phá
09:49 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nghệ thuật gốm đã in sâu vào bản sắc văn hóa Việt Nam từ hàng nghìn năm trước, là một phần không thể thiếu trong đời sống, tín ngưỡng và thẩm mỹ của người Việt. Từ những chiếc bình gốm Phùng Nguyên, trống đồng Đông Sơn cho đến những chiếc bình gốm hoa lam tinh xảo của Chu Đậu hay bát đĩa gốm Bát Tràng quen thuộc, gốm sứ không chỉ là vật dụng mà còn là biểu tượng của sự khéo léo, óc sáng tạo và tinh thần lao động bền bỉ của người Việt Nam.
Tin khác
Làng hoa Vạn Thành không ngừng đổi mới và hội nhâp
09:43 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng hoa Vạn Thành được hình thành từ những năm 50 của thế kỷ XX bởi người dân từ Hà Nam di cư vào Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Nhờ điều kiện khí hậu mát mẻ và đất đai màu mỡ, Làng hoa Vạn Thành đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một trong trung tâm sản xuất hoa lớn tại Đà Lạt.
Đắk Lắk: Phát triển thương hiệu muối Tuyết Diêm
09:41 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Đắk Lắk phát triển thương hiệu muối Tuyết Diêm, mở rộng quy mô sản xuất, hướng đến việc kết hợp phát triển du lịch cộng đồng và trải nghiệm, giúp du khách có thể khám phá quy trình làm muối truyền thống.
Nuôi ong dưới tán rừng ngập mặn
09:40 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Gắn bó với nghề nuôi ong đã gần 10 năm, bắt đầu từ vài chục tổ ong ban đầu, đến nay anh Trần Văn Sửu đã mở rộng lên khoảng 500 tổ, mỗi năm mang lại thu nhập ổn định khoảng 200 triệu đồng – con số không nhỏ đối với một hộ dân vùng ven biển.
Trải nghiệm làm hủ tiếu đa sắc màu ở Chợ nổi Cái Răng
10:21 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nhiều du khách trong và ngoài nước thích thú trải nghiệm làm hủ tiếu đa sắc màu tại chợ nổi Cái Răng.
Phát triển kinh tế làng nghề tạo đòn bẩy xây dựng nông thôn mới
10:15 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Thành phố Hà Nội hiện có 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó 337 nghề truyền thống đã được công nhận. Các làng nghề đã giúp nâng cao thu nhập, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động. Việc phát triển làng nghề không chỉ giữ gìn bản sắc truyền thống, mà còn tạo đòn bẩy trong xây dựng nông thôn mới.
15 cá nhân ở xã Bát Tràng được đề nghị xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội
10:10 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong 2 ngày 9 và 10-9, Đoàn thẩm định của Hội đồng thành phố Hà Nội về xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ năm 2025 đã tổ chức thẩm định thực tế tại cơ sở các cá nhân có hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội năm 2025 tại xã Bát Tràng.
Ký ức Trung thu cổ "hồi sinh" bằng nghệ thuật giấy dó
09:35 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trung thu không chỉ là Tết của thiếu nhi, mà còn là ký ức văn hóa của nhiều thế hệ người Việt. Khi đèn lồng nhựa và ánh sáng điện tử ngày càng phổ biến, những giá trị xưa dần phai nhạt. Triển lãm “Lãm” xuất hiện như một nhịp cầu, đưa con người trở về với mùa trăng cổ tích bằng những chiếc đèn giấy dó mộc mạc, bền vững và thấm đẫm hồn Việt.
Giữ hồn quê và nâng tầm kinh tế ở xã Bình Minh
09:00 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nằm ở phía Tây Nam Hà Nội, xã Bình Minh đang nổi lên như một điểm sáng về phát triển nông nghiệp sinh thái kết hợp với làng nghề truyền thống.
Làng nghề chế biến cá khô Gia Thuận: Giữ hồn truyền thống, mở hướng phát triển bền vững
14:24 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Tại xã Gia Thuận, tỉnh Đồng Tháp, bên cạnh những cánh đồng lúa xanh bát ngát và những chuyến tàu đánh bắt hải sản tất bật, làng nghề chế biến cá khô đã hình thành và phát triển từ nhiều năm nay, trở thành một trong những ngành nghề mũi nhọn góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương. Không chỉ là nét văn hóa truyền thống, nghề chế biến cá khô còn đang mở ra những cơ hội mới về việc làm, nâng cao thu nhập và mở rộng thị trường tiêu thụ trong bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng.
Giữ hồn núi rừng qua đôi tay già làng Cơ Tu
09:53 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong ngôi nhà sàn ba gian giữa núi rừng, già Bhling Bloó (70 tuổi, thôn Bhơ Hôồng, xã Sông Kôn, TP Đà Nẵng) vẫn cần mẫn bên bó tre, mây. Với ông, đan lát không chỉ là kế sinh nhai mà còn là cách để giữ lấy “cái gốc” của người Cơ Tu giữa nhịp sống hiện đại.
Giọt mắm Nam Ô và câu chuyện từ làng biển trăm năm tuổi
08:00 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa nhịp sống hiện đại của thành phố biển Đà Nẵng, làng cổ Nam Ô vẫn lặng lẽ giữ trong mình những giá trị văn hóa và nghề truyền thống hơn 700 năm tuổi. Nơi đây không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên đặc sắc, những dấu tích lịch sử gắn với công chúa Huyền Trân, mà còn được biết đến là cái nôi của nghề làm nước mắm – một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, niềm tự hào của cư dân miền biển.
Khát vọng phát triển từ làng nghề truyền thống đến trung tâm công nghiệp
15:07 | 08/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong bối cảnh đô thị hóa và hội nhập, Tây Phương đang từng bước đổi mới, phát huy thế mạnh làng nghề gắn với phát triển du lịch, đồng thời mở rộng không gian công nghiệp và dịch vụ, hướng tới trở thành một trung tâm kinh tế - văn hóa quan trọng của Thủ đô.
Giữ hồn làng nghề bánh đa nem trăm năm tuổi ở Thổ Hà
10:00 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nằm ven sông Cầu hiền hòa, làng Thổ Hà (phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh) từ lâu đã nổi tiếng khắp trong và ngoài nước với nghề làm bánh đa nem. Nghề đã tồn tại hàng trăm năm, trở thành nét văn hóa đặc trưng và là niềm tự hào của người dân địa phương.
Sức sống mới cho thủ công mỹ nghệ Thủ đô từ thị trường nội địa
08:50 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Thủ công mỹ nghệ từ lâu được coi là một trong những ngành nghề truyền thống đặc sắc nhất của Thủ đô Hà Nội. Không chỉ mang đậm giá trị văn hóa, lịch sử, sản phẩm thủ công mỹ nghệ còn góp phần quan trọng trong cơ cấu kinh tế nông thôn và xuất khẩu. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường quốc tế nhiều biến động, nhu cầu tiêu dùng trong nước đang trở thành một “nguồn lực mềm” mạnh mẽ, mở ra sức sống mới cho ngành thủ công mỹ nghệ Thủ đô.
An Giang: Nơi tiếng búa vang vọng cả đời người
11:18 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Suốt hàng chục năm qua, nghề chẻ đá tại ấp Hòn Sóc, xã Hòn Đất vẫn được người dân nơi đây duy trì như một phần không thể thiếu trong cuộc sống mưu sinh. Mỗi buổi sáng, cả bãi đá rộng lớn vang lên âm thanh đặc trưng của làng nghề: tiếng máy cắt xèng xèng, tiếng búa tạ nện vào nêm thép cắc cắc, hòa quyện thành nhịp điệu lao động cần cù.
Mới nhất
Đọc nhiều
Vĩnh Long: Khởi nghiệp tuổi xế chiều, người đàn ông U80 thành công với sản phẩm OCOP
13:38 OCOP
OVN – Tuổi xế chiều, thời điểm nhiều người chọn nghỉ ngơi, an dưỡng tuổi già bên gia đình, con cháu, ông Nguyễn Công Trí (SN 1953), ngụ tại tỉnh Bến Tre
Từ trái sim rừng đến đặc sản đạt chất lượng OCOP
13:38 OCOP
OVN - Từ những trái sim rừng mọng chín, chị Đỗ Thị Thu Thảo (xã An Hòa, Gia Lai) đã xây dựng thương hiệu rượu SimMo8, kết hợp giữa tri thức bản địa và công nghệ hiện đại. Không chỉ dừng lại ở một sản phẩm OCOP tiêu biểu, SimMo8 còn kể câu chuyện về ký ức,
Thị trưởng Khu Trung tâm Tài chính London có chuyến thăm cấp cao tới Việt Nam
13:38 Tin tức
Ngày 15/9 vừa qua, Thị trưởng Khu Trung tâm Tài chính London - ông Alastair King đã có chuyến thăm cấp cao tới Việt Nam. Chuyến thăm do Đại sứ quán Anh tại
Công nhận làng Việt Hải là điểm du lịch cộng đồng
10:41 Du lịch làng nghề
LNV - UBND TP Hải Phòng vừa chính thức công nhận làng Việt Hải (đặc khu Cát Hải) là Điểm du lịch cộng đồng. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng, gắn với định hướng chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.
Người lính năm xưa trở thành nông dân điển hình hôm nay
10:10 Kinh tế
LNV - Trở về sau những năm tháng quân ngũ, cựu chiến binh Dương Đình Tuấn (xã Quỳnh Văn, Nghệ An) vẫn miệt mài gắn bó với ruộng đồng, chuồng trại. Với sự cần cù và tinh thần học hỏi, ông đã trở thành tấm gương điển hình trong phát triển nông nghiệp, góp p
