Phát triển làng nghề trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong bối cảnh mới
Tiềm năng phát triển từ làng nghề
Tính đến năm 2023, UBND tỉnh Thanh Hóa đã Quyết định công nhận được 116 nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống cho 14 địa phương. Trong đó, có 30 nghề truyền thống, 29 làng nghề và 57 làng nghề truyền thống. Việc công nhận nghề, làng nghề và làng nghề truyền thống đã góp phần khôi phục và phát triển được nhiều nghề truyền thống như nghề thêu ren, dệt thổ cấm, rượu, mây tre đan lá… và phát triển nhanh các nghề mới gắn với quá trình công nghiệp hóa như: bảo quản, chế biến nông sản thực phẩm, gây trồng sinh vật cảnh.
Người dân Nga Sơn đang thu hoạch cây cói. (Ảnh minh họa) |
Toàn tỉnh Thanh Hóa có tổng số cơ sở tham gia sản xuất kinh doanh các làng nghề là 8.002 cơ sở, bao gồm 19 doanh nghiệp, 8 hợp tác xã, 24 tổ hợp tác và trên 7.951 hộ gia đình; doanh thu từ các hoạt động sản xuất kinh doanh trong các làng nghể đã được công nhận 1.492.720 triệu đồng; giải quyết việc làm cho trên 20.000 lao động, trong đólao động thường xuyên chiếm 65%; lao động thời vụ chiếm 35%; thu nhập của các lao động làng nghề hiện nay bình quân đạt 4,0- 12 triệu đồng/người/tháng; tùy theo nhóm nghề;
Địa phương có 18 sản phẩm OCOP là sản phẩm của làng nghề tại các huyện như: Chiếu cói (Nga Sơn, Quảng Xương); Bánh gai Lâm Thắm, Bánh lá răng bừa Xuân Lập, Miến gạo Phú Xuân, Nón lá Ngọc Thơm (Thọ Xuân); Đồ Đồng Thiệu Trung, Bánh đa Tân Châu (Thiệu Hóa); Dao rèn Tiến Lộc (Hậu Lộc); Miến gạo Thăng Long, Hương bài Vạn Thắng (Nông Cống); Chè Lam phủ Quảng (Vĩnh Lộc); Tương bần làng Ái (Yên Định).
Những cơ hội và thách thức trong bối cảnh mới
Có thể nói, sự phát triển của nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống đã góp phần tăng nhanh sản xuất công nghiệp; thu hút hàng vạn lao động thời vụ, cũng như tạo việc làm thường xuyên và là nguốn thu nhập chính của hàng nghìngia đình; đóng góp quan trọng trong việc chuyến dịch cơ cấu kinh tế ở nông thôn theohướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và góp phần xây dựng nông thôn mới ở địa phương. Trong những năm qua, làng nghề ở Thanh Hóa có sự chuyến biển mạnh mẽ, gia tăng không ngừng về số lượng và giá trị sản xuất.
Vùng nguyên liệu cói rộng lớn phục vụ nghề truyền thống. (Ảnh minh họa) |
Làng nghề góp phần hình thành vùng nguyên liệu tại chỗ như: vùng nguyên liệu cói ở các huyện (Nga Sơn, Quảng Xương, Nông Cống), khoảng gần 2.000ha, cung cấp cho các làng nghể thủ công mỹ nghệ làm từ cây cói; 2 vùng nguyên liệu tre, nứa, luống, vấu lớn nhất cả nước, với 128.000ha, tập trung chủ yếu tại các huyện miền núi như: Quan Hóa, Lang Chánh, Ngọc Lặc, Quan Sơn, Thường Xuân, Bá Thước, Cấm Thủy để cung cấp nguyên liệu cho các làng nghề thủ công mỹ nghệ (mây tre đan, làm hương, làm nón....).
Có lực lượng lao động trong độ tuổi ở nông thôn dồi dào để cung cấp số lượng lớn lao động làm việc trong các làng nghề, làng nghề truyền thống. Trong các làng nghề có các doanh nghiệp, HTX, Tổ hợp tác đóng vai trò chủ đạo, tham gia ký hợp đồng thu mua và tiêu thụ sản phẩm cho các hộ làm nghề. Sản phẩm của các làng nghề thủ công mỹ nghệ chủ yếu làm thủ công, nguyên liệu làm sản phẩm là thân thiện với mỗi trường; Đã có 18 sản phẩm OCOP là sản phẩm của làng nghề, làng nghề truyền thống.
Làng nghề đúc đồng Trà Đông ở xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa, Thanh Hóa. |
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, phát triển làng nghề trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa cũng gặp nhiều khó khăn thách thức. Với tốc độ đô thị hóa phát triển nên vùng nguyên liệu đang dần bị thu hẹp, ảnh hưởng đến việc cung cấp nguyên liệu phục vụ cho các làng nghề.
Sản phẩm của các làng nghề làm ra đang còn phụ thuộc vào thị trường tiêu thụ, thiếu tính ổn định. Sản phẩm của làng nghề chủ yếu tiêu thu nội địa vẫn là chính nên giá trị chưa cao, lượng xuất khẩu hàng năm không nhiều. Nguồn lực đầu tư phát triển ngành nghề nông thôn còn khiếm tốn, chủ yếu mới đầu tư hỗ trợ công tác đào tạonghề, đối mới công nghệ.
Phần lớn là lao động chưa qua đào tạo tay nghề; số thợ tay nghề cao chiếm tỷ lệ rất ít. Những năm gần đây, các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực khác phát triển nhiều ở các địa phương nên số lượng lao động ở các làng nghế đang có hướng giảm do chuyến các doanh nghiệp đó để làm việc.
Đa phần các cơ sở làng nghề nằm xen kẽ trong các khu dân cư, chưa được bố trí quy hoạch riêng; quy mô xuất chủ yếu là hộđình là chính, thiết bị công nghệ sản xuất đơn giản, sản xuất thủ công là chủ yếu, bị động về nguyên liệu và thiếu vốn cho sản xuất, kinh doanh; sản phẩm mẫu mã đơn giản, chưa có nhiều sản phẩm tạo được thương hiệu lớn, khó cạnh tranh được với sản phẩm cùng loại trên thị trường.
Định hướng phát triển làng nghề truyền thống
Để làng nghề phát triển ổn định, bền vững, bảo vệ môi trường sinh thái, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động, tỉnh Thanh Hóa tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chủ trương của Đảng và Nhà nước, ý nghĩa, tấm quan trọng về phát triển ngành nghề nông thôn, bảo tổn và phát triển làng nghề, nghề và làng nghề truyền thống. Gắn việc phát triển ngành nghề nông thôn với xây dựng nông thôn mới, tái cơ cấu nông nghiệp và thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2045. Thực hiện tốt Quyết định số 4182/QĐ-UBND của UBND tỉnh về phê duyệt Kế hoạch thực hiện Quyết định số 801/QĐ-TTg ngày 7-7-2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình bảo tồn phát triển làng nghề Việt Nam giai đoạn 2021-2030” trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
Để làng nghề tồn tại và phát triển, linh hồn của các làng nghề chính là các nghệ nhân, thợ giỏi, thợ lành nghề, nhất là trong cuộc cách mạng công nghệ 4.0 việc mở các lớp đào tạo về thiết kế, marketing doanh nghiệp, kĩ năng bán hàng, ứng dụng công nghệ... và các lớp truyền lại tinh hoa của nghề cho thế hệ sau là rất quan trọng. Bên cạnh đó, các làng nghề, làng nghề truyền thống cần phải chuyển đổi về hình thức tổchức sản xuất kinh doanh, tái cơ cấu sản phẩm, loại bỏ các sản phẩm truyền thống hiệncó của làng nghề nhưng không phù hợp với nhu cấu khách hàng. Cùng với đó là sáng tạo ra các sản phẩm mới đáp ứng được nhu cầu và phải đưa giá trị văn hóa vào sản phẩm, bảo đảm phát triển đồng bộ, tránh ô nhiễm môi trường./.
Tin liên quan
Đưa sản phẩm làng nghề ra thị trường lớn
09:50 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thanh Hóa: Điều động, luân chuyển 12 cán bộ chủ chốt
09:11 | 13/03/2024 Tin tức
Thanh Hóa: Sắp có thêm Trường Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông FPT
15:00 | 08/03/2024 Tin tức
Tin mới hơn
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 | 26/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Tuy Phước tổ chức Phiên chợ giới thiệu sản phẩm OCOP
22:05 Tin tức
Mặt trận Tổ quốc xã Thọ Văn tích cực góp phần xây dựng nông thôn mới
17:31 Nông thôn mới
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 Làng nghề, nghệ nhân
Rộn ràng Lễ hội Bánh dân gian Nam bộ
17:24 Văn hóa - Xã hội
Bình Định hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP
17:22 OCOP