Người nâng tầm nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh
Trải qua thời gian, nghệ thuật hoa chẻ cánh truyền thống của Hà Nội xưa có lẽ đã từng có thời điểm bị mai một trước sự đổ bộ của nhiều loại hoa đẹp, mẫu mã, hình thức bắt mắt. Thế nhưng, ở Hà Nội, vẫn có một người phụ nữ gốc Hà Thành đến nay vẫn gìn giữ nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh truyền thống như giữ gìn lại một nét đẹp văn hóa riêng có của người Hà Nội.
Đó chính là nghệ nhân Nguyễn Thị Thu - một trong số ít người còn theo đuổi, gìn giữ và nâng tầm nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh truyền thống.
![]() |
Nghệ nhân Thu và nghệ thuật hoa chẻ cánh. |
Chị Nguyễn Thị Thu sinh năm 1973 tại Hà Nội. Giống như nhiều gia đình Hà Nội những năm 1980 ngày ấy, chị Thu cũng được bố mẹ cho đi học lớp nữ công tinh hoa như bao người con gái Hà Nội ngày xưa. Thiếu nữ Hà Thành ngày ấy nhanh chóng bị thu hút bởi bộ môn nghệ thuật tỉa hoa chẻ cánh từ quả đu đủ xanh.
Trong kí ức của chị Thu, những bông hoa đu đủ được tỉa rất kỳ công và tỉ mỉ thường xuất hiện trong các dịp quan trọng của người Hà Nội. Chính vì vậy, để làm nên một bông hoa từ quả đu đủ xanh cũng đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ ngay từ khâu chọn nguyên liệu.
Với chị, mỗi bông hoa đu đủ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng của sự cần mẫn, khéo léo và tình yêu sâu đậm dành cho mảnh đất Hà thành.
“Những năm 1980, hầu như nhà nào ở phố cổ cũng biết tỉa hoa đu đủ chẻ cánh để bày mâm cỗ Tết. Nhưng theo thời gian, nghề này dần mai một. Tôi không muốn một nét đẹp như thế bị lãng quên” - chị Thu chia sẻ. Cũng chính tình yêu với văn hóa Hà Nội đã thúc giục chị học hỏi, tìm tòi thêm nhiều kỹ thuật mới để biến những bông hoa giản dị ấy thành những tác phẩm nghệ thuật độc đáo.
Nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh thoạt nhìn có vẻ đơn giản, nhưng để làm được một bông hoa hoàn hảo, người tỉa phải có đôi tay khéo léo và óc sáng tạo tinh tế.
Chị Thu cho biết, mỗi bông hoa được tạo thành từ việc chẻ mỏng từng cánh đu đủ, sau đó uốn nắn thành hình dáng hoa. Quan trọng nhất là phải làm sao để cánh hoa mềm mại, tự nhiên và giữ được màu sắc tươi sáng. Đặc biệt, không phải quả đu đủ nào cũng có thể tỉa hoa, chúng phải có độ già vừa đủ để cánh hoa không bị gãy, đồng thời phải giữ được tươi lâu. Chính sự khắt khe trong việc chọn nguyên liệu đã làm nên sự khác biệt trong các tác phẩm của chị.
Không dừng lại ở việc giữ nguyên nét truyền thống, chị Thu đã sáng tạo ra nhiều mẫu hoa mới từ quả đu đủ để phù hợp hơn với thị hiếu hiện đại. Chị kết hợp hoa đu đủ với các loại hoa quả khác để tạo thành những mâm cỗ vừa đẹp mắt, vừa ý nghĩa. Những tác phẩm của chị được nhiều nhà hàng, khách sạn cao cấp tại Hà Nội đặt làm để trang trí trong các sự kiện lớn. “Tôi muốn hoa đu đủ không chỉ là một phần của mâm cỗ truyền thống mà còn trở thành một phần của nghệ thuật trang trí đương đại” - chị Thu tâm sự.
![]() |
Với chị Thu, mỗi bông hoa đu đủ không chỉ là sản phẩm nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về tình cảm gia đình. Trong văn hóa Việt, mâm cỗ ngày Tết không chỉ dành để cúng gia tiên mà còn là dịp để các thành viên quây quần, sum vầy bên nhau. Những bông hoa đu đủ được tỉa tỉ mỉ như thay lời chúc cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Chị nhớ lại: “Tôi từng gặp một cụ bà gần 90 tuổi, bà xúc động khi nhìn thấy hoa đu đủ trên mâm cỗ. Bà kể rằng, thời trẻ, mẹ bà cũng từng tỉa hoa như thế để bày cỗ ngày Tết. Nhìn những bông hoa ấy, bà như thấy lại cả một trời ký ức”.
Truyền nghề cho thế hệ trẻ
Không chỉ dừng lại ở việc sáng tạo, năm 2015, chị Thu quyết định mở lớp dạy tỉa hoa đu đủ ngay tại nhà với mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ. Nhiều bạn trẻ tại Hà Nội và các tỉnh lân cận đã tìm đến chị để học nghề. Trong số đó, có những người đã thành công mở lớp dạy tỉa hoa hoặc kinh doanh dịch vụ trang trí mâm cỗ.
Chị cũng đang ấp ủ dự án mở một trung tâm dạy nghề tại Hà Nội, kết hợp giữa tỉa hoa truyền thống và trang trí hiện đại để thu hút nhiều người trẻ, đồng thời lên kế hoạch tổ chức các workshop tại các trường học để giới thiệu nghệ thuật này đến với học sinh. Chị hy vọng, thông qua các buổi học, thế hệ trẻ sẽ thêm yêu và trân trọng những giá trị truyền thống.
Ngoài ra, chị Thu còn có ý định xuất bản một cuốn sách hướng dẫn tỉa hoa đu đủ, trong đó chia sẻ chi tiết các bước thực hiện cũng như những câu chuyện văn hóa gắn liền với loại hình nghệ thuật này. Cuốn sách sẽ là “cầu nối” đưa nghệ thuật tỉa hoa đu đủ đến gần hơn với cộng đồng quốc tế. Chị cũng đang hợp tác với một số nghệ nhân nước ngoài để giới thiệu nghệ thuật này tại các hội chợ quốc tế.
Qua nhiều năm nghiên cứu, tự tìm tòi, sáng tạo và làm bằng tất cả đam mê, chị Thu đã tích lũy cho mình nhiều kinh nghiệm và phát triển bộ môn nghệ thuật tỉa hoa chẻ cánh từ quả đu đủ xanh.
Từ quả đu đủ xanh, những bông hoa như hoa ngọc lan, hoa bưởi, hoa súng, hoa thược dược hay những bông cúc đại đoá, bông hồng nhung mướt cánh, những bông sen bách diệp dần bung nở rực rỡ tỏa hương sắc được tạo nên từ đôi bàn tay cắt tỉa khéo léo của người con gái Hà Thành.
Dù hiện nay, cuộc sống ở Thủ đô đã có nhiều sự thay đổi với nhịp sống nhanh và hiện đại, thế nhưng vẫn có những người phụ nữ Hà Thành giống như nghệ nhân Nguyễn Thị Thu đang ngày ngày gìn giữ môn nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh truyền thống, cũng là gìn giữ lại một nét tinh hoa văn hóa độc đáo của người Hà Nội.
Tin liên quan

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam tổ chức lễ phong tặng Nghệ nhân và các danh hiệu Làng nghề Việt Nam đợt 2 lần thứ XI năm 2024
12:00 | 13/04/2025 Tin tức

Nghệ nhân giữ hồn hát Then trong nhịp sống hiện đại
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn

Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc
09:38 | 09/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Theo dấu tằm tơ
09:37 | 09/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lan tỏa hương vị bánh gai xứ Dừa
11:04 | 08/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Nghề Truyền Thống Hồi Sinh Nhờ Thương Mại Điện Tử
09:04 | 07/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Bảo tồn và phát triển Làng nghề dệt thổ cẩm xã Vĩnh Hiệp
09:04 | 07/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thái Bình: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
10:04 | 06/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Làng gốm Bàu Trúc – Bảo tồn và phát triển di sản gốm Chăm trong thời hiện đại
10:04 | 06/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bảo tồn và phát triển làng nghề Hà Nam trong xu thế mới
12:19 | 05/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Về thăm làng nghề bánh phồng Sơn Đốc hơn trăm năm tuổi
12:15 | 05/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phụ nữ Tây Hồ chung tay bảo tồn nghề truyền thống: Hành trình từ những búp sen
10:39 | 29/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề làm cờ Tổ quốc tất bật trước dịp kỉ niệm ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước
10:18 | 29/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

10 làng nghề lâu đời nổi tiếng ở Bắc Giang
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

5 làng nghề miền Tây có truyền thống lâu đời
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người đàn ông thổi hồn vào từng thớ gỗ
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề làm dưa bồn bồn
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Những người giữ hồn đất nung tại Lò lu Đại Hưng
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thúng chai với 'tuyệt chiêu' chống thấm
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lào Cai: Nghề làm nón lá cọ Bản Liền
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ hội Quà tặng Du lịch Hà Nội 2025: Lan toả tinh hoa làng nghề
10:01 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ba Vì (Hà Nội): Chi hội cựu Công an xã Phú Đông góp phần xây dựng nông thôn mới
09:59 Nông thôn mới

Diễu hành xe đạp làng nghề
09:41 Tin tức

Hà Nội: Thành lập 2 cụm công nghiệp làng nghề vốn gần 370 tỷ đồng
09:40 Nghiên cứu trao đổi

Thành phố biển Quy Nhơn rực rỡ sắc vàng hoa lim xẹt
09:39 Du lịch làng nghề

Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc
09:38 Làng nghề, nghệ nhân