Người nâng tầm nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh
Trải qua thời gian, nghệ thuật hoa chẻ cánh truyền thống của Hà Nội xưa có lẽ đã từng có thời điểm bị mai một trước sự đổ bộ của nhiều loại hoa đẹp, mẫu mã, hình thức bắt mắt. Thế nhưng, ở Hà Nội, vẫn có một người phụ nữ gốc Hà Thành đến nay vẫn gìn giữ nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh truyền thống như giữ gìn lại một nét đẹp văn hóa riêng có của người Hà Nội.
Đó chính là nghệ nhân Nguyễn Thị Thu - một trong số ít người còn theo đuổi, gìn giữ và nâng tầm nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh truyền thống.
![]() |
Nghệ nhân Thu và nghệ thuật hoa chẻ cánh. |
Chị Nguyễn Thị Thu sinh năm 1973 tại Hà Nội. Giống như nhiều gia đình Hà Nội những năm 1980 ngày ấy, chị Thu cũng được bố mẹ cho đi học lớp nữ công tinh hoa như bao người con gái Hà Nội ngày xưa. Thiếu nữ Hà Thành ngày ấy nhanh chóng bị thu hút bởi bộ môn nghệ thuật tỉa hoa chẻ cánh từ quả đu đủ xanh.
Trong kí ức của chị Thu, những bông hoa đu đủ được tỉa rất kỳ công và tỉ mỉ thường xuất hiện trong các dịp quan trọng của người Hà Nội. Chính vì vậy, để làm nên một bông hoa từ quả đu đủ xanh cũng đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ ngay từ khâu chọn nguyên liệu.
Với chị, mỗi bông hoa đu đủ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng của sự cần mẫn, khéo léo và tình yêu sâu đậm dành cho mảnh đất Hà thành.
“Những năm 1980, hầu như nhà nào ở phố cổ cũng biết tỉa hoa đu đủ chẻ cánh để bày mâm cỗ Tết. Nhưng theo thời gian, nghề này dần mai một. Tôi không muốn một nét đẹp như thế bị lãng quên” - chị Thu chia sẻ. Cũng chính tình yêu với văn hóa Hà Nội đã thúc giục chị học hỏi, tìm tòi thêm nhiều kỹ thuật mới để biến những bông hoa giản dị ấy thành những tác phẩm nghệ thuật độc đáo.
Nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh thoạt nhìn có vẻ đơn giản, nhưng để làm được một bông hoa hoàn hảo, người tỉa phải có đôi tay khéo léo và óc sáng tạo tinh tế.
Chị Thu cho biết, mỗi bông hoa được tạo thành từ việc chẻ mỏng từng cánh đu đủ, sau đó uốn nắn thành hình dáng hoa. Quan trọng nhất là phải làm sao để cánh hoa mềm mại, tự nhiên và giữ được màu sắc tươi sáng. Đặc biệt, không phải quả đu đủ nào cũng có thể tỉa hoa, chúng phải có độ già vừa đủ để cánh hoa không bị gãy, đồng thời phải giữ được tươi lâu. Chính sự khắt khe trong việc chọn nguyên liệu đã làm nên sự khác biệt trong các tác phẩm của chị.
Không dừng lại ở việc giữ nguyên nét truyền thống, chị Thu đã sáng tạo ra nhiều mẫu hoa mới từ quả đu đủ để phù hợp hơn với thị hiếu hiện đại. Chị kết hợp hoa đu đủ với các loại hoa quả khác để tạo thành những mâm cỗ vừa đẹp mắt, vừa ý nghĩa. Những tác phẩm của chị được nhiều nhà hàng, khách sạn cao cấp tại Hà Nội đặt làm để trang trí trong các sự kiện lớn. “Tôi muốn hoa đu đủ không chỉ là một phần của mâm cỗ truyền thống mà còn trở thành một phần của nghệ thuật trang trí đương đại” - chị Thu tâm sự.
![]() |
Với chị Thu, mỗi bông hoa đu đủ không chỉ là sản phẩm nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về tình cảm gia đình. Trong văn hóa Việt, mâm cỗ ngày Tết không chỉ dành để cúng gia tiên mà còn là dịp để các thành viên quây quần, sum vầy bên nhau. Những bông hoa đu đủ được tỉa tỉ mỉ như thay lời chúc cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Chị nhớ lại: “Tôi từng gặp một cụ bà gần 90 tuổi, bà xúc động khi nhìn thấy hoa đu đủ trên mâm cỗ. Bà kể rằng, thời trẻ, mẹ bà cũng từng tỉa hoa như thế để bày cỗ ngày Tết. Nhìn những bông hoa ấy, bà như thấy lại cả một trời ký ức”.
Truyền nghề cho thế hệ trẻ
Không chỉ dừng lại ở việc sáng tạo, năm 2015, chị Thu quyết định mở lớp dạy tỉa hoa đu đủ ngay tại nhà với mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ. Nhiều bạn trẻ tại Hà Nội và các tỉnh lân cận đã tìm đến chị để học nghề. Trong số đó, có những người đã thành công mở lớp dạy tỉa hoa hoặc kinh doanh dịch vụ trang trí mâm cỗ.
Chị cũng đang ấp ủ dự án mở một trung tâm dạy nghề tại Hà Nội, kết hợp giữa tỉa hoa truyền thống và trang trí hiện đại để thu hút nhiều người trẻ, đồng thời lên kế hoạch tổ chức các workshop tại các trường học để giới thiệu nghệ thuật này đến với học sinh. Chị hy vọng, thông qua các buổi học, thế hệ trẻ sẽ thêm yêu và trân trọng những giá trị truyền thống.
Ngoài ra, chị Thu còn có ý định xuất bản một cuốn sách hướng dẫn tỉa hoa đu đủ, trong đó chia sẻ chi tiết các bước thực hiện cũng như những câu chuyện văn hóa gắn liền với loại hình nghệ thuật này. Cuốn sách sẽ là “cầu nối” đưa nghệ thuật tỉa hoa đu đủ đến gần hơn với cộng đồng quốc tế. Chị cũng đang hợp tác với một số nghệ nhân nước ngoài để giới thiệu nghệ thuật này tại các hội chợ quốc tế.
Qua nhiều năm nghiên cứu, tự tìm tòi, sáng tạo và làm bằng tất cả đam mê, chị Thu đã tích lũy cho mình nhiều kinh nghiệm và phát triển bộ môn nghệ thuật tỉa hoa chẻ cánh từ quả đu đủ xanh.
Từ quả đu đủ xanh, những bông hoa như hoa ngọc lan, hoa bưởi, hoa súng, hoa thược dược hay những bông cúc đại đoá, bông hồng nhung mướt cánh, những bông sen bách diệp dần bung nở rực rỡ tỏa hương sắc được tạo nên từ đôi bàn tay cắt tỉa khéo léo của người con gái Hà Thành.
Dù hiện nay, cuộc sống ở Thủ đô đã có nhiều sự thay đổi với nhịp sống nhanh và hiện đại, thế nhưng vẫn có những người phụ nữ Hà Thành giống như nghệ nhân Nguyễn Thị Thu đang ngày ngày gìn giữ môn nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh truyền thống, cũng là gìn giữ lại một nét tinh hoa văn hóa độc đáo của người Hà Nội.
Tin liên quan

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam tổ chức lễ phong tặng Nghệ nhân và các danh hiệu Làng nghề Việt Nam đợt 2 lần thứ XI năm 2024
12:00 | 13/04/2025 Tin tức

Nghệ nhân giữ hồn hát Then trong nhịp sống hiện đại
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Đặng Hồng Khánh và hành trình hồi sinh chữ Nôm Dao
08:27 | 31/03/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 | 19/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 | 18/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Lát Càng Long” – Khẳng định vị thế, mở rộng thị trường cho sản phẩm làng nghề
13:36 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Phát triển bền vững Làng nghề trồng dâu nuôi tằm xã Hòa Phong
13:30 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Ước Lễ làng nghề giò chả 500 tuổi
14:40 | 15/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: "Ông Dư bài chòi" một di sản sống của văn hóa làng biển Nhơn Hải
10:50 | 14/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Bá Dương Nội đón nhận danh hiệu: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và nghề truyền thống Hà Nội
18:00 | 12/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề đúc đồng nghìn năm tuổi ở xứ Thanh
14:45 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ giỗ tổ Hùng Vương 2025 Trang nghiêm - Thành kính - Gắn kết triệu con tim đất Việt
14:35 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thêu liển hài ở Mường Chà
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bến Tre: Giữ nghề đan lát truyền thống hàng 100 năm tuổi ở Ba Tri
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề ăn cơm dưới đất, làm việc trên trời
14:28 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thổ cẩm Khmer - An Giang
14:28 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển nghề truyền thống gắn với xây dựng nông thôn mới ở Thọ Xuân
14:49 | 09/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Quảng Nam: Ông chủ 8X làm nước mắm truyền thống thu hơn 4 tỷ đồng mỗi năm
21:16 | 08/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phu nhân Chủ tịch Quốc hội tham quan cơ sở gốm truyền thống ở Thủ đô Tashkent của Uzbekistan
21:14 | 08/04/2025 Tin tức

Giữ “lửa” cho nghề rèn Đa Sỹ
09:33 | 04/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề nuôi cá triệu đô
14:55 | 03/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Về Ninh Thuận ghé thăm làng gốm cổ nhất Đông Nam Á
14:55 | 03/04/2025 Du lịch làng nghề

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 Làng nghề, nghệ nhân

50 đại biểu kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang.
15:56 Tin tức

Thanh Háo: Thọ Xuân phát triển làng nghề gắn với xây dựng nông thôn mới
14:01 Nông thôn mới

Hà Nội trình Thủ tướng công nhận “Thành phố hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới năm 2024”.
14:01 Nông thôn mới

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 Làng nghề, nghệ nhân