Nghề làm thuốc nam cổ truyền của dân tộc Dao Đỏ ở tỉnh Cao Bằng
Đồng bào dân tộc Dao Đỏ tích lũy được nhiều vốn y học cổ truyền từ nhiều thế hệ. Đa số các gia đình đều tự chữa những bệnh thông thường cho người nhà theo kinh nghiệm của gia đình, dòng tộc. Mỗi làng, mỗi bản đều có những thầy thuốc giỏi bốc thuốc chữa bệnh. Nguyên liệu làm thuốc chủ yếu hái lượm ở rừng, ven suối, ít khi trồng sẵn. Họ tìm thân, lá, vỏ cây, dây leo, củ, rễ cây… của nhiều loại cây, thảo dược và đem về sơ chế theo bí quyết gia truyền để thành các bài thuốc nam cổ truyền.
Bà con thái lá rừng làm thuốc nam cổ truyền. |
Chị Phùng Mùi Viện, người dân ở xã Phan Thanh, cho biết: “Người Dao Đỏ có rất nhiều loại thuốc. Tên thuốc thường theo tiếng Dao. Nguyên liệu chủ yếu lấy ở trên rừng mọc tự nhiên ở trên núi đá, núi đồi và một số cây thì trồng để bảo tồn.”
Đồng bào Dao Đỏ thường dựa vào thực trạng bệnh, sức khỏe, tuổi tác của bệnh nhân mà cắt thuốc nam để chữa. Việc chế biến thuốc cũng tùy từng loại, có vị thuốc sắc uống nhưng có vị giã nhỏ, có thuốc nấu thành cao; một số vị đem đun lấy nước tắm gội, rửa như các bệnh ngứa, lở loét, phù thũng... Nhiều cây thuốc, vị thuốc không có tên gọi mà chỉ gọi theo công dụng chữa bệnh, như: thuốc chữa đau xương, thuốc chữa đau bụng, thuốc chữa đau răng... Bà Lý Mùi Sinh, người dân ở xã Phan Thanh, cho biết: “Thuốc dân tộc Dao Đỏ chữa được nhiều bệnh. Ví dụ chữa được bệnh thần kinh tọa, đau bụng, đau xương, mỏi lưng, mỏi chân tay…
Một buổi sinh hoạt của cộng đồng dân tộc Dao đỏ |
Thuốc giúp cải thiện sức khỏe, rất tốt cho sức khỏe.” Trước đây, các loại cây sử dụng làm thuốc thường được người Dao dùng tươi hay phơi khô, nấu lấy nước tắm hoặc uống. Còn ngày nay, thuốc lấy ở rừng về được sơ chế thành nhiều loại, như: thuốc khô, cao, thuốc nhỏ, thuốc đắp, thuốc bột… và đã có nhiều cải tiến, nâng cấp sản phẩm sơ chế, mẫu mã đóng gói đẹp nên ngày càng tiếp cận rộng rãi với thị trường.
Anh Bàn Sành Vẳng, người dân ở xã Phan Thanh, cho biết: “Trước đây, chúng tôi làm thuốc manh mún, chưa trở thành hàng hóa, mà chỉ làm thuốc chữa bệnh cho bà con dân bản. Hiện nay, sản phẩm thuốc nam chúng tôi đã trở thành hàng hóa và được tiêu thụ ở nhiều nơi. Chính vì thế, kinh tế phát triển, đời sống thu nhập chúng tôi khá hơn, đời sống ngày càng cải thiện, đi lên.”
Mới đây, ngày 10/3/2024, tại xóm Bình Đường, xã Phan Thanh, huyện Nguyên Bình, diễn ra lễ ra mắt “Cộng đồng dân tộc Dao Đỏ” nhằm bảo tồn và phát triển thuốc nam cổ truyền dân tộc Dao Đỏ gắn với giữ gìn bản sắc dân tộc. Cộng đồng dân tộc Dao Đỏ đã thống nhất mỗi hộ gia đình sẽ trồng vườn thuốc nam, mang cây thuốc từ rừng về trồng ở vườn nhà. Đều đặn hằng tháng, cộng đồng dân tộc Dao Đỏ tổ chức sinh hoạt 1 lần để các thành viên cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm bảo tồn, phát triển thuốc nam cổ truyền dân tộc Dao Đỏ.
Anh Bàn Đức Thắng, Phó Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phan Thanh, Chủ nhiệm cộng đồng dân tộc Dao Đỏ, cho biết: “Chúng tôi giữ được nguyên bản những bài thuốc được truyền lại từ các thế hệ ông cha. Còn có cả sách làm thuốc nữa, nhóm cố gắng truyền tải lại cho con cháu học tập, bảo tồn giữ lại những bài thuốc này không bị lãng quyên. Chúng tôi có 35 thành viên và tương lai có thêm nữa. Nhiệm vụ chính của chúng tôi là bảo tồn, phát triển các bài thuốc dân tộc ngoài ra gắn với phát triển du lịch. Hiện, chúng tôi có những bài thuốc, như: trà thảo dược để uống cho mát gan, thanh nhiệt; thuốc chữa bệnh đau dạ dày; thuốc chữa viêm xoang, viêm mũi, dị ứng; thuốc chữa bệnh đại tràng; thuốc hỗ trợ chữa bệnh đau thận; lá tắm cho những người bị ốm và phụ nữ sau khi sinh tắm để phục hồi sức khỏe. Nhóm đang nghiên cứu, áp dụng khoa học kỹ thuật để đưa những cây thuốc trên rừng về trồng tại vườn. Ở đây đang ươm trồng thử một số cây thuốc.”
Hiện nay, khách du lịch khi đến cộng đồng dân tộc Dao Đỏ đã mua sản phẩm thuốc nam cổ truyền dân tộc Dao Đỏ, tuy nhiên số lượng chưa nhiều. Huyện Nguyên Bình đã cấp phép cho một doanh nghiệp đầu tư trồng thử nghiệm một số cây dược liệu quý hiếm trên diện tích khoảng 6.000 m2, trong đó có cây đan sâm, đương quy, bạch cập… Nếu trồng được thì sẽ có nguồn cung dồi dào.
Chị Hoàng Thị Hồng Vương, người dân ở xã Phan Thanh, cho biết: “Cộng đồng dân tộc Dao Đỏ vừa mới đi vào hoạt động nên các sản phẩm thuốc chưa nhiều. Thời gian tới, chúng tôi cố gắng làm thêm nhiều sản phẩm nữa. Bài thuốc đang được xem xét để đưa vào sản phẩm OCOP (chương trình quốc gia mỗi xã một sản phẩm). Sắp tới, sản phẩm thuốc nam cũng được đưa lên sàn thương mại điện tử.”
Bà con dân tộc Dao Đỏ ở xã Phan Thanh, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng đã giữ lại được những bài thuốc quý không để mai một; đồng thời phát triển nghề làm thuốc nam cổ truyền. Qua đó, mang lại sinh kế, tạo công ăn việc làm và cải thiện đời sống của người dân ở nơi đây.
Tin liên quan
Nghề thêu thổ cẩm và in hoa văn bằng sáp ong của người Dao Tiền
17:26 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Cao Bằng
17:27 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cao Bằng: Chú trọng phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn
14:42 | 27/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 | 20/12/2024 Tin tức
Làng nghề làm than đước Năm Căn Trăm năm giữa rừng đước bạt ngàn
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề đan lưới Vân Trình Di sản văn hoá bền vững
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội
10:26 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề trồng nấm ở An Giang
10:25 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
09:20 | 17/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa
19:35 | 16/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ
09:00 | 13/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đan quyện tinh hoa và sáng tạo
09:41 | 12/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết
14:47 | 11/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024
14:14 | 09/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết
13:55 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội
13:53 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân
13:52 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết
14:00 | 05/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop
10:41 | 04/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới
15:18 | 03/12/2024 Tin tức
"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên
13:31 | 03/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Rèn Đa Sỹ - Top 10 thương hiệu quốc gia
13:31 | 03/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng hương trăm năm tuổi Quảng Phú Cầu nhộn nhịp những ngày cận Tết rực rỡ sắc Xuân
15:00 | 02/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đã có 144 cơ sở tự nguyện phá dỡ lò đốt, lò tái chế kim loại tại Mẫn Xá
23:50 | 01/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn
22:00 Tin tức
Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM
15:59 Tin tức
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 Tin tức
Hoài Đức (Hà Nội): La Phù nâng cấp hạ tầng đáp ứng kịp thời phát triển kinh tế
22:25 Kinh tế
Nông nghiệp xanh gắn với bảo vệ môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long
09:54 Môi trường