Nghề dệt chiếu Lác ở Long An
Nguyên liệu dệt chiếu truyền thống ở Long An có hai loại cây: lác và đay. Với sự phát triển của nghề, năng suất và chất lượng, lác hoang dần không đủ đáp ứng được nguồn nguyên liệu, người dân nơi đây đã tiến hành trồng thêm cây lác. Thời gian sau, cây đay cũng được tận dụng để dệt chiếu (trồng nhiều ở các huyện Đồng Tháp Mười như Mộc Hóa, Tân Thạnh, Vĩnh Hưng).
Cây lác sau thu hoạch được chẻ và phơi và tiến hành đem đi dệt với quy trình dệt cơ bản như sau: Cần có hai người, một người ngồi dệt dập khung dạo và một người chuồi sợi ngồi bên cạnh. Sản phẩm chiếu lác ở Long An được phân biệt với các vùng khác chủ yếu nhờ vào kỹ thuật, nguyên liệu, hình thức và chức năng của từng loại, bởi với từng loại chiếu khác nhau, sẽ có những nguyên tắc kỹ thuật, cách thức chuẩn bị nguyên liệu đặc trưng khác nhau.
Dựa vào kỹ thuật dệt, chiếu được chia làm hai loại: Dệt chiếu trơn và dệt chiếu hoa (bông). Dệt chiếu trơn chỉ dùng sợi lác trắng, người chuồi sợi thực hiện việc chuồi sợi đan xen theo tuần tự một sợi gốc, một sợi ngọn đảo chiều nhau, bẻ bìa gốc, cứ thế cho đến khi hoàn thành sản phẩm.
Đối với dệt chiếu hoa ta có loại in hoa và dệt hoa. In hoa là phương pháp tạo hoa văn trên chiếu trơn thành phẩm bằng khuôn in với các đề tài khác nhau theo nhu cầu của khách hàng. Chiếu sau khi in, đợi màu thuốc khô thì hấp chiếu bằng hơi nước để màu ăn chặt vào sợi lác. Trước đây, dụng cụ để hấp chiếu làm bằng thùng phuy, nhưng nay tại Bến Lức và Cần Đước việc in chiếu hoa được chuyên môn hóa với số lượng lớn trong buồng hấp.
Chiếc chiếu lác Long An được dệt hoa tinh xảo
Việc tạo hoa văn bằng kỹ thuật dệt với sợi lác đã được nhuộm màu đòi hỏi kỹ thuật cao hơn. Về hình thức và chất lượng, dệt hoa đẹp hơn dệt thường và bền màu hơn chiếu in hoa. Phẩm màu dùng nhuộm sợi lác thường có các màu như xanh, đỏ, vàng và tím (ở Long Định gọi là nâu) được pha với nước đun sôi, lọc bỏ cặn rồi nhúng sợi lác cho thấm đều khoảng 10 phút, đem phơi nắng khoảng 1 ngày. Ngoài dệt chiếu hoa cơ bản là dệt đan xen giữa sợi cói màu và sợi trắng theo mẫu còn có kỹ thuật dệt các loại chiếu hoa khác nhau như: chiếu phệt, chiếu sọc, chiếu hột mè...
Hiện nay, làng nghề dệt chiếu lác Long An còn khoảng 10 cơ sở hoạt động, sản phẩm được đem đi tiêu thụ ở các tỉnh miền Đông Nam bộ và miền Trung. Điều này cho thấy dù cuộc sống ngày càng hiện đại, mọi người dần chuyển sang dùng chiếu trúc, nệm,... nhưng vẫn còn rất nhiều khách hàng ở khắp nơi ưa chuộng chiếu lác, giúp những người gắn bó với nghề dệt chiếu có thêm động lực bám nghề. Đặc biệt, hiện nay để thu hút cũng như đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau trong nước và xuất khẩu, các cơ sở dệt còn tạo ra rất nhiều sản phẩm từ nguyên liệu lác có yếu tố mỹ thuật cao, phong phú về chủng loại và mẫu mã như: túi xách, nón cói, chiếu du lịch, nệm ghế, khăn chiếu,…
Về việc bảo tồn làng nghề dệt chiếu, Chủ tịch UBND xã Long Cang, ông Lê Thanh Tùng cho biết, do quy hoạch phát triển công nghiệp nên diện tích đất trồng lác dần mất đi, người làm nghề truyền thống cũng giảm dần, nhưng nghề dệt chiếu vẫn còn đang mang lại nguồn thu nhập chính cho nhiều người dân trong xã, nhất là người lớn tuổi, góp phần không nhỏ vào phát triển của địa phương. Vì thế, chính quyền luôn đề ra nhiều giải pháp hỗ trợ người dân phát triển làng nghề truyền thống, xem xét hỗ trợ các hộ dân mua máy dệt để tăng năng suất, thu nhập, để từ đó góp phần giúp người dân gắn bó hơn với nghề dệt chiếu, bảo tồn di sản văn hóa.
Qua nhiều thăng trầm của thời gian, làng nghề dệt chiếu lác Long An vẫn còn vẹn nguyên như thế, người dân vẫn hàng ngày cần mẫn dệt từng sợi lác để bảo tồn cái nghề của cha ông truyền lại. Bởi đối với người dân, dệt chiếu không chỉ là kế sinh nhai mà còn mang một giá trị tinh thần, giá trị truyền thống to lớn, hiện diện trong từng câu ca dao, tục ngữ, trở thành hình tượng nghệ thuật chứa đựng nhiều tâm tư tình cảm của con người trong cuộc sống.
Bài, ảnh: Trà Giang
Tin liên quan
Tin mới hơn
Festival nghề muối Việt Nam
09:51 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Giữ lửa nghề tò he Xuân La
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Đại Bái - Di sản vàng son của nghệ thuật đúc đồng Việt Nam
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề “bánh quê” rộn ràng vụ Tết
14:56 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ An: Nghề thủ công truyền thống nhiều thăng trầm
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng xôi Phú Thượng
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Làng nghề mai cảnh Thế Chí Tây vào vụ Tết
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Chàng trai “đất nhãn” tạo dựng thương hiệu cho đặc sản quê hương
21:04 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ nhân làng nghề Việt Nam Đào Thanh Hảo: Góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên
21:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
18 điểm du lịch gắn với làng nghề và làng nghề truyền thống
14:07 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng chiếu Định Yên rộn ràng vào Tết
11:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng bá, trình diễn nghề thủ công tại Văn miếu - Quốc Tử Giám
09:16 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ giỗ tổ nghề may làng Trạch Xá: Tôn vinh nghề truyền thống và gìn giữ bản sắc tinh hoa
08:54 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ công bố quyết định và giấy chứng nhận "Trung tâm Thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gốm sứ Giang Cao, xã Bát Tràng."
21:18 | 10/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Làng nghề Bún – Bánh An Thái tất bật vào Tết
09:58 | 10/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Nghề Nhôm Đúc Hải Vân – Nét Tinh Hoa Nghề Thủ Công Truyền Thống
13:59 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Gốm đỏ Mang Thít - Hồn gốm miền sông nước
10:21 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Hoa đào Nhật Tân sắp bung nở sắc hồng đón Tết
10:20 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Khô Cá Cơm Sông Đốc: Hương Vị Đậm Đà Từ Biển Cả
09:17 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Lượng tiêu thụ tăng vọt, người trồng rau hối hả vào vụ Tết
14:41 | 07/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
“Lụa nàng sen” và câu chuyện nghề dệt lụa tơ sen ở Mỹ Đức
08:57 | 07/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Huyện Đan Phương (Hà Nội): Xã Hồng Hà hướng tới sự hài lòng của người dân
14:08 Nông thôn mới
Tuyên Quang: Sức bật nông thôn mới tại huyện Yên Sơn
14:05 Nông thôn mới
Bình Thuận: Nước mắm OCOP 4 sao và con đường xuất ngoại
10:12 OCOP
Sóc Trăng: Thêm 3 huyện đạt chuẩn nông thôn mới
09:54 Tin tức
Bao lì xì Tết: Nghệ thuật từ những đôi tay đặc biệt hóa thành sắc màu mùa xuân
09:51 Văn hóa - Xã hội