Hà Nội: 28°C Hà Nội
Đà Nẵng: 27°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 26°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 27°C Thừa Thiên Huế

Nghệ An : Làng Nam gắn bó với nghề làm quạt giấy

LNV - Trong cái nắng chói chang gió lào của những ngày hè nóng nực, về xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) thật thú vị khi được tham quan, trải nghiệm nghề làm quạt giấy của người dân xóm giáo xứ Làng Nam.


Chiếc quạt giấy làng Nam nổi tiếng về độ bền đẹp


Đại diện hội nông dân xã cho hay hiện nghề làm quạt giấy chủ yếu tập trung ở xóm 10 thuộc giáo họ, giáo xứ Làng Nam. Gia đình ông Lê Văn Trung, năm nay ngoài 70 tuổi, là một trong những hộ có nhiều đời gắn bó với nghề làm quạt giấy. Khi chúng tôi ghé thăm, ông Trung đang ngồi giữa sân tỉ mẩn cắt từng tệp giấy theo hình cung xếp thành từng chồng xung quanh. Còn vợ ông, bà Nguyễn Thị Thu ngồi phết hồ lên những chiếc quạt đã hình thành. Xung quanh khoảnh sân nhỏ trước nhà phơi đầy nan quạt đã được chẻ nhỏ, mỏng, vót trơn, mượt.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Trung cho hay: “Chẳng rõ nghề làm quạt giấy nơi đây có từ bao giờ, chỉ biết từ thời cha ông chúng tôi đã làm quạt giấy. Những đứa trẻ ở nơi đây đều lớn lên nhờ những làn gió mát lành từ những chiếc quạt nan phe phẩy từ tay bà, tay mẹ những ngày hè nóng bức. Bản thân tôi từ lúc 6 tuổi đã phụ giúp cha mẹ một số công đoạn như phơi nan, lắp nan, phơi, xếp quạt giấy. Năm lên 10 tuổi thì bắt đầu tham gia làm cho đến tận bây giờ”.

Ưu điểm của nghề này là có thể làm tại chỗ, làm trong bóng râm, tận dụng mọi thời gian trong ngày và tận dụng được nhiều lao động. Từ người già đến trẻ em đều có thể tham gia vào quá trình khác nhau trong quy trình sản xuất quạt giấy. Cao điểm nghề làm quạt thường tập trung vào tháng 3 đến tháng 7 âm lịch hàng năm, đây là thời điểm vào hè nắng nóng nên quạt bán chạy hơn. Nghề làm quạt tuy không quá vất vả nhưng trải qua rất nhiều công đoạn và đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ.

Trước hết phải tìm được loại tre già, cao lóng, về cưa thành thanh sau đó chẻ ra thành nan, vót, phơi ngâm, dui lỗ, lắp lại, gọn đầu trơn, re giăng ra từng nan cho đều. Quạt giấy làng Nam có màu nâu tím, do được quét nước hồ từ cây vỏ sắn. Theo đó, sau khi bóc vỏ của cây sắn về giã nát, ngâm với một lượng nước lã 3 ngày để đảm bảo độ kết dính, người làm quạt bắt đầu giăng giấy đã cắt lên nan quạt và phết hồ (thường phết 2 nước) và đem ra phơi nắng, chỉ cần phơi vừa đủ để nước hồ bám dính. Quạt phơi nắng xong sẽ có mùi thơm ngai ngái dễ chịu của nước cây vỏ sắn. Ngày xưa giấy làm quạt là giấy dó, giờ giá cây dó đắt phải chuyển sang vỏ cây niệt đặt mua ở xã Nghi Phong (Nghi Lộc). Làm quạt cũng như trau chữ, quá trình làm từ khi hình thành “xương” là phần nan quạt, đến “thịt” là phần cắt, khi vào giấy đều phải khéo léo, tỉ mẩn sao cho giấy không bị nhàu, nếp gấp phẳng, đều thì quạt mới đẹp, mới bền.- Ông Trung chia sẻ.

Trước đây chốt để giữ nan quạt (còn gọi là cốt) thường được các cụ trong làng làm bằng sừng trâu, không đẹp nhưng chắc còn giờ chủ yếu được làm bằng nhôm. Về nước hồ, ngoài nước từ cây vỏ sắn nhiều người còn chế thêm phèn đen để có màu nâu tím, còn màu đỏ tím thì thêm nước cây Hường. Người làm nghề chuyên nghiệp và thành thạo như vợ chồng ông Trung 1 ngày làm tích cực được khoảng 30 cái quạt phết hồ hoàn chỉnh, trừ 200 tiền vốn, còn khoảng 150 nghìn. Gia đình ông Trung làm 3 loại quạt và được bán với giá thành khác nhau và chất lượng của từng chiếc quạt khác nhau. Sản phẩm làm ra chủ yếu nhập ở khu vực Diễn Châu, các huyện miền núi Nghệ An, và các tỉnh Đắc Lắc, Hà Tĩnh, Quảng Bình, gần thì họ đến lấy còn xa thì gửi hàng qua xe khách.

Ông Trung vừa thực hành các công đoạn làm quạt cho khách xem, vừa chia sẻ, “nhà có 6 đứa con trai đứa nào cũng biết làm quạt nhưng không ai theo nghề, đứa thì đi miền Nam làm ăn, đứa đi nước ngoài, đứa theo nghề gốm đá, đi xây nhưng hai vợ chồng tôi vẫn quyết theo nghề quạt bởi nghề này cũng phù hợp với tuổi già, còn sức thì còn làm để giữ nghề…”.

Theo chia sẻ của xóm trưởng Hoàng Vinh: Ngày xưa cả làng có tới 80% hộ làm quạt, tập trung ở các xóm Đông Thuận, Làng Nam, Kẻ Sựa, vào chính vụ tấp nập, nhộn nhịp lắm. Người dân chủ yếu sống bằng nghề quạt. Nhưng nay xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu của người dân sử dụng quạt giấy không còn nhiều bởi sự phát triển nhanh chóng của công nghệ điện tử như máy điều hoà, quạt điện....

Hiện một số gia đình tại xã Nghi Trung vẫn làm nghề và duy trì nghề truyền thống từ bao đời nay như nghề phụ bên cạnh làm nông nghiệp để vừa có thêm thu nhập, vừa lưu giữ nét truyền thống của cha ông. Đến bất kỳ gia đình nào ở Làng Nam đều thấy có quạt giấy, những ngày hè đi họp, người dân cũng cầm theo quạt, ra đồng cũng cầm theo quạt. Sáng sớm hay chiều muộn, các bà, các cụ tụ tập dưới những tán cây râm mát hay quây quần bên ấm chè xanh vừa vui vẻ trò chuyện, vừa phe phẩy quạt giấy. Một tín hiệu vui cho người dân làm nghề quạt ở làng Nam là hiện nay, ngành du lịch phát triển hơn nên đầu ra cho những chiếc quạt giấy mang đậm dấu ấn nông thôn xưa cũng khả quan hơn. Việc bảo tồn và phát triển nghề truyền thống cũng được quan tâm hơn xưa.

Vợ chồng ông Trung- bà Thu là những thợ làm quạt giấy lành nghề của Làng Nam hồ hởi khoe, hè này hai ông bà được cán bộ Bảo tàng Nghệ An về tận nơi mời về hướng dẫn cho các em học sinh làm quạt giấy. Mục đích là giúp thế hệ trẻ được trải nghiệm những làng nghề thủ công truyền thống của xứ Nghệ.

“Vợ chồng tôi cũng bận rộn nhưng thấy chương trình “em làm quạt giấy truyền thống” rất có ý nghĩa. Qua đó, góp phần giáo dục các em biết trân quý và gìn giữ những giá trị văn hóa lâu đời mà cha ông ta để lại nên hai vợ chồng nhận lời tham gia”, bà Thu chia sẻ.

Bài và ảnh Chế Vinh

Tin liên quan

Tin mới hơn

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

LNV - Làng Giá nằm ở xã Yên Đỗ, Hoài Đức, Hà Nội. Nơi này có một thứ bánh nức tiếng gần xa, đó là bánh gai làng Giá đến nỗi có câu ca dao về bánh gai ở đây đã ra đời: “Bánh gai làng Giá thơm ngon. Con gái làng Giá tươi giòn sắc xuân”.
Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

LNV - Vào một dịp cuối xuân, tôi đến thăm gia đình Nghệ nhân Đỗ Phi Thường. Nhà anh ở thôn 4, xã Chàng Sơn, huỵện Thạch Thất, Hà Nội (nay là xã Tây Phương, Hà Nội), địa danh này trước gọi là xóm Mã Lão, một xóm đã sinh ra nhiều người thợ mộc giỏi giang, nổi tiếng như cụ Cả Bỉnh, cụ Hai Thuyết, cụ Văn Kính, cụ Hai Xuân, Cụ cả Luân... góp phần làm đẹp và để lại cho đời nhiều tác phẩm nhà gỗ, đình, đền, chùa và những bức tranh, tượng tuyệt tác tồn tại đến ngày nay.
Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

LNV - Nghề dệt lụa ở làng Đốc Tín, xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, Hà Nội (nay là xã Hương Sơn, Hà Nội) đã có một thời gian phát triển mạnh mẽ.
Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.

Tin khác

Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.
Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.
Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

LNV - Nằm cách TP. Huế khoảng 7km về hướng Tây Nam, làng hương Thủy Xuân (TP Huế) ẩn mình dưới chân đồi Vọng Cảnh, bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm hương trầm thơm trên đất thần kinh của người dân đã nức tiếng xa gần. Trong những năm trở lại đây, làng hương này còn trở thành địa điểm tham quan đặc sắc của du khách trong và ngoài nước.
Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

LNV - Với định hướng và mong muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam, thương hiệu trà sữa CHAGEE xem việc đồng hành giúp bà con nông dân xây dựng mô hình vùng nguyên liệu thí điểm là hành động cần thiết để góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững, minh bạch và gắn kết với cộng đồng địa phương.
Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị về việc tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025. Đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và đồng chí Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội nghị.
"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

LNV - Giữa dòng chảy hiện đại hóa, những nghề truyền thống như dệt thổ cẩm và đan lát của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được gìn giữ bền bỉ qua nhiều thế hệ. Không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao, các sản phẩm thủ công còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với đời sống núi rừng và tâm hồn người Hrê. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân, những nghề xưa không chỉ sống lại mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Mùa sen ở hồ Tây

Mùa sen ở hồ Tây

LNV - Vào dịp tháng 6 này, trên khắp các ao, đầm trồng sen ở khu vực hồ Tây (quận Tây Hồ) rộn ràng không khí thu hoạch, chụp ảnh với hoa. Sen trồng ở đây là sen bách diệp với bông to có 100 cánh, mùi thơm đượm mang một nét đặc trưng riêng của hồ Tây mà không nơi nào có được.
Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

LNV - Bắc Ninh là một tỉnh nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, trong đó phải kể đến làng nghề đúc đồng Đại Bái, trước đây gọi là làng Văn Lãng (hay còn gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình. Từ lâu, làng đã nổi danh với nghề đúc đồng, chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

LNV - Việc đưa các sản phẩm làng nghề lồng ghép trong các cuốn sách là cách thức hiệu quả để quảng bá thương hiệu, tăng cơ hội xuất khẩu.
Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

LNV - Hà Nội là mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề truyền thống. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề đang đứng trước nhiều thách thức. Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) được xác định là một trong những giải pháp chiến lược giúp Hà Nội bảo tồn văn hóa làng nghề một cách hiệu quả và bền vững.
Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

LNV - Theo UBND huyện Gia Lâm, UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UBND, cho phép Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp xã Dương Xá sử dụng địa danh “Dương Xá” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Nông sản chế biến Dương Xá”.
Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

LNV - Trong số sáu cá nhân vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” vì những cống hiến đặc biệt trong gìn giữ và phát huy di sản nghề thủ công mỹ nghệ, tỉnh Quảng Nam vinh dự có hai đại diện: Ông Lê Đức Hạ (nghệ nhân gốm ở TX Điện Bàn) và ông Huỳnh Sướng (nghệ nhân mộc tại TP Hội An).
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Gia Lai: Từ đại ngàn hùng vĩ đến thiên đường biển xanh

Gia Lai: Từ đại ngàn hùng vĩ đến thiên đường biển xanh

Gia Lai – xứ sở cao nguyên bazan hùng vĩ, vừa chính thức “mở rộng vòng tay” đón biển xanh cát trắng sau khi hợp nhất với Bình Định. Sự kiện lịch sử này không chỉ tạo nên “tỉnh hai trong một” độc đáo, mà còn mở ra bức tranh du lịch đa sắc màu, từ rừng núi
Gia Lai: Hợp tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực năng lượng tái tạo

Gia Lai: Hợp tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực năng lượng tái tạo

Trường Đại học Quy Nhơn, Tập đoàn GEO (Cộng hoà liên bang Đức) và Công ty TNHH O-DOOR Việt Nam vừa diễn ra Lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác về xây dựng và vận hành Trung tâm đào tạo và phát triển nguồn nhân lực năng lượng tái tạo tại tỉnh Gia Lai, trước
“Mạch nghề” - Lan tỏa hình ảnh làng nghề trong thời đại số

“Mạch nghề” - Lan tỏa hình ảnh làng nghề trong thời đại số

Trong nỗ lực giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa các làng nghề truyền thống, Tạp chí Làng nghề Việt Nam đã hợp tác cùng nhóm sinh viên Trường Đại học FPT (TP. HCM) để triển khai dự án truyền thông mang tên “Mạch nghề”. Sự kết hợp này được kỳ vọng sẽ mở ra
Thuận An triển khai hiệu quả nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp

Thuận An triển khai hiệu quả nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp

LNV - Xã Thuận An được thành lập trên cơ sở hợp nhất toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số các xã Lệ Chi, Dương Quang và một phần diện tích tự nhiên, dân số các xã Phú Sơn, Đặng Xá trước đây, tổng diện tích tự nhiên 2.967ha, trong đó có 94ha đất phát triển đ
6 tháng, xuất khẩu nông lâm thủy sản ước tăng trên 14%

6 tháng, xuất khẩu nông lâm thủy sản ước tăng trên 14%

LNV - Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, 6 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 57 tỷ USD; trong đó, xuất khẩu ước đạt 33,5 tỷ USD (tăng 14,3%) và nhập khẩu 23,5 tỷ USD (tăng 12,8%) so với cùng kỳ năm 2024.
Giao diện di động