Bình Dương: “Mai một” làng nghề gốm sứ Lái Thiêu
Từ thế kỷ thứ 18, tọa lạc tại thị xã Thuận An, tinh Bình Dương đã xuất hiện những lò gốm bản địa, nhờ nguồn đất sét dồi dào, đường bộ lẫn cảng sông đều thuận lợi, nhân lực lao động đa dạng tạo cho nghề gốm Lái Thiêu nhiều điểm mạnh để phát triển mạnh mẽ, đặc biệt giai đoạn hưng thịnh kéo dài từ những năm 1930 đến những năm 1970.
Gốm Lái Thiêu được phân thành ba dòng sản phảm với đặc thù rõ rệt: Gốm Quảng chuyên trang trí đình chùa và đồ đặt sân vườn, gốm Tiều (Triều Châu) dùng cho nhà bếp, gia dụng và gốm Phước Kiến có kích thước cỡ lớn, nặng.
Dọc theo con đường làng cũ với bề rộng khoảng 4m đã vẫn còn vương mùi đất, những chiếc lu vại, nồi đất, lò đất… được bày biện rải rác dọc theo hai bên đường làng đủ kích thước tạo nên vẻ đẹp mộc mạc vốn có của gốm truyền thống Lái Thiêu. Sản phẩm gốm Lái Thiêu được tạo hình, lối vẽ theo phong cách bình dị, mộc mạc, gần gũi nhưng đa dạng về chủng loại, giá thành hợp lý trên thị trường. Từ những nét thô mộc của gốm Phước Kiến, hay điểm xù xì, ráp nhám dưới lớp tráng men của gốm Quảng cho đến những nét vẽ phóng bút tài tình của gốm Triều Châu đều tạo nên sự dân dã, thân quen tựa như lối sống của người dân Nam Bộ.
Sản phẩm làng nghề gốm sứ Lái Thiêu.
Nhắc đến thời kỳ hưng thịnh, một người dân có thâm niên gắn bó với nghề làm gốm chia sẻ, những hộ gia đình chuyên làm gốm tại Thuận An đều kế thừa từ 4-5 đời nghề của cha ông để lại. Những những năm 1960 được coi là thời kỳ vàng son của gốm Lái Thiêu, sau khi lò gốm sản xuất thành sản phẩm hoàn thiện, các thương buôn thường tụ về Lái Thiêu, lấy cảng Bà Lụa làm nơi tập kết hàng hóa, chuyển đi khắp Nam Kỳ lục tỉnh, sang tận Lào, Indonesia, Philippines. Sản phẩm nơi đây hiện hữu trong mọi sinh hoạt của gia đình, từ trong nhà vườn đến bàn thờ tổ tiên khắp các cư dân Nam Bộ.
Trôi nổi trên bến sống hiu quạnh…
Trong những năm gần đây, ít ai còn thấy hình ảnh tấp nập của các ghe chở hàng, ghe chở nguyên liệu đến và đi đậu trên cảng Bà Lụa, mà chỉ thấy những ngọn lửa hiu quạnh lác đác xuất hiện trong một hoặc hai lò gốm và thỉnh thoảng thấy được thấp thoáng có vài chiếc ghe đang dở, bốc hàng. Được biết nhiều hộ dân đã bỏ nghề và di chuyển đến các vùng khác để tìm cho mình một nơi có thu nhập ổn định hơn.
Trên con phố Châu Văn Tiếp còn khoảng 30 hộ chuyên buôn bán hàng gốm, ngoài những món gốm Lái Thiêu, nay một số cơ sở nhập thêm gốm sứ Bát Tràng (Hà Nội) hay thậm chí nhập sản phẩm từ Trung Quốc. Người dân cho biết, những mảnh đất trước đất là phương tiện hành nghề làm gốm sứ thì bây giờ đều phải di dời lò đi xa. Trong 5 năm gần đây lượng hàng ngày càng giảm, khách đặt gì làm nấy, chủ yếu là các đồ sành sứ như chậu kiểng trồng lan, con thú (12 con giáp), niêu đất cung cấp cho các tỉnh miền Trung hoặc miền Tây.
Khó khăn chồng khó khăn trong các chính sách di dời lò nghề đi nơi khác của chính quyền, vật liệu chi phí tăng cao, sản phẩm trên thị trường cạnh tranh, những người trẻ không còn yêu thích với nghề tổ khiến những người thợ Lái Thiêu ngày đêm mất ngủ suy nghĩ tìm cách lưu giữ cái nghề truyền trống của cha ông để lại.
Hy vọng rằng chính quyền địa phương, các cấp cơ quan có thẩm quyền quan tâm đầu tư, hỗ trợ mãnh mẽ, có phương hướng đề xuất để nghề gốm sứ Lái Thiêu được tiếp tục duy trì, phát triển góp phần gìn giữ, phát huy nét đẹp văn hóa dân tộc, đồng thời giúp nghệ nhân có thêm nguồn thu nhập ổn định, cải thiện đời sống.
Bài và ảnh Hàn Dung
Tin liên quan
Tin mới hơn
Festival nghề muối Việt Nam
09:51 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Giữ lửa nghề tò he Xuân La
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Đại Bái - Di sản vàng son của nghệ thuật đúc đồng Việt Nam
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề “bánh quê” rộn ràng vụ Tết
14:56 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ An: Nghề thủ công truyền thống nhiều thăng trầm
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng xôi Phú Thượng
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Làng nghề mai cảnh Thế Chí Tây vào vụ Tết
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Chàng trai “đất nhãn” tạo dựng thương hiệu cho đặc sản quê hương
21:04 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ nhân làng nghề Việt Nam Đào Thanh Hảo: Góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên
21:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
18 điểm du lịch gắn với làng nghề và làng nghề truyền thống
14:07 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng chiếu Định Yên rộn ràng vào Tết
11:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng bá, trình diễn nghề thủ công tại Văn miếu - Quốc Tử Giám
09:16 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ giỗ tổ nghề may làng Trạch Xá: Tôn vinh nghề truyền thống và gìn giữ bản sắc tinh hoa
08:54 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ công bố quyết định và giấy chứng nhận "Trung tâm Thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gốm sứ Giang Cao, xã Bát Tràng."
21:18 | 10/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Làng nghề Bún – Bánh An Thái tất bật vào Tết
09:58 | 10/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Nghề Nhôm Đúc Hải Vân – Nét Tinh Hoa Nghề Thủ Công Truyền Thống
13:59 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Gốm đỏ Mang Thít - Hồn gốm miền sông nước
10:21 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Hoa đào Nhật Tân sắp bung nở sắc hồng đón Tết
10:20 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Khô Cá Cơm Sông Đốc: Hương Vị Đậm Đà Từ Biển Cả
09:17 | 09/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Lượng tiêu thụ tăng vọt, người trồng rau hối hả vào vụ Tết
14:41 | 07/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
“Lụa nàng sen” và câu chuyện nghề dệt lụa tơ sen ở Mỹ Đức
08:57 | 07/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Thuận: Nước mắm OCOP 4 sao và con đường xuất ngoại
10:12 OCOP
Sóc Trăng: Thêm 3 huyện đạt chuẩn nông thôn mới
09:54 Tin tức
Bao lì xì Tết: Nghệ thuật từ những đôi tay đặc biệt hóa thành sắc màu mùa xuân
09:51 Văn hóa - Xã hội
Festival nông sản, sản phẩm làng nghề Hà Nội chào Xuân 2025
09:51 Tin tức
Festival nghề muối Việt Nam
09:51 Làng nghề, nghệ nhân