Thăm làng nghề dệt thổ cẩm za ra
Các phụ nữ Cơ Tu đang dệt thổ cẩm |
Làng nghề dệt thổ cẩm Za Ra nằm ẩn mình tại thôn Za Ra, đây là một ngôi làng đậm chất truyền thống nghề dệt lâu đời của người Cơ Tu. Tại thôn Za Ra, có tập trung số lượng lớn nhất các nghệ nhân dệt thổ cẩm. Khung cảnh của các máy dệt vải nằm tại mỗi ngôi nhà đã trở nên hiếm thấy, tiếng thoi của chiếc cày vang vọng từ khắp các góc phố cũng đã lặng đi. Thay vào đó, tất cả các nghệ nhân dệt đã tập trung vào một ngôi nhà lớn, cùng nhau tạo ra những tác phẩm độc đáo và tuyệt đẹp.
Trong không gian này, chúng ta bắt gặp hình ảnh ấn tượng của những phụ nữ Cơ Tu, đôi bàn tay tài hoa của họ với khả năng điều khiển khung cửi gồm 9 thanh tre dài và 2 thanh gỗ. Chị Za Ra Tươi, 49 tuổi, một nghệ nhân dệt thổ cẩm tài ba, đã mô tả quy trình dệt vải thổ cẩm trước mắt chúng tôi cùng với những bí quyết truyền thống từ thế hệ này sang thế hệ khác của người Cơ Tu. Chị cho hay, nghề dệt thổ cẩm của người Cơ Tu ở nơi này đã tồn tại từ lâu đời. "Khi tôi 14-15 tuổi, mẹ tôi đã dạy cho tôi kỹ thuật dệt thổ cẩm truyền thống của chúng ta," chị Zơ Râm Tươi chia sẻ. Từ việc nhuộm sợi, chiết xuất màu sắc, cách dàn cườm đến việc tạo ra các sản phẩm thổ cẩm từ thiết kế đơn giản đến phức tạp, tất cả đều yêu cầu sự kiên nhẫn, sự chăm chỉ và lòng sáng tạo của phụ nữ Cơ Tu.
Chị Zơ Râm Tươi cho hay, trong quá trình dệt thổ cẩm, công đoạn tạo hoa văn cườm là tỉ mỉ nhất với những hoa văn cườm như: Lá a tút, hàng rào, hoa ablơm, lá atút hình chiếc chong chóng đến cả những hình dáng của đàn ông và phụ nữ Cơ Tu khi múa Tâng tung-Za zá… Để hoàn thành một hoa văn cườm như vậy có thể mất từ 2 đến 3 tiếng đồng hồ. Để dệt thành công một tấm váy dài, một tấm khố tinh xảo, bất kể hoa văn đơn giản hay phức tạp, đôi khi cần mất thậm chí cả tháng. Đối với người Cơ Tu, việc con gái nào có thể dệt thành công những tấm váy dài (chrờ dhu), váy ngắn (âng ly), áo (a doót), khố (cha lon) cho đến tấm choàng (chơr guộc)... được đánh giá cao là người con gái có tài và được cả làng nể phục, đặc biệt là trong mắt những chàng trai Cơ Tu.
Khu vực làng nghề dệt thổ cẩm tại thôn Zơ Ra, xã Tà B’hing. |
Chị Nguyễn Thị Kim Lan, tổ trưởng tổ dệt của thôn Za Ra, với niềm hãnh diện, nói về những thành tựu của làng nghề. Chị cho biết, nhờ sự hỗ trợ từ tổ chức phi chính phủ FIDR của Nhật Bản và quan tâm từ các cấp, ngành, sản phẩm dệt thổ cẩm của người Za Ra đã có cơ hội xuất khẩu ra Nhật Bản và các nước Châu Âu. Nghệ nhân Za Ra đã được biết đến rộng rãi. Hiện nay, làng Za Ra có nhiều phụ nữ đang tích cực tham gia trong lĩnh vực dệt thổ cẩm. Tất cả họ đều là những thợ thủ công tài ba, sáng tạo ra những sản phẩm tinh xảo và đẹp mắt. Họ tập trung tại nhà Gươl, nơi mà khung cửi dệt vải di động độc đáo chỉ có tại Za Ra, được quấn quanh lưng và chân người phụ nữ, nối các sợi vải lại tạo nên những bức tranh rực rỡ.
Từ những bước đầu tiên với chỉ một vài thợ dệt, hợp tác xã dệt thổ cẩm Za Ra đã phát triển và có khoảng 40 thợ dệt. Sản phẩm dệt thổ cẩm ngày càng trở nên tinh tế và đa dạng về mẫu mã, kiểu dáng. Được hỗ trợ từ JICA (Nhật Bản), hợp tác xã đã được trang bị hàng chục máy khâu để tạo ra sản phẩm từ những tấm thổ cẩm dệt thủ công.
Toàn bộ quá trình sản xuất thổ cẩm của người Cơ Tu ở thôn Za Ra là hoàn toàn thủ công và tự quản. Từ việc trồng cây để lấy nguyên liệu như bông, gai, đay, đến việc nhuộm sợi, dệt vải, tạo hoa văn, tra cườm và thêu, mọi công đoạn đều được thực hiện bởi tay khéo léo của những nghệ nhân. Ngay cả khung cửi dệt cũng được tạo ra từ các thanh tre và nứa thô sơ.
Thôn Za Ra không chỉ phụ thuộc vào nghề dệt thổ cẩm, họ còn thụ động nghề làm nương rẫy. Trong ngày thường, cả nam và nữ cùng tham gia làm ruộng, nương rẫy, chỉ khi lúc nông nhàn hoặc vào cuối tuần, họ mới dành thời gian cho nghề dệt. Chỉ có những người trong hợp tác xã làm thủ công may mới tập trung tại một ngôi nhà sàn để tạo ra các sản phẩm thổ cẩm.
Một phụ nữ Cơ Tu đang dệt thổ cẩm |
Chị Nguyễn Thị Kim Lan tự hào chia sẻ rằng, nhờ du lịch, làng nghề đã được hồi sinh và đem lại việc làm cho người dân, đặc biệt là phụ nữ. Năm 2021, doanh thu từ bán sản phẩm dệt thổ cẩm của làng đã vượt qua mốc 160 triệu đồng, và chỉ riêng trong 9 tháng đầu năm 2022, làng nghề đã đạt doanh số bán hàng hơn 90 triệu đồng. Trung bình, mỗi phụ nữ tham gia vào nghề dệt thổ cẩm có thêm thu nhập từ 300.000 đến 600.000 đồng mỗi tháng, con số nhỏ nhưng mang ý nghĩa đặc biệt đối với phụ nữ Cơ Tu. Đặc biệt, thông qua du lịch kết hợp với thương hiệu dệt thổ cẩm, làng Za Ra đã được quảng bá và giới thiệu rộng rãi đến khắp nơi, góp phần bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc.
Những sản phẩm dệt thổ cẩm gần đây đã được nâng cao chất lượng đáng kể, thu hút sự chú ý của du khách cả trong và ngoài nước. Trước mắt, làng dệt thổ cẩm Za Ra hướng tới mục tiêu bảo tồn nghề dệt và phát triển du lịch, tạo ra cơ hội cho làng nghề thể hiện sự đẹp và danh tiếng. Mỗi năm, hợp tác xã dệt Za Ra cung cấp hơn 300 sản phẩm dệt thổ cẩm đa dạng, đóng góp vào việc xây dựng thương hiệu riêng cho làng dệt Cơ Tu trên thị trường.
Ngoài những thành công trong lĩnh vực dệt, cộng đồng người Cơ Tu tại làng Za Ra đã có sự cải thiện về cuộc sống. Hơn 70% hộ gia đình sở hữu tivi, hầu hết có xe gắn máy. Hơn 90% hộ sử dụng điện chiếu sáng và khoảng 65% sử dụng nước sạch. Ngoài phát triển nông-lâm nghiệp, làng nghề dệt thổ cẩm Za Ra kết hợp với ngành thương mại-dịch vụ đã tạo ra sự đa dạng và thịnh vượng cho cộng đồng.
Nếu bạn có cơ hội thăm quan thôn Za Ra, bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên trước vẻ đẹp tinh tế của những khung cửi dệt thổ cẩm cổ điển, cùng với sự tài hoa của đôi bàn tay phụ nữ Cơ Tu khi tạo ra những tác phẩm thủ công đầy sắc màu. Đừng bỏ lỡ cơ hội tìm hiểu về làng nghề dệt thổ cẩm độc đáo của người dân tộc tại tỉnh Quảng Nam khi bạn có cơ hội tham gia trải nghiệm du lịch tại đây.
Tin liên quan
Độc đáo trang phục bằng vỏ cây của người Cơ Tu
11:46 | 19/06/2023 Văn hóa - Xã hội
Hoà Bắc: Phục dựng lễ hội truyền thống người Cơ Tu
15:54 | 27/04/2023 Văn hóa - Xã hội
Tin mới hơn
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 | 20/12/2024 Tin tức
Làng nghề làm than đước Năm Căn Trăm năm giữa rừng đước bạt ngàn
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề đan lưới Vân Trình Di sản văn hoá bền vững
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội
10:26 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề trồng nấm ở An Giang
10:25 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
09:20 | 17/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa
19:35 | 16/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ
09:00 | 13/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đan quyện tinh hoa và sáng tạo
09:41 | 12/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết
14:47 | 11/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024
14:14 | 09/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết
13:55 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội
13:53 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân
13:52 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết
14:00 | 05/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop
10:41 | 04/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới
15:18 | 03/12/2024 Tin tức
"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên
13:31 | 03/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Rèn Đa Sỹ - Top 10 thương hiệu quốc gia
13:31 | 03/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng hương trăm năm tuổi Quảng Phú Cầu nhộn nhịp những ngày cận Tết rực rỡ sắc Xuân
15:00 | 02/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đã có 144 cơ sở tự nguyện phá dỡ lò đốt, lò tái chế kim loại tại Mẫn Xá
23:50 | 01/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn
22:00 Tin tức
Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM
15:59 Tin tức
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 Tin tức
Hoài Đức (Hà Nội): La Phù nâng cấp hạ tầng đáp ứng kịp thời phát triển kinh tế
22:25 Kinh tế
Nông nghiệp xanh gắn với bảo vệ môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long
09:54 Môi trường