Thái Bình: Đưa nghề dệt đũi vươn xa
Nghề dệt đũi vốn là nghề truyền thống của làng Cao Bạt – một trong hai làng của Nam Cao. Theo các cụ cao niên trong xã, nghề dệt đũi Nam Cao (huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình) được hình thành từ gần 400 năm trước đây.
Trước kia, đũi Nam Cao nổi tiếng khắp cả nước nhờ sự độc đáo. Đó là những sản phẩm được làm thủ công với rất nhiều công đoạn. Từ khâu chọn nguyên liệu tới khi thành thành phẩm đòi hỏi sự công phu, cần mẫn, tỉ mỉ, trau chuốt từng chút một của người nghệ nhân.
![]() |
Lúc đầu vải đũi được dùng để may thành quần áo tiêu thụ trong nước cho các nhu cầu của nhân dân và dùng trong các lễ hội. Sau này vải đũi đã được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, những năm thập kỷ 90 đến khoảng năm 2010, làng nghề Nam Cao hoạt động cầm chừng do thị trường bị thu hẹp, sản phẩm không cạnh tranh được với vải vóc, quần áo may công nghiệp. Nhiều thợ dệt Nam Cao chuyển sang làm những việc khác.
Sau khi Hợp tác xã Dệt đũi Nam Cao được thành lập năm 2016, làng nghề lụa đũi Nam Cao đã từng bước khôi phục, đưa làng nghề từng bước trở lại thời hoàng kim. Hợp tác xã đạt doanh số trung bình 40 tỷ đồng mỗi năm, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động ở địa phương với mức thu nhập từ 5-10 triệu đồng/người/tháng.
Gìn giữ, phát triển làng nghề dệt đũi
Giống như những làng nghề thủ công khác, Nam Cao cũng trải qua giai đoạn đi xuống do sự thay đổi thói quen của người tiêu dùng, sự xuất hiện của trào lưu thời trang mới, sự cạnh tranh của nhiều loại vải. Tuy nhiên, với kinh nghiệm và lòng yêu nghề, nhiều nghệ nhân vẫn quyết tâm bám trụ để nghề làm đũi lụa không mai một.
Nhờ những người thợ, nghệ nhân yêu nghề mà đã đưa làng nghề đũi Nam Cao ngày càng phát triển và ngày nay nó vẫn còn giữ nguyên giá trị của làng nghề truyền thống. Sức sống của làng nghề Nam Cao sẽ luôn chảy mãi theo thời gian. Những tiếng lách cách thoi đưa của làng nghề còn vang mãi…
![]() |
Nằm trong số ít hộ vẫn chọn nghề dệt là nghề chính mang lại nguồn thu nhập cho cả gia đình, với hơn 10 khung dệt vẫn được hoạt động hàng ngày, ông Nguyễn Duy Tư (xã Nam Cao, huyện Kiến Xương) - cho biết: “Cũng may nhờ nguồn xuất khẩu của gia đình duy trì suốt nhiều năm, nhà tôi chỉ việc nhận nguyên liệu, thực hiện công việc dệt thành phẩm là có đơn vị đến lấy hàng. Thêm vào đó, cũng hỗ trợ, tạo việc làm cho mọi người trong xóm, có thêm thu nhập ổn định nên vẫn yên tâm gắn bó với nghề.”
“Với những người làm dệt lâu năm như chúng tôi chỉ mong nguồn nguyên liệu dồi dào hơn, đầu ra thuận lợi để bà con có thêm kinh tế và lại tiếp tục trở lại sáng tạo, phát triển làng nghề” - ông Tư nói.
Bà Văn Thị Chuối, 95 tuổi, thôn Cao Bạt Đoài là một người rất tâm huyết bó với nghề. Bà cho biết: “từ ngày còn nhỏ ở nhà với bố mẹ, tôi đã biết kéo đũi. Lớn lên đi lấy chồng, tôi vừa kéo đũi vừa phát triển lên dệt đũi thủ công, sau đó vào làm cho HTX tiểu thủ công nghiệp tới khi HTX giải thể, tôi lại trở về dệt đũi ở nhà. Cả cuộc đời gắn với nghề này và phát triển nghề đúng theo kiểu cha truyền con nối. Ngày xưa cả làng làm nghề, không ai bảo ai nhưng các công đoạn trong làng nghề đều diễn ra nhịp nhàng, nhà dệt, nhà kéo đũi, đánh ống, quay tơ, vì thế nhà nào cũng khá giả, có thu nhập từ nghề và xây dựng nhà cửa, có tiền, vàng tiết kiệm, làm của hồi môn. Đến giờ già rồi nhưng vẫn nhớ mãi ngày còn làm cho HTX, tôi được phát tem phiếu đổi lấy gạo nhà nước cấp, mỗi tháng được khoảng 9kg gạo, thỉnh thoảng được phân phối nước mắm, bột mỳ, mỳ chính, đường. Vì thế, nghề dệt đũi ngày đó có giá trị và nổi tiếng. Nếu như HTX không giải thể thì người cả xã Nam Cao ngày trước đều có lương hưu. Đến giờ tôi rất mừng vì làng nghề phát triển trở lại, cũng có HTX, người già đều tham gia vào công đoạn kéo đũi, giữ gìn nghề truyền thống của địa phương.
Là cơ sở dệt đũi Nam Cao vẫn còn lưu giữ từ đời cha ông để lại, ông Nguyễn Đình Đại (70 tuổi, xã Nam Cao) kể, khoảng những năm 1946, bố ông là nghệ nhân Nguyễn Đình Bân, người có công mang nghề và cải biên nghề từ khung cửi thủ công sang máy bán cơ khí.
Điều này đã giúp làng nghề có sự chuyển biến mạnh mẽ và đem lại năng suất cao, đây cũng là thời điểm đánh dấu mốc làng Nam Cao trở thành làng nghề dệt đũi chính thức.
Để giữ gìn nghề dệt đũi của cha ông, ông Đại quyết định không chạy theo số lượng mà chú trọng vào chất lượng. Ông phục dựng lại những khung cửi cổ, làm nên những tấm đũi bằng cách làm truyền thống và thô sơ nhất. Bởi đối tượng khách hàng ông hướng tới là những người thực sự đam mê, yêu thích lụa đũi, sẵn sàng chi trả số tiền cao để được sử dụng các sản phẩm hoàn toàn tự nhiên.
Ông Đại cho biết, hiện nay ngoài xưởng dệt nhà ông, trong làng vẫn còn 3 - 4 cơ sở sản xuất với khoảng hơn 100 người làm nghề rút sợi đũi, hơn 50 người làm nghề dệt. Bên cạnh đó, cơ sở của ông còn đào tạo nghề cho thế hệ trẻ để lớp con cháu tiếp nối và gìn giữ nghề truyền thống.
Để tiếp tục phát triển nghề dệt đũi, xã Nam Cao đang duy trì hợp tác xã (HTX) lụa đũi với gần 200 hộ dân tham gia. Bà Nguyễn Thị Hà, Phó chủ nhiệm HTX cho hay, trong các thôn vẫn còn từ 50-60 người cao tuổi biết nghề, cụ cao niên nhất là Phạm Thị Hồng (95 tuổi) vẫn khá tinh tường và kéo được đũi.
Theo bà Hà, nghề kéo đũi hay rút đũi hiện nay ở Nam Cao vẫn làm hoàn toàn thủ công. Những năm gần đây, HTX Dệt đũi Nam Cao đón tiếp nhiều đoàn khách quốc tế đến tham quan, trực tiếp trải nghiệm và tìm hiểu về nghề dệt đũi. Sản phẩm đũi Nam Cao của HTX đã được xuất khẩu sang hơn 20 nước trên thế giới.
Đặc biệt, với thế mạnh là sản phẩm được làm hoàn toàn thủ công, thân thiện thiên nhiên, làng nghề dệt đũi Nam Cao được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển du lịch cộng đồng.
Từ đầu năm đến nay, làng nghề dệt đũi Nam Cao (Kiến Xương) đã đón khoảng 10.000 du khách trong nước, quốc tế. Theo nhận định của người dân nơi đây, con số này có thể tăng gấp đôi khi khu sản xuất tập trung và tham quan trải nghiệm của Hợp tác xã dệt đũi Nam Cao được hoàn thành.
Tin liên quan

Nét đẹp làng nghề truyền thống ở Quảng Bình
15:35 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giải pháp phát huy giá trị các làng nghề truyền thống
15:36 | 27/08/2025 Nghiên cứu trao đổi

Gìn giữ, phát triển làng nghề truyền thống: Tiềm năng nhưng đầy thách thức
11:17 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn

Giữ hồn làng nghề bánh đa nem trăm năm tuổi ở Thổ Hà
10:00 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sức sống mới cho thủ công mỹ nghệ Thủ đô từ thị trường nội địa
08:50 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

An Giang: Nơi tiếng búa vang vọng cả đời người
11:18 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nâng tầm đặc sản quê hương
10:00 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lưu giữ giá trị văn hóa làng nghề mộc Chợ Thủ
09:16 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Bình Giọt Ngọc gốm Chu Đậu – Quà tặng đặc biệt của Hà Nội dịp Quốc khánh 2/9
14:47 | 28/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Từ Vân tất bật may, thêu cờ Tổ quốc
15:36 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bắc Ninh: Về Đồng Cống nghe đất chuyển mình
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nỗi lo ở làng nghề gỗ truyền thống Đồng Kỵ
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ninh Bình: Hiến đất mở đường - Khi tinh thần cộng đồng tạo nên kỳ tích
14:55 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn nghề, mở lối mới cho làng nghề Phú Thọ
14:54 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề trồng dâu nuôi tằm – Hướng phát triển bền vững ở xã Đak Lua, Đồng Nai
09:09 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề gửi hồn dân tộc đi khắp muôn phương
10:50 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề lưỡi câu Mỹ Hòa vào mùa
09:40 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Xã Bát Tràng phát huy giá trị làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch
11:28 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề Ninh Bình đứng trước cơ hội bứt phá
10:39 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh cuốn Thanh Trì – Niềm tự hào mới của văn hóa ẩm thực Hà Nội
10:27 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ nghề mây tre đan truyền thống
09:24 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa làng nghề hội nhập thế giới
09:24 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Tinh hoa nghề gốm - Khúc hát từ đất, lửa và lòng người
09:23 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gia Lai: Quyết liệt gỡ vướng cho các dự án phía Tây, đồng hành cùng doanh nghiệp vì phát triển bền vững
22:16 Kinh tế

Gìn giữ nghề nước mắm trăm năm ở làng chài Phú Thủy
22:15 OCOP

Gia Lai: Hình thành Trung tâm đào tạo nhân lực năng lượng tái tạo 2.300 tỷ đồng tại Phù Mỹ Đông
22:15 Đào tạo nghề

Cây quế 150 năm tuổi ở Đà Nẵng được công nhận là Cây di sản Việt Nam
22:14 Tin tức

Nhạc sĩ, ca sĩ Phạm Mai Hiền Xuân: Tỏa sáng với những giải thưởng âm nhạc
10:53 Văn hóa - Xã hội