Thái Bình: Đưa nghề dệt đũi vươn xa
Nghề dệt đũi vốn là nghề truyền thống của làng Cao Bạt – một trong hai làng của Nam Cao. Theo các cụ cao niên trong xã, nghề dệt đũi Nam Cao (huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình) được hình thành từ gần 400 năm trước đây.
Trước kia, đũi Nam Cao nổi tiếng khắp cả nước nhờ sự độc đáo. Đó là những sản phẩm được làm thủ công với rất nhiều công đoạn. Từ khâu chọn nguyên liệu tới khi thành thành phẩm đòi hỏi sự công phu, cần mẫn, tỉ mỉ, trau chuốt từng chút một của người nghệ nhân.
![]() |
Lúc đầu vải đũi được dùng để may thành quần áo tiêu thụ trong nước cho các nhu cầu của nhân dân và dùng trong các lễ hội. Sau này vải đũi đã được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, những năm thập kỷ 90 đến khoảng năm 2010, làng nghề Nam Cao hoạt động cầm chừng do thị trường bị thu hẹp, sản phẩm không cạnh tranh được với vải vóc, quần áo may công nghiệp. Nhiều thợ dệt Nam Cao chuyển sang làm những việc khác.
Sau khi Hợp tác xã Dệt đũi Nam Cao được thành lập năm 2016, làng nghề lụa đũi Nam Cao đã từng bước khôi phục, đưa làng nghề từng bước trở lại thời hoàng kim. Hợp tác xã đạt doanh số trung bình 40 tỷ đồng mỗi năm, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động ở địa phương với mức thu nhập từ 5-10 triệu đồng/người/tháng.
Gìn giữ, phát triển làng nghề dệt đũi
Giống như những làng nghề thủ công khác, Nam Cao cũng trải qua giai đoạn đi xuống do sự thay đổi thói quen của người tiêu dùng, sự xuất hiện của trào lưu thời trang mới, sự cạnh tranh của nhiều loại vải. Tuy nhiên, với kinh nghiệm và lòng yêu nghề, nhiều nghệ nhân vẫn quyết tâm bám trụ để nghề làm đũi lụa không mai một.
Nhờ những người thợ, nghệ nhân yêu nghề mà đã đưa làng nghề đũi Nam Cao ngày càng phát triển và ngày nay nó vẫn còn giữ nguyên giá trị của làng nghề truyền thống. Sức sống của làng nghề Nam Cao sẽ luôn chảy mãi theo thời gian. Những tiếng lách cách thoi đưa của làng nghề còn vang mãi…
![]() |
Nằm trong số ít hộ vẫn chọn nghề dệt là nghề chính mang lại nguồn thu nhập cho cả gia đình, với hơn 10 khung dệt vẫn được hoạt động hàng ngày, ông Nguyễn Duy Tư (xã Nam Cao, huyện Kiến Xương) - cho biết: “Cũng may nhờ nguồn xuất khẩu của gia đình duy trì suốt nhiều năm, nhà tôi chỉ việc nhận nguyên liệu, thực hiện công việc dệt thành phẩm là có đơn vị đến lấy hàng. Thêm vào đó, cũng hỗ trợ, tạo việc làm cho mọi người trong xóm, có thêm thu nhập ổn định nên vẫn yên tâm gắn bó với nghề.”
“Với những người làm dệt lâu năm như chúng tôi chỉ mong nguồn nguyên liệu dồi dào hơn, đầu ra thuận lợi để bà con có thêm kinh tế và lại tiếp tục trở lại sáng tạo, phát triển làng nghề” - ông Tư nói.
Bà Văn Thị Chuối, 95 tuổi, thôn Cao Bạt Đoài là một người rất tâm huyết bó với nghề. Bà cho biết: “từ ngày còn nhỏ ở nhà với bố mẹ, tôi đã biết kéo đũi. Lớn lên đi lấy chồng, tôi vừa kéo đũi vừa phát triển lên dệt đũi thủ công, sau đó vào làm cho HTX tiểu thủ công nghiệp tới khi HTX giải thể, tôi lại trở về dệt đũi ở nhà. Cả cuộc đời gắn với nghề này và phát triển nghề đúng theo kiểu cha truyền con nối. Ngày xưa cả làng làm nghề, không ai bảo ai nhưng các công đoạn trong làng nghề đều diễn ra nhịp nhàng, nhà dệt, nhà kéo đũi, đánh ống, quay tơ, vì thế nhà nào cũng khá giả, có thu nhập từ nghề và xây dựng nhà cửa, có tiền, vàng tiết kiệm, làm của hồi môn. Đến giờ già rồi nhưng vẫn nhớ mãi ngày còn làm cho HTX, tôi được phát tem phiếu đổi lấy gạo nhà nước cấp, mỗi tháng được khoảng 9kg gạo, thỉnh thoảng được phân phối nước mắm, bột mỳ, mỳ chính, đường. Vì thế, nghề dệt đũi ngày đó có giá trị và nổi tiếng. Nếu như HTX không giải thể thì người cả xã Nam Cao ngày trước đều có lương hưu. Đến giờ tôi rất mừng vì làng nghề phát triển trở lại, cũng có HTX, người già đều tham gia vào công đoạn kéo đũi, giữ gìn nghề truyền thống của địa phương.
Là cơ sở dệt đũi Nam Cao vẫn còn lưu giữ từ đời cha ông để lại, ông Nguyễn Đình Đại (70 tuổi, xã Nam Cao) kể, khoảng những năm 1946, bố ông là nghệ nhân Nguyễn Đình Bân, người có công mang nghề và cải biên nghề từ khung cửi thủ công sang máy bán cơ khí.
Điều này đã giúp làng nghề có sự chuyển biến mạnh mẽ và đem lại năng suất cao, đây cũng là thời điểm đánh dấu mốc làng Nam Cao trở thành làng nghề dệt đũi chính thức.
Để giữ gìn nghề dệt đũi của cha ông, ông Đại quyết định không chạy theo số lượng mà chú trọng vào chất lượng. Ông phục dựng lại những khung cửi cổ, làm nên những tấm đũi bằng cách làm truyền thống và thô sơ nhất. Bởi đối tượng khách hàng ông hướng tới là những người thực sự đam mê, yêu thích lụa đũi, sẵn sàng chi trả số tiền cao để được sử dụng các sản phẩm hoàn toàn tự nhiên.
Ông Đại cho biết, hiện nay ngoài xưởng dệt nhà ông, trong làng vẫn còn 3 - 4 cơ sở sản xuất với khoảng hơn 100 người làm nghề rút sợi đũi, hơn 50 người làm nghề dệt. Bên cạnh đó, cơ sở của ông còn đào tạo nghề cho thế hệ trẻ để lớp con cháu tiếp nối và gìn giữ nghề truyền thống.
Để tiếp tục phát triển nghề dệt đũi, xã Nam Cao đang duy trì hợp tác xã (HTX) lụa đũi với gần 200 hộ dân tham gia. Bà Nguyễn Thị Hà, Phó chủ nhiệm HTX cho hay, trong các thôn vẫn còn từ 50-60 người cao tuổi biết nghề, cụ cao niên nhất là Phạm Thị Hồng (95 tuổi) vẫn khá tinh tường và kéo được đũi.
Theo bà Hà, nghề kéo đũi hay rút đũi hiện nay ở Nam Cao vẫn làm hoàn toàn thủ công. Những năm gần đây, HTX Dệt đũi Nam Cao đón tiếp nhiều đoàn khách quốc tế đến tham quan, trực tiếp trải nghiệm và tìm hiểu về nghề dệt đũi. Sản phẩm đũi Nam Cao của HTX đã được xuất khẩu sang hơn 20 nước trên thế giới.
Đặc biệt, với thế mạnh là sản phẩm được làm hoàn toàn thủ công, thân thiện thiên nhiên, làng nghề dệt đũi Nam Cao được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển du lịch cộng đồng.
Từ đầu năm đến nay, làng nghề dệt đũi Nam Cao (Kiến Xương) đã đón khoảng 10.000 du khách trong nước, quốc tế. Theo nhận định của người dân nơi đây, con số này có thể tăng gấp đôi khi khu sản xuất tập trung và tham quan trải nghiệm của Hợp tác xã dệt đũi Nam Cao được hoàn thành.
Tin liên quan

Những người giữ hồn đất nung tại Lò lu Đại Hưng
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 | 18/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

10 làng nghề lâu đời nổi tiếng ở Bắc Giang
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

5 làng nghề miền Tây có truyền thống lâu đời
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người đàn ông thổi hồn vào từng thớ gỗ
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề làm dưa bồn bồn
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Làng nghề thúng chai với 'tuyệt chiêu' chống thấm
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lào Cai: Nghề làm nón lá cọ Bản Liền
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ hội Quà tặng Du lịch Hà Nội 2025: Lan toả tinh hoa làng nghề
10:01 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hoà Bình: Đường làng sạch, làng nghề xanh
09:24 | 21/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Khó nhọc nghề làm chổi đót Mỹ Thành
09:22 | 21/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 | 19/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Lát Càng Long” – Khẳng định vị thế, mở rộng thị trường cho sản phẩm làng nghề
13:36 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ước Lễ làng nghề giò chả 500 tuổi
14:40 | 15/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: "Ông Dư bài chòi" một di sản sống của văn hóa làng biển Nhơn Hải
10:50 | 14/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Bá Dương Nội đón nhận danh hiệu: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và nghề truyền thống Hà Nội
18:00 | 12/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề đúc đồng nghìn năm tuổi ở xứ Thanh
14:45 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ giỗ tổ Hùng Vương 2025 Trang nghiêm - Thành kính - Gắn kết triệu con tim đất Việt
14:35 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thêu liển hài ở Mường Chà
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Công nhân Việt Nam tiên phong bước vào kỷ nguyên mới
14:37 Tin tức

Nhiều hoạt động kỷ niệm 50 Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
14:37 Tin tức

Đoàn kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào
14:36 Văn hóa - Xã hội

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ
14:36 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá
14:36 Làng nghề, nghệ nhân