Ông Tổ nghề đúc đồng "Lý Quốc Sư"
LNV - Thiền sư Nguyễn Minh Không một trong những bậc danh y lẫy lừng ở Thời Lý có tài chữa khỏi bệnh “ hóa hổ” cho Vua Lý Thần Tông, được vua phong làm Quốc Sư; được nhân dân suy tôn là Ông tổ nghề đúc đồng và là Thánh Nguyễn một trong những vị Thánh bất tử của Việt Nam.
Lý Quốc Sư sinh ngày 15 tháng 10 năm 1065 mất năm 1141; tên thường gọi theo chức danh pháp lý cao nhất của thiền sư, pháp sư Nguyễn Minh Không, một vị cao tăng đứng đầu của triều đại nhà Lý trong lịch sử Việt Nam.
Lý Quốc Sư Nguyễn Minh Không tên thật là Nguyễn Chí Thành sinh tại xã Đàm Xá, phủ Tràng An (nay là làng Điền Xá, xã Gia Thắng, Gia Viễn, Ninh Bình). Cha của Thánh Nguyễn là ông Nguyễn Sùng, quê ở thôn Điềm Xá, phủ Tràng An. Mẹ ông là bà Dương Thị Mỹ, quê ở Phả Lại, phủ Từ Sơn. Gia cảnh hai vợ chồng ông Nguyễn Sùng rất nghèo nhưng luôn chăm lo làm việc thiện. Hai ông bà sinh hạ được một người con trai khôi ngô, tuấn tú, đặt tên là Nguyễn Chí Thành. Cha mẹ mất sớm, Chí Thành sống qua ngày bằng nghề bắt cá trên sông Hoàng Long.
Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng: “Quốc sư Minh Không rất linh ứng. Phàm khi có tai ương hạn lụt, cầu đảo đều nghiệm cả.” Nguyễn Minh Không là hiện thân quyền lực linh thiêng của Phật giáo hưng thịnh thời Lý, là thầy thuốc tài ba bậc nhất, là ngư dân gắn bó với thôn dã Đại Việt, là thiền sư cao tăng đức trọng; Ông có công rất lớn trong xây dựng nhiều chùa ở Việt Nam được nhiều nơi thờ Ông; là bậc thánh tổ nghề đúc đồng Việt Nam và được nhiều nơi lập đền thờ Ông.
Trước thế kỷ thứ X, Vua Đinh Tiên Hoàng đã cho đúc tiền bằng đồng đầu tiên trong lịch sử. Sau này Lý Quốc Sư là người đúc tượng Phật chùa Quỳnh Lâm góp phần tạo nên “Tứ đại khí” là báu vật nổi tiếng của nước Đại Việt. Ông là người sưu tầm phục hưng nghề đúc đồng – tinh hoa văn minh Đông Sơn – văn minh của người Việt cổ mà trở thành tổ sư nghề đúc đồng ở Việt Nam.
Đại Hữu sinh Vương
Đàm Xá sinh Thánh
Làng Đại Hữu và làng Đàm Xá liền kề nhau thuộc huyện Gia Viễn. Làng Đại Hữu nơi sinh Vua Đinh Tiên Hoàng, làng Đàm Xá nơi sinh Nguyễn Minh Không. Vậy, chữ Thánh ở đây chỉ Nguyễn Minh Không.
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, phần lớn có ý kiến cho rằng có 4 vị thần trong nhóm tứ bất tử, đó là Tản Viên Sơn thần, Phù Đổng Thiên vương, Chử Đồng Tử, Liễu Hạnh Công chúa. Tuy nhiên, thực tế trong tứ bất tử có số lượng các vị thần bất tử nhiều hơn 4 và trong đó còn có Lý Quốc Sư, Từ Đạo Hạnh, Trần Hưng Đạo. Nhà học giả cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX Kiều Oanh Mậu người làng Đường Lâm, trong lời Án sách Tiên phả dịch lục có viết:
Tên các vị Tứ bất tử của nước ta, người đời Minh cho là Tản Viên, Phù Đổng, Chử Đồng Tử, Nguyễn Minh Không. Đúng là như vậy. Vì bấy giờ Tiên chúa Liễu Hạnh chúa giáng sinh nên người đời chưa thể lưu truyền, sách vở chưa thể ghi chép. Nay chép tiếp vào.
Lý Quốc Sư Nguyễn Minh Không tên thật là Nguyễn Chí Thành sinh tại xã Đàm Xá, phủ Tràng An (nay là làng Điền Xá, xã Gia Thắng, Gia Viễn, Ninh Bình). Cha của Thánh Nguyễn là ông Nguyễn Sùng, quê ở thôn Điềm Xá, phủ Tràng An. Mẹ ông là bà Dương Thị Mỹ, quê ở Phả Lại, phủ Từ Sơn. Gia cảnh hai vợ chồng ông Nguyễn Sùng rất nghèo nhưng luôn chăm lo làm việc thiện. Hai ông bà sinh hạ được một người con trai khôi ngô, tuấn tú, đặt tên là Nguyễn Chí Thành. Cha mẹ mất sớm, Chí Thành sống qua ngày bằng nghề bắt cá trên sông Hoàng Long.
Nghề đúc đồng
Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng: “Quốc sư Minh Không rất linh ứng. Phàm khi có tai ương hạn lụt, cầu đảo đều nghiệm cả.” Nguyễn Minh Không là hiện thân quyền lực linh thiêng của Phật giáo hưng thịnh thời Lý, là thầy thuốc tài ba bậc nhất, là ngư dân gắn bó với thôn dã Đại Việt, là thiền sư cao tăng đức trọng; Ông có công rất lớn trong xây dựng nhiều chùa ở Việt Nam được nhiều nơi thờ Ông; là bậc thánh tổ nghề đúc đồng Việt Nam và được nhiều nơi lập đền thờ Ông.
Trước thế kỷ thứ X, Vua Đinh Tiên Hoàng đã cho đúc tiền bằng đồng đầu tiên trong lịch sử. Sau này Lý Quốc Sư là người đúc tượng Phật chùa Quỳnh Lâm góp phần tạo nên “Tứ đại khí” là báu vật nổi tiếng của nước Đại Việt. Ông là người sưu tầm phục hưng nghề đúc đồng – tinh hoa văn minh Đông Sơn – văn minh của người Việt cổ mà trở thành tổ sư nghề đúc đồng ở Việt Nam.
Ban thờ Thiền sư Minh Không ở Chùa Bái Đính (Ảnh: Phatgiao.org.vn)
Những địa phương có nghề đúc đồng lâu đời như các làng nghề Yên xá, Tống xá ở Ý Yên, lễ hội Làng Viềng - Nam Định trước cửa đình thờ Nguyễn Minh Không nhân dân bày bán dụng cụ bằng sắt, bằng đồng; Chùa Tổ Ong phố Lò Đúc, phố Ngũ Xã - Hà Nội; đình làng Chè, làng Rỵ ở Thiệu Hóa, Thanh Hóa; làng Đông Mai ở Văn Lâm - Hưng Yên đều thờ Nguyễn Minh Không là ông tổ nghề đúc đồng. Nguyễn Minh Không không chỉ là pháp tăng cao siêu, là danh y giỏi, là ông tổ nghề đúc đồng, nhân dân còn suy tôn ông là Thánh Nguyễn. Trong dân gian có câu:
Đại Hữu sinh Vương
Đàm Xá sinh Thánh
Làng Đại Hữu và làng Đàm Xá liền kề nhau thuộc huyện Gia Viễn. Làng Đại Hữu nơi sinh Vua Đinh Tiên Hoàng, làng Đàm Xá nơi sinh Nguyễn Minh Không. Vậy, chữ Thánh ở đây chỉ Nguyễn Minh Không.
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, phần lớn có ý kiến cho rằng có 4 vị thần trong nhóm tứ bất tử, đó là Tản Viên Sơn thần, Phù Đổng Thiên vương, Chử Đồng Tử, Liễu Hạnh Công chúa. Tuy nhiên, thực tế trong tứ bất tử có số lượng các vị thần bất tử nhiều hơn 4 và trong đó còn có Lý Quốc Sư, Từ Đạo Hạnh, Trần Hưng Đạo. Nhà học giả cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX Kiều Oanh Mậu người làng Đường Lâm, trong lời Án sách Tiên phả dịch lục có viết:
Tên các vị Tứ bất tử của nước ta, người đời Minh cho là Tản Viên, Phù Đổng, Chử Đồng Tử, Nguyễn Minh Không. Đúng là như vậy. Vì bấy giờ Tiên chúa Liễu Hạnh chúa giáng sinh nên người đời chưa thể lưu truyền, sách vở chưa thể ghi chép. Nay chép tiếp vào.
Bài và ảnh: Đỗ Sơn Hà
Tin liên quan
Tin mới hơn
Phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Hà Nội
08:08 | 31/10/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, sự phát triển của các làng nghề thủ công mỹ nghệ đang đứng trước nhiều thời cơ và thách thức. Làm thế nào để những giá trị truyền thống này không bị mai một mà còn vươn xa hơn nữa, định vị được thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước?
Chung tay hành động vì thương hiệu Việt – quyết liệt chống hàng giả, hàng nhái và gian lận thương mại
09:05 | 28/10/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Trong tiến trình hội nhập quốc tế, thương hiệu không chỉ là tài sản của doanh nghiệp mà còn là biểu tượng của uy tín quốc gia. Bảo vệ thương hiệu Việt chính là bảo vệ niềm tin của người tiêu dùng. Tuy nhiên, song song với những thành tựu đáng ghi nhận về phát triển kinh tế, tình trạng hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại vẫn đang diễn biến phức tạp, gây tổn hại nặng nề cho doanh nghiệp và làm méo mó môi trường kinh doanh.
Sáng tạo đổi mới tư duy phát triển sản phẩm thủ công truyền thống đưa sản phẩm “made in Việt Nam” ra thế giới
09:20 | 24/10/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Việt Nam hiện có hàng trăm nghề thủ công khác nhau, hầu hết đều có truyền thống từ lâu đời, có những nghề đã phát triển từ mấy nghìn năm trước như đúc đồng, gốm, dệt, đan mây tre..., có những nghề phát triển rực rỡ trong khoảng 6, 7 thế kỷ nay như điêu khắc, thêu, chạm bạc, khảm trai…, cũng có những nghề mới hình thành từ mấy chục năm như ren, dệt thảm, hoa lụa ....
Cần một chiến lược tổng thể để ngành thủ công mỹ nghệ tỉnh Phú Thọ phát triển sau sáp nhập
08:43 | 17/10/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Sau khi thực hiện việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã và huyện theo Nghị quyết của Quốc hội và chỉ đạo của Chính phủ vào năm 2025, tỉnh Phú Thọ đã hình thành một hệ thống quản lý hành chính tinh gọn hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quy hoạch lại vùng nguyên liệu, phát triển sản xuất thủ công mỹ nghệ (TCMN) theo hướng bền vững và chuyên sâu.
Phong tặng các Danh hiệu Làng nghề Việt Nam: Tôn vinh tinh hoa nghề truyền thống, khuyến khích lao động sáng tạo
10:40 | 10/10/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Hiệp hội Làng nghề Việt Nam tổ chức phong tặng Danh hiệu Làng nghề Việt Nam lần thứ XII, dự kiến vào đầu tháng 12 năm nay, nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập Hiệp hội Làng nghề Việt Nam (2005- 2025), Phóng viên Tạp chí Làng nghề Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn NGƯT Trịnh Quốc Đạt, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam.
Phát huy tiềm năng, thế mạnh ngành thủ công mỹ nghệ trong phát triển du lịch Hà Nội
08:59 | 26/09/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Hà Nội vừa là một thủ đô của các ngành nghề thủ công mỹ nghệ đặc sắc, vừa là trung tâm du lịch lớn của đất nước.
Tin khác
Sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam ngày càng thể hiện giá trị thẩm mỹ, sáng tạo
10:16 | 21/09/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Các nghệ nhân không chỉ gìn giữ bản sắc truyền thống, mà còn tạo ra các dòng sản phẩm công mỹ nghệ mang tính nghệ thuật cao, có khả năng tiếp cận thị trường quốc tế, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ ngày càng đa dạng của người tiêu dùng toàn cầu.
Xu hướng thị trường và giải pháp phát triển bền vững ngành thủ công mỹ nghệ
09:43 | 12/09/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Nước ta có khoảng 5411 làng nghề và làng có nghề trong đó có hơn 1800 làng nghề thủ công mỹ nghệ (TCMN) truyền thống. Ngành nghề TCMN truyền thống có hoạt động sản xuất lâu đời gắn liền với bản sắc văn hóa dân tộc và đời sống cộng đồng nông thôn. Không chỉ đóng góp vào việc bảo tồn di sản, ngành nghề TCMN còn mang lại giá trị kinh tế đáng kể, tạo hàng triệu việc làm cho người lao động, góp phần chuyển dịch kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới.
Giải pháp phát huy giá trị các làng nghề truyền thống
15:36 | 27/08/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cả nước có khoảng hơn 5.400 làng nghề, trong đó, riêng vùng Đồng bằng sông Hồng có hơn 1.500 làng, với khoảng 300 làng được công nhận là làng nghề truyền thống.
Nan giải nguồn cung nguyên liệu cho các làng nghề thủ công Hà Nội
11:15 | 26/08/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Xây dựng kế hoạch phát triển vùng nguyên liệu bền vững cho làng nghề Hà Nội nói chung và ngành thủ công mỹ nghệ nói riêng đang là bài toán nan giải, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bên và giải pháp đồng bộ.
Nghệ An cần có giải pháp về khai thác, quy hoạch vùng nguyên liệu bền vững phục vụ ngành thủ công mỹ nghệ
09:24 | 15/08/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Các vùng nông thôn của Nghệ An có nguồn nguyên liệu tự nhiên đa dạng như cái, tre, nứa, luồng, cói, mây, gỗ, đá, đất sét…Những nguyên liệu này là cơ sở để phát triển các sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Đặc biệt, nguyên vật liệu thủ công mỹ nghệ của Nghệ An được sự phân bố theo vùng sinh thái, tương ứng với từng nhóm nghề truyền thống, và rất phù hợp để phát triển quy hoạch vùng nguyên liệu bền vững...
Cần chiến lược tái cấu trúc chuỗi nguyên liệu thủ công mỹ nghệ
09:53 | 04/08/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Nguồn nguyên liệu là 'nút thắt cổ chai' lớn nhất của ngành thủ công mỹ nghệ và đòi hỏi một chiến lược tái cấu trúc toàn diện từ cấp vùng đến liên kết vùng.
Làng nghề hướng đến môi trường kinh doanh minh bạch
10:21 | 31/07/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Các làng nghề đang có những chuyển biến tích cực từ nhận thức, tới hành động, nói không với sản xuất, kinh doanh hàng giả. Việc làng nghề nói không với sản xuất hàng giả sẽ góp phần xây dựng lại một môi trường kinh doanh chất lượng, uy tín.
Bộ tiêu chí nông thôn mới tăng tính chủ động cho địa phương
10:21 | 31/07/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Ngày 25/7 tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo tham vấn Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp giai đoạn tới.
Thúc đẩy hội nhập quốc tế cho làng nghề truyền thống ở Hà Nội
09:39 | 25/07/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Việc bảo tồn và phát triển làng nghề không chỉ dừng lại ở gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, mà còn là câu chuyện hội nhập, đổi mới sáng tạo và nâng tầm sản phẩm thủ công Việt Nam ra thị trường quốc tế.
Làng nghề truyền thống đồ gỗ mỹ nghệ Đồng kỵ - Bắc Ninh
08:47 | 18/07/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Làng Đồng Kỵ ở sát bờ Nam sông Ngũ Huyện Khê – đây cũng là con sông chứng nhân lịch sử của dân tộc, của Bắc Ninh. Trải qua nhiều năm phát triển, hiện nay Đồng Kỵ đã trở thành nơi sản xuất và cung cấp đồ gỗ mỹ nghệ lớn, không chỉ cung cấp sản phẩm cho các nơi trong nước mà còn ra cả các nước khác trên thế giới.
Xã Bát Tràng tập trung phát triển làng nghề với phát triển du lịch
11:56 | 11/07/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Với lợi thế về làng nghề gốm sứ truyền thống, Bát Tràng, TP Hà Nội tiếp tục tập trung phát triển làng nghề kết hợp với phát triển du lịch, từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, mũi nhọn của địa phương.
Một số nghề thủ công truyền thống của dân tộc Khơ Mú ở vùng núi Tây Bắc Việt Nam
09:49 | 25/06/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Người Khơ Mú ở Việt Nam thường được các dân tộc khác gọi là: Xá Cẩu, Tày Hạy. Với tổng số dân vào khoảng trên dưới 56.542 người, họ cư trú ở các vùng rẻo cao, vùng giữa thuộc các vùng Tây Bắc và Thanh Nghệ của Việt Nam.
Làng nghề - “mắt xích” cho công nghiệp văn hóa
10:50 | 23/06/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Dưới tác động của toàn cầu hóa và nền kinh tế tri thức, việc khai thác tiềm năng của các làng nghề trong lĩnh vực du lịch không chỉ góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống mà còn tạo động lực phát triển cho công nghiệp văn hóa - một ngành kinh tế mũi nhọn theo chiến lược phát triển của Thủ đô.
Nghị quyết 57 mở đường phát triển làng nghề
09:39 | 09/06/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đang mở ra kỷ nguyên mới cho doanh nghiệp tư nhân, trong đó có doanh nghiệp, hộ kinh doanh tại các làng nghề thủ công, tạo đà bứt phá nhờ khoa học công nghệ. Nghị quyết này không chỉ là định hướng chiến lược về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, mà còn là “cầu nối vàng” giữa các viện nghiên cứu, nhà khoa học với cộng đồng doanh nghiệp.
Ứng dụng công nghệ số phát triển làng nghề
09:18 | 30/05/2025 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Xác định chuyển đổi số là xu thế tất yếu trong phát triển sản xuất, kinh doanh, các làng nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc đã chủ động ứng dụng, chuyển đổi dữ liệu và quy trình sản xuất từ thủ công sang số hóa, tự động hóa. Đồng thời, tích cực sử dụng mạng xã hội, xây dựng website, tham gia các sàn thương mại điện tử để đưa các sản phẩm làng nghề vươn dài ra thị trường
thế giới.
Mới nhất
Đọc nhiều
Gia Lâm chuyển mình với nông nghiệp hiện đại và làng nghề đổi mới
15:14 Nông thôn mới
LNV - Sau khi sáp nhập và trở thành một trong những địa bàn trung tâm phía Đông Thủ đô, xã Gia Lâm bước vào giai đoạn phát triển mới, trong đó nông nghiệp đô thị và làng nghề truyền thống giữ vai trò nền tảng trong hành trình xây dựng nông thôn mới kiểu m
Đồng Nai đăng cai Hội chợ CNNT tiêu biểu vùng Đông Nam Bộ năm 2025
16:06 Tin tức
OVN - Hội chợ triển lãm sản phẩm công nghiệp nông thôn (CNNT) tiêu biểu vùng Đông Nam Bộ - Đồng Nai năm 2025 dự kiến kéo dài từ ngày 24/11 - 30/11. Sự kiện
Về Hợp Thành trải nghiệm hương cốm mới
16:03 Văn hóa - Xã hội
LNV - Tối 19/10, tại Nhà văn hóa xã Hợp Thành (tỉnh Lào Cai), Ban Tổ chức Lễ hội cốm Hợp Thành năm 2025 đã tổ chức chương trình bế mạc, khép lại chuỗi hoạt động văn hoá – thể thao đậm đà bản sắc các dân tộc vùng cao địa phương.
Phụ Nữ khu 10 - Liên Hoa góp phần nâng cao đời sống văn hóa khu dân cư
16:03 Tin tức
LNV - Khu 10 - Liên Hoa xã Tam Nông (tỉnh Phú Thọ) có 234 hộ gia đình, 915 nhân khẩu, chi bộ đảng có 54 đảng viên, các tổ chức, đoàn thể trong MTTQ như Hội CCB, hội Phụ nữ, hội Nông dân, Đoàn thanh niên… tại địa phương hoạt động rất tích cực, tạo nên sức
Giữ hương vị truyền thống bánh phu thê Đình Bảng
16:03 Tin tức
LNV - Tại Đình Bảng (tỉnh Bắc Ninh), cơ sở Hoa Tuấn của anh Nguyễn Danh Tuấn 30 năm kiên định với tinh hoa gạo nếp cái hoa vàng và nước dành dành. Bằng bí quyết gia truyền cùng công nghệ hút chân không tiên tiến, Bánh Phu Thê Hoa Tuấn không chỉ giữ trọn h
