Mộc mạc nghề làm nồi đất ở làng Trù Sơn
Thăng trầm nồi đất Trù Sơn
Nghề gốm ở làng Trù Sơn có lịch sử từ lâu đời, được người dân gìn giữ và phát triển thành một nghề truyền thống của quê hương. Vào năm 2010, người dân Trù Sơn đã tìm thấy nhiều hiện vật là đồ gốm, sứ cổ được xác định có nguồn gốc từ làng nghề gốm Chu Đậu (huyện Nam Sách, Hải Dương), có niên đại vào khoảng thế kỷ XIV đến thế kỷ XVII. Theo các nhà khoa học, khi chiến tranh Trịnh-Mạc xảy ra, khu vực làng nghề gốm Chu Đậu bị tàn phá nên một số nghệ nhân làng ở đây đã phiêu bạt đến các vùng khác truyền nghề gốm.
![]() |
Đến làng Trù Sơn thật không khó để bắt gặp những mảng màu đỏ nâu của nồi đất đủ kích cỡ. Dù trải qua hàng trăm năm biến động nhưng gốm ở Trù Sơn vẫn giữ được nét đặc trưng mộc mạc của gốm cổ. Sản phẩm không tráng men, không trang trí màu sắc và hoa văn. Nồi đất có hình dạng tròn, bề mặt trơn và độ dày vừa phải nên khi sử dụng rất thuận tiện, có độ bền tốt, nấu được nhiều món ăn ngon trong ẩm thực người Việt. Vì vậy, người dân ở trong làng rất thích nấu nồi đất. Không những thế, vào thời kỳ hưng thịnh nồi đất Trù Sơn đã theo những gánh buôn đi nhiều tỉnh thành, thậm chí còn được thương lái Trung Quốc thu mua.
Tuy nhiên, khi cuộc sống ngày càng phát triển, thói quen sử dụng nồi đất cũng bị thay thế bởi các sản phẩm khác nên nghề nồi đất ở Trù Sơn có nhiều lúc cũng thăng trầm và đứng trước nguy cơ mai một. Hình ảnh những chiếc xe thồ chở đủ loại nồi đất rong ruổi ngược xuôi các con đường dần biến mất. Có lúc tưởng chừng sẽ không ai làm nghề gốm nơi đây nữa. Nhưng khi càng hiện đại thì con người lại yêu thích những giá trị truyền thống, mong muốn nâng tầm những nét đặc trưng của làng quê. Những hình ảnh, thước phim về nghề nồi đất Trù Sơn được lan toả mạnh mẽ trên internet thu hút nhiều người xem và mong muốn trải nghiệm.
![]() |
Trong những năm gần đây, nồi đất được sử dụng nhiều trong việc chế biến món ăn ở các nhà hàng từ bình dân đến cao cấp, thậm chí nhiều món ăn được nấu từ nồi đất còn vươn tầm quốc tế. Nồi đất được sử dụng nhiều khi chế biến các món ăn như cá kho, thịt kho, gà nướng… Từ đó, nghề làm nồi đất ở Trù Sơn cũng dần phát triển trở lại với nhiều tín hiệu tích cực. Ngoài các loại nồi truyền thống, hiện người dân Trù Sơn cũng đã đa dạng sản phẩm hơn trong mẫu mã như siêu sắc thuốc, nồi cơm niêu, nồi kho cá… được khách hàng nhiều nơi ưa chuộng.
Xây dựng làng nghề gắn với du lịch
Theo thống kê, hiện nay xã Trù Sơn đang có khoảng hơn 100 hộ làm nghề gốm , mức thu nhập bình quân mỗi hộ làm nghề đạt khoảng 150 triệu đồng/năm. Nghề làm nồi đất giúp người dân tận dụng thời gian nông nhàn, nguồn nguyên vật liệu sẵn có để góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Trong thời buổi kinh tế thị trường, người dân Trù Sơn cũng không phải đẩy xe thồ chở nồi đi bán rong nữa mà đã có thương lái đến tận nơi đặt mua.
![]() |
Làng nghề nồi đất Trù Sơn được định hướng phát triển gắn với tham quan, du lịch, trải nghiệm. |
Theo những người làm nồi đất lâu năm ở Trù Sơn, để làm ra những chiếc nồi chất lượng, đất sẽ được lấy về từ vùng Nghi Văn (huyện Nghi Lộc), Sơn Thành (huyện Yên Thành). Sau đó, đất sẽ phải trải qua bước sàng lọc cho hết tạp chất rồi đổ nước vào nhào nặn thành nồi. Việc nặn nồi đất truyền thống không quá khó nhưng cần kiên nhẫn làm thủ công và chú tâm để khéo léo kết hợp với bàn xoay. Việc nung gốm sẽ tận dụng các loại nguyên liệu sẵn có như rơm rạ, củi khô.
Nhờ những nỗ lực gìn giữ và phát triển nghề làm nồi đất của người dân Trù Sơn, năm 2020 nghề làm nồi đất tại Trù Sơn đã chính thức được công nhận làng nghề, điều này mở ra cơ hội để phát triển và quảng bá nghề thủ công đến với du khách gần xa.
![]() |
Nồi đất được sử dụng để nấu nhiều món ăn Việt hấp dẫn thực khách. hấp dẫn thực khác |
Vừa qua, ngày 2/2/2024, trong Kế hoạch số 255-KH/HU của Huyện ủy Đô Lương về việc thực hiện Nghị quyết 39-NQ/TW trên địa bàn huyện Đô Lương. Trong đó, mục tiêu rõ ràng nhất được xác định là xây dựng huyện Đô Lương trở thành thị xã trước năm 2030, có nền kinh tế vững chắc, đô thị văn minh, hiện đại, là trung tâm kinh tế, văn hoá mới của tỉnh. Trong kế hoạch hành động này, huyện Đô Lương cũng xác định sẽ tập trung khôi phục và phát triển các làng nghề truyền thống của địa phương. Trong đó, chú trọng phát triển làng nghề nồi đất Trù Sơn và một số nghề thủ công có lịch sử lâu đời trên địa bàn. Huyện sẽ có chính sách hỗ trợ ứng dụng các thiết bị máy móc hiện đại hơn trong sản xuất, đa dạng các mẫu mã sản phẩm, xây dựng địa điểm sản xuất tập trung, có nơi trưng bày sản phẩm để từng bước phát triển thêm du lịch trải nghiệm, tìm hiểu các nét văn hoá truyền thống của địa phương.
Chủ tịch UBND xã Trù Sơn Nguyễn Thụy Chính cho biết, hiện nghề gốm ở Trù Sơn vẫn còn khá nguyên sơ, mẫu mã chưa đa dạng, thiếu ổn định trong việc phát triển đầu ra. Và đặc biệt với cách làm thủ công, dùng củi đốt sẽ gây ô nhiễm môi trường. Chưa kể, nguồn nguyên liệu là đất sét cũng ngày càng cạn kiệt, khó có thể duy trì lâu dài. Vì thế, nếu quy hoạch xây dựng làng nghề gắn với điểm tham quan, du lịch trải nghiệm sẽ là cơ hội cho làng nghề phát triển hơn. Hiện nay, địa phương cũng đã lựa chọn được địa điểm để xây dựng làng nghề ngay gần cổng làng xóm 6. Theo đó, các hộ dân làm nghề mà lâu nay vẫn đang đốt lò nhỏ lẻ trong nhà sẽ được tập trung đưa ra vùng quy hoạch, nhằm tạo sự đồng bộ, kết nối giữa tham quan, trải nghiệm và góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Tin liên quan

Nghệ An xây dựng kế hoạch khuyến công năm 2026
20:15 | 14/08/2025 Khuyến công

Nghệ An cần có giải pháp về khai thác, quy hoạch vùng nguyên liệu bền vững phục vụ ngành thủ công mỹ nghệ
09:24 | 15/08/2025 Nghiên cứu trao đổi

Di sản gốm Chăm Bàu Trúc: Bảo tồn để phát triển
10:33 | 12/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn

Gốm Việt Nam: Nhu cầu thị trường nội địa và những cơ hội phát triển đột phá
09:49 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng hoa Vạn Thành không ngừng đổi mới và hội nhâp
09:43 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đắk Lắk: Phát triển thương hiệu muối Tuyết Diêm
09:41 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nuôi ong dưới tán rừng ngập mặn
09:40 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Trải nghiệm làm hủ tiếu đa sắc màu ở Chợ nổi Cái Răng
10:21 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển kinh tế làng nghề tạo đòn bẩy xây dựng nông thôn mới
10:15 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

15 cá nhân ở xã Bát Tràng được đề nghị xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội
10:10 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ký ức Trung thu cổ "hồi sinh" bằng nghệ thuật giấy dó
09:35 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn quê và nâng tầm kinh tế ở xã Bình Minh
09:00 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề chế biến cá khô Gia Thuận: Giữ hồn truyền thống, mở hướng phát triển bền vững
14:24 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn núi rừng qua đôi tay già làng Cơ Tu
09:53 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giọt mắm Nam Ô và câu chuyện từ làng biển trăm năm tuổi
08:00 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khát vọng phát triển từ làng nghề truyền thống đến trung tâm công nghiệp
15:07 | 08/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn làng nghề bánh đa nem trăm năm tuổi ở Thổ Hà
10:00 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sức sống mới cho thủ công mỹ nghệ Thủ đô từ thị trường nội địa
08:50 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

An Giang: Nơi tiếng búa vang vọng cả đời người
11:18 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nâng tầm đặc sản quê hương
10:00 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lưu giữ giá trị văn hóa làng nghề mộc Chợ Thủ
09:16 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Giọt Ngọc gốm Chu Đậu – Quà tặng đặc biệt của Hà Nội dịp Quốc khánh 2/9
14:47 | 28/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Từ Vân tất bật may, thêu cờ Tổ quốc
15:36 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khuyến công Cao Bằng tiếp tục là đòn bẩy chiến lược trong tiến trình công nghiệp hóa nông thôn
08:00 Khuyến công

Cao Bằng nhân rộng vùng nguyên liệu dược liệu cỏ ngọt gắn với Chương trình OCOP
00:00 OCOP

Đắk Lắk xây dựng Kế hoạch khuyến công năm 2026
15:00 Khuyến công

Đồng Nai tập trung giải pháp đột phá cho công tác khuyến công 6 tháng cuối năm
14:49 Khuyến công

Bước đột phá từ hỗ trợ khuyến công
14:00 Khuyến công