Lướt ván cả tiếng “săn” con khều, chưa kịp lên bờ lái đã ào tới mua

Hành trình “thu phục” con khều

Theo chân những người “thợ săn” con khều xã Đa Lộc (huyện Hậu Lộc) đi tìm con khều đặc sản, với quảng đường dài gần 2 km, lội bì bõm dưới lớp bùn sâu 40-50cm. Phóng viên mới thấy được nghề săn khều cũng vất vả như bao nghề khác. Nhưng bù lại sự khổ cực đó là niềm vui, giá bán con khều cũng ổn định, người bắt khều vừa đặt chân lên bờ đã có thương lái ào tới thu mua.
 
Con khều là con gì? Con khều là loài gì? Nhiều người xem dân Đa Lộc bắt con khều đều hỏi vậy. Con khều giống y hệt như con cua, con còng, cũng có tám cẳng 2 càng, chân có lông, thuộc lớp giáp xác sống chủ yếu ở cửa sông, biển, nơi có mực nước không cao, lên xuống hằng ngày.

Đây là một loài tựa con cua thường đào hang, lỗ để sinh sống, ẩn nấp, khi có thủy triều rút xuống thì chúng bắt đầu bò lên mặt bùn kiếm ăn và phơi nắng, chỉ cần có tiếng động nhẹ là lập tức lao ngay xuống hang.
Qua quan sát, con khều giống với các loại cua, cáy khác nhưng có một số đặc điểm để nhận biết như: Thân hình con khều hơi thon dài, các chân có lông bám, phía cuối chân sắc nhọn, màu vàng, hai càng nhỏ có màu trắng bạc…

Đặc biệt, thịt khều ăn rất thơm ngon, có thể chế biến được nhiều món khác nhau như: Nấu canh, luộc, nướng…tùy vào sở thích từng người.
 
Để “thu phục” con khều, người dân xã Đa Lộc đã “chế tạo” loại cần bằng thân cây trúc với chiều dài từ 1,5-2 mét, cước chọn là loại cước đúc sợi nhỏ màu sáng, các lưỡi câu buộc chùm vào nhau. Với hình thức bắt này, người dân không cần chuẩn bị mồi câu, chỉ cần thuộc một số bước như: Học cách đứng “bất động”, quan sát, ngắm vung cần câu về phía con khều thật nhanh. Ngoài ra, có thể bắt khều bằng cách đặt lưới, túm để dụ khều tới…
 
Nhưng theo quan sát của phóng viên, cách bắt khều được số đông người dân xã Đa Lộc thực hiện là dùng cánh tay phải, trái lần theo hang, hách mà khều đang chốn dưới lớp bùn sâu 40-50cm để “thu phục” là hiệu quả nhất.
Đang lần theo vết chân con khều để lại trên mặt bùn, bà Trần Thị Hà (thôn Ninh Phú, xã Đa Lộc) nói với phóng viên: “Phải đi thật nhẹ nhàng, coi lún xuống hố bùn sâu đấy. Nghề bắt khều ở đây đã có từ lâu đời, chúng tôi phải bỏ rất nhiều công sức mới bắt được chúng. Đặc biệt, khoảng đường di chuyển tới vị trí con khều hay sinh sống, phải lội bộ giữa các đám bùn lầy và còn dựa vào kinh nghiệm phán đoán mới bắt được nhiều”.
Cũng theo bà Trần Thị Hà chia sẻ với phóng viên: “Nếu muốn bắt được nhiều con khều, ngoài sức bền, nhanh tay, nhanh mắt thì cần có sự phán đoán theo hướng đi của khều. Nhiều người lội cả tiếng đồng hồ bì bõm dưới lớp bùn chỉ bắt được vài con. Nhưng tôi dùng cách phân tích “vùng đất mới” khi ở đó chưa có người nào lội tới, dấu chân khều còn in mới trên mặt bùn thì ở đó khều lỗ nào cũng có. Tôi mới đi bắt 2 tiếng đã được khoảng 3-4 kg khều rồi”.
Chưa lên tới bờ thương lái đã gọi mua              

Nghề bắt con khều ở Đa Lộc đã có từ nhiều đời nay, khu vực bắt khều chủ yếu tại các bãi bồi thuộc xã Đa Lộc, Minh Lộc, Hải Lộc (huyện Hậu Lộc). Thông thường, khều có nhiều nhất vào tháng Giêng đến tháng 9 (âm lịch) hằng năm.
 
Trò chuyện với phóng viên, bà Vũ Thị Sơn (thôn Đông Thành, xã Đa Lộc) cho biết: “Muốn bắt được con khều phải tính được từng con nước, khi thủy triều xuống ngày cách ngày sau 1 tiếng đồng hồ là có thể xuống biển. Mỗi ngày có hàng trăm người đi bắt khều, phụ nữ chủ yếu bắt bằng cách đào hang, còn đàn ông thì dùng cần câu với lưỡi chùm câu những con khều đang “mải chơi” trên mặt bùn".
 
“Thời gian bắt khều tranh thủ khoảng 4-5 tiếng đồng hồ là thủy triều lên, có thương lái túc trực và thu mua với giá 30.000-40.000 đồng/kg. Có ngày tôi cũng bắt được 6-7 kg khều, bán cũng được 150.000-200.000 đồng”, bà Vũ Thị Sơn nói thêm.
 
Được biết, mỗi con nước (từng tháng) thì người dân nơi đây có thể xuống biển bắt khều khoảng 15-20 ngày là nước sinh (nước không lên cũng không rút). Thường đầu con nước, thời gian đi “săn” khều đặc sản dưới lớp bùn sâu kéo dài hơn, người bắt cũng đút túi từ 200.000-300.000 đồng/ngày. Khi càng về cuối con nước, nước biển bắt đầu lên nhanh nên số lượng người dân đi bắt khều cũng giảm.
 
Chia sẻ với với phóng viên cô Liên một thương lái thu mua khều lâu năm nói: “Năm nay lượng khều giảm hơn so các năm trước, giá chúng tôi mua thường từ 30.000-40.000 đồng/kg, tùy vào từng thời điểm. Để có nguồn khều nhập cho khác hàng, tôi phải đợi cả tiếng đồng hồ trên bờ mới thu mua được ít. Thị trường bán khều chủ yếu trong tỉnh, nhiều gia đình, nhà hàng ăn quen thấy ngon nên cứ phải đặt trước mới có”.
Trò chuyện nhanh với phóng viên, sau nhiều tiếng đầm bùn để theo vết chân con khều, cô Cam (thôn Đông Thành, xã Đa Lộc) tâm sự: “Hôm nay tôi mới đi buổi đầu tiên nhưng cũng được 4-5 kg khều. Con khều là tên gọi mà người đi biển chúng tôi đã gọi bao đời nay, có lẽ chỉ ở vùng biển quê Đa Lộc mới có con này. Nhìn chân con khều hay hoạt động co lại liên tục, giống đang khều một vật gì đó nên mọi người gọi là con khều”.

Con khều có sắn ở tự nhiên và người dân xã Đa Lộc đã tự ý thức được việc đánh bắt, khai thác không tận diệt, nên hằng năm khi bước vào mùa vụ, người dân nơi đâu lại có những bữa ăn ngon được chế biến từ con khều. Đồng thời, từ nghề “săn” khều, mà nhiều gia đình ở đây có thêm nguồn thu nhập, có tiền lo cho con cái được ăn học đầy đủ hơn.