Làng nghề Mây tre đan Xuân Lai (Bắc Ninh): Xử lý ô nhiễm môi trường để phát triển bền vững
Làng nghề mây tre đan Xuân Lai được UBND tỉnh Bắc Ninh công nhận là làng nghề truyền thống từ năm 2014. Năm 2016, nghề tre trúc hun khói ở đây được Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hoá phi vật thể quốc gia. Đây là niềm vui, động lực cho địa phương cũng như gần 300 hộ làm nghề sản xuất sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ mây tre đan ở Xuân Lai. Nghề thủ công mỹ nghệ mây tre đan xuất hiện ở Xuân Lai từ hàng trăm năm nay, nhưng là mấy trăm năm thì ngay cả các cụ cao niên trong làng cũng khó có thể xác định chính xác. Nghề cũng trải qua nhiều thăng trầm, theo từng giai đoạn của lịch sử và sự biến động của thị trường. Cả thôn có hơn 900 hộ, trước kia có trên 70% số hộ trong thôn làm nghề tre trúc. Hiện nay, dưới sức ép của thị trường và một số nguyên nhân khác, 1/3 số cơ sở sản xuất mây tre đã bỏ nghề chuyển sang ngành khác, đáp ứng cuộc sống mưu sinh, cả làng chỉ còn khoảng gần 300 hộ làm nghề”.
Mây tre đan Xuân Lai - lưu giữ hồn tre Việt.
Thời gian qua, dù gặp không ít khó khăn, nhưng làng nghề Mây tre đan Xuân Lai vẫn kiên trì bám nghề, không ngừng sáng tạo mẫu mã sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thị trường và nâng cao giá trị nghề thủ công mỹ nghệ.
Từ nguồn vốn vài chục triệu do các thành viên đóng góp, đến nay, nguồn vốn hoạt động của HTX đã lên đến hàng tỷ đồng. Những năm trước đây, sản phẩm của Làng nghề thường làm là giát giường, mành, thang, sào thì đến nay đã mở rộng sang các sản phẩm đòi hỏi tay nghề cao phục vụ các thị trường khó tính như tranh tre, tủ kệ, xích đu...
Sản phẩm thân thiện môi trường
Với đặc thù sản xuất mặt hàng tre trúc nên mô hình sản xuất của Làng nghề ít gây ô nhiêm môi trường như các mô hình sản xuất kim loại, thực phẩm. Bên cạnh đó, Làng nghề Xuân Lai cũng có chiến lược sản xuất kinh doanh thân thiện với môi trường, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của một mô hình sản xuất công nghiệp, thực hiện tốt việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào trong xử lý nguyên nhiên liệu, nước thải trong khâu hun khói tạo màu và chế tác sản phẩm nên giảm thiểu được rất nhiều nguy cơ ô nhiễm, được người dân trong vùng đánh giá cao
Theo các hộ sản xuất trong làng nghề điều được nhất là tất cả mọi người đều được làm việc trong môi trường sạch sẽ, thoáng mát, công việc không quá vất vả vì làm việc 8 tiếng/ngày, lương hưởng
theo sản phẩm.
Để có được điều đó, Làng nghề đã đầu tư nhà xưởng, máy móc thiết bị hiện đại, bài bản; ứng dụng công nghệ trong chế biến đạt tiêu chuẩn để xuất khẩu. Thay vì sử dụng phương pháp ngâm và lò hun truyền thống (hun bằng rơm trộn bùn), các hộ sản xuất đã sử dụng nồi hơi và nồi than hóa. Với công nghệ này, làng nghề vừa bảo đảm được môi trường, vừa giữ được độ bền đẹp của sản phẩm.
Trước đây, Làng nghề chủ yếu sản xuất những mặt hàng cơ bản, thô sơ nhưng do yêu cầu thị trường ngày càng cao, nếu không đổi mới tốt hơn để cạnh tranh, làng nghề sẽ mất chỗ đứng trên thị trường. Theo nhu cầu xuất khẩu của các nước là phải đáp ứng được những tiêu chuẩn bảo vệ người tiêu dùng. Khi người tiêu dùng sử dụng sản phẩm bị ngộ độc thì các đơn vị sản xuất sẽ bị kiện. Chính vì vậy, thay vì dùng các loại sơn để làm màu, Làng nghề chủ yếu dùng công nghệ hun khói an toàn để cho ra những sản phẩm “độc” - lạ mà vẫn bảo đảm an toàn cho người sử dụng.
Nâng cao tay nghề, ổn định đầu ra
Ngoài yêu cầu về chất lượng, các đối tác còn yêu cầu phải giao hàng đúng thời hạn. Do đó, làng nghề liên tục đẩy mạnh việc tuyển chọn, truyền nghề cho người lao động, đào tạo họ thành những nghệ nhân có chuyên môn cao, tay nghề vững để gắn kết lâu dài với làng nghề.
Đến nay, 100% đội ngũ thiết kế của làng nghề đều sử dụng công nghệ thông tin để làm việc hiệu quả. Đội ngũ lao động có tay nghề cao giúp làng nghề hạn chế được tối đa sản phẩm hư hỏng, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Các đơn vị trong làng nghề từng tham gia nhiều hội thảo, hội chợ và từng có thời gian tìm hiểu về thị trường nước ngoài, các đơn vị hiểu rõ tình trạng đa số các sản phẩm từ tre trúc của các hộ, làng nghề vẫn theo mẫu cũ, ít được cải tiến, sáng tạo.
Đến nay, làng nghề có không ít những sản phẩm độc đáo, thể hiện tính sáng tạo cao. Tuy nhiên, điều lo lắng là có không ít sản phẩm nhái làm ảnh hưởng đến lòng tin của người tiêu dùng. Vì vậy, Làng nghề đang có kế hoạch đăng kí nhãn hiệu hàng hóa và kiểu dáng sản phẩm để nâng cao khả năng cạnh tranh không chỉ trong nước mà còn cả ở nước ngoài.
Sự phát triển của làng nghề Xuân Lai là bằng chứng thuyết phục nhất cho sức sống của làng nghề tre trúc độc đáo, giàu truyền thống trong dòng chảy của nền kinh tế thị trường. Những sản phẩm từ tre trúc thân thiện với môi trường mang đến sự lạc quan trong việc xuất khẩu các mặt hàng thủ công mỹ nghệ của nước ta hiện nay.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ
Tin liên quan
Tin mới hơn
Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi
11:14 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đà Nẵng: Nghề làm bánh tráng Tuý Loan là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
11:12 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương
14:34 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024
14:16 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024
14:12 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tháo gỡ khó khăn cho làng nghề
13:49 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hoạ sĩ trẻ đam mê nghệ thuật sơn mài truyền thống
13:48 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống Minh Khai có nhiều sản phẩm OCOP
13:43 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đẩy mạnh hoạt động marketing để xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam
11:07 | 10/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phú Yên: Đưa thổ cẩm Xí Thoại trở thành sản phẩm du lịch
10:01 | 09/10/2024 Văn hóa - Xã hội
Chi cục PTNT tỉnh Thái Nguyên tham dự Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024
14:14 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hưng Yên: Làng nghề cây cảnh ảnh hưởng nặng sau mưa lũ
09:17 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hồi sinh nghề gốm cổ tại buôn Dơng Bắk
09:16 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: 12 cơ sở ở làng nghề giấy Phong Khê dừng hoạt động
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội An đón nhận “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh” danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Công nhận nghề truyền thống Hà Nội đối với nghề kim hoàn, đậu bạc Định Công
09:08 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội thi làng nghề thành phố Hà Nội năm 2024: Tôn vinh nét đẹp của nghề truyền thống
07:00 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Dương: Chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2024
23:49 Khuyến công
Hà Nội triển khai hiệu quả chương trình khuyến công
23:49 Tin tức
Mỹ Đức hướng về ngày Giải phóng Thủ đô
23:48 Nông thôn mới
Huyện Thanh Trì (TP Hà Nội): Đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
23:48 Nông thôn mới
Xuân Lộc huyện đầu tiên của Đồng Nai đạt chuẩn về xây dựng nông thôn mới nâng cao
23:48 Nông thôn mới