Gốm Biên Hòa: Hồn gốm Nam Bộ xưa
Gốm Biên Hòa vang danh một thời
Bà Balick, phu nhân của ông Lamorte làm phụ tá cho ông. Từ đó, bà Balick đã vạch hướng đi mới, dày công tìm tòi nghiên cứu, khai phá một hướng đi riêng cho Ban gốm này. Đó là sản phẩm gốm trang trí nhiều màu, chạm khắc chi tiết hoa văn đặc sắc, nhiều màu men lạ mắt tạo sắc thái riêng. Dùng nguyên liệu nội địa, như tro rơm, tro than củi, đất tràng thạch An Giang, vôi Vàn Long… làm men. Đất sử dụng là đất chịu lửa khai thác ở Tân Uyên, Chánh Lưu (Thủ Dầu Một)… Qua nhiều thử nghiệm, bà Balick tìm ra loại men tro làm màu trắng gọi là men ta. Với mạt đồng thu được trong xưởng làm đồ đồng, bà chế được màu xanh đồng rất đẹp. Với đá ong Biên Hòa, bà chế ra “men đá đỏ” đặc trưng… sản phẩm với men tro chịu nhiệt độ cao đốt bằng củi tạo ra sản phẩm có nhiều màu men hoả biến rất tinh tế. Bà Balick là người đã sản sinh ra dòng gốm Biên Hòa đầy bản sắc riêng và nổi tiếng ở Việt Nam.
Tác phẩm gốm Biên Hòa mô phỏng theo trống đồng Ngọc Lũ
Khoảng thời gian từ năm 1923 đến đầu những năm 1960 đánh dấu thời hoàng kim của gốm mỹ nghệ Biên Hòa. Năm 1933, nhận thấy gốm Biên Hòa của trường Mỹ nghệ Biên Hòa được người tiêu dùng ưa chuộng, trường đã thành lập hợp tác xã (HTX) Mỹ nghệ, thu nhận các học sinh tốt nghiệp làm thợ gốm. Chính từ HTX này gốm Biên Hòa đã được phổ biến rộng rãi và xuất khẩu đến nhiều nước trên thế giới.
Đến năm 1950, sau khi ông bà Balick về Pháp, HTX Mỹ nghệ tách ra khỏi trường, trở thành các đơn vị sản xuất gốm tự lập, một số thợ của HTX trước kia về Tân Vạn, Bửu Hòa, Tân Thạnh, Hóa An (Đồng Nai) và thành lập các xưởng sản xuất gốm tại nhà, kể từ đó gốm Biên Hòa bước sang một giai đoạn mới và phát triển nhanh. Năm 1958 xưởng gốm Thành Lễ ra đời với sản phẩm có chất lượng cao. Năm 1960 chuyên gia Nhật Bản qua hướng dẫn kỹ thuật rót khuôn, gốm Biên Hòa bắt đầu sản xuất hàng loạt.
Sản phẩm gốm Biên Hòa rất phong phú về kiểu dáng, đa dạng về chủng loại, cân đối và hài hòa trong tạo hình. Đặc trưng nổi bật của trang trí gốm Biên Hòa là sự đa dạng, của nội dung các hoa văn trang trí. Kỹ thuật khắc chìm là một đặc trưng rõ nét nhất của nghệ thuật trang trí trên gốm ở đây. Chọn phương pháp khắc chìm và phối màu men trên sản phẩm là ưu thế để gốm Biên Hòa nhanh chóng khẳng định phong cách có tính độc lập trong sáng tạo và xu hướng riêng biệt.
Kỹ thuật chạm lộng (chạm thủng) của gốm Biên Hòa là kỹ thuật trang trí đặc biệt được áp dụng cho một số chủng loại sản phẩm như: Bình đèn, voi, đôn, chân đèn… Các màu men được phối hợp với nhau rất hài hòa trên một tổng thể đã được tính sẵn. Với đặc trưng là trang trí bằng các nét khắc, nên các mảng màu được phân định sẵn, rõ ràng không có việc lem qua lại giữa các màu. Tất cả các yếu tố nói trên đã nâng nghệ thuật trang trí gốm Biên Hòa vươn tới cái đẹp của sự hoàn thiện.
Một trong những dòng sản phẩm gốm Biên Hòa được ưa chuộng nhất là tượng. Tượng gốm được các nghệ nhân chú trọng khai thác, sáng tạo với tính mỹ thuật cao.
Giai đoạn phát triển mạnh của gốm mỹ nghệ Biên Hòa từ năm 1923 đến đầu những năm 1960. Nhiều lần sản phẩm gốm Biên Hòa tham dự Hội chợ triển lãm quốc tế về mỹ thuật trang trí vào những năm 1925, 1932, 1934, 1938, 1942 tại Paris (Pháp), Nhật Bản, Indonesia…
Cùng với gốm Cây Mai (Sài Gòn) và gốm Lái Thiêu (Bình Dương), gốm Biên Hòa đã tạo thành dòng gốm mang phong cách Nam Bộ, đánh dấu một giai đoạn phát triển lịch sử của nghệ thuật gốm tại miền Nam trong thời cận và hiện đại.
Xuân Mạnh(TH)
Tin liên quan
Tin mới hơn
Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ
09:35 | 05/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Huyện Phú Xuyên từng bước khai thác tiềm năng du lịch làng nghề
15:37 | 04/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề làm muối Bạc Liêu Tinh hoa đến từ biển cả
08:29 | 26/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc Tài hoa của nghệ nhân
09:19 | 25/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Bến Tre: Ý tưởng điêu khắc độc đáo từ cây, trái quê hương
09:18 | 25/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Mai khoe sắc vàng đón Tết
10:03 | 21/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Nghệ nhân Đào Thanh Hảo góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên
15:00 | 20/01/2025 OCOP
Cộng đồng làng nghề sẽ bước sang thời kỳ mới
15:00 | 20/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề “trình làng” những trái cây độc lạ dịp Tết
14:59 | 20/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Chủ thể OCOP 5 sao nói về câu chuyện xuất khẩu
09:56 | 17/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Festival nghề muối Việt Nam
09:51 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Giữ lửa nghề tò he Xuân La
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Đại Bái - Di sản vàng son của nghệ thuật đúc đồng Việt Nam
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề “bánh quê” rộn ràng vụ Tết
14:56 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ An: Nghề thủ công truyền thống nhiều thăng trầm
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng xôi Phú Thượng
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề mai cảnh Thế Chí Tây vào vụ Tết
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Chàng trai “đất nhãn” tạo dựng thương hiệu cho đặc sản quê hương
21:04 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ nhân làng nghề Việt Nam Đào Thanh Hảo: Góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên
21:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
18 điểm du lịch gắn với làng nghề và làng nghề truyền thống
14:07 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng chiếu Định Yên rộn ràng vào Tết
11:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định trở thành tỉnh giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc
09:44 Tin tức
Bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ từ những ngày đầu Xuân mới, quyết tâm hoàn thành mục tiêu cả năm 2025
09:42 Tin tức
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây tại Hưng Yên
09:40 Văn hóa - Xã hội
Quảng Ngãi: Những “điểm tựa” nơi vùng cao
09:36 Nông thôn mới
Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ
09:35 Làng nghề, nghệ nhân