Dệt Zèng hồi sinh
LNV - Từ một nghề đang dần mai một, dệt Zèng đã hồi sinh để trở thành di sản văn hóa phi vật thể.
Các thành viên tổ dệt Zèng xã A Roàng. Ảnh: Lê Anh Tuấn
Màu sắc dệt Zèng
Nghề dệt Zèng của người Tà Ôi với lối kết cườm độc đáo đã có truyền thống từ ngàn xưa ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Zèng vừa là lễ phục không thể thiếu trong các nghi lễ, sự kiện quan trọng như lễ hội năm mới, cưới xin, tang ma, bỏ mả, cúng lúa mới; vừa là lễ vật trang trọng để trao tặng, để làm tin của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới, đặc biệt là với 12.000 người dân Tà Ôi cư trú tập trung ở các xã A Roàng, A Đớt, A Ngo, Nhâm và Hồng Thái.
Theo chị A Viết Thị Nhi (thôn Aka thuộc xã A Roàng), nghề dệt Zèng có từ lâu đời. Các bà, các mẹ người Tà Ôi trao truyền lại cho con cháu thông qua cách cầm tay chỉ việc và thực hành ngay trên những khung cửi thô ráp, cũ kĩ. Các công đoạn khác của dệt Zèng như thu hoạch bông trên rẫy, se sợi và nhuộm đều được làm thủ công. Màu nhuộm sợi được làm từ các loại cây, củ hoặc lá rừng. Để giữ vải được lâu và bền màu, người Tà Ôi sử dụng nhiều loại phụ gia như vỏ ốc đá, bột sắn hoặc bột nếp khô để chuốt sợi.
Nét độc đáo của Zèng là kỹ thuật dệt đan cài các hạt cườm vào sợi để tạo hoa văn trên vải. Hình ảnh được chọn để tạo hình thường quen thuộc và gắn bó với đời sống của người vùng cao như núi, sông, mặt trời, muôn thú… trên nền sợi màu đen, đỏ và trắng. Màu vàng, xanh lá, tím cũng được phối nhưng thường không phổ biến. Mỗi sản phẩm như chiếc áo, chiếc váy có khi phải làm cả tháng trời mới hoàn tất.
TS Lê Anh Tuấn, Phân viện phó Phân viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại Huế, cho rằng mỗi sản phẩm Zèng không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn hàm chứa triết lý nhân sinh cũng như gửi gắm những ước mơ về một cuộc sống hạnh phúc, đủ đầy qua các biểu tượng hoa văn trang trí.
Đổi mới nghề truyền thống
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND huyện A Lưới, cho biết nghề dệt Zèng độc đáo của người vùng cao nơi đây từng bị mai một. Trăn trở trước thực trạng đó, năm 2015, chính quyền địa phương đã nỗ lực phục dựng nghề dệt Zèng của người Tà Ôi. Điều quan trọng nhất, theo ông Hùng, chính là tìm cách đảm bảo sinh kế cho những người làm nghề. “Nhiều đề án phục hồi nghề dệt Zèng, các chương trình tập huấn hỗ trợ về kỹ thuật và tìm đầu ra cho sản phẩm được xây dựng. Nhiều hoạt động trưng bày, giới thiệu được tổ chức vào các dịp Festival, hội chợ triển lãm, ngày hội văn hóa các dân tộc không chỉ ở huyện A Lưới mà còn tại thành phố Huế, ngoại tỉnh và cả ở nước ngoài. Kết quả là cùng với sự phát triển nghề dệt ở các hộ gia đình, nhiều hợp tác xã cũng được thành lập như tiếp thêm sức mạnh cho sự hồi sinh của dệt Zèng”, ông Hùng cho biết.
Từ bên bờ vực của sự thất truyền, sản phẩm của dệt Zèng hiện được nhiều người biết đến. Chất liệu này đã từng được nhà thiết kế Minh Hạnh sử dụng để thực hiện những bộ sưu tập thời trang ra thế giới. Nhiều nhà thiết kế khác như Viết Bảo, Trần Thiện Khánh, Chu La… cũng ưa thích sử dụng chất liệu này để sáng tạo.
Trên địa bàn huyện A Lưới hiện có 7 cơ sở dệt Zèng truyền thống, đó là các HTX dệt Zèng ở thị trấn A Lưới, xã Nhâm, xã Phú Vinh, xã Hồng Thượng, xã A Roàng, xã A Đớt và xã A Ngo. Ở một số bản làng của xã Nhâm, A Đớt hoặc A Roàng, các hộ gia đình đều có phụ nữ tham gia dệt. Nghệ nhân Mai Thị Hợp, chủ nhiệm HTX dệt Zèng ở thị trấn A Lưới, cho biết HTX có 50 phụ nữ tham gia. Nếu trước đây chỉ có đồng bào Tà Ôi làm nghề thì nay có cả phụ nữ Cơ Tu, Pa Kô, Vân Kiều, Pa Hy tham gia.
Các thành viên tổ dệt Zèng xã A Roàng. Ảnh: Lê Anh Tuấn
Theo TS Lê Anh Tuấn, Phân viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại Huế đã tổ chức chương trình đưa sinh viên ngành thời trang của phân viện cũng như phối hợp với đại học Văn Lang (TP.HCM) đưa sinh viên của trường này đến tìm hiểu về nghề dệt Zèng của đồng bào Tà Ôi. Các em sinh viên đã về thôn Aka của xã A Roàng để cùng ăn, cùng ở, cùng làm với các nghệ nhân dệt Zèng để tìm hiểu về nghề cũng như thảo luận các giải pháp bảo tồn nghề truyền thống độc đáo này. Cô Hoàng Thị Ái Nhân, giảng viên đại học Văn Lang (TP.HCM), chia sẻ: Sau chuyến đi, nhiều sinh viên ấp ủ những ý tưởng mới trong việc đưa họa tiết và chất liệu dệt Zèng vào thiết kế các mẫu áo dài cho báo cáo đề tài tốt nghiệp hoặc thử ứng dụng sản phẩm của dệt Zèng vào thiết kế khăn trải bàn, rèm cửa, khăn tay, đồ trang trí nội thất…
Hiện nay, ngoài việc dệt thủ công trên khung dệt truyền thống, một số HTX đã dùng máy dệt bán tự động sản xuất vải Zèng, cho ra chất lượng đồng đều và màu sắc đa dạng hơn, vì vậy, có thể ứng dụng để làm các sản phẩm lưu niệm, đồ trang trí, gia dụng như túi xách, áo quần, thảm treo, áo gối… Vải Zèng, từ đó, có điều kiện tiếp cận với thị trường tốt hơn, giúp nghề dệt Zèng bảo tồn và phát triển.
Bài, ảnh: Anh Khôi
Tin liên quan
Tin mới hơn
Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế với sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam
18:42 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày 3/12, tại Bắc Ninh, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “Tư vấn nâng cao nhận thức về xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế đối với sản phẩm thủ công mỹ nghệ”
Làng nghề hương xạ ở Sơn Nam: Nơi gìn giữ tinh hoa hương Việt
10:06 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Tổ dân phố Cao (phường Sơn Nam, Hưng Yên) từ lâu được biết đến là địa phương còn lưu giữ và phát triển nghề làm hương truyền thống nổi tiếng của tỉnh. Với kinh nghiệm lâu năm và lòng yêu nghề bền bỉ, người thợ nơi đây đã tạo nên sản phẩm hương thuốc bắc đặc trưng, góp phần bảo tồn nét văn hóa và lan tỏa giá trị của nghề truyền thống đến cộng đồng.
Làng nghề mỳ Chũ Thủ Dương vào vụ Tết
10:05 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng nghề mỳ Chũ ở thôn Thủ Dương (xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh) đang bước vào giai đoạn sản xuất sôi động nhất trong năm để chuẩn bị nguồn hàng phục vụ Tết Nguyên đán. Từ tờ mờ sáng đến tận khuya, khắp thôn rộn vang tiếng máy tráng, tiếng cắt sợi, tiếng đóng gói.
Từ lễ hội đến lan tỏa giá trị khẳng định vị thế vùng đất nghề
10:05 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Lễ hội vinh danh làng nghề và Tuần Văn hoá – Du lịch, Thương mại làng nghề năm 2025 đã chính thức khép lại sau bốn ngày tổ chức sôi động, giàu màu sắc tại xã Phú Xuyên (huyện Phú Xuyên, Hà Nội). Đây là sự kiện có quy mô lớn nhất từ trước tới nay của địa phương, do UBND xã Phú Xuyên phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức, mang đến chuỗi hoạt động văn hóa – kinh tế đa dạng, hướng tới mục tiêu tôn vinh, gìn giữ và phát huy giá trị các làng nghề truyền thống.
Giữ lửa nghề qua từng sợi bánh
10:04 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Bánh hỏi từ lâu đã là món ăn dân dã quen thuộc trong đời sống người Việt. Nhưng ở làng nghề bánh hỏi An Nhứt (xã Long Điền, TP.HCM), món ăn ấy không chỉ là thực phẩm mà còn là một nghệ thuật ẩm thực tinh tế, được truyền nối qua nhiều thế hệ như một phần máu thịt của văn hóa địa phương.
Hướng đi mới trong giáo dục trải nghiệm khi nghệ nhân, nghệ sĩ tham gia giảng dạy
09:54 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong năm học này, xu hướng đưa chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ và vận động viên vào trường học để trực tiếp giảng dạy đang trở nên ngày càng phổ biến.
Tin khác
Người giữ hồn âm nhạc Khmer giữa nhịp sống hiện đại
09:53 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong Đoàn Nghệ thuật Tổng hợp Khmer – Nhà hát Cao Văn Lầu, nhắc đến cái tên Kim Văn Đồi, nhiều nghệ sĩ và khán giả đều dành sự trân trọng đặc biệt. Hơn hai thập kỷ gắn bó với nghề, anh không chỉ là người phụ trách hòa âm, phối khí, cân chỉnh âm thanh cho dàn nhạc trong các chương trình lớn nhỏ, mà còn là người lặng lẽ gìn giữ những thanh âm tinh hoa của văn hóa Khmer bằng tất cả đam mê và trách nhiệm.
Nghề lấy yến sào ở Nha Trang
09:53 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Với 36 năm gắn bó cùng những vách đá giữa biển khơi, nghệ nhân Võ Văn Cam (phường Nha Trang) là một trong những người thợ kỳ cựu đã góp phần gìn giữ và truyền lại tinh hoa nghề khai thác yến sào – sản vật được mệnh danh là “vàng trắng” của vùng biển Khánh Hòa.
Hà Nội ban hành chính sách hỗ trợ mới cho nghệ nhân và cơ sở ngành nghề nông thôn
09:59 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - HĐND thành phố Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn tại kỳ họp thứ 28 khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, nhằm triển khai Luật Thủ đô năm 2025 liên quan đến công tác bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn trên địa bàn.
Hành trình gìn giữ làng nghề di sản Chăm
09:56 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trải qua hàng trăm năm, những làng nghề như thổ cẩm Mỹ Nghiệp và gốm Bàu Trúc (trước đây thuộc tỉnh Ninh Thuận cũ, nay thuộc tỉnh Khánh Hòa) vẫn giữ được sức sống mãnh liệt, trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của cộng đồng người Chăm. Đây không chỉ là những nơi lưu giữ tinh hoa nghề cổ mà còn là “bảo tàng sống” về lịch sử, phong tục và bản sắc Chăm giữa đời sống hiện đại.
Làng nghề Thủ đô - Hướng tới hệ sinh thái xanh và sáng tạo
09:55 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hà Nội đang triển khai đồng bộ các chính sách và giải pháp sáng tạo nhằm bảo tồn, phát triển làng nghề, kết hợp kinh tế, văn hóa và du lịch, tạo động lực mới cho nông thôn Thủ đô.
Vẻ đẹp làng Việt qua những khung hình đoạt giải Ảnh Di sản 2025
21:40 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Cuộc thi Ảnh Di sản Việt Nam 2025 (Vietnam Heritage Photo Awards) đã chính thức công bố những tác phẩm xuất sắc nhất, mang đến một góc nhìn đầy cảm xúc về văn hóa, con người và di sản trên khắp mọi miền đất nước.
Phú Xuyên tổ chức cuộc thi trong khuôn khổ Lễ hội vinh danh làng nghề 2025
21:35 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong chuỗi hoạt động của “Lễ hội vinh danh làng nghề và Tuần văn hóa, du lịch, thương mại làng nghề năm 2025”, ngày 29/11, UBND xã Phú Xuyên đã tổ chức cuộc thi “Tìm hiểu về Cải cách hành chính, Chuyển đổi số gắn với phát triển văn hóa, du lịch, thương mại, làng nghề”.
Làng nghề Đắk Lắk chung tay vượt qua mùa nước lớn
21:34 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trận lũ vừa qua đã để lại những tổn thất nặng nề cho nhiều làng nghề truyền thống trên địa bàn, khiến công việc sản xuất vốn đã khó khăn nay càng thêm chồng chất.
Người đàn ông nửa đời thuần rắn với đôi tay đặc biệt
16:46 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nổi tiếng với mệnh danh “thủ phủ rắn độc”, xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc (nay thuộc xã Thổ Tang, tỉnh Phú Thọ) có khoảng 60% số hộ dân nuôi rắn và chủ yếu là rắn hổ mang. Ông Phạm Thanh Hưng một người thợ giỏi của làng với hơn 30 năm kinh nghiệm là một trong số những hộ dân đặc biệt đó.
Làng nghề xứ Thanh khởi sắc từ phát triển tiểu thủ công nghiệp
14:09 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Các làng nghề truyền thống ở Thanh Hóa đang hồi sinh mạnh mẽ nhờ sự phát triển của ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, góp phần tạo sinh kế bền vững, giữ gìn văn hóa và làm mới diện mạo kinh tế nông thôn.
Các làng nghề ở Hợp Tiến vào vụ quất cảnh tết
14:08 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Xã Hợp Tiến (tỉnh Thanh Hóa) lại rộn ràng bước vào vụ quất cảnh phục vụ thị trường Tết Nguyên đán. Không khí lao động hối hả phủ kín các con đường, khu vườn; đi đến đâu cũng nghe người dân nhắc chuyện chăm quất, tạo thế, dự báo nguồn cung và giá bán trong mùa tết sắp đến. Từ lâu, cây quất không chỉ là nét đẹp trong đời sống tinh thần mà còn là sinh kế quan trọng giúp nhiều hộ dân Hợp Tiến vươn lên khá giả.
Hương thảo mộc của nghệ nhân người Giáy Vũ Thị Xìn: tinh hoa núi rừng giữa mây ngàn Sapa
14:56 | 25/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa thung lũng Tả Van (Sapa), nơi những triền núi bao phủ bởi mây trắng, những nếp nhà người Giáy ẩn hiện sau thửa ruộng bậc thang, một hương thơm đang lặng lẽ lan tỏa, hòa quyện cùng gió mây của đất trời. Đó là hương thơm thảo mộc từ những nén hương do nghệ nhân Vũ Thị Xìn tỉ mỉ tạo nên. Từ căn nhà nhỏ nơi sườn núi, hương thơm ấy đã vượt qua thung lũng Tả Van đại ngàn, trở thành điểm nhấn văn hóa độc đáo tại Bản Mây - quần thể nhà ga cáp treo Sun World Fansipan Legend.
Hương Vân Trà - Nâng tầm Trà Việt từ những giá trị trà truyền thống
11:50 | 24/11/2025 Tin tức
Thái Nguyên là vùng đất gắn với cây chè truyền thống, sản phẩm chè được đem đi khắp các vùng miền và cả thị trường nước ngoài, được những người sành chè và nhiều thị trường khó tính chấp nhận. Tại Thái Nguyên vùng đất Tân Cương từ lâu được biết đến như “đệ nhất danh trà”, nơi hội tụ khí hậu, thổ nhưỡng và bàn tay cần mẫn của người trồng chè để tạo nên những búp trà xanh ngát, mang hương vị đặc trưng khó lẫn. Giữa không gian ấy, Hương Vân Trà nổi lên như một doanh nghiệp đi đầu trong hành trình gìn giữ và phát triển những giá trị trà truyền thống, đồng thời luôn mạnh dạn đổi mới để góp phần tạo nên một sản phẩm nông sản sạch, chất lượng, uy tín, đưa sản phẩm trà Tân Cương (Thái Nguyên) vươn tầm ra thế giới.
Vigo Bát Tràng: Hơi thở mới cho làng gốm nghìn năm tuổi
00:03 | 24/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Bát Tràng ngôi làng gốm cổ kính ven sông Hồng, vốn nổi danh là “công xưởng” gốm sứ hàng đầu Việt Nam. Tuy nhiên, giữa guồng quay sản xuất hối hả, tiềm năng du lịch và giá trị văn hóa cốt lõi của làng nghề đôi khi bị lu mờ. Chính trong bối cảnh đó, một người con ưu tú của làng gốm, anh Lê Đình Tùng, đã nhen nhóm và hiện thực hóa dự án VIGO Bát Tràng, mang đến một hướng mới về trải nghiệm, kết nối và lan tỏa văn hóa Bát Tràng đến cộng đồng trong và ngoài nước.
Nghệ nhân thổi hồn vào những sản phẩm từ mây tre
00:03 | 24/11/2025 Tin tức
LNV - Đến số nhà 19, Hồ Phương Lưu (phường Đông Hài – TP Hải Phòng) mọi người sẽ nhìn thấy một cổng vòm hoàn toàn bằng Tre trên có biển hiệu “ WSV - GYM & COFFEE”. Bên trong cống này là một quán cà phê, đồng thời cũng là xưởng chế tác, trưng bày sản phẩm làm từ tre của nghệ nhân Nguyễn Văn Mạnh (43 tuổi), một Nghệ nhân chuyên xây dựng các nhà hàng, quán cà phê và các sản phẩm gia dụng khác rất độc đáo vừa mang tình truyền thống và hiện đại mà nguyên liệu hoàn toàn làm từ mây và tre.
Mới nhất
Đọc nhiều
Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Thanh Hóa: Tăng cường tuyên truyền phổ biến pháp luật đến người kinh doanh và người tiêu dùng
14:02 Tin tức
LNV - Trong 10 tháng năm 2025, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Thanh Hóa đã đưa 149 tin, bài phóng sự, trong đó 117 bài đăng trên Cổng thông tin điện tử của Chi cục Quản lý thị trường và 32 tin, bài đăng trên các kênh thông tin khác (có 24 bài đăng trên web Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước).
Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương): Triển khai quy định mới về công tác khuyến công
13:04 Khuyến công
Chiều ngày 3/12/2025, tại Ninh Bình, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) phối hợp với Sở LNV - Công Thương tỉnh Ninh Bình tổ chức Hội nghị phổ biến, triển khai các quy định mới về khuyến công nhằm tạo động lực cho chuyển
Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế với sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam
18:42 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày 3/12, tại Bắc Ninh, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “Tư vấn nâng cao nhận thức về xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế đối với sản phẩm thủ công mỹ nghệ”
Hà Nội cấp bách kiểm soát ô nhiễm không khí
10:18 Môi trường
Hà Nội đang trải qua những ngày ô nhiễm không khí nằm trong top đầu thế giới, kéo dài từ sáng đến đêm. Trước diễn biến phức tạp của chất lượng không khí, Hà Nội ban hành công văn triển khai loạt biện pháp cấp bách, từ giám sát bằng viễn thám, UAV, ứng dụng số đến kiểm soát chặt công trường xây dựng và các nguồn thải lớn.
Mô hình liên kết nuôi bò vỗ béo, Gia Lai hướng đến ngành chăn nuôi hiện đại, bền vững, chuyên nghiệp
10:08 Khuyến nông
LNV - UBND tỉnh Gia Lai vừa phê duyệt Dự án liên kết sản xuất chăn nuôi và tiêu thụ bò thịt vỗ béo tại xã Ân Tường và xã Kim Sơn. Đây được xem là mô hình liên kết chăn nuôi mới, lần đầu tiên áp dụng đồng bộ cơ chế chuỗi giá trị, hỗ trợ hộ nghèo, bao tiêu
