Đậm đà nước mắm Nam Ô - Cá rô Xuân Thiều
Nước mắm Nam Ô nổi tiếng thơm ngon
Nước mắm Nam Ô có một mùi vị khác hẳn nước mắm ở các nơi khác là do nguyên liệu độc đáo - con cá cơm than được đánh bắt vào tháng Ba đến tháng Tám (ÂL) trên vùng biển Đà Nẵng.
Để chế biến ra loại nước mắm nổi tiếng thơm ngon, người dân Nam Ô chuẩn bị công phu từ muối đến hũ, rồi cá. Dụng cụ muối cá cơm là hũ, vại, chum với nhiều kích cỡ khác nhau, mỗi chum có thể chứa được 200-300 kg cá ướp muối. Khi nào lớp vỉ chèn xuất hiện lớp men màu trắng thì tháo vỉ, vớt lớp men ấy ra. Cá muối vào tháng Ba, gần Tết cổ truyền là bắt đầu lọc mắm.
Công đoạn lọc nước mắm nhĩ Nam Ô. |
Người ta gọi là nước mắm “nhĩ” là bởi vì phải lọc hết sức công phu, bằng những cái “phểu đan” bằng tre có hình nón, bên trong phễu là lớp vải để nước mắm nhĩ “nhĩ” ra từng giọt, từng giọt mắm thơm nồng. Theo những gia đình có truyền thống chế nước mắm Nam Ô thì việc chế biến phải có bí quyết và đòi hỏi công phu, tỉ mẩn, chỉ sơ ý là nước mắm hư, trở màu hoặc mất ngon.
Người dân Đà Nẵng và các vùng phụ cận này vẫn lưu truyền câu ca: "Nước mắm Nam Ô/ Cá rô Xuân Thiều". Theo các cụ ngày xưa diễn giải rằng cá rô sinh sống ở bàu Tràm (Xuân Thiều) mẩy hình, thơm thịt, xương mềm mà nướng sém sém trên lửa than, dầm với nước mắm Nam Ô pha ớt, gừng thì chỉ có hai từ diễn tả, đó là "tuyệt vời", ngon đến nhức chân răng!
Cá rô Xuân Thiều thơm bùi
Cá rô Xuân Thiều bao đời sinh sống ở bàu Tràm, là một cái bàu lớn của làng Xuân Thiều xưa (Q.Liên Chiểu). Ngày trước, ngoài nuôi trồng thủy sản, cư dân ven bờ còn làm nghề đánh bắt cá thiên nhiên ở trong bàu. Hồ bàu Tràm nổi tiếng với giống cá rô rất ngon, ăn béo ngậy và thơm bùi.
Thời điểm sau mưa, cá rô bàu Tràm bắt đầu béo vàng, xương vây đều rất mềm. Bắt được cá về, người ta dùng xiên tre xâu thành từng xâu đem nướng trên bếp than hồng. Con cá chín vàng ươm, bóng nhẫy tỏa mùi thơm lừng khiến người lịch lãm nhất cũng không thể giấu nổi sự thèm thuồng đến cồn cào cả gan ruột. Sau một ngày lao động vất vả, tối về xúm xít quanh bếp lửa hồng ấm áp, thưởng thức hương vị món rô đồng nướng chấm nước mắm nhĩ Nam Ô pha với gừng, tỏi, ớt để “đưa cay” hay ăn với cơm nóng thì trên cả tuyệt vời.
Các món ăn được chế biến từ cá rô Xuân Thiều có khá nhiều và đều rất ngon như cá rô: Kho rim, kho lá nghệ, kho tộ; cá rô nấu canh cải, canh mướp đắng, canh bầu, canh rau; Cá rô om chuối, cá rô nướng chấm nước mắm gừng, cá rô chiên xù… Sau đây là một số món ăn đặc trưng từ cá rô Xuân Thiều:
Cá rô kho lá nghệ: Cá rô sau khi cắt vây, đánh vảy rồi cẩn thận xếp cá vào nồi đất đã được lót sẵn lớp lá nghệ đã xắt vào kho cùng. Nếu dùng lá non quá khi kho cá sẽ không có thơm đượm, còn lá già quá thì ăn sẽ bị dai, xơ. Chỉ có lá nghệ bánh tẻ khi kho với cá rô ăn mới có mùi thơm đặc trưng, vị bùi bùi.
Cá rô chiên: Cá rô câu về là sạch để ráo nước, thấm khô hoàn toàn để khi chiên không bị văng dầu. Bắt chảo lên bếp, đun lửa vừa cho chảo nóng đều, rồi mới cho dầu ăn vào đun tiếp. Chia cá thành từng mẻ dàn đều ra, giữ nguyên một mặt cho tới khi vàng giòn mới lật trở, chiên mặt còn lại. Khi cá chín thơm, giòn thì vớt ra bày lên đĩa thưởng thức.Từng con cá rô chiên vàng ươm, giòn rụm, chấm nước mắm nhĩ Nam Ô, ăn kèm rau luộc, cơm trắng đã trở thành nỗi nhớ của không ít người xa quê.
Cá rô nấu canh với rau cải: Cá rô sau khi làm sạch thì cho vào luộc chín tới cùng với chút gừng, hành đập dập cho thơm. Vớt cá ra, ngâm vào âu nước cho nguội rồi nhẹ nhàng gỡ xương vây bụng, xương lưng, vây bên rồi lẩy lấy thịt cá ướp với chút mắm, muối, hạt nêm, hạt tiêu rồi xào sơ cho thơm. Phần xương và đầu cá đem ninh tiếp cho ngọt nước, lọc lấy nước đun sôi. Cho rau cải xanh vào đun chín, nêm nếm lại cho vừa vị rồi múc ra thưởng thức nóng.
Cá rô nướng dầm nước mắm Nam Ô: Cá rô làm sạch ruột, rửa sạch nhớt. Sau đó, lấy que tre xiên thành từng trụi rồi nướng bằng lửa than khoảng mươi phút, những con cá rô chín vàng da cháy sém tỏa mùi thơm đầy quyến rũ là thưởng thức được.
Không có gì thú vị bằng bữa cơm chiều, cả gia đình háo hức chờ đợi món cá rô nướng mộc “lên mâm” với cá rô thịt ngọt, dai, da và xương giòn, mềm bùi, đậm đà quyện hòa cùng vị béo tạo thành hương vị món ăn lôi cuốn, hấp dẫn. Bí quyết mang đến sức hấp dẫn của món “cá rô dầm nước mắm Nam Ô”, đó là nước mắm nhĩ Nam Ô. Nước mắm được cư dân ủ từ cá cơm than tươi, ăn đến đâu thì lắng lọc đến đó nên mùi thơm nồng pha thêm với tỏi, ớt, gừng để chấm cá rô nướng thì trên cả tuyệt vời.
Những năm gần đây, quê hương Nam Ô đã chuyển dần lên phố thị và cá rô Xuân Thiều ngày càng vắng bóng trong các bữa cơm gia đình của cư dân khu vực làng chài cổ. Song, về làng chài cổ Nam Ô, du khách có thể nghe những câu ca “gan ruột” của cư dân “ngâm” về 2 món đặc sản trứ danh này đã gắn bó, thủy chung, duyên nợ với nhau đến nổi có lúc nước mắm Nam Ô không hỏng do nguyên liệu và tay nghề mà chỉ “trở màu” khi nhớ cá rô Xuân Thiều !
“Đậm đà, nước mắm Nam Ô
Trở màu vì nhớ cá rô Xuân Thiều
Bàu Tràm, núi Cấm tịch liêu
Còn đâu thấy nữa những chiều câu rô
Giờ đây em ở nơi mô
Có thương “mắm nhĩ, cá rô Xuân Thiều”
Đồng quê, phố mọc lên nhiều
Diếc, rô... bỏ xứ, dắt dìu đi đâu?
Cơm chiều, ngơ ngẩn... đĩa rau
Vắng rô, mắm cũng ngả màu… tương tư…”
Tin liên quan
Quảng bá sản phẩm nước mắm Nam Ô, sản phẩm OCOP, đặc trưng – Liên Chiểu 2023
09:43 | 14/08/2023 OCOP
Tin mới hơn
Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi
11:14 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đà Nẵng: Nghề làm bánh tráng Tuý Loan là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
11:12 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương
14:34 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024
14:16 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024
14:12 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tháo gỡ khó khăn cho làng nghề
13:49 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hoạ sĩ trẻ đam mê nghệ thuật sơn mài truyền thống
13:48 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống Minh Khai có nhiều sản phẩm OCOP
13:43 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đẩy mạnh hoạt động marketing để xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam
11:07 | 10/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phú Yên: Đưa thổ cẩm Xí Thoại trở thành sản phẩm du lịch
10:01 | 09/10/2024 Văn hóa - Xã hội
Chi cục PTNT tỉnh Thái Nguyên tham dự Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024
14:14 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hưng Yên: Làng nghề cây cảnh ảnh hưởng nặng sau mưa lũ
09:17 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hồi sinh nghề gốm cổ tại buôn Dơng Bắk
09:16 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: 12 cơ sở ở làng nghề giấy Phong Khê dừng hoạt động
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội An đón nhận “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh” danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Công nhận nghề truyền thống Hà Nội đối với nghề kim hoàn, đậu bạc Định Công
09:08 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội thi làng nghề thành phố Hà Nội năm 2024: Tôn vinh nét đẹp của nghề truyền thống
07:00 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Dương: Chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2024
23:49 Khuyến công
Hà Nội triển khai hiệu quả chương trình khuyến công
23:49 Tin tức
Mỹ Đức hướng về ngày Giải phóng Thủ đô
23:48 Nông thôn mới
Huyện Thanh Trì (TP Hà Nội): Đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
23:48 Nông thôn mới
Xuân Lộc huyện đầu tiên của Đồng Nai đạt chuẩn về xây dựng nông thôn mới nâng cao
23:48 Nông thôn mới