Xây dựng “lối sống văn hóa” trong làng nghề
LNV - Làng nghề chúng ta tự hào là một nơi hội tụ những tinh hoa văn hóa của nghề thủ công, góp phần hình thành nền văn hóa nhiều màu sắc của dân tộc. Xây dựng “lối sống văn hóa” trong làng nghề chính là góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị ấy, bảo đảm sự phát triển bền vững của làng nghề.
Thực tiễn đã cho chúng ta nhận thức sâu sắc hơn, đầy đủ hơn và toàn diện hơn về vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của văn hóa trong việc thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, xứng tầm với truyền thống vẻ vang hàng nghìn năm văn hiến của dân tộc và công cuộc đổi mới ngày nay. Làng nghề chúng ta nêu cao, xây dựng và lan tỏa “lối sống văn hóa” là thực thi trong thực tế chủ trương do Đại hội XIII đề ra: “Thực hiện những giải pháp đột phá nhằm ngăn chặn có hiệu quả sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, đẩy lùi tiêu cực xã hội và các tệ nạn xã hội. Bảo vệ và phát huy các giá trị tốt đẹp, bền vững trong truyền thống văn hoá Việt Nam “(trích Báo cáo Chính trị tại Đại hội XIII).
Mức sống và lối sống
Theo các nhà nghiên cứu, Mức sống là mức độ giàu có, tiện nghi, hàng hóa vật chất và dịch vụ có sẵn cho một xã hội hoặc một khu vực địa lý nhất định. Mức sống bao gồm các yếu tố vật chất cơ bản như thu nhập, tổng sản phẩm quốc nội (GDP), tuổi thọ và cơ hội tiếp cận giáo dục, văn hóa và kinh tế.
Theo nghĩa hẹp đang được dùng phổ biến, mức sống được đo lường bằng cách sử dụng chỉ tiêu GDP cho một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ, trong đó có chỉ tiêu GDP bình quân đầu người bao gồm tổng số lượng hàng hóa và dịch vụ cung cấp cho mỗi người. Hiện nay, nước ta còn dùng chỉ tiêu “Tổng sản phẩm của địa phương”(GRDP) tính cho tỉnh/thành phố. Theo Tổng cục Thống kê, GDP bình quân đầu người của nước ta tuy có tăng qua các năm, song vẫn còn thấp: năm 2020 đạt khoảng 2.750 USD, xếp thứ 129/187 quốc gia và vùng lãnh thổ, chỉ ngang bằng mức GDP bình quân đầu người của Malaysia năm 1993, Thái Lan năm 2003, Indonesia năm 2010, Trung Quốc năm 2009 và Hàn Quốc những năm 90 của thế kỷ trước (theo Động thái và thực trạng kinh tế - xã hội Việt Nam, Tổng cục Thống kê, 2021).
Tuy nhiên, điều mà xã hội quan tâm, không chỉ là sự phát triển của một quốc gia thể hiện bằng mức tăng trưởng GDP nhiều hay ít, mà quan trọng hơn, đó là chất lượng và sự bền vững của sự tăng trưởng, nói cách khác, đó là sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và văn hóa, giữa kinh tế và môi trường, cũng như sự thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp dân cư. Như vậy, điều cần quan tâm không chỉ là mức hưởng thụ về vật chất và tinh thần có thể đo đếm được của con người và toàn xã hội, mà chủ yếu và quan trọng hơn nhiều, là các khía cạnh vô hình khác tạo nên cuộc sống con người mà bài này đề cập, đó là phong cách ứng xử trong đời sống, thường được gọi là “lối sống”. Các yếu tố về chất lượng cuộc sống có thể làm cho một nơi trở nên hấp dẫn hơn đối với một người hoặc một nhóm người so với một nơi có mức sống cao như nhau.
Lối sống, theo các nhà nghiên cứu, được định nghĩa là một thói quen có định hướng, có chất lượng lý tưởng; lối sống là phương cách thể hiện tổng hợp tất cả các cấu trúc, nền văn hoá, đặc trưng văn hoá của một con người hoặc một cộng đồng. Lối sống là tiêu chí tổng hợp nhất, thể hiện chất lượng văn hoá và trí tuệ của một con người hoặc của một xã hội; không chỉ là hành vi như cách đi lại, ăn nói, mà bao gồm tư duy và phương cách xử lý các mối quan hệ trong đời sống xã hội. Lối sống là sự kết hợp của việc xác định các yếu tố vô hình và hữu hình. Các yếu tố hữu hình liên quan cụ thể đến các biến đổi nhân khẩu học, tức là hồ sơ nhân khẩu học của một cá nhân, trong khi các yếu tố vô hình liên quan đến các khía cạnh tâm lý của một cá nhân như giá trị cá nhân, sở thích và triển vọng. Môi trường văn hóa xã hôi nông thôn có lối sống khác so với môi trường đô thị. Môi trường làng trồng lúa có lối sống khác so với môi trường làng trồng hoa hoặc làng nghề thủ công.
Lối sống bao gồm nhiều yếu tố cấu thành như: (i) Cách thức lao động, làm ăn, kinh doanh; (ii) Các phong tục tập quán; (iii) Cách thức giao tiếp, ứng xử với nhau; và (iv) Quan niệm về đạo đức và nhân cách. Như vậy, có thể hiểu “lối sống văn hóa” là lối sống đề cao phẩm chất văn hóa, đạo đức, tâm hồn của con người hoặc của một cộng đồng trong xử lý các mối quan hệ giữa người với người cũng như giữa người với thiên nhiên; là lối sống bắt nguồn từ truyền thống kết hợp với hiện đại. Lối sống của một người không phụ thuộc vào địa vị xã hội hoặc trình độ học vấn; lối sống của một vị lãnh đạo hoặc thạc sĩ, tiến sĩ có thể thấp hơn lối sống của một người dân thường nếu có cách cư xử thiếu văn hóa. Người ta thường nói: xây dựng “lối sống lành mạnh” để đối lập với lối sống ăn chơi đua đòi, lối sống thực dụng, v.v... Lối sống có thể thay đổi mạnh mẽ, thậm chí chỉ trong một sớm một chiều, nhưng văn hóa sẽ thay đổi từ từ do bén rễ sâu xa trong lịch sử, vì văn hóa luôn dựa trên một cộng đồng hoặc một nhóm người, trong khi lối sống có thể đề cập đến phong cách sống của một cá nhân.
Con người làng nghề có lối sống văn hóa
Trong làng nghề, chúng ta khởi xướng lối sống văn hóa trong các thành phần: con người có văn hóa; cơ sở sản xuất, kinh doanh có văn hóa; tổ chức xã hội có văn hóa; làng nghề có văn hóa; tất cả hòa quyện vào nhau, góp phần hình thành một bức tranh văn hóa nhiều màu sắc trong nông thôn mới nước ta, trong đó, lối sống của mỗi người là quan trọng nhất. Lối sống chịu ảnh hưởng bởi chính những thành phần của văn hóa cộng đồng; ngược lại, văn hóa một công đồng lại bao gồm tất cả những lối sống tồn tại trong cộng đồng ấy.
Trước tiên, là xây dựng con người làng nghề có lối sống văn hóa, với quan điểm con người giữ vị trí trung tâm, là chủ thể trong làng nghề; có con người có lối sống văn hóa mới hình thành được cơ sở, tổ chức, làng nghề có văn hóa. Qua thực tiễn, có thể nhấn mạnh một số nội dung sau đây.
-Lối sống văn hóa của con người làng nghề thể hiện trước hết trong tâm hồn, phong cách của họ ý chí, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc; khát vọng ấy được lưu truyền qua nhiều thế hệ kế tiếp. Mỗi con người làng nghề là nơi hội tụ, kết hợp nhuần nhuyễn tri thức của quá khứ, hiện đại và tương lai; là truyền nhân, kế thừa kiến thức nghề thủ công được tiếp nối từ hàng nghìn năm nay cho đến ngày nay và mai sau.
- Đó là “tinh thần nghề thủ công” – cốt cách, phẩm chất của người làng nghề trong sáng tạo sản phẩm: cần mẫn, tỷ mỷ, kiên nhẫn trong từng thao tác (có sản phẩm thủ công phải mất nhiều tháng, thậm chí cả năm mới hoàn thành). Tinh thần này còn biểu hiện ở sức sáng tạo liên tục không điểm dừng, coi đây là bản chất của nghề, bản sắc của mỗi nghệ nhân.
- Người thợ thủ công làng nghề còn là những người giữ “chủ quyền văn hóa” về tri thức nghề thủ công Việt Nam, giữ gìn và bảo vệ những giá trị phi vật thể khác của nghề trước sự xâm lăng về văn hóa của nước ngoài.
-Khái quát lại, có thể nói: lối sống văn hóa của người làng nghề thể hiện ở cách cư xử và phẩm chất của mỗi cá nhân trong đời sống thường ngày cũng như trong việc xử lý các mối quan hệ với gia đình, bạn bè; trong công việc; trong thái độ đối với xã hội, v.v... cũng tức là bản sắc và giá trị xã hội của con người, tổ hợp lại thường gọi là “nhân cách” của mỗi người. Xã hội rất quan tâm nhân cách của con người, đòi hỏi mỗi người đặc biệt chú trọng nhân cách của mình, nếu không, như có nhà nghiên cứu đã nói: “Một người để mất niềm tin là mất tất cả; nếu để mất nhân cách, sẽ trở lại là con
thú hoang dã”.
Lối sống văn hóa cơ sở sản xuất, kinh doanh
Trong các làng nghề, có nhiều loại hình tổ chức sản xuất, kinh doanh: doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh (gọi tắt là cơ sở). Lối sống có văn hóa của các cơ sở này tập trung trong văn hóa kinh doanh (cũng còn gọi là “văn hóa doanh nghiệp”). “Văn hóa kinh doanh” kế thừa và phát huy đạo đức trong kinh doanh của cha ông ta như đề cao sự trung thực, chữ tín, kết hợp hài hòa với văn hóa kinh doanh của thế giới, đem lại bản sắc và giá trị thiết thực cho cơ sở làng nghề nước ta trong hội nhập quốc tế.
Theo truyền thống và phổ biến trong các cơ sở sản xuất, kinh doanh, mọi người xây dụng thành công một sự nghiệp và sau đó xây dựng cuộc sống, lối sống của họ xung quanh sự nghiệp đó, theo kiểu “giàu sang sinh lễ nghĩa”. Tuy nhiên, việc khởi nghiệp của một cơ sở làng nghề khác với doanh nghiệp khác chính là niềm đam mê, sự yêu thích nghề thủ công truyền thống của dân tộc; họ xây dựng sự nghiệp xung quanh cuộc sống và phong cách sống của doanh nhân ấy. Cơ sở của họ cũng kiếm tiền, nhưng số tiền đó được sử dụng để hỗ trợ đam mê, sở thích, mối quan tâm và mục tiêu của họ, tức cho lối sống văn hóa đã hình thành của họ.
Văn hóa kinh doanh có thể và cần được thể hiện ở tất các cơ sở, bất kể quy mô nhỏ hoặc lớn. Qua thực tế, có thể nêu lên những nội dung cụ thể như sau.
-Trong quan hệ với Nhà nước: chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật trong kinh doanh, như các loại thuế, phí, bảo vệ môi trường; không sản xuất hàng giả, hàng nhái. Đồng thời, Nhà nước cũng cần có các cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho cơ sở thực hiện văn hóa kinh doanh, như bảo hộ sở hữu trí tuệ, cạnh tranh đúng luật pháp, v.v...
-Trong quan hệ với người lao động trong cơ sở: nâng cao cuộc sống của người lao động và gia đình họ; chấp hành đầy đủ các quy định về tiền lương, các chính sách bảo hộ lao động; quan tâm các nhu cầu của người lao động về nhà ở, khám chữa bệnh, việc học hành của con cái họ;
-Trong quan hệ với khách hàng, trước tiên là đáp ứng yêu cầu của thị trường (với thị trường nước ngoài, còn cần nắm vững các thông lệ, quy chuẩn quốc tế và của mỗi thị trường); với người tiêu dùng, cần giữ chữ “tin”, bảo đảm chất lượng sản phẩm; công khai, minh bạch nguồn gốc, xuất sứ, thực hiện “sản xuất xanh”, sản xuất số”, ứng dụng công nghệ hiện đại trong kinh doanh;
- Trong quan hệ với các cơ sở sản xuất, kinh doanh khác: tăng cường liên doanh, liên kết, hình thành chuỗi giá trị; thực hành cạnh tranh lành mạnh, đúng luật pháp;
-Trong quan hệ với địa phương: thực hiện đầy đủ các quy định về bảo vệ môi trường; quan tâm đời sống của nhân dân địa phương, tùy điều kiện mà tham gia xây dựng các cơ sở vật chất (điện, đường, trường học, trạm y tế ...), đóng góp vào các quỹ phúc lợi, an sinh xã hội của địa phương, v.v...
Lối sống văn hóa ở Tổ chức xã hội
Như chúng ta đều biết, trong xã hội ngày nay, đang phát triển các tổ chức do người dân tự lập ra (các hội, hiệp hội, câu lạc bộ, các quỹ, v.v... ) theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản trị, tự trang trải chi phí; thường được gọi là các “tổ chức xã hội”. Dưới đây, xin tập trung vào chủ đề văn hóa trong hoạt động của các tổ chức xã hội tại các làng nghề.
Văn hóa của một tổ chức xác định cách thức phù hợp để hành xử trong tổ chức. Văn hóa này bao gồm những niềm tin và giá trị được chia sẻ bởi các nhà lãnh đạo, sau đó được truyền đạt và củng cố thông qua các phương pháp khác nhau, cuối cùng là định hình nhận thức, hành vi và sự hiểu biết của nhân viên và những người liên quan mà tổ chức đó đại diện. Văn hóa tổ chức thiết lập bối cảnh cho mọi thứ mà một tổ chức thực hiện, vì các lĩnh vực và tình huống rất khác nhau, không có một khuôn mẫu văn hóa duy nhất đáp ứng nhu cầu của tất cả các tổ chức. Trong tổ chức xã hội của làng nghề, mẫu số chung là các ưu tiên văn hóa, tập trung vào tổ chức và các mục tiêu của tổ chức. Các nhà lãnh đạo trong các tổ chức thành công sống theo văn hóa của họ hàng ngày và cố gắng truyền đạt bản sắc văn hóa của họ cho các thành viên trong tổ chức.
Thực tế cho thấy: một tổ chức xã hội dựa trên các giá trị là một nền văn hóa sống, cùng nhịp thở với các giá trị cốt lõi được chia sẻ giữa tất cả những thành viên trong tổ chức. Trong nền văn hóa định hướng giá trị của tổ chức, mọi người tìm thấy sự phù hợp giữa giá trị cá nhân của họ và giá trị của tổ chức, tạo ra một lực lượng thống nhất và động lực cho sự phát triển của tổ chức. Quản lý và lãnh đạo nêu gương cho tổ chức của họ và sống theo các giá trị mà họ đề ra sẽ duy trì tổ chức ổn định, bền vững hơn theo thời gian, bởi sự cam kết của các thành viên trong tổ chức. Đương nhiên, các nhà lãnh đạo tổ chức xã hội đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì văn hóa tổ chức, và do đó, những cá nhân này phải có tâm và tầm, bao gồm các kỹ năng cần thiết và phù hợp với
văn hóa tổ chức.
Trong tổ chức xã hội có văn hóa, nguyên tắc chung được quán triệt là sự đồng thuận giữa các thành viên, vì trong đó, gồm nhiều người thuộc các thành phần, trình độ, kiến thức rất khác nhau. Do đó, đối với những vấn đề chưa có sự nhất trí, cần lắng nghe, thuyết phục, tạo sự đồng thuận; không thể máy móc áp dụng cung cách quản lý của cơ quan nhà nước, cũng không thể xuề xòa, càng không thể áp đặt kiểu “gia trưởng”. Qua khảo sát hoạt động của một số tổ chức xã hội, có thể nêu lên những nội dung của lối sống văn hóa trong các tổ chức này như sau.
-Trước hết, đối với Nhà nước, đó là thực hiện nghiêm túc chức năng, nhiệm vụ của tổ chức đã được quy định trong điều lệ của tổ chức; là tham gia ý kiến, góp phần hoàn chỉnh thể chế, chính sách, pháp luật liên quan đến làng nghề; là góp phần chống tham nhũng, tiêu cực. Trong tình hình hiện nay, là đôn đốc các thành viên nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ kép vừa phát triển sản xuất, kinh doanh, vừa phòng chống dịch Covid-19.
-Trong quan hệ giữa các thành viên trong tổ chức: tôn trọng, lắng nghe nhau; tạo sự đoàn kết, đồng thuận, sự cố kết trong tố chức; đặc biệt quan tâm về mọi mặt sản xuất, kinh doanh và đời sống của đội ngũ nghệ nhân, chú trọng phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng nghệ nhân trẻ; chú trọng nâng cao lối sống văn hóa, cũng như trình độ, năng lực quản trị của chủ cơ sở.
-Trong quan hệ với các tổ chức xã hội khác: hình thành các quan hệ liên kết, hợp tác trong những hoạt động có chung mục đích;
-Tôn trọng chuyên gia: thu hút rộng rãi ý kiến các chuyên gia, nhà nghiên cứu về văn hóa làng nghề, về sự phát triển nghề thủ công, về làng nghề cũng như về hoạt động của tổ chức của mình.
-Người đứng đầu tổ chức phải là người có lối sống văn hóa, thực sự gương mẫu về tư cách, nhất là bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình về các hoạt động của tổ chức.
Làng nghề có văn hóa
Tổng hợp các thành phần kể trên (con người có văn hóa, cơ sở có văn hóa, tổ chức xã hội có văn hóa), là những bộ phận cốt lõi của một làng nghề có văn hóa. Phần này nêu lên những đặc trưng chung của làng nghề với tư cách là một cộng đồng - một làng nghề có văn hóa góp phần hình thành nông thôn mới của nước ta trong thời đại mới.
-Trước hết, đó là tôn trọng, giữ gìn và phát huy các di sản văn hóa của làng nghề, cả di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể đã được công nhận, nghiên cứu, kiến nghị công nhận thêm những di sản văn hóa đủ điều kiện; có phòng trưng bày lịch sử phát triển của làng nghề; nơi thờ các vị Tổ nghề; nơi tôn vinh các nghệ nhân đã được công nhận; hình thành và mở rộng các chuỗi liên kết, hợp tác giữa các cơ sở sản xuất, kinh doanh trong làng nghề; hợp tác với các tổ chức xã hội khác, các đoàn thể nhân dân trên địa bàn trong các hoạt động xã hội, từ thiện; quan trọng nhất là các làng nghề, nhất là làng nghề truyền thống cần nêu gương và tạo sức lan tỏa về lối sống có văn hóa, cùng góp sức xây dựng lối sống văn hóa trong nông thôn, hình thành “một miền quê đáng sống”.
-Xây dựng các quan hệ tốt đẹp trong làng nghề: kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của làng xã, như: tinh thần đoàn kết; ý thức tự quản; xây dựng gia đình hòa thuận, nuôi dạy con cháu khỏe mạnh; củng cố mối quan hệ tương thân tương ái, hàng xóm, láng giềng thân thiện; tương trợ trong thiên tai, địch họa; hướng dẫn và tạo môi trường cho lớp trẻ khởi nghiệp (chú ý tạo việc làm cho những lao động từ các đô thị trở về quê vì dịch Covid-19); quan tâm người yếu thế; tôn trọng và chăm sóc người cao tuổi, v.v...
-Hình thành nếp sống văn hóa trong nông thôn: biểu dương các gương sáng về đạo đức, nhân cách, học vấn cao; đề cao tinh thần khuyến học, khuyến tài; hỗ trợ các cháu nhà nghèo chăm ngoan, học giỏi; xóa bỏ các tệ nạn xã hội; bài trừ mê tín, dị doan; thực hiện các phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh.
Hiện nay, để thực hiện chủ trương văn hóa thật sự trở thành nguồn động lực nội sinh của sự phát triển bền vững đất nước, phát huy những giá trị truyền thống của đạo đức, văn hóa, lối sống của dân tộc, việc xây dựng và lan tỏa lối sống văn hóa trong làng nghề là một nhiệm vụ vừa có ý nghĩa trước mắt lại vừa có tầm quan trọng cơ bản, lâu dài. Làng nghề cũng phải là nơi có lối sống văn hóa tiêu biểu, nêu gương trong nông thôn mới. Phạm vi đề tài này rất rộng, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn rất sâu sắc, bài viết này mới nêu lên một số gợi ý, mong làng nghề chúng ta cùng suy ngẫm.
Mức sống và lối sống
Theo các nhà nghiên cứu, Mức sống là mức độ giàu có, tiện nghi, hàng hóa vật chất và dịch vụ có sẵn cho một xã hội hoặc một khu vực địa lý nhất định. Mức sống bao gồm các yếu tố vật chất cơ bản như thu nhập, tổng sản phẩm quốc nội (GDP), tuổi thọ và cơ hội tiếp cận giáo dục, văn hóa và kinh tế.
(Ảnh: TTXVN)
Theo nghĩa hẹp đang được dùng phổ biến, mức sống được đo lường bằng cách sử dụng chỉ tiêu GDP cho một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ, trong đó có chỉ tiêu GDP bình quân đầu người bao gồm tổng số lượng hàng hóa và dịch vụ cung cấp cho mỗi người. Hiện nay, nước ta còn dùng chỉ tiêu “Tổng sản phẩm của địa phương”(GRDP) tính cho tỉnh/thành phố. Theo Tổng cục Thống kê, GDP bình quân đầu người của nước ta tuy có tăng qua các năm, song vẫn còn thấp: năm 2020 đạt khoảng 2.750 USD, xếp thứ 129/187 quốc gia và vùng lãnh thổ, chỉ ngang bằng mức GDP bình quân đầu người của Malaysia năm 1993, Thái Lan năm 2003, Indonesia năm 2010, Trung Quốc năm 2009 và Hàn Quốc những năm 90 của thế kỷ trước (theo Động thái và thực trạng kinh tế - xã hội Việt Nam, Tổng cục Thống kê, 2021).
Tuy nhiên, điều mà xã hội quan tâm, không chỉ là sự phát triển của một quốc gia thể hiện bằng mức tăng trưởng GDP nhiều hay ít, mà quan trọng hơn, đó là chất lượng và sự bền vững của sự tăng trưởng, nói cách khác, đó là sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và văn hóa, giữa kinh tế và môi trường, cũng như sự thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp dân cư. Như vậy, điều cần quan tâm không chỉ là mức hưởng thụ về vật chất và tinh thần có thể đo đếm được của con người và toàn xã hội, mà chủ yếu và quan trọng hơn nhiều, là các khía cạnh vô hình khác tạo nên cuộc sống con người mà bài này đề cập, đó là phong cách ứng xử trong đời sống, thường được gọi là “lối sống”. Các yếu tố về chất lượng cuộc sống có thể làm cho một nơi trở nên hấp dẫn hơn đối với một người hoặc một nhóm người so với một nơi có mức sống cao như nhau.
(Ảnh: ST)
Lối sống, theo các nhà nghiên cứu, được định nghĩa là một thói quen có định hướng, có chất lượng lý tưởng; lối sống là phương cách thể hiện tổng hợp tất cả các cấu trúc, nền văn hoá, đặc trưng văn hoá của một con người hoặc một cộng đồng. Lối sống là tiêu chí tổng hợp nhất, thể hiện chất lượng văn hoá và trí tuệ của một con người hoặc của một xã hội; không chỉ là hành vi như cách đi lại, ăn nói, mà bao gồm tư duy và phương cách xử lý các mối quan hệ trong đời sống xã hội. Lối sống là sự kết hợp của việc xác định các yếu tố vô hình và hữu hình. Các yếu tố hữu hình liên quan cụ thể đến các biến đổi nhân khẩu học, tức là hồ sơ nhân khẩu học của một cá nhân, trong khi các yếu tố vô hình liên quan đến các khía cạnh tâm lý của một cá nhân như giá trị cá nhân, sở thích và triển vọng. Môi trường văn hóa xã hôi nông thôn có lối sống khác so với môi trường đô thị. Môi trường làng trồng lúa có lối sống khác so với môi trường làng trồng hoa hoặc làng nghề thủ công.
Lối sống bao gồm nhiều yếu tố cấu thành như: (i) Cách thức lao động, làm ăn, kinh doanh; (ii) Các phong tục tập quán; (iii) Cách thức giao tiếp, ứng xử với nhau; và (iv) Quan niệm về đạo đức và nhân cách. Như vậy, có thể hiểu “lối sống văn hóa” là lối sống đề cao phẩm chất văn hóa, đạo đức, tâm hồn của con người hoặc của một cộng đồng trong xử lý các mối quan hệ giữa người với người cũng như giữa người với thiên nhiên; là lối sống bắt nguồn từ truyền thống kết hợp với hiện đại. Lối sống của một người không phụ thuộc vào địa vị xã hội hoặc trình độ học vấn; lối sống của một vị lãnh đạo hoặc thạc sĩ, tiến sĩ có thể thấp hơn lối sống của một người dân thường nếu có cách cư xử thiếu văn hóa. Người ta thường nói: xây dựng “lối sống lành mạnh” để đối lập với lối sống ăn chơi đua đòi, lối sống thực dụng, v.v... Lối sống có thể thay đổi mạnh mẽ, thậm chí chỉ trong một sớm một chiều, nhưng văn hóa sẽ thay đổi từ từ do bén rễ sâu xa trong lịch sử, vì văn hóa luôn dựa trên một cộng đồng hoặc một nhóm người, trong khi lối sống có thể đề cập đến phong cách sống của một cá nhân.
Con người làng nghề có lối sống văn hóa
Trong làng nghề, chúng ta khởi xướng lối sống văn hóa trong các thành phần: con người có văn hóa; cơ sở sản xuất, kinh doanh có văn hóa; tổ chức xã hội có văn hóa; làng nghề có văn hóa; tất cả hòa quyện vào nhau, góp phần hình thành một bức tranh văn hóa nhiều màu sắc trong nông thôn mới nước ta, trong đó, lối sống của mỗi người là quan trọng nhất. Lối sống chịu ảnh hưởng bởi chính những thành phần của văn hóa cộng đồng; ngược lại, văn hóa một công đồng lại bao gồm tất cả những lối sống tồn tại trong cộng đồng ấy.
Trước tiên, là xây dựng con người làng nghề có lối sống văn hóa, với quan điểm con người giữ vị trí trung tâm, là chủ thể trong làng nghề; có con người có lối sống văn hóa mới hình thành được cơ sở, tổ chức, làng nghề có văn hóa. Qua thực tiễn, có thể nhấn mạnh một số nội dung sau đây.
-Lối sống văn hóa của con người làng nghề thể hiện trước hết trong tâm hồn, phong cách của họ ý chí, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc; khát vọng ấy được lưu truyền qua nhiều thế hệ kế tiếp. Mỗi con người làng nghề là nơi hội tụ, kết hợp nhuần nhuyễn tri thức của quá khứ, hiện đại và tương lai; là truyền nhân, kế thừa kiến thức nghề thủ công được tiếp nối từ hàng nghìn năm nay cho đến ngày nay và mai sau.
- Đó là “tinh thần nghề thủ công” – cốt cách, phẩm chất của người làng nghề trong sáng tạo sản phẩm: cần mẫn, tỷ mỷ, kiên nhẫn trong từng thao tác (có sản phẩm thủ công phải mất nhiều tháng, thậm chí cả năm mới hoàn thành). Tinh thần này còn biểu hiện ở sức sáng tạo liên tục không điểm dừng, coi đây là bản chất của nghề, bản sắc của mỗi nghệ nhân.
- Người thợ thủ công làng nghề còn là những người giữ “chủ quyền văn hóa” về tri thức nghề thủ công Việt Nam, giữ gìn và bảo vệ những giá trị phi vật thể khác của nghề trước sự xâm lăng về văn hóa của nước ngoài.
-Khái quát lại, có thể nói: lối sống văn hóa của người làng nghề thể hiện ở cách cư xử và phẩm chất của mỗi cá nhân trong đời sống thường ngày cũng như trong việc xử lý các mối quan hệ với gia đình, bạn bè; trong công việc; trong thái độ đối với xã hội, v.v... cũng tức là bản sắc và giá trị xã hội của con người, tổ hợp lại thường gọi là “nhân cách” của mỗi người. Xã hội rất quan tâm nhân cách của con người, đòi hỏi mỗi người đặc biệt chú trọng nhân cách của mình, nếu không, như có nhà nghiên cứu đã nói: “Một người để mất niềm tin là mất tất cả; nếu để mất nhân cách, sẽ trở lại là con
thú hoang dã”.
Lối sống văn hóa cơ sở sản xuất, kinh doanh
Trong các làng nghề, có nhiều loại hình tổ chức sản xuất, kinh doanh: doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh (gọi tắt là cơ sở). Lối sống có văn hóa của các cơ sở này tập trung trong văn hóa kinh doanh (cũng còn gọi là “văn hóa doanh nghiệp”). “Văn hóa kinh doanh” kế thừa và phát huy đạo đức trong kinh doanh của cha ông ta như đề cao sự trung thực, chữ tín, kết hợp hài hòa với văn hóa kinh doanh của thế giới, đem lại bản sắc và giá trị thiết thực cho cơ sở làng nghề nước ta trong hội nhập quốc tế.
Theo truyền thống và phổ biến trong các cơ sở sản xuất, kinh doanh, mọi người xây dụng thành công một sự nghiệp và sau đó xây dựng cuộc sống, lối sống của họ xung quanh sự nghiệp đó, theo kiểu “giàu sang sinh lễ nghĩa”. Tuy nhiên, việc khởi nghiệp của một cơ sở làng nghề khác với doanh nghiệp khác chính là niềm đam mê, sự yêu thích nghề thủ công truyền thống của dân tộc; họ xây dựng sự nghiệp xung quanh cuộc sống và phong cách sống của doanh nhân ấy. Cơ sở của họ cũng kiếm tiền, nhưng số tiền đó được sử dụng để hỗ trợ đam mê, sở thích, mối quan tâm và mục tiêu của họ, tức cho lối sống văn hóa đã hình thành của họ.
Văn hóa kinh doanh có thể và cần được thể hiện ở tất các cơ sở, bất kể quy mô nhỏ hoặc lớn. Qua thực tế, có thể nêu lên những nội dung cụ thể như sau.
-Trong quan hệ với Nhà nước: chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật trong kinh doanh, như các loại thuế, phí, bảo vệ môi trường; không sản xuất hàng giả, hàng nhái. Đồng thời, Nhà nước cũng cần có các cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho cơ sở thực hiện văn hóa kinh doanh, như bảo hộ sở hữu trí tuệ, cạnh tranh đúng luật pháp, v.v...
-Trong quan hệ với người lao động trong cơ sở: nâng cao cuộc sống của người lao động và gia đình họ; chấp hành đầy đủ các quy định về tiền lương, các chính sách bảo hộ lao động; quan tâm các nhu cầu của người lao động về nhà ở, khám chữa bệnh, việc học hành của con cái họ;
-Trong quan hệ với khách hàng, trước tiên là đáp ứng yêu cầu của thị trường (với thị trường nước ngoài, còn cần nắm vững các thông lệ, quy chuẩn quốc tế và của mỗi thị trường); với người tiêu dùng, cần giữ chữ “tin”, bảo đảm chất lượng sản phẩm; công khai, minh bạch nguồn gốc, xuất sứ, thực hiện “sản xuất xanh”, sản xuất số”, ứng dụng công nghệ hiện đại trong kinh doanh;
- Trong quan hệ với các cơ sở sản xuất, kinh doanh khác: tăng cường liên doanh, liên kết, hình thành chuỗi giá trị; thực hành cạnh tranh lành mạnh, đúng luật pháp;
-Trong quan hệ với địa phương: thực hiện đầy đủ các quy định về bảo vệ môi trường; quan tâm đời sống của nhân dân địa phương, tùy điều kiện mà tham gia xây dựng các cơ sở vật chất (điện, đường, trường học, trạm y tế ...), đóng góp vào các quỹ phúc lợi, an sinh xã hội của địa phương, v.v...
Lối sống văn hóa ở Tổ chức xã hội
Như chúng ta đều biết, trong xã hội ngày nay, đang phát triển các tổ chức do người dân tự lập ra (các hội, hiệp hội, câu lạc bộ, các quỹ, v.v... ) theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản trị, tự trang trải chi phí; thường được gọi là các “tổ chức xã hội”. Dưới đây, xin tập trung vào chủ đề văn hóa trong hoạt động của các tổ chức xã hội tại các làng nghề.
Văn hóa của một tổ chức xác định cách thức phù hợp để hành xử trong tổ chức. Văn hóa này bao gồm những niềm tin và giá trị được chia sẻ bởi các nhà lãnh đạo, sau đó được truyền đạt và củng cố thông qua các phương pháp khác nhau, cuối cùng là định hình nhận thức, hành vi và sự hiểu biết của nhân viên và những người liên quan mà tổ chức đó đại diện. Văn hóa tổ chức thiết lập bối cảnh cho mọi thứ mà một tổ chức thực hiện, vì các lĩnh vực và tình huống rất khác nhau, không có một khuôn mẫu văn hóa duy nhất đáp ứng nhu cầu của tất cả các tổ chức. Trong tổ chức xã hội của làng nghề, mẫu số chung là các ưu tiên văn hóa, tập trung vào tổ chức và các mục tiêu của tổ chức. Các nhà lãnh đạo trong các tổ chức thành công sống theo văn hóa của họ hàng ngày và cố gắng truyền đạt bản sắc văn hóa của họ cho các thành viên trong tổ chức.
Thực tế cho thấy: một tổ chức xã hội dựa trên các giá trị là một nền văn hóa sống, cùng nhịp thở với các giá trị cốt lõi được chia sẻ giữa tất cả những thành viên trong tổ chức. Trong nền văn hóa định hướng giá trị của tổ chức, mọi người tìm thấy sự phù hợp giữa giá trị cá nhân của họ và giá trị của tổ chức, tạo ra một lực lượng thống nhất và động lực cho sự phát triển của tổ chức. Quản lý và lãnh đạo nêu gương cho tổ chức của họ và sống theo các giá trị mà họ đề ra sẽ duy trì tổ chức ổn định, bền vững hơn theo thời gian, bởi sự cam kết của các thành viên trong tổ chức. Đương nhiên, các nhà lãnh đạo tổ chức xã hội đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì văn hóa tổ chức, và do đó, những cá nhân này phải có tâm và tầm, bao gồm các kỹ năng cần thiết và phù hợp với
văn hóa tổ chức.
Trong tổ chức xã hội có văn hóa, nguyên tắc chung được quán triệt là sự đồng thuận giữa các thành viên, vì trong đó, gồm nhiều người thuộc các thành phần, trình độ, kiến thức rất khác nhau. Do đó, đối với những vấn đề chưa có sự nhất trí, cần lắng nghe, thuyết phục, tạo sự đồng thuận; không thể máy móc áp dụng cung cách quản lý của cơ quan nhà nước, cũng không thể xuề xòa, càng không thể áp đặt kiểu “gia trưởng”. Qua khảo sát hoạt động của một số tổ chức xã hội, có thể nêu lên những nội dung của lối sống văn hóa trong các tổ chức này như sau.
-Trước hết, đối với Nhà nước, đó là thực hiện nghiêm túc chức năng, nhiệm vụ của tổ chức đã được quy định trong điều lệ của tổ chức; là tham gia ý kiến, góp phần hoàn chỉnh thể chế, chính sách, pháp luật liên quan đến làng nghề; là góp phần chống tham nhũng, tiêu cực. Trong tình hình hiện nay, là đôn đốc các thành viên nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ kép vừa phát triển sản xuất, kinh doanh, vừa phòng chống dịch Covid-19.
-Trong quan hệ giữa các thành viên trong tổ chức: tôn trọng, lắng nghe nhau; tạo sự đoàn kết, đồng thuận, sự cố kết trong tố chức; đặc biệt quan tâm về mọi mặt sản xuất, kinh doanh và đời sống của đội ngũ nghệ nhân, chú trọng phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng nghệ nhân trẻ; chú trọng nâng cao lối sống văn hóa, cũng như trình độ, năng lực quản trị của chủ cơ sở.
-Trong quan hệ với các tổ chức xã hội khác: hình thành các quan hệ liên kết, hợp tác trong những hoạt động có chung mục đích;
-Tôn trọng chuyên gia: thu hút rộng rãi ý kiến các chuyên gia, nhà nghiên cứu về văn hóa làng nghề, về sự phát triển nghề thủ công, về làng nghề cũng như về hoạt động của tổ chức của mình.
-Người đứng đầu tổ chức phải là người có lối sống văn hóa, thực sự gương mẫu về tư cách, nhất là bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình về các hoạt động của tổ chức.
Làng nghề có văn hóa
Tổng hợp các thành phần kể trên (con người có văn hóa, cơ sở có văn hóa, tổ chức xã hội có văn hóa), là những bộ phận cốt lõi của một làng nghề có văn hóa. Phần này nêu lên những đặc trưng chung của làng nghề với tư cách là một cộng đồng - một làng nghề có văn hóa góp phần hình thành nông thôn mới của nước ta trong thời đại mới.
-Trước hết, đó là tôn trọng, giữ gìn và phát huy các di sản văn hóa của làng nghề, cả di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể đã được công nhận, nghiên cứu, kiến nghị công nhận thêm những di sản văn hóa đủ điều kiện; có phòng trưng bày lịch sử phát triển của làng nghề; nơi thờ các vị Tổ nghề; nơi tôn vinh các nghệ nhân đã được công nhận; hình thành và mở rộng các chuỗi liên kết, hợp tác giữa các cơ sở sản xuất, kinh doanh trong làng nghề; hợp tác với các tổ chức xã hội khác, các đoàn thể nhân dân trên địa bàn trong các hoạt động xã hội, từ thiện; quan trọng nhất là các làng nghề, nhất là làng nghề truyền thống cần nêu gương và tạo sức lan tỏa về lối sống có văn hóa, cùng góp sức xây dựng lối sống văn hóa trong nông thôn, hình thành “một miền quê đáng sống”.
-Xây dựng các quan hệ tốt đẹp trong làng nghề: kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của làng xã, như: tinh thần đoàn kết; ý thức tự quản; xây dựng gia đình hòa thuận, nuôi dạy con cháu khỏe mạnh; củng cố mối quan hệ tương thân tương ái, hàng xóm, láng giềng thân thiện; tương trợ trong thiên tai, địch họa; hướng dẫn và tạo môi trường cho lớp trẻ khởi nghiệp (chú ý tạo việc làm cho những lao động từ các đô thị trở về quê vì dịch Covid-19); quan tâm người yếu thế; tôn trọng và chăm sóc người cao tuổi, v.v...
-Hình thành nếp sống văn hóa trong nông thôn: biểu dương các gương sáng về đạo đức, nhân cách, học vấn cao; đề cao tinh thần khuyến học, khuyến tài; hỗ trợ các cháu nhà nghèo chăm ngoan, học giỏi; xóa bỏ các tệ nạn xã hội; bài trừ mê tín, dị doan; thực hiện các phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh.
Hiện nay, để thực hiện chủ trương văn hóa thật sự trở thành nguồn động lực nội sinh của sự phát triển bền vững đất nước, phát huy những giá trị truyền thống của đạo đức, văn hóa, lối sống của dân tộc, việc xây dựng và lan tỏa lối sống văn hóa trong làng nghề là một nhiệm vụ vừa có ý nghĩa trước mắt lại vừa có tầm quan trọng cơ bản, lâu dài. Làng nghề cũng phải là nơi có lối sống văn hóa tiêu biểu, nêu gương trong nông thôn mới. Phạm vi đề tài này rất rộng, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn rất sâu sắc, bài viết này mới nêu lên một số gợi ý, mong làng nghề chúng ta cùng suy ngẫm.
CGCC Vũ Quốc Tuấn
Chủ tịch Hội đồng Tư vấn – Hiệp hội Làng nghề Việt Nam
Tin liên quan
Tin mới hơn
Cuốn sách "Phát huy truyền thống đại đoàn kết dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc " của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
09:27 | 01/12/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự Thật là cơ quan xuất bản sách lý luận chính trị Trung ương của Đảng. Thực hiện nhiệm vụ được giao, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự Thật đã xuất bản nhiều bộ sách, cuốn sách lý luận chính trị có giá trị cả về lý luận và thực tiễn, góp phần quan trọng vào việc tuyên truyền, phổ biến, quán triệt đường nối chủ trương của Đảng đến cán bộ, đảng viên và nhân dân; bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, phục vụ công cuộc xây dựng, phát triển đất nước.
Bình Dương: Kỳ vọng có thêm sản phẩm OCOP thủ công mỹ nghệ
10:00 | 29/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
OVN - Theo thông tin từ Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Bình Dương, hiện nay, trên địa bình tỉnh đã có 103 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP hạng 3 đến 4 sao. Trong đó, có 93 sản phẩm OCOP 3 sao và 10 sản phẩm OCOP 4 sao.
Tìm hiểu về phòng, chống tham nhũng và đức thanh liêm của người xưa
08:57 | 24/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Trong xã hội phong kiến Việt Nam, với cấu trúc hệ thống Nhà nước “Quân – Thần – Nhân”, chưa có nền dân chủ, thì tệ quan liêu, hối lộ, nhũng nhiễu, lộng quyền… là phổ biến. Song, ta hãy tìm hiểu xem trong xã hội quân chủ ấy, các triều đại, các vị vua và quan đã làm được gì để chống tham nhũng, lạm dụng chức quyền, giúp cho ổn định xã hội và quản lý Nhà nước phong kiến, cùng giảm bớt đau khổ cho muôn dân.
Hiệp hội Làng nghề Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động tiến tới Đại hội đại biểu lần thứ V
14:25 | 16/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Hiệp hội Làng nghề Việt Nam được thành lập năm 2005, trải qua 4 kỳ đại hội. Hiện Hiệp hội đang hoàn thiện hồ sơ xin phép tổ chức Đại hội toàn quốc lần thứ V, nhiệm kỳ 2023-2028 dự kiến quý IV năm 2023 tại Hà Nội.
Bảo tồn và phát triển làng nghề Hà Nội “Hội tụ - kết tinh - lan tỏa”
14:24 | 16/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Hà Nội vốn nổi tiếng vùng đất “Địa linh nhân kiệt” và Hà Nội đẹp, thơ mộng không chỉ bởi vẻ đẹp của 36 phố phường mà còn nổi bật bởi những làng nghề truyền thống nổi tiếng đã đi vào trong sử sách, thơ ca. Hà Nội – mảnh đất trăm nghề hội tụ đã tạo nên giá trị của một nền văn hóa.
Thực trạng và giải pháp phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn
10:22 | 09/11/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Trong những năm qua, làng nghề, ngành nghề nông thôn có vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn góp phần nâng cao đời sống, xóa đói giảm nghèo cho một số bộ phận gia đình ở nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới. Việc phát triển các ngành nghề ở nông thôn một cách bền vững sẽ tạo điều kiện chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp, cơ cấu lao động nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Tin khác
Kết nối văn hoá biển Quảng Ninh - Hải Phòng trong phát triển kinh tế - xã hội của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ
09:58 | 13/10/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Hải Phòng là một trong những trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước; đứng thứ hai trong Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Cùng với thủ đô Hà Nội và tỉnh Quảng Ninh, thành phố Hải Phòng là một trong ba đầu tầu thúc đẩy phát triển kinh tế của vùng. Trong sáng kiến hợp tác kinh tế “Hai hành lang, một vành đai kinh tế” giữa Việt Nam và Trung Quốc, thành phố Hải Phòng là một trung tâm kinh tế quan trọng.
Hải Phòng xây dựng thành phố theo hướng hiện đại, văn minh
09:58 | 13/10/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Để phấn đấu hoàn thành cao nhất các chỉ tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, Hải Phòng sớm chỉ đạo quyết liệt các cấp ngành, địa phương triển khai đồng bộ nhiều nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, góp phần thúc đẩy tình hình kinh tế - xã hội, với một số kết quả nổi bật.
Những bài học kinh nghiệm qua 18 năm hoạt động của Hiệp hội Làng nghề Việt Nam
15:41 | 05/10/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - LTS. Hiện nay, Thường trực Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đang triển khai các hoạt động chuẩn bị Đại hội lần thứ V dự kiến vào cuối năm 2023. Đại hội này có ý nghĩa rất quan trọng, đánh dấu một bước phát triển mới của Hiệp hội đáp ứng yêu cầu của kinh tế - xã hội nước ta. Nhân dịp này, Tạp chí Làng nghề Việt Nam có cuộc phỏng vấn Chuyên gia cao cấp Vũ Quốc Tuấn, nguyên Trợ lý Thủ tướng Võ Văn Kiệt, người đã chủ trì việc thành lập Hiệp hội; Ông đã trải qua hai nhiệm kỳ là Chủ tịch Hiệp hội (2005-2011) và nay là Chủ tịch Hội đồng Tư vấn của Hiệp hội. Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn.
Làng nghề Việt Nam - Sản xuất sạch hơn và tiết kiệm năng lượng hướng tới phát triển bền vững
09:00 | 22/09/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Các biện pháp nhằm ngăn ngừa và giảm thiểu chất thải phát sinh trong các hoạt động tại làng nghề là hướng đi cần thiết và hướng tới phát triển bền vũng các làng nghề
Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực thiết kế mẫu mã sản phẩm thủ công mỹ nghệ
11:22 | 13/09/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Sản phẩm thủ công mỹ nghệ (TCMN) Việt Nam đang đứng trước rất nhiều cơ hội, nhưng cũng nhiều thách thức đặt ra. Trong những thách thức là vấn đề mẫu sản phẩm TCMN sao có được vẻ đẹp hấp dẫn, được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng… thu hút thị trường, tạo ra giá trị kinh tế lớn và giá trị mỹ thuật, văn hóa… đây là vấn đề quan trọng quyết định chất lượng sản phẩm TCMN.
Nghệ nhân giữ gìn “hồn cốt” của một làng nghề
15:53 | 08/09/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Trong những làng nghề điêu khắc gỗ, Dư Dụ được biết đến là nơi có nghệ thuật điêu khắc gỗ tinh xảo bậc nhất cùng nhiều người thợ có tay nghề điêu luyện. Một trong số đó không thể không nói đến ông Trần Văn Vĩnh – một nghệ nhân điêu khắc có hơn 35 năm kinh nghiệm và đã từng tạo ra hàng trăm tác phẩm độc đáo.
Vai trò của tiết kiệm năng lượng, sản xuất sạch hơn và sử dụng năng lượng thay thế để giảm chi phí sản xuất, cái thiện môi trường làng nghề
08:10 | 17/08/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Tiết kiệm năng lượng, sản xuất sạch hơn và sử dụng năng lượng thay thế là một cách tiếp cận làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại nguồn thông qua việc sử dụng nguyên vật liệu tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời giúp cho các cơ sở sản xuất ở làng nghề cắt giảm được chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, hoàn thiện quy trình sản xuất, giảm bớt chi phí xử lý môi trường đảm bảo cho làng nghề phát triển bền vững.
Vấn đề tiết kiệm năng lượng tại các làng nghề
08:00 | 17/08/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Hiện nay tiết kiệm năng lượng đang là vấn đề rất lớn mà cả xã hội đang quan tâm thực hiện.
Thực trạng mẫu mã sản phẩm thủ công mỹ nghệ hiện nay
14:20 | 10/08/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Bước vào thời kỳ hội nhập, sản phẩm thủ công mỹ nghệ của chúng ta phải cạnh tranh gay gắt với sản phẩm cùng loại của các nước cũng như cạnh tranh trong nội bộ trong nước về chất lượng, giá thành, đặc biệt là về mẫu mã sản phẩm. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, kinh tế, văn hóa, đời sống xã hội, thị hiếu của khách hàng luôn thay đổi, ngày càng đòi hỏi các nhà thiết kế, các doanh nghiệp làng nghề phải không ngừng sáng tạo những sản phẩm mới có kiểu dáng đẹp, vừa có công năng đáp ứng thị hiếu của khách hàng thì mới có thể tiêu thụ được sản phẩm. Chính vì vậy những năm gần đây việc thiết kế, cải tiến mẫu mã sản phẩm thủ công mỹ nghệ luôn được các nhà thiết kế, các nghệ nhân, các doanh nghiệp làng nghề quan tâm.
Các doanh nghiệp, cở sở sản xuất Làng nghề: Ứng dụng công nghệ thông tin - Giành nhiều lợi thế trên thị trường
09:39 | 08/08/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Trong những năm gần đây, các làng nghề, làng nghề truyền thống, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trên cả nước được khôi phục và phát triển, góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn nước ta. Tuy nhiên, các làng nghề, làng nghề truyền thống, doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất hiện đang gặp không ít khó khăn về vấn đề đầu ra cho sản phẩm, đặc biệt là sản phẩm chất lượng cao. Một số làng nghề hoạt động thiếu tính quy mô sản xuất, số hộ gia đình làm nghề có chiều hướng bị thu hẹp, thậm chí có làng nghề dường như ngừng hoạt động do khó khăn về đầu ra cho sản phẩm…
Xây dựng thương hiệu OCOP - Nâng cao giá trị sản phẩm truyền thống
08:00 | 06/08/2023 OCOP
LNV - Sau thời gian thực hiện Chương trình OCOP “Mỗi xã một sản phẩm”, đến nay các địa phương đều lựa chọn phát triển sản phẩm và xây dựng thương hiệu sản phẩm theo lợi thế từng vùng nguyên liệu gắn với sản phẩm nông, lâm, thủy sản chất lượng cao, vừa hiện đại vừa truyền thống.
Nên lấy ngày 20 tháng 2 hằng năm là “Ngày Làng nghề Việt Nam”
15:57 | 04/08/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Hiện nay, Thường trực Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã có Kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc lấy ngày 20-2 hằng năm là “Ngày Làng Nghề Việt Nam”. Với tư cách là người chủ trì sáng lập Hiệp hội Làng nghề Việt Nam (thành lập năm 2005), đã qua hai nhiệm kỳ là Chủ tịch Ban Chấp hành và nay là Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, xin góp một số ý kiến như sau.
Định hướng phát triển ngành hàng thủ công mỹ nghệ trong giai đoạn hiện nay
10:51 | 20/07/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Trong những năm gần đây, hàng thủ công mỹ nghệ luôn nằm trong nhóm 10 mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch lớn nhất của Việt Nam với rất nhiều sản phẩm đa dạng, có giá trị gia tăng cao, biên độ lợi nhuận lớn hơn so với nhiều mặt hàng xuất khẩu khác.
Tạo mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề
10:47 | 20/07/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Sản phẩm thủ công mỹ nghệ là những sản phẩm hàng hóa đặc trưng của các làng nghề Việt Nam, có giá trị to lớn cung ứng cho nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Chính vì vậy, việc nghiên cứu, tạo mẫu cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề đang là một yêu cầu hàng đầu dể nâng cao giá trị sản phẩm và sức cạnh tranh của mỗi làng nghề nước ta.
Trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí
09:09 | 14/07/2023 Nghiên cứu trao đổi
LNV - Đã từ lâu, công tác phòng chống tham nhũng tiêu cực được Đảng ta xác định là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, cấp bách trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nhiệm vụ chống suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa.
Mới nhất
Đọc nhiều
Vinamilk và câu chuyện đằng sau việc thay đổi nhận diện thương hiệu
13:37 Tin tức
LNV - “Vinamilk thay áo mới” là câu chuyện đã tốn không ít giấy mực từ truyền thông tới cộng đồng người tiêu dùng thời gian qua. Nhưng thực chất, “tấm áo ấy” chỉ là hình thức bên ngoài, đằng sau là cách mà Vinamilk khẳng định những giá trị mang tính di sản của thương hiệu như chất lượng - uy tín - phát triển bền vững bằng một ngôn ngữ trẻ trung, mới mẻ hơn.
Thừa Thiên Huế: Phát huy nội lực, đánh thức tiềm năng du lịch làng nghề
12:00 Du lịch làng nghề
LNV - Những năm gần đây, công tác định hướng gắn phát triển làng nghề với các hoạt động du lịch được tỉnh Thừa Thiên Huế quan tâm, chú trọng nhiều hơn. Các làng nghề cũng chủ động thích ứng linh hoạt với bối cảnh mới, tận dụng có hiệu quả sự hỗ trợ từ chủ trương, chính sách của tỉnh nói trên để phát triển bền vững. Nhiều tour du lịch làng nghề được hình thành; lồng ghép, kết hợp phát triển du lịch cộng đồng tại các điểm du lịch có nghề, làng nghề tạo ấn tượng tốt với du khách.
Festival quốc tế ngành lúa gạo Việt Nam - Hậu Giang
11:28 Tin tức
LNV - Nhằm khẳng định vai trò, định vị ngành lúa gạo Việt Nam Việt Nam ở thị trường trong nước và quốc tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp cùng UBND tỉnh Hậu Giang tổ chức “Festival quốc tế ngành lúa gạo Việt Nam – Hậu Giang 2023”, diễn ra từ ngày 11 – 14/12, tại TP. Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang.
Cần một cách tiếp cận đa chiều đối với quy hoạch phát triển thủ đô Hà Nội
11:27 Tin tức
LNV - Mùa thu năm Canh Tuất (năm 1010), nhà vua Lý Thái Tổ đã dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La và đổi tên thành Thăng Long. Trải qua hơn 1.000 năm lịch sử thăng trầm, kinh thành Thăng Long và nay là Thủ đô Hà Nội là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hoá, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của người dân Việt Nam.
Nâng cao kỹ năng bán hàng online và marketting cho Doanh nghiệp nghệ nhân làng nghề
11:27 Tin tức
LNV - Thực hiện chương trình khuyến công quốc gia năm 2023, vừa qua, Sở Công thương Hà Nam phối hợp với Trung tâm Khoa học và công nghệ phát triển làng nghề tổ chức hội thảo “Nâng cao kỹ năng bán hàng online và marketting cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ tại các cơ sở công nghiệp nông thôn (CNNT) trong làng nghề”
