Tương làng Bợ - Mộc mạc hồn quê
Theo lời kể của các cụ cao niên trong làng, trước Cách mạng tháng Tám, người dân ở đây thường có câu ca truyền miệng “Nhất kinh kỳ, nhì Bợ Bạt” ý nói làng Bợ nổi tiếng về giao lưu buôn bán, trong đó có nghề làm tương. Sản phẩm tương làng Bợ được các thuyền buôn cất sang khu vực Hà Tây (cũ nay thuộc Hà Nội) hoặc chở dọc sông Đà để bán ở nhiều nơi.
Thời bấy giờ, nước mắm rất hiếm nên tương là gia vị chính trong bữa ăn của người dân Việt, nhất là ở các xã ven sông, không thể thiếu tương để chế biến các món ăn từ cá. Trải qua chiến tranh và giai đoạn hồi phục đất nước sau chiến tranh, nghề làm tương Bợ dần bị mai một, nhất là từ khi xóa bỏ bao cấp, số hộ giữ được nghề truyền thống không còn nhiều. Cũng trong câu chuyện với các nghệ nhân làm tương truyền thống tại làng, chúng tôi được giới thiệu tới một ngôi nhà trong làng, có khoảng sân rộng, thoáng đãng, ước chừng có 30 chiếc chum, vại sành xếp thẳng hàng, ngăn nắp. Vừa bước chân vào cổng, chúng tôi đã cảm nhận được mùi thơm ngọt của tương, đánh thức vị giác, khứu giác của những vị khách “đường đột” tới nhà…
Tương làng Bợ trở thành món quà đặc sản ý nghĩa cho du khách.Tương làng Bợ lại ngọt đậm đà, thanh sạch, tinh khiết như chính tấm lòng chân thật của những con người tảo tần, lam lũ nơi đây. Để ra được sản phẩm chất lượng, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng, người làm tương phải cẩn thận, chăm chút trong từng công đoạn chế biến, từ khâu chọn nguyên liệu, ủ muối, ngâm nước đỗ.
Để duy trì, nhân rộng, khuyến khích phát triển nghề sản xuất tương truyền thống; tranh thủ sự chỉ đạo, giúp đỡ của tỉnh, của huyện, xã đã có nhiều biện pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ sản xuất; đồng thời tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu rộng rãi, mở thêm các điểm bán hàng nên sản phẩm tương làng Bợ đã có sức tiêu thụ ở các thị trường trong và ngoài tỉnh. Đồng thời, chất lượng tương làng Bợ ngày càng được quan tâm, chú trọng. Tuy các công đoạn làm tương ở đây đều được làm thủ công nhưng vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm luôn được đảm bảo. Các dụng cụ làm tương đều được cọ rửa sạch sẽ và phơi khô trước khi làm, quá trình ủ mốc, lên men đều được tiến hành một cách công phu và cẩn thận. Tương ngon còn phải chứa cả Tâm của người làm.
Tương làng Bợ thường được làm vào giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 10 hàng năm. Gạo phải chọn lọc loại gạo thật ngon về sôi chín, để nguội rồi đem dãi nong cho thật tơi. Ủ gạo đến khi nong gạo lên mốc thì úp 2 nong vào nhau và ủ trong 1 tuần mới dồn tất cả vào thùng xốp, ủ tiếp trong 1 đến 2 ngày. Sau khi sạo ủ trong thùng xốp từ 1 đến 2 ngày thì chuyển gạo ra chum trộn cùng đỗ. Đỗ mua về đãi sạch được rang thơm chín rồi say nhuyễn thêm nước sôi để nguội ủ trong 10 ngày rồi mới cho trộn cùng gạo trong chum. Tương cho vào chum phơi nắng ít nhất 20 ngày mới sử dụng được (tương càng ủ được lâu càng ngon).
Nghề làm tương Bợ ở xã Thạch Đồng đã mang lại hiệu quả cả về mặt kinh tế và mặt xã hội, góp thêm lời giải cho bài toán xóa đói - giảm nghèo, tận dụng nguồn nhân lực ở địa phương và còn là một hướng đi trong sản xuất các sản phẩm truyền thống, có tính thương mại, dịch vụ, phục vụ cho du khách khi về với địa bàn giàu tiềm năng, thế mạnh phát triển du lịch như Thanh Thủy. Tới đây, để nghề truyền thống này thực sự phát triển, phát huy hiệu quả, Đảng ủy - UBND xã chủ trương dành nguồn lực đáng kể cho phát triển làng nghề; nhân rộng các mô hình, điển hình; chỉ đạo các hộ sản xuất nâng cao chất lượng, giữ vững thương hiệu sản phẩm, đảm bảo tốt vệ sinh an toàn thực phẩm; đi đôi với tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu rộng rãi sản phẩm; tích cực tìm kiếm thị trường, tạo chỗ đứng vững chắc cho tương làng Bợ.
Mỗi chai tương làng Bợ đều tốn hao công sức, gói ghém sự tinh tế của người làm, lưu giữ hồn quê mộc mạc, nghĩa tình. Mong rằng tương lai gần, tương làng Bợ sẽ có chỗ đứng vững chắc trong lòng người dân Việt Nam, là món quà du lịch ý nghĩa cho những người xa quê và khách du lịch quốc tế.
Thanh Lam
Tin liên quan
Tin mới hơn
Nghề cói Kim Sơn trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
13:52 | 08/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Bảo tồn và phát triển làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn
11:01 | 08/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lụa Vạn Phúc - Giữ lửa qua từng thế hệ
14:08 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát của người Tày ở Cao Bằng
09:56 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Ghé thăm làng nghề chằm nón lá Đức Hòa
09:55 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống bún tươi Vân Cù
14:54 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Tinh hoa nghề truyền thống ở Cao Bằng
14:53 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khám phá nghề đan thúng chai ở Phú Mỹ
14:52 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguyễn Duy Cường – người “thổi hồn” vào gỗ
15:37 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Mặn mòi vị muối Bạc Liêu
14:10 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cao Bằng: Nghệ nhân giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống
10:44 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 | 26/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khi nhà khoa học đồng hành với nông dân
14:26 Khuyến nông
Hoài Đức: Tình trạng xả rác tùy tiện ở một số làng nghề cần sớm có biện pháp khắc phục
14:06 Môi trường
Nghề cói Kim Sơn trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
13:52 Làng nghề, nghệ nhân
Lạng Sơn: Mô hình khởi nghiệp, lập nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới
13:52 Nông thôn mới
Sóc Sơn: Khai phá tiềm năng của sản phẩm OCOP từ thế mạnh địa phương
13:48 OCOP