Trăn trở giữ nghề làm thuốc Nam
Khá giả nhờ những bài thuốc cổ truyền
Con đường xuyên qua những tán rừng xanh mát dẫn chúng tôi về với bản người Dao ở thôn Yên Sơn (xã Ba Vì) - nơi được xem là cái nôi của nghề thuốc Nam. Sau gần 15 năm hợp nhất về với Thủ đô, hạ tầng giao thông nơi đây đã được đầu tư, nâng cấp ngày một đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của đồng bào các dân tộc.
Nguồn dược liệu thuốc Nam tại xã Ba Vì đang ngày một cạn kiệt.
Trong ngôi nhà mái bằng khang trang, nghệ nhân Dương Thị Hiến nhanh tay bốc thuốc cho mấy vị khách từ nội thành Hà Nội ghé thăm. Nghệ nhân Dương Thị Hiến chia sẻ, hàng ngày, chồng và hai người con lên rừng hái lá thuốc, bà ở nhà chế biến, bốc thuốc cho khách thập phương. Quanh năm tất bật với nghề, thành quả của gia đình nhận về sau nhiều năm là căn nhà mái bằng khang trang, rộng rãi.
Không chỉ có gia đình nghệ nhân Dương Thị Hiến khá giả nhờ nghề bốc thuốc Nam, giờ đây, đến thôn Yên Sơn, người ta sẽ dễ dàng bắt gặp những nếp nhà mái bằng thay thế dần những ngôi nhà cấp 4. Phần lớn là nhờ thu nhập từ nghề thuốc Nam truyền thống được gìn giữ qua hàng trăm năm.
Theo ông Lý Văn Phủ - người có uy tín ở thôn Yên Sơn, diện tích đất canh tác nông nghiệp trên địa bàn thôn rất hạn chế; hộ nào nhiều đất thì được 1 - 2 sào, ít có khi chỉ vài ba thước. Cũng bởi vậy, thu nhập của phần lớn đồng bào dân tộc Dao ở thôn Yên Sơn phụ thuộc vào nghề thuốc Nam.
Ở xã Ba Vì, ngoài thôn Yên Sơn, hiện nay tại hai thôn còn lại là Hợp Sơn và Hợp Nhất, đồng bào dân tộc Dao cũng phát triển rất mạnh nghề cây thuốc Nam. Nhờ chịu khó làm ăn, kinh tế của nhiều gia đình ngày một được cải thiện; không ít hộ đồng bào trong thôn đã có “của ăn của để”.
Chủ tịch UBND xã Ba Vì Lăng Văn Hà cho biết: Cây thuốc Nam đã mang lại thu nhập, giúp không ít gia đình đồng bào dân tộc Dao thoát nghèo. Tính đến đầu năm 2022, toàn xã chỉ còn 11 hộ nghèo (chiếm 1,8% tổng số hộ dân). Từ năm 2019, xã Ba Vì đã không còn nằm trong nhóm thôn xã đặc biệt khó khăn của cả nước.
Nỗi lo cạn kiệt nguồn nguyên liệu
Trong dòng chảy của thời gian, nghề thuốc Nam của người Dao ở xã Ba Vì cũng đứng trước nhiều thách thức lớn. Nghệ nhân Dương Thị Bình, năm nay 75 tuổi nói, bản thân đã gắn bó với nghề thuốc Nam từ năm 11 - 12 tuổi. Trước năm 1996, nguồn dược liệu rất phong phú, dồi dào. Bà con cứ lên rừng là bài thuốc gì cũng có.
Vợ chồng chị Triệu Thị Duyến (thôn Hợp Sơn, xã Ba Vì) chế biến cây thuốc Nam thành sản phẩm dạng cao. Ảnh: Lâm Nguyễn
Thế nhưng sau thời gian dài bị khai thác, nhiều loại cây thuốc suy giảm về số lượng. Nhiều cây thuốc nay cũng không còn được tìm thấy nữa. Năm 1996, Vườn Quốc gia Ba Vì được thành lập nhằm quản lý, bảo vệ và phát triển rừng tự nhiên. Cũng kể từ đó, đồng bào dân tộc Dao không còn được tự do vào rừng tìm kiếm, khai thác cây thuốc như trước.
Bí thư Chi bộ thôn Hợp Sơn Dương Trung Thân cho biết, từ những năm 1990, khi “hạ sơn quần cư”, để bảo đảm nguồn nguyên liệu, nhiều hộ đồng bào dân tộc Dao các thôn bản đã cố gắng nhân trồng các loại dược liệu. Tuy nhiên, do kỹ thuật canh tác còn nhiều hạn chế nên năng suất và chất lượng của cây thuốc mang lại không cao.
“Một bộ phận người dân làm nghề thuốc Nam tại xã Ba Vì phải ngày ngày lặn lội đường xa, tìm đến những tỉnh, thành khác như Hòa Bình, Phú Thọ, thậm chí là Lạng Sơn, Hà Giang để tìm kiếm thảo dược cho các bài thuốc truyền thống…” - ông Thân chia sẻ.
Theo Trọng Tùng
Tin liên quan
Tin mới hơn

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá
10:11 | 14/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận
11:56 | 11/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng
11:56 | 11/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời
11:55 | 11/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025
13:58 | 09/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên
09:47 | 09/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Giữ hồn quê qua từng mối đan
14:36 | 08/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Cổng làng trong lòng phố
08:55 | 08/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng
09:18 | 07/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước
09:18 | 07/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề
09:18 | 07/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên
11:01 | 04/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
12:15 | 03/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên
09:31 | 03/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ
14:07 | 02/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mùa sen ở hồ Tây
11:48 | 02/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh
14:01 | 01/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến
10:24 | 26/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng
11:03 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thuận An triển khai hiệu quả nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp
10:32 Khuyến nông

6 tháng, xuất khẩu nông lâm thủy sản ước tăng trên 14%
10:30 Kinh tế

Dịch tả heo châu Phi bùng phát ở Quảng Ngãi
10:26 Tin tức

Loại hạt nhỏ như con kiến nhưng giàu canxi hơn cả sữa, dưỡng mắt, bổ tim, làm đẹp da và tóc
10:24 Sức khỏe - Đời sống

Thời tiết ngày 14/7: Mưa dông diện rộng nhiều nơi trên cả nước
10:13 Môi trường