Trăn trở giữ nghề làm thuốc Nam
Khá giả nhờ những bài thuốc cổ truyền
Con đường xuyên qua những tán rừng xanh mát dẫn chúng tôi về với bản người Dao ở thôn Yên Sơn (xã Ba Vì) - nơi được xem là cái nôi của nghề thuốc Nam. Sau gần 15 năm hợp nhất về với Thủ đô, hạ tầng giao thông nơi đây đã được đầu tư, nâng cấp ngày một đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của đồng bào các dân tộc.
Nguồn dược liệu thuốc Nam tại xã Ba Vì đang ngày một cạn kiệt.
Trong ngôi nhà mái bằng khang trang, nghệ nhân Dương Thị Hiến nhanh tay bốc thuốc cho mấy vị khách từ nội thành Hà Nội ghé thăm. Nghệ nhân Dương Thị Hiến chia sẻ, hàng ngày, chồng và hai người con lên rừng hái lá thuốc, bà ở nhà chế biến, bốc thuốc cho khách thập phương. Quanh năm tất bật với nghề, thành quả của gia đình nhận về sau nhiều năm là căn nhà mái bằng khang trang, rộng rãi.
Không chỉ có gia đình nghệ nhân Dương Thị Hiến khá giả nhờ nghề bốc thuốc Nam, giờ đây, đến thôn Yên Sơn, người ta sẽ dễ dàng bắt gặp những nếp nhà mái bằng thay thế dần những ngôi nhà cấp 4. Phần lớn là nhờ thu nhập từ nghề thuốc Nam truyền thống được gìn giữ qua hàng trăm năm.
Theo ông Lý Văn Phủ - người có uy tín ở thôn Yên Sơn, diện tích đất canh tác nông nghiệp trên địa bàn thôn rất hạn chế; hộ nào nhiều đất thì được 1 - 2 sào, ít có khi chỉ vài ba thước. Cũng bởi vậy, thu nhập của phần lớn đồng bào dân tộc Dao ở thôn Yên Sơn phụ thuộc vào nghề thuốc Nam.
Ở xã Ba Vì, ngoài thôn Yên Sơn, hiện nay tại hai thôn còn lại là Hợp Sơn và Hợp Nhất, đồng bào dân tộc Dao cũng phát triển rất mạnh nghề cây thuốc Nam. Nhờ chịu khó làm ăn, kinh tế của nhiều gia đình ngày một được cải thiện; không ít hộ đồng bào trong thôn đã có “của ăn của để”.
Chủ tịch UBND xã Ba Vì Lăng Văn Hà cho biết: Cây thuốc Nam đã mang lại thu nhập, giúp không ít gia đình đồng bào dân tộc Dao thoát nghèo. Tính đến đầu năm 2022, toàn xã chỉ còn 11 hộ nghèo (chiếm 1,8% tổng số hộ dân). Từ năm 2019, xã Ba Vì đã không còn nằm trong nhóm thôn xã đặc biệt khó khăn của cả nước.
Nỗi lo cạn kiệt nguồn nguyên liệu
Trong dòng chảy của thời gian, nghề thuốc Nam của người Dao ở xã Ba Vì cũng đứng trước nhiều thách thức lớn. Nghệ nhân Dương Thị Bình, năm nay 75 tuổi nói, bản thân đã gắn bó với nghề thuốc Nam từ năm 11 - 12 tuổi. Trước năm 1996, nguồn dược liệu rất phong phú, dồi dào. Bà con cứ lên rừng là bài thuốc gì cũng có.
Vợ chồng chị Triệu Thị Duyến (thôn Hợp Sơn, xã Ba Vì) chế biến cây thuốc Nam thành sản phẩm dạng cao. Ảnh: Lâm Nguyễn
Thế nhưng sau thời gian dài bị khai thác, nhiều loại cây thuốc suy giảm về số lượng. Nhiều cây thuốc nay cũng không còn được tìm thấy nữa. Năm 1996, Vườn Quốc gia Ba Vì được thành lập nhằm quản lý, bảo vệ và phát triển rừng tự nhiên. Cũng kể từ đó, đồng bào dân tộc Dao không còn được tự do vào rừng tìm kiếm, khai thác cây thuốc như trước.
Bí thư Chi bộ thôn Hợp Sơn Dương Trung Thân cho biết, từ những năm 1990, khi “hạ sơn quần cư”, để bảo đảm nguồn nguyên liệu, nhiều hộ đồng bào dân tộc Dao các thôn bản đã cố gắng nhân trồng các loại dược liệu. Tuy nhiên, do kỹ thuật canh tác còn nhiều hạn chế nên năng suất và chất lượng của cây thuốc mang lại không cao.
“Một bộ phận người dân làm nghề thuốc Nam tại xã Ba Vì phải ngày ngày lặn lội đường xa, tìm đến những tỉnh, thành khác như Hòa Bình, Phú Thọ, thậm chí là Lạng Sơn, Hà Giang để tìm kiếm thảo dược cho các bài thuốc truyền thống…” - ông Thân chia sẻ.
Theo Trọng Tùng
Tin liên quan
Tin mới hơn

Tổ nghề cá điểm tựa vững chắc cho ngư dân vươn khơi bám biển
10:22 | 31/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Điện Biên: Giữ gìn phát triển nghề dệt truyền thống của đồng bào Lào
10:20 | 31/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề truyền thống nơi cực nam Tổ quốc
10:14 | 31/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đặc sắc nghề làm muối ớt Tây Ninh - di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia
10:18 | 30/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hương quê trong chiếc bánh in
09:36 | 30/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người Trạch Xá đưa áo dài Việt vươn xa
09:30 | 30/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Cao Bằng: Phát triển HTX bệ phóng vững chắc cho làng nghề cất cánh
09:32 | 29/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ nghề xưa nơi làng quê Vĩnh Thuận
10:13 | 28/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Hà Nội “Nâng tầm sáng tạo, lan tỏa tinh hoa, vươn mình Hội nhập”
09:30 | 28/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chiếu cói làng Vũ Hạ và khát vọng nghĩa tình
15:03 | 25/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Xuyên - Đất làng nghề, tri ân đáp nghĩa
15:00 | 25/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Viết Thạnh gìn giữ và phát triển nghề thủ công mỹ nghệ
09:38 | 25/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Một ngày ghé thăm làng bánh đa Dụ Đại
09:23 | 24/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Rạng danh phường đúc đồng
09:18 | 24/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề dệt lanh của người Mông trên Cao nguyên đá
14:41 | 23/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ lửa làng nghề đúc đồng Lộng Thượng
09:03 | 23/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Gốm Chăm Bình Đức: Nơi Lưu Giữ Hồn Cốt Văn Hóa Chăm
19:19 | 22/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chùa gốm sứ độc đáo bậc nhất Việt Nam bên làng nghề nghìn năm tuổi: Vừa đẹp lạ, vừa linh thiêng kỳ bí
19:18 | 22/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Rực rỡ sắc màu thổ cẩm truyền thống của phụ nữ Thái ở Nghệ An
09:40 | 21/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Các làng nghề nước mắm ở Hà Tĩnh hút khách du lịch
08:48 | 18/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ làng nghề truyền thống thời 4.0
08:48 | 18/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Tổ nghề cá điểm tựa vững chắc cho ngư dân vươn khơi bám biển
10:22 Làng nghề, nghệ nhân

Sản phẩm OCOP ra thị trường quốc tế qua “Hội chợ các sản phẩm OCOP xuất khẩu”
10:22 Tin tức

Làng nghề hướng đến môi trường kinh doanh minh bạch
10:21 Nghiên cứu trao đổi

Bộ tiêu chí nông thôn mới tăng tính chủ động cho địa phương
10:21 Nghiên cứu trao đổi

Cát Tiến Gia Lai nơi điểm hẹn của biển cả và suối nguồn
10:21 Du lịch làng nghề