Trăn trở của người thợ làm nghề nặn tò he
Gian hàng của ông Nguyễn Văn Kinh tại công viên 29 tháng 3
Trước đây, ở một số địa phương miền Bắc, người ta thường gọi tò he là “con bánh” bởi chúng xuất hiện trong các lễ tiết, cúng kiến, chùa chiền như thứ quà vặt trang trí và có thể ăn trực tiếp. Ban đầu, nó được làm bằng bột với nhiều hình dạng từ đồ vật (bình hoa, ly tách, ấm chén,…), con vật (trâu, bò, gà, vịt,…) đến thức ăn (chuối, cau, mâm xôi, giò heo,…). Điểm độc đáo tạo nên sức hút của sản phẩm này chính là màu sắc và cách tạo hình chân thực. Về sau, người ta gắn thêm một chiếc kèn ống, biến tấu nó thành thứ đồ chơi trẻ con. Mỗi khi thổi, nhạc cụ tạo nên loạt giai điệu “tò te… tò te” nghe rất vui tai. Qua nhiều lần truyền miệng, tính “tam sao thất bản” trong đời sống sinh hoạt và lời ăn tiếng nói hàng ngày khiến cái tên “tò he” ra đời và thay thế hoàn toàn cách gọi cũ. Theo thời gian, tò he bắt đầu được bày bán rộng rãi tại các phiên chợ, xóm làng. Người ta cũng thay đổi chiếc kèn cầu kỳ bằng que tre đơn giản nhằm dễ dàng tiếp cận với hầu hết trẻ em.
Ngày nay, mặc cho bao biến chuyển, đổi thay của thăng trầm lịch sử, tò he vẫn luôn tồn tại và tiếp tục thành hình dưới đôi bàn tay người nghệ nhân tâm huyết. Đến công viên 29 tháng 3 (đường Nguyễn Tri Phương, quận Hải Châu, TP Đà Nẵng), khách tham quan dễ dàng bắt gặp ông Nguyễn Văn Kính (56 tuổi) - người thợ nặn tò he đã gắn bó với công việc này gần 30 năm.
Xuất thân từ làng Xuân La (xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội) - cái nôi hình thành nghề tạo hình tò he truyền thống, ông Kính cho biết, khi còn nhỏ, ông đã xác định đây là gia nghiệp cần tiếp bước thế hệ cha ông giữ gìn và truyền lại cho con cháu. Chính vì thế, từ năm 1993, ông bắt đầu tập trung vào việc chế tác, rồi tiếp tục dạy nghề cho hai con. Sản phẩm của ông chủ yếu là hoa lá, động vật, con người,… với mức giá trung bình chỉ 20.000 đồng/mẫu.
Sản phẩm của ông Chính được nhiều trẻ em yêu thích, đón nhận
Mỗi ngày, ông Kính bán tò he trước trường tiểu học, tối đến, người thợ chế tác gốc thủ đô lại trưng bày gian hàng nơi chợ đêm, công viên hoặc điểm giải trí. Vào những dịp tập trung đông trẻ em như Tết Trung thu, Quốc tế Thiếu nhi,… nhiều trường tiểu học tại Đà Nẵng cũng liên hệ ông đến góp vui. Đa số thiếu nhi nơi đây đều rất yêu thích sản phẩm của ông. Vì thế, dù từng đến nhiều nơi (Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Nha Trang), ông vẫn quyết định dừng chân và gắn bó lâu dài với trẻ em Đà Nẵng.
Cũng theo ông Kính, bột nếp là nguyên liệu quan trọng nhất tạo nên những chiếc tò he đạt chuẩn. Trước khi bắt đầu công đoạn nhào nặn, người thợ phải tiến hành ngâm bột, xay nhuyễn, luộc chín rồi vớt ra trộn màu. Muốn sản phẩm đạt chất lượng, việc lựa chọn nguyên liệu, chế tác, tạo hình cần canh đúng thời gian, đảm bảo giữ nguyên độ dẻo, mịn màng. Đồng thời, người thợ cần có tay nghề điêu luyện, kỹ năng thành thạo và đức tính tỉ mỉ, cẩn trọng.
Hiện tại, trăn trở lớn nhất của ông chính là nghề truyền thống từng nổi tiếng một thời ở các làng quê phía Bắc lại đang đối diện trước nguy cơ mai một, rất ít người mới yêu thích và mặn mà với công việc này. Vì thế, ông Kính hy vọng các bạn trẻ có thể giữ gìn và phát huy loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc. Đồng thời, ông mong rằng nụ cười và niềm hạnh phúc của trẻ em sẽ trở thành động lực giúp các nghệ nhân gắn bó với công việc, giữ lửa nhiệt huyết, tiếp tục bám trụ với nghề.
Bài, ảnh: Huỳnh Kha
Tin liên quan
Tin mới hơn

Thanh Hóa thúc đẩy bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
09:10 | 18/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hơn 300 năm giữ lửa truyền thống ở làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn
08:03 | 17/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng gốm Bát Tràng kết nối di sản và hội nhập quốc tế
09:22 | 16/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Nguyễn Hữu Kiêm - Người giữ hồn diều sáo làng Bá
09:22 | 16/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Những đôi tay giữ lửa ở làng gốm đỏ bên bờ sông Cửu Long
11:02 | 15/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ nghề truyền thống tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn
08:00 | 13/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Gốm Việt Nam: Nhu cầu thị trường nội địa và những cơ hội phát triển đột phá
09:49 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng hoa Vạn Thành không ngừng đổi mới và hội nhâp
09:43 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đắk Lắk: Phát triển thương hiệu muối Tuyết Diêm
09:41 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nuôi ong dưới tán rừng ngập mặn
09:40 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Trải nghiệm làm hủ tiếu đa sắc màu ở Chợ nổi Cái Răng
10:21 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển kinh tế làng nghề tạo đòn bẩy xây dựng nông thôn mới
10:15 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

15 cá nhân ở xã Bát Tràng được đề nghị xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội
10:10 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ký ức Trung thu cổ "hồi sinh" bằng nghệ thuật giấy dó
09:35 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn quê và nâng tầm kinh tế ở xã Bình Minh
09:00 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề chế biến cá khô Gia Thuận: Giữ hồn truyền thống, mở hướng phát triển bền vững
14:24 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn núi rừng qua đôi tay già làng Cơ Tu
09:53 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giọt mắm Nam Ô và câu chuyện từ làng biển trăm năm tuổi
08:00 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khát vọng phát triển từ làng nghề truyền thống đến trung tâm công nghiệp
15:07 | 08/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn làng nghề bánh đa nem trăm năm tuổi ở Thổ Hà
10:00 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sức sống mới cho thủ công mỹ nghệ Thủ đô từ thị trường nội địa
08:50 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sản phẩm OCOP Cao Bằng vươn xa nhờ thương mại điện tử
14:09 OCOP

Thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, môi trường
14:00 Tin tức

Khai mạc phiên chợ nông sản đặc sản 2025 tại Hà Nội
12:12 Tin tức

Xã Hưng Đạo (TP Hà Nội): Tự lực tự cường khắc phục khó khăn trong chuyển đổi chính quyền hai cấp
12:03 Kinh tế

Kiểm tra chặt chẽ để đảm bảo an toàn thực phẩm Tết Trung thu 2025
09:11 Sức khỏe - Đời sống