Hà Nội: 33°C Hà Nội
Đà Nẵng: 32°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 32°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 32°C Thừa Thiên Huế

Tới ngôi đình cổ ngắm tranh Kinh thành

LNV - Kinh thành Thăng Long xưa có dòng tranh Hàng Trống nổi tiếng tưởng đã mai một. Nhưng Xuân này, dòng tranh ấy như “bật mầm” truyền thống giữa ngôi đình cổ Nam Hương.

Xưa kia, với người Thăng Long khi Tết đến Xuân về là lúc treo dòng tranh đầy diễm lệ: Tranh Hàng Trống. Nhìn thấy dòng tranh này, người ta náo nức, sực nhớ đến bao nhiêu huy hoàng của vùng văn hiến. Là sản phẩm của phường nghề mỹ thuật dân gian, song tranh Hàng Trống đạt được sự tinh tế nghệ thuật, thỏa mãn thị hiếu vốn rất khó tính của người kinh kỳ thanh lịch.

Tranh cổ “nảy mầm Xuân”

Ông Đặng Ngọc Tiến – Phó Trưởng ban quản lý Phố cổ Hà Nội nói rằng, đình Nam Hương từ lâu đã trở thành một trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người dân Hà Nội và của du khách thập phương đến với Thủ đô. Đây cũng là ngôi đình của phường mỹ thuật dân gian xưa.

Ngoài chức năng tâm linh thờ cúng thành hoàng, tôn vinh nghề tranh và là điểm sinh hoạt cộng đồng, đình Nam Hương nay đã là một không gian văn hóa nghệ thuật. Ở đây có sự kết nối truyền thống của một phường nghề bản địa với những sáng tác của các nghệ sĩ trẻ.

Cho nên không lạ, khi khách thập phương nô nức đến đình chiêm ngắm những tinh tuý hội hoạ. Đình cổ chẳng khác gì một nhà triển lãm mỹ thuật, thậm chí còn sang trọng hơn bởi gắn với tâm ý thánh thần. Thế nên, khách đến thưởng tranh thì đầu tiên là kính lễ tổ nghề, cũng là biết đến dọc dài lịch sử của nghề tranh Kinh thành Thăng Long.

Nghệ nhân cuối cùng của dòng tranh Hàng Trống – hoạ sĩ Lê Đình Nghiên nói rằng, ngày xưa tranh vẫn bày bán ở đình. Các phường thợ khắc tranh và in tranh như Hàng Gai, Hàng Nón, Hàng Quạt, Hàng Hòm, Hàng Đẫy, Hàng Gà... cũng đưa tranh đến bày bán tại đây vào những phiên chợ giáp Tết. Cùng với cành đào bích Nhật Tân, chậu thủy tiên chợ hoa Hàng Lược, một bức tranh Hàng Trống mới treo đủ làm sáng bừng không khí Tết trong những gia đình phong lưu.

Thế rồi trong suốt thời gian dài, dòng tranh đại diện cho đất Kinh thành chìm vào quên lãng. Bao nhiêu bí quyết, tinh hoa cứ dần rơi rụng. Nghệ nhân già mất đi, người trẻ không kế tục, để cho đến bây giờ chỉ còn ông Lê Đình Nghiên thuỷ chung son sắt với nghề.

Giữa lúc tưởng dòng tranh trứ danh kinh kỳ sẽ “chết”, thì Xuân này lại “bật mầm” nảy nở giữa đình cổ Nam Hương. Nhóm 26 sinh viên được tuyển chọn từ chuyên ngành sơn mài và lụa thuộc khoa Hội hoạ tham gia dự án đã có cơ hội khám phá trực tiếp từ những trải nghiệm thực tế với nghệ nhân Lê Đình Nghiên, để có một cuộc trưng bày đầy hồn cốt xưa.


Nghệ nhân Lê Đình Nghiên – người cuối cùng giữ bí quyết vẽ tranh Hàng Trống.

Giữ nét cổ - đổi truyền thống

Lấy cảm hứng sáng tạo từ dòng tranh dân gian Hàng Trống xưa, họa sĩ Nguyễn Thế Sơn - giảng viên Khoa Hội họa, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam đã đưa một nhóm sinh viên tham gia dự án “Từ truyền thống tới truyền thống”. Anh muốn đưa lớp học từ giảng đường ra thực tế tiếp thu kiến thức, thực hành kỹ năng nghệ thuật cổ truyền.

Khác với tranh Đông Hồ xứ Kinh Bắc chủ yếu dùng kỹ thuật in ván khắc, in ấn hàng loạt, tranh Hàng Trống sử dụng kỹ thuật nửa in nửa vẽ. Tranh chỉ in ván lấy nét, còn màu là thuốc nước, tô bằng bút lông mềm rộng bản, một nửa ngọn bút chấm màu, còn nửa ngọn bút kia chấm nước, tô tranh theo kỹ thuật vờn màu; có khi còn được dát vàng, dát bạc. Hai màu chủ đạo trong tranh Hàng Trống là màu xanh da trời và hồng điều, có thêm lục, đỏ, da cam, vàng...

Điểm đặc sắc dễ nhận biết là trên tất cả các tranh thờ của Hàng Trống là bao giờ nghệ nhân cũng dùng bột nhũ vàng (kim nhũ), bột nhũ bạc (ngân nhũ) để vẽ những hoa văn trang trí cuối cùng, tạo thêm vẻ lộng lẫy, lung linh, huyền ảo, làm tăng công năng phù hợp với tính thiêng liêng tôn giáo.


Ván khắc in tranh Hàng Trống thường làm bằng gỗ thị, hoặc gỗ thừng mực do các nghệ nhân giỏi nhất thực hiện, gọi là “ra mẫu”. Công việc của người ra mẫu thực chất là sáng tác, có những mẫu tranh phải làm cả tháng mới xong. Chính vì thế, cùng một đề tài mà các nhà làm tranh lại không giống nhau, vì ý tưởng mẫu khác nhau của người ra mẫu.

Các nhà nghiên cứu mỹ thuật tạm chia tranh Hàng Trống ra làm 3 loại. Thứ nhất là tranh thờ, mang màu sắc tôn giáo, hình tượng được thể hiện là con người và vật, tuy gần gũi nhưng phảng phất vẻ thần bí; tiêu biểu là tranh Phúc Lộc Thọ (Tam Đa), Thất đồng, Tôn tử vạn đại. Thứ hai là tranh sinh hoạt và thiên nhiên, điển hình là tranh Chợ quê, Canh nông chi đồ, Chim công, Lý ngư vọng nguyệt, Tứ quý, Tố nữ… Cuối cùng là tranh truyện và tranh vui, gồm: Chuột vinh quy, Thầy đồ cóc, Truyện Kiều, Phạm Công Cúc Hoa…

Qua cuộc triển lãm tại đình cổ Nam Hương, họa sĩ Nguyễn Thế Sơn cho rằng, cũng là Ngũ hổ, Lý ngư vọng nguyệt, Tứ quý, Tố nữ… nhưng tranh Hàng Trống được nghệ sĩ trẻ thể hiện bằng chất liệu sơn mài, được đưa lên lụa, được trang trí trên các vật phẩm mang tính đổi mới.

Các chủ đề cũ được sáng tạo bằng góc nhìn mới, những triết lý mới để truyền tải thông điệp của cuộc sống hiện đại. Thậm chí cả những vấn đề nóng bỏng của xã hội như môi trường, giáo dục… cũng được thực hiện bằng ý tưởng nét vẽ cổ truyền.

Xem tác phẩm bộ tứ bình của sinh viên Phạm Tuấn vẽ trên lụa, căng vào bình phong mới thấy mở ra khả năng ứng dụng mới trong thiết kế nội thất. Tác phẩm “Ở trọ” lấy cảm hứng từ “Lý ngư vọng nguyệt” được Ngô Nhật Thanh chồng lên hai lớp lụa mỏng, thêm họa tiết sóng nước lay động mỗi khi gió thoảng tạo thị giác hư ảo như bóng trăng, sóng nước.

Triển lãm dự án “Từ truyền thống tới truyền thống” tại đình cổ Nam Hương kéo dài hết tháng 3/2021 của 26 nghệ sĩ, với hi vọng sẽ góp phần “đánh thức” thú vui thưởng ngoạn tranh Hàng Trống. Giữ nguyên truyền thống - đổi mới chất liệu là một trong những cách để tranh Hàng Trống “bật mầm” thích ứng trong xã hội hiện đại.

Theo Giáo dục thời đại

Tin liên quan

Tin mới hơn

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

LNV - Vào một dịp cuối xuân, tôi đến thăm gia đình Nghệ nhân Đỗ Phi Thường. Nhà anh ở thôn 4, xã Chàng Sơn, huỵện Thạch Thất, Hà Nội (nay là xã Tây Phương, Hà Nội), địa danh này trước gọi là xóm Mã Lão, một xóm đã sinh ra nhiều người thợ mộc giỏi giang, nổi tiếng như cụ Cả Bỉnh, cụ Hai Thuyết, cụ Văn Kính, cụ Hai Xuân, Cụ cả Luân... góp phần làm đẹp và để lại cho đời nhiều tác phẩm nhà gỗ, đình, đền, chùa và những bức tranh, tượng tuyệt tác tồn tại đến ngày nay.
Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

LNV - Nghề dệt lụa ở làng Đốc Tín, xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, Hà Nội (nay là xã Hương Sơn, Hà Nội) đã có một thời gian phát triển mạnh mẽ.
Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.
Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.

Tin khác

Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.
Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

LNV - Nằm cách TP. Huế khoảng 7km về hướng Tây Nam, làng hương Thủy Xuân (TP Huế) ẩn mình dưới chân đồi Vọng Cảnh, bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm hương trầm thơm trên đất thần kinh của người dân đã nức tiếng xa gần. Trong những năm trở lại đây, làng hương này còn trở thành địa điểm tham quan đặc sắc của du khách trong và ngoài nước.
Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

LNV - Với định hướng và mong muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam, thương hiệu trà sữa CHAGEE xem việc đồng hành giúp bà con nông dân xây dựng mô hình vùng nguyên liệu thí điểm là hành động cần thiết để góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững, minh bạch và gắn kết với cộng đồng địa phương.
Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị về việc tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025. Đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và đồng chí Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội nghị.
"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

LNV - Giữa dòng chảy hiện đại hóa, những nghề truyền thống như dệt thổ cẩm và đan lát của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được gìn giữ bền bỉ qua nhiều thế hệ. Không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao, các sản phẩm thủ công còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với đời sống núi rừng và tâm hồn người Hrê. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân, những nghề xưa không chỉ sống lại mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Mùa sen ở hồ Tây

Mùa sen ở hồ Tây

LNV - Vào dịp tháng 6 này, trên khắp các ao, đầm trồng sen ở khu vực hồ Tây (quận Tây Hồ) rộn ràng không khí thu hoạch, chụp ảnh với hoa. Sen trồng ở đây là sen bách diệp với bông to có 100 cánh, mùi thơm đượm mang một nét đặc trưng riêng của hồ Tây mà không nơi nào có được.
Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

LNV - Bắc Ninh là một tỉnh nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, trong đó phải kể đến làng nghề đúc đồng Đại Bái, trước đây gọi là làng Văn Lãng (hay còn gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình. Từ lâu, làng đã nổi danh với nghề đúc đồng, chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

LNV - Việc đưa các sản phẩm làng nghề lồng ghép trong các cuốn sách là cách thức hiệu quả để quảng bá thương hiệu, tăng cơ hội xuất khẩu.
Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

LNV - Hà Nội là mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề truyền thống. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề đang đứng trước nhiều thách thức. Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) được xác định là một trong những giải pháp chiến lược giúp Hà Nội bảo tồn văn hóa làng nghề một cách hiệu quả và bền vững.
Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

LNV - Theo UBND huyện Gia Lâm, UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UBND, cho phép Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp xã Dương Xá sử dụng địa danh “Dương Xá” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Nông sản chế biến Dương Xá”.
Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

LNV - Trong số sáu cá nhân vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” vì những cống hiến đặc biệt trong gìn giữ và phát huy di sản nghề thủ công mỹ nghệ, tỉnh Quảng Nam vinh dự có hai đại diện: Ông Lê Đức Hạ (nghệ nhân gốm ở TX Điện Bàn) và ông Huỳnh Sướng (nghệ nhân mộc tại TP Hội An).
Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

LNV - ’’Nơi tôi sinh: Làng Phùng Xá- Huyện Thạch Thất gần Chùa Thầy- một làng quê nghèo nhưng dân quê tôi thật thà lắm… “ Một câu nói cũng rất thật thà chân chất đến từ người đàn ông có ánh mắt kiên định, khuôn mặt sáng có chút lãng tử như một hoạ sĩ. Đó là anh Chu Văn Ân, nghệ nhân gỗ lũa Trai Vàng.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Truyền cảm hứng cộng đồng, XinTravel Hub giới thiệu tour du lịch cùng thần tượng

Truyền cảm hứng cộng đồng, XinTravel Hub giới thiệu tour du lịch cùng thần tượng

Mong muốn mang đến những trải nghiệm mới lạ, chất lượng, XinTravel Hub chính thức giới thiệu chương trình Du lịch sáng tạo (Creator Travel), chủ đề “Viết hành trình trong ta”.
Triển lãm Liên hoan du lịch, ẩm thực, làng nghề Vĩnh Phúc năm 2025

Triển lãm Liên hoan du lịch, ẩm thực, làng nghề Vĩnh Phúc năm 2025

LNV - Vừa qua, Triển lãm Liên hoan du lịch, ẩm thực, làng nghề Vĩnh Phúc năm 2025 đã mang lại nhiều trải nghiệm hấp dẫn cho du khách và cơ hội hợp tác thiết thực cho cộng đồng doanh nghiệp.
Tây Ninh thực hiện gần 70 đề án khuyến công

Tây Ninh thực hiện gần 70 đề án khuyến công

LNV - Công tác khuyến công ở Tây Ninh đã lan tỏa lợi ích, giúp các cơ sở, doanh nghiệp công nghiệp nông thôn cải thiện năng suất, tăng doanh thu và lợi nhuận.
Thanh Hoá: Khuyến công thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Thanh Hoá: Khuyến công thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế

LNV - Hoạt động khuyến công tại Thanh Hóa đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển công nghiệp nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá. facebook
Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Giao diện di động