Vùng sản xuất rau an toàn tại xã Văn Đức, huyện Gia Lâm.

Theo chia sẻ của Giám đốc HTX kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức Nguyễn Văn Minh, xã Văn Đức thuộc huyện Gia Lâm là một xã ở ngoài đê sông Hồng được phù sa bồi đắp, vì vậy rất phù hợp cho sản xuất rau, màu các loại. Với tổng diện tích sản xuất trên 300 ha, trong đó trồng rau là 250 ha, có hơn 1.000 hộ thành viên tham gia sản xuất. Với sản lượng hàng năm đạt trên 30.000 tấn rau ăn lá, củ, quả các loại. Vì vậy việc quản lý tuyên truyền, chỉ đạo sản xuất, đảm bảo vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm thương hiệu rau Văn Đức, liên kết tiêu thụ là vô cùng quan trọng trong sản xuất của nông dân.

Để bảo đảm chất lượng sản phẩm nông nghiệp khâu giám sát đóng vai trò rất quan trọng. Thời gian qua các đơn vị như Chi cục Trồng trọt Bảo vệ thực vật Hà Nội, huyện Gia Lâm đã phối hợp với HTX, các tổ chức tổ chức tập huấn quy trình sản xuất rau an toàn cho nông dân, chỉ đạo các tổ, nhóm tuyên truyền, giám sát, hướng dẫn nông dân sản xuất hàng ngày trên đồng ruộng về quy trình sản xuất rau an toàn, VietGAP, sản phẩm OCOP. Qua đó người nông dân đã thấy được quyền lợi và trách nhiệm của mình khi thực hiện tốt quy trình sản xuất là giảm thiểu tối đa sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, kể cả thuốc sinh học nguồn gốc sinh học, dùng biện pháp bẫy bả bằng bìa màu hạn chế côn trùng sâu bệnh. Tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ, vi sinh trong sản xuất để đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm, từ đó đã tạo được lòng tin cho các doanh nghiệp, hệ thống siêu thị, các thương lái và người tiêu dùng, sản phẩm bán ra được dễ hơn, giá cao hơn với thị trường các địa phương khác cùng trồng rau từ 15 đến 20%. Đặc biệt, nhờ sản xuất rau an toàn nên môi trường sản xuất và môi trường sống xung quanh được cải thiện, đời sống vật chất và tinh thần của người nông dân được nâng lên. Kết quả toàn bộ trên 220ha sản xuất rau của nông dân được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất rau an toàn, rau VietGAP và chất lượng sản phẩm OCOP.

Để bảo đảm việc sản xuất, tiêu thụ rau an toàn, VietGAP, sản phẩm OCOP của nông dân mang tính ổn định, HTX đã chủ động liên kết với một số công ty, hệ thống siêu thị, các thương lái, các công ty kinh doanh thực phẩm đưa vào bếp ăn .... Cùng với đó HTX tổ chức các buổi thăm quan cho các khách hàng tiêu thụ rau cho nông dân để họ biết được về quy trình sản xuất của bà con, về nguồn, chất lượng sản phẩm rau cung cấp. Qua thăm quan thực tế khách hàng đều đánh giá về quy trình sản xuất công khai minh bạch thông qua số ghi chép nhật ký đồng ruộng và giám sát thực tế… Qua việc phối hợp và liên kết dám chịu trách nhiệm sản phẩm cung cấp đầu ra nên HTX đã tạo ra được uy tín đối với khách hàng. Người nông dân cũng nhờ đó yên tâm sản xuất, hàng năm sản phẩm cung cấp cho các hệ thống từ 2.000 đến 3.000 tấn rau các loại.

Đặc biệt, năm 2019, đã có 7 sản phẩm rau của HTX tham gia chương trình OCOP gồm: Cải bắp, cải thảo, lơ xanh, lơ trắng, mướp đắng, đậu cô ve, cải ngọt, tất cả đều đạt tiêu chuẩn 4 sao. Năm 2020, HTX có 10 sản phẩm tham gia, qua chấm điểm phân hạng đã có 5 sản phẩm 4 sao và 5 sản phẩm 3 sao. Đây là một nỗ lực cố gắng rất lớn của HTX trong quá trình sản xuất để tạo ra được những sản phẩm mang tính đặc trưng của địa phương, giới thiệu cho khách hàng và người tiêu dùng biết đến các sản phẩm truyền thống có tiêu chuẩn chất lượng cao, cạnh tranh được với thị trường trong nước. Hiện sản phẩm của HTX đã xuất khẩu sang thị trường nước ngoài như: Đài Loan và Hàn Quốc, mỗi năm từ 300 đến 500 tấn, giá cao hơn so với thị trường trong nước từ 20%. Đây là hướng đi rất đúng, trúng với tình hình sản xuất và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, giúp nông dân tiêu thụ đầu ra ổn định và yên tâm sản xuất.

Tuy nhiên, theo Giám đốc HTX kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức Nguyễn Văn Minh, việc tiếp cận chính sách hỗ trợ của nhà nước về sản xuất áp dụng công nghệ cao, công nghệ số vào sản xuất nhằm quản lý minh bạch trong quá trình sản xuất, nâng cao chất lượng giá trị của sản phẩm, cạnh tranh được với hàng hóa nhập khẩu còn bất cập. Bên cạnh đó, công tác quản lý thị trường còn hạn chế nên rau an toàn, không an toàn tham gia thị trưởng lẫn lộn làm người tiêu dùng khó phân biệt vì vậy ảnh hưởng không nhỏ đến các địa phương sản xuất đảm bảo chất lượng phải cạnh tranh. Đối với các doanh nghiệp việc đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp lợi nhuận thấp, thời gian thu hồi vốn đầu tư dài, rủi ro nhiều nên vẫn còn ít doanh nghiệp dám mạnh dạn đầu tư do ảnh hưởng yếu tố thời tiết.

Thời gian qua Hà Nội đã tổ chức các Tuần hàng giới thiệu sản phẩm OCOP, nông sản an toàn đến với người tiêu dùng.

Vì vậy, theo ông Minh cần có hướng dẫn cụ thể thực hiện hỗ trợ đầu tư công nghệ cao, công nghệ số để HTX mạnh dạn đầu tư. Cùng với đó là việc tăng cường quản lý chặt chẽ đối với sản phẩm rau phải có xuất xứ nguồn gốc mới cho bán trên thị trường để đảm bảo sức khỏe, an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng, tạo sự cạnh tranh lành mạnh. Đồng thời có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư liên kết tham gia vào sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho HTX và nông dân.

Theo ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội, để thúc đẩy sản xuất nông nghiệp an toàn và liên kết chuỗi tiêu thụ, các đơn vị cần tăng cường ứng dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, các thành tựu của cuộc cách mạng 4.0, công nghệ sinh học, cơ giới hóa, tự động hóa, công nghệ Nano, kinh tế tuần hoàn... từ khâu nuôi trồng, sơ chế, đóng gói, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nhằm tăng giá trị sản xuất.

Đồng thời đẩy mạnh đăng ký và quản lý mã số vùng sản xuất, ứng dụng đồng bộ các công nghệ, tiến bộ khoa học kỹ thuật mới để vượt qua rào cản kỹ thuật của các thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng trong nước và xuất khẩu.

Bên cạnh đó cần phát huy vai trò của Hợp tác xã nông nghiệp (Hợp tác xã chuyên ngành) để làm đầu mối tiếp nhận ứng dụng kỹ thuật mới và chuyển giao cho các thành viên HTX. Trong đó, đơn vị chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật phải xác định là một "mắt xích" không thể tách rời trong chuỗi liên kết, chịu trách nhiệm cùng HTX hướng dẫn thành viên trong sản xuất, thu hoạch sơ chế chế biến và bảo quản để có sản phẩm đáp ứng được yêu cầu của đơn vị phân phối tiêu thụ.

Đơn vị phân phối, tiêu thụ sản phẩm cần làm tốt công tác dự tính, dự báo thị trường tiêu thụ, yêu cầu rõ về số lượng, chất lượng, mẫu mã bao bì sản phẩm để làm cơ sở cho đơn vị chuyển giao, HTX và người sản xuất áp dụng với công nghệ phù hợp và giá thành hợp lý nhất để tăng cường tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Bài và ảnh Thiện Tâm