Quảng Nam: Nghề đan võng từ cây sari của người Cadong
Hơn 300 năm trước, cư dân Cù Lao Chàm đã dùng thân cây sari tước mỏng, se sợi và đan thành những chiếc võng để sử dụng, vì nằm võng Sari mềm mại, mùa đông thì ấm, mùa hè thì mát. Sử dụng cây Sari để làm võng, nhiều người cao tuổi kể lại những người phụ nữ sống ở Cù Lao Chàm đều biết đan võng cây sari. Còn ai là tổ nghề người đầu tiên biết đan võng sống vào thời điểm nào, có công việc phổ biến việc đan võng Sari thì chưa có tên cụ thể.
Bà Hồ Thị Chơn, 70 tuổi (ở thôn 2, xã Trà Bui, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam) đã được mẹ dạy đan võng sari từ nhỏ.
Nguyên liệu duy nhất để làm võng sari đó là vỏ của thân cây sari chỉ mọc ở trên những mỏm núi cao hay vách đá cheo leo. Mặc cho gió to, bão lớn, rễ cây vẫn bám chặt vào đá, thân cây luôn dẻo dai, vươn thẳng mình như thách thức với sự khắc nghiệt của đại dương. Có lẽ vì sức sống mãnh liệt ấy mà những chiếc võng làm từ cây sari cũng có một tác dụng đặc biệt: trị phong. Nhiều người mắc bệnh phong, chân tay ghẻ lở khi nằm lên chiếc võng đan bằng thân cây sari thì cảm thấy như phong đã bị võng hút hết, cơ thể dần dần tươi tắn, khỏe mạnh hơn.
Sari là loài cây thân gỗ, vỏ màu xám, nứt dọc, mọc rất nhiều ven những con suối lớn quanh vùng mà người Cadong sinh sống. Từ xưa, người Cadong đã phát hiện ra đặc tính của thân cây sari nên đã sử dụng vỏ của nó làm áo, váy, khố, chăn đắp, dùng làm dây cột nhà, làm võng. Sari còn là một loài cây đẹp và không kém phần lãng mạn. Khoảng từ cuối tháng 8 đến đầu tháng 9, khi gió đảo đã trút đi hết những chiếc lá cuối cùng để lại trơ trọi cành, cũng là lúc cây đâm chồi, nở rực một màu hoa đỏ tràn ngập Cù Lao.
Theo người dân thì sự sinh trưởng của cây sari khá tự nhiên, do hạt của quả già rụng xuống đất rồi mọc lên tuy nhiên cây sari dùng để đan đó là vỏ, tốt nhất là to bằng cầm tay của người lớn (Chu vi khoảng 20 đến 30cm bán kính từ 3 đến 5cm)
Du khách thích thú khi được tận mắt tìm hiểu nghề đan võng
Cây sari được nhiều người làm võng đốn, phổ biến ở lưng chừng rừng xóm Cấm Rừng, bãi Làng Rừng, bãi Hương. Người ta thường chọn những cây tự nhiên thẳng hoặc những cây thẳng mọc lên từ chồi do trước đây thân cây đã bị chặt phá một lần.
Sau khi đốn cây, Người ta chọn một mõm đá có ở xung quanh để đập, chỉ dùng bằng tay nắm một đầu còn tay giơ cao cây còn lại rồi đập xuống đá cho vỏ bị nứt ra, đập hai đến ba lần sau đó dùng chân giữ và lấy tay tách từng mảnh theo chiều dọc từ trên xuống, mỗi thân cây như vậy lấy được khoảng ba mảng vỏ. Vỏ sari được bó thành một bó riêng, để có đủ một bó vỏ sari người ngư dân Cù Lao Chàm phải đi suốt một buổi, lõi được bó về làm củi.
Để có sợi dùng đan võng người ta mang vỏ cây sari ngâm nước ở các khe suối nước gần nhà, sau đó bỏ vào thau giặt chung với xà phòng cho sạch, rồi đem phơi một nắng cho khô và bó thành từng bó nhỏ để khô ráo dùng khi đan võng.
Hoa sari rở đỏ rực cả một góc trời
Nghề đan võng khó và phức tạp hơn đan lưới, rổ hay thúng rất nhiều. Nhiều người đan được võng, chắc chắn sẽ đan lưới, rổ hoặc thúng rất dễ dàng. Nhưng biết đan những loại đó thì chưa chắc đã đan được võng. Đan võng rất khó, nó đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ, kiên trì và quan trọng hơn cả là tình yêu chất chứa trong từng đường se, múi đan. Người đan phải miệt mài ngồi nhiều giờ liền mỗi ngày, cẩn thận se lại thành những múi, rồi bện lại thành nhiều đốt.
Mỗi chiếc võng sari kỳ công, tùy vào võng tư (khoảng cách giữa 2 múi là 4 dây), hay võng sáu (6 dây). Đan xong một cái võng phải mất gần hai tháng ròng rã liên tục. Người dân thường đan hai loại võng là võng bốn và võng sáu. Võng sáu có chiều ngang và chiều dài lớn hơn võng bốn. Một cái võng bốn có giá khoảng 2,5 triệu đồng. Trong khi đó, võng sáu khoảng hơn 3 triệu. Võng đan chủ yếu bán cho khách du lịch Cù Lao Chàm. Đôi lúc muốn mua cũng khó vì không phải lúc nào trên đảo cũng có võng đan sẵn, có khi phải đặt trước hàng tháng trời.
Những chiếc võng sari được khách mua không chỉ vì nhu cầu sử dụng mà đó là một thú vui muốn tìm một nét văn hóa mộc mạc, dân dã của vùng đất này. Khác với các loại võng khác, võng sari cực bền lên đến 15-20 năm và khi nằm cảm giác rất dễ chịu.
Bài, ảnh: Ninh Ngọc
Tin liên quan
Tin mới hơn

Gìn giữ nghề truyền thống tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn
08:00 | 13/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gốm Việt Nam: Nhu cầu thị trường nội địa và những cơ hội phát triển đột phá
09:49 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng hoa Vạn Thành không ngừng đổi mới và hội nhâp
09:43 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đắk Lắk: Phát triển thương hiệu muối Tuyết Diêm
09:41 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nuôi ong dưới tán rừng ngập mặn
09:40 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Trải nghiệm làm hủ tiếu đa sắc màu ở Chợ nổi Cái Răng
10:21 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Phát triển kinh tế làng nghề tạo đòn bẩy xây dựng nông thôn mới
10:15 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

15 cá nhân ở xã Bát Tràng được đề nghị xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội
10:10 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ký ức Trung thu cổ "hồi sinh" bằng nghệ thuật giấy dó
09:35 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn quê và nâng tầm kinh tế ở xã Bình Minh
09:00 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề chế biến cá khô Gia Thuận: Giữ hồn truyền thống, mở hướng phát triển bền vững
14:24 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn núi rừng qua đôi tay già làng Cơ Tu
09:53 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giọt mắm Nam Ô và câu chuyện từ làng biển trăm năm tuổi
08:00 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khát vọng phát triển từ làng nghề truyền thống đến trung tâm công nghiệp
15:07 | 08/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn làng nghề bánh đa nem trăm năm tuổi ở Thổ Hà
10:00 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sức sống mới cho thủ công mỹ nghệ Thủ đô từ thị trường nội địa
08:50 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

An Giang: Nơi tiếng búa vang vọng cả đời người
11:18 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nâng tầm đặc sản quê hương
10:00 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lưu giữ giá trị văn hóa làng nghề mộc Chợ Thủ
09:16 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Giọt Ngọc gốm Chu Đậu – Quà tặng đặc biệt của Hà Nội dịp Quốc khánh 2/9
14:47 | 28/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát động Cuộc thi vẽ tranh “Sân trường mơ ước của em” lan tỏa thông điệp xanh từ học đường
15:08 Tin tức

Sắc vàng rực rỡ trên mùa lễ hội vùng cao Tuyên Quang
10:00 Du lịch làng nghề

Nghệ An kỷ niệm 995 năm danh xưng và 95 năm Xô Viết Nghệ Tĩnh
21:19 Tin tức

Khuyến công Cao Bằng tiếp tục là đòn bẩy chiến lược trong tiến trình công nghiệp hóa nông thôn
08:00 Khuyến công

Gìn giữ nghề truyền thống tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn
08:00 Làng nghề, nghệ nhân