Hà Nội: 28°C Hà Nội
Đà Nẵng: 28°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 26°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 27°C Thừa Thiên Huế

Quảng Nam: Già làng Cơ- Tu đam mê nhạc cụ dân tộc

LNV - Thoáng nhìn qua, không ai nghĩ già làng - nghệ nhân Pơloong Nhành năm nay đã ở cái tuổi thất thập bởi cái cách ông hòa mình vào lễ hội của làng như những chàng thanh niên trai trẻ. Khi thì say sưa ôm chiếc khèn bơ-rét thổi những điệu nhạc vui tươi, réo rắt; Khi thì cầm khiêng, cầm giáo nhảy múa quanh cột đâm trâu; Khi thì thả mình trong điệu múa truyền thống tung tung của người đàn ông Cơ-tu…


Già làng Pơloong Nhành đang thổi khèn


Ấn tượng lần đầu khi gặp già làng Pơloong Nhành (sinh năm 1940, trú tại Cụm 3, thôn Nal, xã Lăng, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam) là chiếc áo độc đáo làm từ vỏ cây rừng kết hợp với chiếc khố truyền thống của người Cơ-tu ông mặc trên người và cây khèn bơ-rét khoát trên vai. Là một người rất am hiểu văn hóa truyền thống, đặc biệt là các loại nhạc cụ của dân tộc Cơ-tu, ông tâm sự, người Cơ-tu cũng như các dân tộc thiểu số miền núi anh em ở Quảng Nam sống giữa núi rừng, hòa nhập hoàn toàn với thiên nhiên, lại thường xuyên có những lễ hội liên quan đến sinh hoạt, sản xuất - lao động, tập quán, tín ngưỡng... nên họ có nhu cầu tất yếu là ca hát, diễn xướng. Đó là một sự giải tỏa tâm tình, là cách biểu lộ, bộc bạch về những ước mơ, những khát vọng chân thành trước thiên nhiên, trước thần linh và mọi người trong cộng đồng cư dân ít nhiều khép kín của họ.

Ông cho biết thêm, âm nhạc của người Cơ-tu vùng cao (Cơ-tu Dal) cũng như người Cơ-tu vùng thấp (Cơ-tu Phương) đều có những nét đặc sắc khác nhau. Trải qua bao biến đổi, thăng trầm của lịch sử và thiên nhiên, người Cơ Tu vẫn lưu giữ được nét văn hóa truyền thống của bộ tộc mình. Như chạm đến niềm đam mê của mình, ông say sưa liệt kê cho tôi hoàn loạt những nhạc cụ truyền thống như của dân tộc mình: đàn hai dây (Ân rưl), sáo dọc (Toát), sáo ngắn (Ahen), sáo (A luốt), tù và (T'Gê), đàn Abel (Abel), đàn bầu (Tâm Bréh), đàn Tam Bet A-lui, đàn Jưl, khèn, khèn bơ-rét, các loại trống như trống nhỏ (Ch'Gâr), trống trung (Pâr lư), bộ cồng chiêng... Nhạc cụ truyền thống của người Cơ-tu rất đa dạng, phong phú và mỗi loại nhạc cụ có cách chế tác, đặc điểm riêng và công dụng, tính năng của mỗi loại nhạc cụ thể hiện bản sắc văn hoá của người Cơ-tu qua các giai đoạn phát triển của dân tộc mình. Nhạc cụ của người Cơ-tu luôn có sức lôi cuốn mạnh mẽ và đã ăn sâu vào tiềm thức, là niềm kiêu hãnh trong đời sống của đồng bào Cơ-tu bao đời nay. Đặc biệt, trong tình cảm nam nữ, nhạc cụ Cơ-tu là tiếng nói, tiếng lòng gửi gắm ngôn ngữ kết nối giao duyên, bày tỏ tình cảm yêu thương, luyến nhớ giữa những chàng trai, cô gái Cơ-tu...


Già làng Pơloong Nhành (người cầm giáo) chuẩn bị vào hội


Vốn có khiếu âm nhạc, ông Nhành biết chơi hầu hết các loại nhạc cụ của người Cơ- tu. Sau những giờ tất bật với nương rẫy lo cái ăn cái mặc cho gia đình, lúc rảnh rỗi ông lại lấy khèn, lấy sáo, lấy đàn, lấy trống ra chơi hoặc truyền dạy lại cho lớp con cháu, thanh niên trai trẻ trong làng hoặc vào rừng lùng tìm cây trúc, cây lồ ô, quả bầu về làm đàn, làm sáo… Với khả năng chơi các loại nhạc cụ của mình cùng với khả năng am hiểu cách chế tác, ông rất được đồng bào, bà con địa phương yêu mến và tín nhiệm. Chính vì thế những lễ hội lớn, nhỏ ở làng xã, ở huyện ông được mời tham gia; Thậm chí có lần ông cùng đoàn nghệ nhân Cơ-tu huyện Tây Giang được mời xuống tỉnh biểu diễn. Ông nói: “Người Cơ-tu mình rất thích ca hát, diễn xướng ở mọi lúc, mọi nơi: Hát trên đường, trên rẫy, khi làm việc hay trong lễ hội, vui chơi, đám hiếu, đám hỷ; Hát ru con, ru em khi ở nhà hay thông qua tiếng đàn, tiếng sáo để ướm tình, tỏ tình giữa những đôi trai gái trong không gian hoang sơ, lồng lộng giữa những cánh rừng đại ngàn trên dãy Trường Sơn hùng vỹ..."

Song, điều già làng Pơloong Nhành trăn trở nhất hiện nay không phải là sự mai mọt của các loại nhạc cụ truyền thống của người Cơ-tu vì nhà nước, ngành văn hóa đã có chính sách, chủ trương để gìn giữ, bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa phi vật thể nói chung, âm nhạc nói riêng của đồng bào các dân tộc thiểu số Quảng Nam, trong đó có đồng bào Cơ-tu của ông. Với ông điều trăn trở nhất hiện nay là một bộ phận lớp trẻ kế cận đồng bào Cơ-tu hiện nay không còn mấy mặn mà với các nhạc cụ truyền thống của dân tộc mình. Ông luôn mong ước có được những lớp học hướng dẫn cho con cháu người Cơ-tu biết cách làm các loại nhạc cụ truyền thống, biết cách sử dụng và biểu diễn nhạc cụ dân tộc Cơ-tu…

Chia tay, già làng Pơloong Nhành trong ánh chiều hoàng hôn loang loáng của mặt trời dần khuất sau núi, tôi vẫn có thể nghe được tiếng khèn bơ-rét của ông. Những âm thanh trong trẻo, khỏe khoắn vang vọng, ngân dài theo những ngọn gió nơi núi rừng vùng cao Tây Giang…

Bài, ảnh: Lâm Đăng Khoa

Tin liên quan

Tin mới hơn

Nghề làm bún Đa Mai

Nghề làm bún Đa Mai

LNV - Trong khi nhiều làng nghề thủ công truyền thống đang phải đối mặt với nguy cơ mai một bởi khó khăn về đầu ra sản phẩm thì nghề làm bún tại phường Đa Mai, Bắc Giang (nay là Bắc Ninh) lại ngày càng phát triển, tạo thu nhập ổn định và đem lại cuộc sống khấm khá cho nhiều hộ dân.
Về An Giang thăm làng nghề bánh phồng Phú Mỹ

Về An Giang thăm làng nghề bánh phồng Phú Mỹ

LNV - Làng nghề bánh phồng Phú Mỹ nằm tại xã Phú Tân, tỉnh An Giang (mới), có lịch sử hàng trăm năm. Trải qua nhiều thế hệ lưu giữ và kế thừa, nghề làm bánh phồng không chỉ là sinh kế của người dân địa phương mà còn là nét văn hóa truyền thống đặc trưng, góp phần giữ gìn bản sắc làng nghề xưa.
Đặc sắc gốm Gia Thuỷ

Đặc sắc gốm Gia Thuỷ

LNV - Làng nghề gốm Gia Thuỷ được hình thành và phát triển đến nay hơn 60 năm, trong suốt ngần ấy thời gian, gốm Gia Thuỷ đã cho ra đời nhiều tác phẩm nghệ thuật thủ công đặc sắc được hình thành từ đất.
Xã Tân Hưng – “Kho báu” nhãn đặc sản của Hưng Yên

Xã Tân Hưng – “Kho báu” nhãn đặc sản của Hưng Yên

LNV - Vừa là vùng trồng nhãn lớn nhất tỉnh, vừa lưu giữ nhiều giống nhãn cổ quý, xã Tân Hưng đang trở thành điểm sáng trong phát triển nông nghiệp đặc sản.
Hà Nội nâng tầm giá trị cây sen

Hà Nội nâng tầm giá trị cây sen

LNV - Chiều 11-7, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại kiểm tra mô hình "Sản xuất hoa sen gắn với xây dựng nhãn hiệu và phát triển du lịch tại một số tỉnh Đồng bằng sông Hồng" tại xã Chuyên Mỹ (Hà Nội).
Những thông điệp nghĩa tình trên chiếu cói làng Vũ Hạ

Những thông điệp nghĩa tình trên chiếu cói làng Vũ Hạ

LNV - Làng nghề dệt chiếu cói tại thôn Vũ Hạ, xã Phụ Dực, tỉnh Hưng Yên (trước đây là xã An Vũ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình) đã có tuổi đời hàng trăm năm. Những chiếc chiếu cói đỏ thắm nơi đây không chỉ phản ánh nếp sống văn hóa sinh hoạt truyền thống của dân tộc, mà còn gửi gắm những thông điệp nghĩa tình, phản ánh tâm tư, tình cảm và khát vọng hạnh phúc bình dị của người Việt Nam.

Tin khác

Hà Nội: Đưa sản phẩm làng nghề đến gần hơn với thế giới

Hà Nội: Đưa sản phẩm làng nghề đến gần hơn với thế giới

LNV - Hà Nội từ lâu được biết đến là vùng đất giàu truyền thống thủ công với mạng lưới làng nghề lớn và đa dạng bậc nhất cả nước. Trên địa bàn thành phố hiện có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó 334 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận chính thức. Không chỉ góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa lâu đời, những làng nghề này còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương, với tổng giá trị sản xuất hàng năm vượt 24.000 tỷ đồng.
Trăn trở nghề hấp cá ở xã Cửa Việt

Trăn trở nghề hấp cá ở xã Cửa Việt

LNV - Hình thành cách đây khoảng 20 năm, nghề hấp cá xuất khẩu ở xã Cửa Việt mang lại thu nhập khá cao cho các cơ sở chế biến và tạo sinh kế ổn định cho hàng trăm lao động địa phương. Dù vậy, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, các cơ sở hấp cá nằm rải rác trong khu dân cư không còn phù hợp vì ảnh hưởng đến môi trường. Mong muốn của chính quyền địa phương và các hộ dân là sớm đưa các cơ sở vào khu làng nghề tập trung để hoạt động ổn định. Song nguyện vọng đó đến nay vẫn chưa thành hiện thực.
Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

LNV - Làng Giá nằm ở xã Yên Đỗ, Hoài Đức, Hà Nội. Nơi này có một thứ bánh nức tiếng gần xa, đó là bánh gai làng Giá đến nỗi có câu ca dao về bánh gai ở đây đã ra đời: “Bánh gai làng Giá thơm ngon. Con gái làng Giá tươi giòn sắc xuân”.
Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

LNV - Vào một dịp cuối xuân, tôi đến thăm gia đình Nghệ nhân Đỗ Phi Thường. Nhà anh ở thôn 4, xã Chàng Sơn, huỵện Thạch Thất, Hà Nội (nay là xã Tây Phương, Hà Nội), địa danh này trước gọi là xóm Mã Lão, một xóm đã sinh ra nhiều người thợ mộc giỏi giang, nổi tiếng như cụ Cả Bỉnh, cụ Hai Thuyết, cụ Văn Kính, cụ Hai Xuân, Cụ cả Luân... góp phần làm đẹp và để lại cho đời nhiều tác phẩm nhà gỗ, đình, đền, chùa và những bức tranh, tượng tuyệt tác tồn tại đến ngày nay.
Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

LNV - Nghề dệt lụa ở làng Đốc Tín, xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, Hà Nội (nay là xã Hương Sơn, Hà Nội) đã có một thời gian phát triển mạnh mẽ.
Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.
Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.
Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.
Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

LNV - Nằm cách TP. Huế khoảng 7km về hướng Tây Nam, làng hương Thủy Xuân (TP Huế) ẩn mình dưới chân đồi Vọng Cảnh, bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm hương trầm thơm trên đất thần kinh của người dân đã nức tiếng xa gần. Trong những năm trở lại đây, làng hương này còn trở thành địa điểm tham quan đặc sắc của du khách trong và ngoài nước.
Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

LNV - Với định hướng và mong muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam, thương hiệu trà sữa CHAGEE xem việc đồng hành giúp bà con nông dân xây dựng mô hình vùng nguyên liệu thí điểm là hành động cần thiết để góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững, minh bạch và gắn kết với cộng đồng địa phương.
Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị về việc tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025. Đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và đồng chí Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội nghị.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Công bố Quyết định công nhận danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025

Công bố Quyết định công nhận danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025

LNV - Sáng 14/7, tại xã Khổng Lào, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu phối hợp với UBND xã Khổng Lào tổ chức Lễ công bố Quyết định công nhận danh mục di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia.
Nghề làm bún Đa Mai

Nghề làm bún Đa Mai

LNV - Trong khi nhiều làng nghề thủ công truyền thống đang phải đối mặt với nguy cơ mai một bởi khó khăn về đầu ra sản phẩm thì nghề làm bún tại phường Đa Mai, Bắc Giang (nay là Bắc Ninh) lại ngày càng phát triển, tạo thu nhập ổn định và đem lại cuộc sống khấm khá cho nhiều hộ dân.
Hưng Yên xử lý “điểm đen” ô nhiễm tại làng nghề Minh Khai

Hưng Yên xử lý “điểm đen” ô nhiễm tại làng nghề Minh Khai

LNV - Ngày 27-6, tại Hưng Yên, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, phối hợp với Đại sứ quán Na Uy và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên tổ chức Hội thảo tham vấn “Kế hoạch cải tạo và phục hồi môi trường khu vực ô nhiễm nhựa tại làng nghề Minh Khai, tỉnh Hưng Yên”, nhằm cải tạo khu vực tồn lưu rác thải nhựa nghiêm trọng, đồng thời thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại địa phương.
TP. Hồ Chí Minh công bố 28 sản phẩm OCOP 4 sao

TP. Hồ Chí Minh công bố 28 sản phẩm OCOP 4 sao

LNV - Đến tháng 6/2025, toàn TP. Hồ Chí minh ghi nhận đã có 419 sản phẩm OCOP được công nhận từ 155 chủ thể, trong đó có 312 sản phẩm đạt 3 sao và 107 sản phẩm đạt 4 sao.
An Giang: Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đề án khuyến công

An Giang: Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đề án khuyến công

LNV - Việc triển khai các đề án khuyến công địa phương không những hỗ trợ thiết bị mà còn góp phần lan tỏa giá trị văn hóa và thúc đẩy tinh thần giữ gìn nghề truyền thống của địa phương.
Giao diện di động