Hà Nội: 26°C Hà Nội
Đà Nẵng: 28°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 33°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 32°C Thừa Thiên Huế

Nghệ nhân Trạc Thị Ngọn trăn trở cùng nghề dệt thổ cẩm Cao Lan

LNV - Làng gốm Thổ Hà, làng nghề nấu rượu Vạn Vân, làng nghề bánh đa Kế… làng nghề dệt thổ cẩm của người Cao Lan ở vùng núi Lục Sơn, huyện Lục Nam, Bắc Giang đã và đang góp phần tô điểm cho truyền thống văn hóa của xứ Bắc.
Bộ trang phục thổ cẩm xưa của người Cao Lan có ba màu chủ đạo: chàm, nâu và đen. Các họa tiết thể hiện trên vải gần gũi với cuộc sống sinh hoạt, lao động của người Cao Lan như hình quả trám, hoa hồi, cây đa, chim bồ câu… được thêu tay, mũi chỉ đều tăm tắp.

Cầu kỳ như vậy nên bộ trang phục thổ cẩm truyền thống của người Cao Lan - một tộc người sống ở vùng cao Lục Nam, Lục Ngạn của tỉnh Bắc Giang - ngoài đòi hỏi tay nghề người thợ, còn cần rất nhiều thời gian. Dệt được tấm vải đẹp cần 12 đến 14 ngày. Muốn thêu trang trí họa tiết trên vải và hoàn thiện một bộ quần áo dài của nữ cần vài tháng, thậm chí cả năm. Thời gian trôi đi, thói quen sống thay đổi, môi trường sống cũng như môi trường tự nhiên ngày càng khác xưa đã khiến nghề dệt thổ cẩm của người Cao Lan mai một, những bộ trang phục thổ cẩm cầu kỳ của người Cao Lan cũng mất dần…


Nghệ nhân Trạc Thị Ngọn.


Nhớ lại thời hoàng kim của nghề dệt thổ cẩm, bà Trạc Thị Ngọn, 83 tuổi, Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực dệt may thổ cẩm, bồi hồi: “Tôi là con thứ hai trong gia đình có 5 anh chị em. Nhà người Cao Lan nào cũng trồng lúa, bên cạnh đó là trồng bông và cây đay để dệt thổ cẩm. Nghề thêu, dệt thổ cẩm trước đây phát triển lắm. Chừng 5 - 6 tuổi tôi đã được bà và mẹ dạy cho cách thêu, cách dệt…”

Cũng theo lời bà Ngọn, lúc còn con gái, bà sống cùng gia đình ở vùng Đèo Gia của huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang. Khi ấy, bà đã biết dệt thổ cẩm và may trang phục thổ cẩm cho chính mình. Ngày cưới, bà mặc trang phục thổ cẩm truyền thống về nhà chồng. Năm 1955, cả gia đình bà chuyển về sống tại Khe Nghè (thuộc xã Lục Sơn huyện Lục Nam). Người Cao Lan ở Khe Nghè từ lâu đã không còn mấy người dệt thổ cẩm. Bà cũng ngậm ngùi lãng quên khung cửi, con thoi cho đến khi bà có mong muốn may lại cho mình bộ thổ cẩm mới. Không có ai ở Khe Nghè dệt may thổ cẩm, bà lặn lội về quê cũ ở Lục Ngạn tìm mua, nhưng rồi cũng thất vọng…

Tiếc nghề dệt thổ cẩm có thể làm ra những bộ trang phục truyền thống quý giá của tộc người Cao Lan, bà Ngọn nung nấu suy nghĩ khôi phục lại nghề. Vừa mày mò canh cửi vừa đi khắp Tuyên Quang, Bắc Kạn, Cao Bằng… học hỏi, sưu tầm những mẫu áo váy xưa về nghiên cứu cách dệt, thêu rồi truyền dạy lại cho con cháu. Không chỉ tự học, bà còn sáng tạo một số cách dệt, cách thêu tạo sự đa dạng, tôn thêm vẻ đẹp của thổ cẩm.

Năm 2006, UBND huyện Lục Nam đầu tư dự án khôi phục và phát triển nghề dệt thổ cẩm ở bản Khe Nghè, bà Ngọn được coi là “linh hồn” của dự án. Bà đi đến từng gia đình trong bản động viên phụ nữ, trẻ em học dệt, bỏ công sức chỉ bảo từng chút một cho từng người. Gia đình còn bộ khung cửi cũ được cất giữ cẩn thận gần 30 năm, bà đem ra làm công cụ dạy học cho phụ nữ trong bản. Bà Ngọn nhớ lại cả bản Khe Nghè lúc đó chỉ còn chừng 5 người là còn nhớ chút ít về các công đoạn dệt…

Nghệ nhân Trạc Thị Ngọn trình diễn dệt thổ cẩm cho học sinh trải nghiệm.
Nhóm nghệ nhân ở Khe Nghè được thành lập. Từ một vài bộ khung dệt thuở ban đầu, đến nay, số khung dệt ở Khe Nghè đã tăng lên hàng chục bộ, số người biết dệt cũng tăng lên hàng chục người. Lớp trẻ người Cao Lan giờ nhiều người đã biết dệt và hoàn thành được các bộ trang phục thổ cẩm. Riêng gia đình bà Ngọn, cả con trai và con dâu đều là những người thành thạo các công đoạn dệt và thêu.

Ngày nay, dân bản Khe Nghè nhiều lần được mời tham dự, trình diễn nghề truyền thống trong những ngày hội lớn của tỉnh và huyện. Bà Ngọn cũng thường xuyên trình diễn nghề dệt truyền thống cho học sinh trong tỉnh Bắc Giang khi đến tham quan Bảo tàng Bắc Giang. Năm 2015, bà Trạc Thị Ngọn được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Xung quanh vấn đề bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Cao Lan ở bản Khe Nghè, huyện Lục Nam đã có chủ trương mở rộng mô hình, quảng bá, giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm thổ cẩm; xây dựng nhà trưng bày sản phẩm du lịch tại khu vực Trại Cao trên tuyến đường 293 Bắc Giang - Tây Yên Tử để giới thiệu và bán đồ lưu niệm. Việc giúp đỡ bà con học hỏi kinh nghiệm dệt, thêu, làm phong phú về chủng loại, mẫu mã cũng đã được chính quyền tính đến.


Nghề dệt thổ cẩm của người Cao Lan hiện đã được hồi sinh, tuy nhiên, “linh hồn” của việc hồi sinh ấy, Nghệ nhân Trạc Thị Ngọn, vẫn còn nhiều trăn trở. Theo bà, tuy nghề dệt thổ cẩm truyền thống đã được khôi phục nhưng do mẫu mã đơn điệu, lại được làm thủ công nên độ bền không cao, vì thế, hầu hết sản phẩm thổ cẩm làm ra chỉ mang giá trị lưu niệm mà thiếu tính tiện dụng. Vì vậy, số lượng sản phẩm bán ra không nhiều.

Bà Ngọn và nhiều bà con Cao Lan đang mong tiếp tục nhận được những hỗ trợ thiết thực giúp họ nâng cao chất lượng cũng như tính tiện dụng để có thể đưa sản phẩm ra thị trường nhiều hơn mà không phá vỡ nét truyền thống đặc trưng của nghề và sản phẩm…

Bảo Ngọc (TH)

Tin liên quan

Tin mới hơn

Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

LNV - Được biết đến là làng gốm cổ xưa nhất xứ Nghệ, trải qua bao thăng trầm, hiện làng nồi đất Trù Sơn (huyện Đô Lương, Nghệ An) vẫn giữ được hồn cốt quê hương, giản dị mà bền lâu. Trước nguy cơ bị xóa sổ, mai một, thì nay làng nồi đang được tiếp sức, hồi sinh.
Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận

Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận

LNV - Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thành phố Hà Nội, trên địa bàn Hà Nội hiện có 331 làng nghề truyền thống được công nhận thuộc địa bàn 25 quận, huyện, thị xã của Thành phố.
Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh

Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh

LNV - Trải qua hơn 400 năm phát triển và hội nhập, làng nghề gỗ Bình Cầu, xã Hoài Thượng ở thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đã khẳng định thương hiệu trên thị trường, góp phần mang lại những giá trị kinh tế cao, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn người dân tại địa phương.
Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa

Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa

LNV - Đến nay, xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm (Hà Nội) có hơn 50 sản phẩm gốm sứ đạt OCOP từ 3 đến 5 sao. Cùng với chiếm lĩnh phần lớn thị trường tiêu thụ trong nước, gốm Bát Tràng còn được xuất khẩu tới nhiều nước ở châu Á, châu Âu, châu Mỹ…
Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc

Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc

LNV - Sự kiện do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức từ ngày 3-6/10/2024. Tại đây, trưng bày phong phú nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc, tinh xảo, cùng những sản phẩm đoạt giải cao trong các hội thi sản phẩm làng nghề của thành phố Hà Nội…
Đà Nẵng: Nghề làm bánh tráng Tuý Loan là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.

Đà Nẵng: Nghề làm bánh tráng Tuý Loan là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.

LNV - Sáng ngày 5/10/2024, trong khuôn khổ phiên chợ nông sản và sản phẩm OCOP của huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, UBND xã Hòa Phong tổ chức lễ công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chính thức ghi nhận "Nghề làm bánh tráng Túy Loan" vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là dấu mốc quan trọng khẳng định giá trị văn hóa đặc sắc của một nghề thủ công truyền thống đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế hệ tại làng Túy Loan.

Tin khác

Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương

Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương

LNV - Chuyển đổi từ sản phẩm thủ công làng nghề sang các sản phẩm OCOP là hướng đi mới phù hợp với xu hướng, góp phần đưa sản phẩm của Hải Dương vươn xa hơn trên thị trường, tạo luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương.
Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024

Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024

LNV - Tối ngày 10/10, tại Cung Triển lãm kiến trúc - quy hoạch xây dựng Quốc gia, số 1 Đỗ Đức Dục, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội đã diễn ra Lễ khai mạc hội chợ quốc tế quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2024 (Hanoi Gift show 2024).
Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024

Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024

LNV - Chiều 10/10, Sở Công Thương Hà Nội tổ chức lễ trao giải Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2024.
Tháo gỡ khó khăn cho làng nghề

Tháo gỡ khó khăn cho làng nghề

LNV - Với 1.350 làng nghề và làng có nghề, doanh thu đạt hơn 24.000 tỷ đồng/năm, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các làng nghề trên địa bàn Hà Nội đóng vai trò quan trọng cho phát triển kinh tế của thành phố. Tuy nhiên, hiện còn nhiều khó khăn, bất cập đang làm hạn chế tiềm năng của làng nghề, cần thành phố quyết liệt tháo gỡ.
Hoạ sĩ trẻ đam mê nghệ thuật sơn mài truyền thống

Hoạ sĩ trẻ đam mê nghệ thuật sơn mài truyền thống

LNV - 50 tác phẩm sơn mài của họa sĩ Chu Nhật Quang sẽ được trưng bày tại Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội vào dịp 10/10- Triển lãm khai mạc dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô. triển lãm không chỉ là dịp để chàng họa sĩ trẻ giới thiệu những tác phẩm sơn mài Việt Nam tới công chúng yêu hội họa mà còn là sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa di sản văn hóa và đổi mới sáng tạo.
Làng nghề truyền thống Minh Khai có nhiều sản phẩm OCOP

Làng nghề truyền thống Minh Khai có nhiều sản phẩm OCOP

LNV - Xã Minh Khai, huyện Hoài Đức được nhắc đến là một làng quê truyền thống có nhiều nghề nhất Hà Nội. Nơi đây là cái nôi của nghề làm bún, miến với chất lượng thơm ngon ít nơi nào sánh được.
Đẩy mạnh hoạt động marketing để   xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam

Đẩy mạnh hoạt động marketing để xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam

LNV - Sáng 9-10, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam giao cho Trung tâm Khoa học và Công nghệ Phát triển Làng nghề phối hợp với Sở Công Thương tỉnh Hưng Yên tổ chức Hội thảo: "Tư vấn nâng cao năng lực marketing xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam". Đây là đề án thuộc Chương trình Khuyến công quốc gia năm 2024 của Bộ Công Thương.
Phú Yên: Đưa thổ cẩm Xí Thoại trở thành sản phẩm du lịch

Phú Yên: Đưa thổ cẩm Xí Thoại trở thành sản phẩm du lịch

LNV - Dệt thổ cẩm Xí Thoại là một nghề truyền thống lâu đời của người dân tộc thiểu số Ba Na thuộc xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân được UBND tỉnh Phú Yên công nhận Làng nghề truyền thống năm 2023. Hiện thổ cẩm của Làng nghề trở thành một trong những sản phẩm du lịch văn hóa cộng đồng thôn Xí Thoại.
Chi cục PTNT tỉnh Thái Nguyên tham dự Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024

Chi cục PTNT tỉnh Thái Nguyên tham dự Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024

LNV - Từ ngày 3 - 6/10/2024, tại Trung tâm triển lãm Nông nghiệp, Trung tâm Xúc tiến Thương mại Nông nghiệp (tại số 489 đường Hoàng Quốc Việt, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Hội chợ Làng nghề lần thứ 20 năm 2024
Hưng Yên: Làng nghề cây cảnh ảnh hưởng nặng sau mưa lũ

Hưng Yên: Làng nghề cây cảnh ảnh hưởng nặng sau mưa lũ

LNV - Huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên được biết đến là vựa cây cảnh lớn nhất miền Bắc, cung cấp lượng lớn hoa, cây cảnh phục vụ các dịp lễ, Tết. Thế nhưng ngập úng diện rộng lâu ngày do nước sông Hồng dâng cao sau bão số 3 đã khiến hàng nghìn hecta cây trồng, quất cảnh bị hư hại. Tổn thất quá nặng nề, các hộ trồng cây đang đau đáu nỗi lo làm lại từ đầu.
Hồi sinh nghề gốm cổ tại buôn Dơng Bắk

Hồi sinh nghề gốm cổ tại buôn Dơng Bắk

LNV - Tại buôn Dơng Bắk, xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, nghề làm gốm cổ đang đứng trước nguy cơ lụi tàn. Đây từng là cái nôi của nghề gốm truyền thống, nhưng hiện tại chỉ còn lại rất ít nghệ nhân kiên trì với nghề, chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay.
Bắc Ninh: 12 cơ sở ở làng nghề giấy Phong Khê dừng hoạt động

Bắc Ninh: 12 cơ sở ở làng nghề giấy Phong Khê dừng hoạt động

LNV - Trong 2 ngày 26 - 27/9, các đoàn kiểm tra của thành phố Bắc Ninh (tỉnh Bắc Ninh) đã tổ chức kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, an toàn điện đối với các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất giấy trên địa bàn phường Phong Khê- làng nghề ô nhiễm nhất tỉnh Bắc Ninh. Đã có 12 cơ sở sản xuất giấy ở Phong Khê viết đơn xin dừng hoạt động.
Hội An đón nhận “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh” danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia

Hội An đón nhận “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh” danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia

LNV - Chào mừng kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), ngày 20/9, Đảng ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Cẩm Thanh, TP. Hội An cho hay, vừa tổ chức lễ kỷ niệm 60 năm ngày đồng khởi giải phóng xã Cẩm Thanh (27/9/1964 - 27/9/2024). Đây là dịp để ôn lại trang sử hào hùng của quân và dân địa phương trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
Công nhận nghề truyền thống Hà Nội đối với nghề kim hoàn, đậu bạc Định Công

Công nhận nghề truyền thống Hà Nội đối với nghề kim hoàn, đậu bạc Định Công

LNV - Ngày 29/9, Đảng ủy, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường Định Công (quận Hoàng Mai) tổ chức Lễ đón nhận Bằng công nhận danh hiệu “Nghề truyền thống Hà Nội” đối với nghề kim hoàn, đậu bạc Định Công.
Hội thi làng nghề thành phố Hà Nội năm 2024: Tôn vinh nét đẹp của nghề truyền thống

Hội thi làng nghề thành phố Hà Nội năm 2024: Tôn vinh nét đẹp của nghề truyền thống

LNV - Ngày 3/10, Sở NN-PTNT Hà Nội đã tổ chức trao giải hội thi sản phẩm làng nghề TP Hà Nội năm 2024. Trong đó, 61 tác phẩm được vinh danh có nhiều sự sáng tạo trong thiết kế dựa trên giá trị cốt lõi của sản phẩm làng nghề truyền thống.
Xem thêm
qc-vinamilk-100-thanh-trung
Mới nhất Đọc nhiều
Tuần hàng trái cây, nông sản các tỉnh, thành phố năm 2024

Tuần hàng trái cây, nông sản các tỉnh, thành phố năm 2024

LNV - Tuần hàng trái cây, nông sản các tỉnh, thành phố năm 2024 là hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 70 năm ngày Giải phóng Thủ đô (10.10.1954 - 10.10.2024), đồng thời góp phần thực hiện tốt Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam".
Phú Yên: Làng nghề dệt chiếu cói Phú Tân làm du lịch

Phú Yên: Làng nghề dệt chiếu cói Phú Tân làm du lịch

LNV - Làng nghề chiếu cói Phú Tân, xã An Cư, huyện Tuy An tồn tại trên một trăm năm. Để hòa nhập với xu thế phát triển, HTX sản xuất - dịch vụ - du lịch chiếu cối An Cư ra đời để kết nối làng nghề với du lịch, đem lại hướng phát triển du lịch làng nghề mới cho địa phương.
Bình Định: Chuyện về Đào Duy Từ cùng gia phả họ Đào

Bình Định: Chuyện về Đào Duy Từ cùng gia phả họ Đào

LNV - Đào Duy Từ (1572-1634) là danh nhân văn hóa, nhà quân sự lỗi lạc, sau khi bệnh nặng, ông đột ngột qua đời ở tuổi 63, Chúa Sãi thương tiếc ông khôn nguôi, truy tặng ông là “Hiệp niên đồng đức công thần, đặc tôn Kim tứ Vinh lộc Đại phu”, đưa về an táng tại thôn Tùng Châu, phủ Hoài Nhơn.
Tạp chí Tài nguyên và Môi trường tổ chức về nguồn và Tọa đàm nhân dịp kỷ niệm 21 năm thành lập

Tạp chí Tài nguyên và Môi trường tổ chức về nguồn và Tọa đàm nhân dịp kỷ niệm 21 năm thành lập

LNV - Ngày 11/10/2024, tại Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, xã Tân Thái, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, Tạp chí Tài nguyên và Môi trường tổ chức chức kỷ niệm 21 năm Ngày thành lập (13/10/2003 - 13/10/2024) và Tọa đàm với chủ đề “Phát huy vai trò của hội viên Chi hội Nhà báo trong phát triển nội dung Tạp chí TN&MT”.
Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

LNV - Được biết đến là làng gốm cổ xưa nhất xứ Nghệ, trải qua bao thăng trầm, hiện làng nồi đất Trù Sơn (huyện Đô Lương, Nghệ An) vẫn giữ được hồn cốt quê hương, giản dị mà bền lâu. Trước nguy cơ bị xóa sổ, mai một, thì nay làng nồi đang được tiếp sức, hồi sinh.
qc-vinamilk-dinh-duong-vang
ct-tnhh-pt-xuan-thanh
ctcp-xd-tan-loc
nong-nghiep-xanh
minh-hieu
nhu-thanh
an-phat
thanh-chau
thuan-duc
ha-tinh
binh-dinh
Giao diện di động