Nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh: Người giữ lửa điệu múa Tắc Xình
Khi nói đến vũ điệu tắc xình người dân nơi đây cũng không thể quên một cái tên của một nghệ nhân, người được bà con đồng bào Sán Chay yêu mến mệnh danh là : “Người giữ lửa cho điệu múa tắc xình” đó chính là nghệ nhân người dân tộc Sán Chay Hầu Thanh Tĩnh.
Nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh tìm ra đủ động tác của Tắc Xình từ cổ đến hiện đại và hoàn thiện tài liệu “Huyền thoại Tắc Xình” |
Sinh ra và lớn lên với mảnh đất Tức Tranh xưa kia vốn được bao bọc bởi rừng núi, người dân Sán Chay nơi đây chủ yếu sinh sống bằng nghề nông, việc đồng áng chăm sóc, trồng cấy lúa và cây chè… trở thành nghề chính nuôi sống bà con nơi đây. Trong hoàn cảnh lao động và sinh hoạt giống như mọi cộng động các dân tộc Việt khác, người Sán Chay luôn lưu giữ được những nét văn hóa riêng độc đáo của mình tạo nên đời sống tinh thần phong phú, trải dài theo nhiều thế hệ. Trước đây do đời sống kinh tế, văn hóa còn thiếu thốn cùng với sự sao nhãng của các cấp quản lý dẫn đến tình trạng nhiều nét văn hóa độc đáo của các dân tộc đã bị mai một và biến mất. Trước tình hình như vậy nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh đã cùng với đội ngũ cán bộ địa phương mà cụ thể là những trưởng xóm, những bí thư đoàn thanh niên, những chi hội phụ nữ ra sức tuyên truyền cổ vũ bà con trong xóm tổ chức ra đội múa Tắc xình, thường xuyên tập luyện và biểu diện ngay tại xóm để phục vụ trong các dịp lễ tết, trong các ngày vui, ngày cưới của bà con trong xóm Đồng Tâm. Chính nhờ những lỗ lực đó mà các bài hát sọng cô, các vũ điệu múa cầu mua, cùng với tắc xính đã được bà con nơi đây lưu giữ. Sau nhiều lần tham gia biểu diễn giao lưu văn nghệ quần chúng, Phòng văn hóa huyện Phú Lương đã lựa chọn điệu múa Tắc xình do anh Tĩnh là đội trưởng làm màn biểu diễn ở hầu hết các mùa hội diễn và chính vũ điệu Tắc xình đã đem lại nhiều giải thưởng cao cho ngành văn hóa Phú Lương, từ đó nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân gian đã tìm đến Đồng Tâm, gặp gỡ nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh để tìm hiểu nghiên cứu và có nhiều giáo sự tiến sỹ đã có những bài viết thể hiện quan điểm cần bảo vệ và tôn vĩnh vũ điệu Tắc xình của đông bào Sán Chay thuộc xóm Đồng Tâm, xã Tức Tranh huyện Phú Lương, Thái Nguyên. Khi đã được đông đảo mọi người biết đến như vậy vẫn chưa đủ mà theo như Nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh cho biết: “cái khó là phải có những con người” mà con người ở đây không ai khác mà họ chính là những người dân Sán Chay, sinh ra và lớn lên ở chính quê hương mình. Trong thời đại công nghệ thông tin bùng nổ của thế kỷ 21 thì việc giữ gìn vốn văn hóa dân tộc cổ trở nên hết sức khó khăn, trong khi tivi, truyên hình hàng ngày trình chiếu phim Hàn, nhạc hit – hop, cùng các vũ điệu bốc lửa của Âu - Mỹ thì việc níu giữ lớp trẻ trong không gian làng xóm, bắt họ hàng ngày nhảy múa với vài thanh tre, vài cái gậy gõ vào thành những cái lóng gỗ để làm nhạc cho điệu nhảy thì thật chả mấy hấp dẫn. Bởi thanh niên họ nhanh, nhạy và luôn muốn tìm hiểu những cái mới, cái hiện đại còn cái vốn cổ của ta họ cho là cũ, là lạc hậu từ đó rất khó để đưa họ vào tập luyện những bài ca, điệu mua của dân tộc mình. Nắm được tâm lý chung của đa số lớp trẻ trong xóm như vậy, Hẫu Thanh Tĩnh đã kiên trì đến từng nhà vận động những thanh niên có năng khiếu và ít nhiều có sự yêu mến văn hóa của dân tộc mình, từ đó khích lệ động viên họ tham gia vào đội văn nghệ. Phải nói đây cũng là một công việc hết sức khó khăn, bởi hiện thời thanh niên thường phải đi làm ăn xa, thơi gian tập luyện cũng rất khó khăn. Bố trí như thế nào cũng là điều rất khó. Trong khi kinh phí đầu tư không hề có gì, tất cả đều tự túc ngay cả những đạo cụ cũng do chính tay các nghệ nhân và các thành viên tự chế tác lấy bằng tre, nứa, gỗ. Nhưng với quyết tâm không thể để mai một những nét văn hóa của dân tộc, Hầu Thanh Tĩnh đã cũng với cán bộ ngành văn hóa ở xã, ở huyện bỏ nhiều công sực vận động và tập hợp xây dựng đội ngũ rồi lại đich thân anh hướng dẫn họ từng bước đi, điệu nhảy, uốn nắn rất kỳ công, rồi lo tiền may trang phục... tất tật đều anh phải lo xoay sở. Và kết quả sau bao vất vả đến nay Hầu Thanh Tĩnh đã thành lập được Câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân gian Sán Chay của xã Tức Tranh và câu lạc bộ thường xuyên được tập luyện và giao lưu trong và ngoài tỉnh, đồng thời trình diễn cả ở trung ương. Chương trình của câu lạc bộ đã đem đến cho khán giả trong cả nước những tiết mục đặc sắc phản ánh đậm nét bản sắc văn hóa của người Sán Chay. Vũ điều Tắc xình là tiêu biểu nổi bật trong các mùa hội diễn vì nó phản ánh trung thực đời sống văn hóa, lao động của đồng bào Sán Chay, từ tiết tấu âm thanh rộn rã, đến các nhạc cụ tự chế đều mang tính độc đáo riêng biệt của người Sán Chay. Xem và nghe vũ điệu Tắc xình người ta có thể cảm nhận được không khí vui tươi náo nhiệt của chính những con người lao động, họ múa hát trong không gian văn hóa dưới nhà sàn với những vật dụng gắn bó quen thuộc và với nhưng nhạc cụ được tạo ra từ chính những công cụ lao động như chày giã gạo, lóng đập lúa, mà nguyên liệu chính là tre nứa, gỗ. Cái hay của vũ điệu là ở nét thô mộc đơn giản ấy và từ đó người xem cảm nhận được tình yêu của con người bắt nguồn trong niềm vui lao động của cộng đồng.
Từ khi tìm lại được điệu Tắc Xình cổ, nghệ nhân ưu tú Hầu Thanh Tĩnh thành lập Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa dân gian Sán Chay thu hút nhân dân địa phương tham gia |
Ngày 22/11/2018 Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức triển lãm ảnh giới thiêu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “ Múa Tăc xình của dân tộc San Chay tỉnh Thái Nguyên”. “Múa Tắc xình trong nghi lễ cầu mùa gồm 09 điệu cơ bản như sau: Điệu Thăm đường; Điệu Lập làng; Điệu Bắt quyết; Điệu đánh mài dao; Điệu phát nương dọn rẫy; Điệu Tra mố; Điệu Hái lượm; Điệu mừng mùa vụ; Điệu chim câu”. Đây cũng là dịp để các nghệ nhân xóm Đồng Tâm xã Tức Tranh được thể hiện trước đông đảo công chúng toàn bộ vũ điệu múa Tắc xình cũng như các bài hát cổ của dân tộc mình qua cách diễn tấu của các nghệ nhân trong đó tiêu biểu là nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh. Với sự công hiến hết mình cho sự duy trì di sản văn hóa của dân tộc minh. Hầu Thanh Tĩnh đã được công nhận là nghệ nhân và được nhận bằng khen của bộ văn hóa cùng rất nhiều phần thưởng cao quý khác. Dù hiện anh đã ở cái tuổi ngoài 60 những anh vẫn luôn tâm huyết với câu lạc bộ và xứng đáng với danh hiệu mọi người đặt cho anh đó là “Người giữ lửa cho điệu múa Tắc xình”!
Tin liên quan
Tin mới hơn
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 | 26/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Tuy Phước tổ chức Phiên chợ giới thiệu sản phẩm OCOP
22:05 Tin tức
Mặt trận Tổ quốc xã Thọ Văn tích cực góp phần xây dựng nông thôn mới
17:31 Nông thôn mới
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 Làng nghề, nghệ nhân
Rộn ràng Lễ hội Bánh dân gian Nam bộ
17:24 Văn hóa - Xã hội
Bình Định hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP
17:22 OCOP