Nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh: Người giữ lửa điệu múa Tắc Xình
Khi nói đến vũ điệu tắc xình người dân nơi đây cũng không thể quên một cái tên của một nghệ nhân, người được bà con đồng bào Sán Chay yêu mến mệnh danh là : “Người giữ lửa cho điệu múa tắc xình” đó chính là nghệ nhân người dân tộc Sán Chay Hầu Thanh Tĩnh.
Nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh tìm ra đủ động tác của Tắc Xình từ cổ đến hiện đại và hoàn thiện tài liệu “Huyền thoại Tắc Xình” |
Sinh ra và lớn lên với mảnh đất Tức Tranh xưa kia vốn được bao bọc bởi rừng núi, người dân Sán Chay nơi đây chủ yếu sinh sống bằng nghề nông, việc đồng áng chăm sóc, trồng cấy lúa và cây chè… trở thành nghề chính nuôi sống bà con nơi đây. Trong hoàn cảnh lao động và sinh hoạt giống như mọi cộng động các dân tộc Việt khác, người Sán Chay luôn lưu giữ được những nét văn hóa riêng độc đáo của mình tạo nên đời sống tinh thần phong phú, trải dài theo nhiều thế hệ. Trước đây do đời sống kinh tế, văn hóa còn thiếu thốn cùng với sự sao nhãng của các cấp quản lý dẫn đến tình trạng nhiều nét văn hóa độc đáo của các dân tộc đã bị mai một và biến mất. Trước tình hình như vậy nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh đã cùng với đội ngũ cán bộ địa phương mà cụ thể là những trưởng xóm, những bí thư đoàn thanh niên, những chi hội phụ nữ ra sức tuyên truyền cổ vũ bà con trong xóm tổ chức ra đội múa Tắc xình, thường xuyên tập luyện và biểu diện ngay tại xóm để phục vụ trong các dịp lễ tết, trong các ngày vui, ngày cưới của bà con trong xóm Đồng Tâm. Chính nhờ những lỗ lực đó mà các bài hát sọng cô, các vũ điệu múa cầu mua, cùng với tắc xính đã được bà con nơi đây lưu giữ. Sau nhiều lần tham gia biểu diễn giao lưu văn nghệ quần chúng, Phòng văn hóa huyện Phú Lương đã lựa chọn điệu múa Tắc xình do anh Tĩnh là đội trưởng làm màn biểu diễn ở hầu hết các mùa hội diễn và chính vũ điệu Tắc xình đã đem lại nhiều giải thưởng cao cho ngành văn hóa Phú Lương, từ đó nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân gian đã tìm đến Đồng Tâm, gặp gỡ nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh để tìm hiểu nghiên cứu và có nhiều giáo sự tiến sỹ đã có những bài viết thể hiện quan điểm cần bảo vệ và tôn vĩnh vũ điệu Tắc xình của đông bào Sán Chay thuộc xóm Đồng Tâm, xã Tức Tranh huyện Phú Lương, Thái Nguyên. Khi đã được đông đảo mọi người biết đến như vậy vẫn chưa đủ mà theo như Nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh cho biết: “cái khó là phải có những con người” mà con người ở đây không ai khác mà họ chính là những người dân Sán Chay, sinh ra và lớn lên ở chính quê hương mình. Trong thời đại công nghệ thông tin bùng nổ của thế kỷ 21 thì việc giữ gìn vốn văn hóa dân tộc cổ trở nên hết sức khó khăn, trong khi tivi, truyên hình hàng ngày trình chiếu phim Hàn, nhạc hit – hop, cùng các vũ điệu bốc lửa của Âu - Mỹ thì việc níu giữ lớp trẻ trong không gian làng xóm, bắt họ hàng ngày nhảy múa với vài thanh tre, vài cái gậy gõ vào thành những cái lóng gỗ để làm nhạc cho điệu nhảy thì thật chả mấy hấp dẫn. Bởi thanh niên họ nhanh, nhạy và luôn muốn tìm hiểu những cái mới, cái hiện đại còn cái vốn cổ của ta họ cho là cũ, là lạc hậu từ đó rất khó để đưa họ vào tập luyện những bài ca, điệu mua của dân tộc mình. Nắm được tâm lý chung của đa số lớp trẻ trong xóm như vậy, Hẫu Thanh Tĩnh đã kiên trì đến từng nhà vận động những thanh niên có năng khiếu và ít nhiều có sự yêu mến văn hóa của dân tộc mình, từ đó khích lệ động viên họ tham gia vào đội văn nghệ. Phải nói đây cũng là một công việc hết sức khó khăn, bởi hiện thời thanh niên thường phải đi làm ăn xa, thơi gian tập luyện cũng rất khó khăn. Bố trí như thế nào cũng là điều rất khó. Trong khi kinh phí đầu tư không hề có gì, tất cả đều tự túc ngay cả những đạo cụ cũng do chính tay các nghệ nhân và các thành viên tự chế tác lấy bằng tre, nứa, gỗ. Nhưng với quyết tâm không thể để mai một những nét văn hóa của dân tộc, Hầu Thanh Tĩnh đã cũng với cán bộ ngành văn hóa ở xã, ở huyện bỏ nhiều công sực vận động và tập hợp xây dựng đội ngũ rồi lại đich thân anh hướng dẫn họ từng bước đi, điệu nhảy, uốn nắn rất kỳ công, rồi lo tiền may trang phục... tất tật đều anh phải lo xoay sở. Và kết quả sau bao vất vả đến nay Hầu Thanh Tĩnh đã thành lập được Câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân gian Sán Chay của xã Tức Tranh và câu lạc bộ thường xuyên được tập luyện và giao lưu trong và ngoài tỉnh, đồng thời trình diễn cả ở trung ương. Chương trình của câu lạc bộ đã đem đến cho khán giả trong cả nước những tiết mục đặc sắc phản ánh đậm nét bản sắc văn hóa của người Sán Chay. Vũ điều Tắc xình là tiêu biểu nổi bật trong các mùa hội diễn vì nó phản ánh trung thực đời sống văn hóa, lao động của đồng bào Sán Chay, từ tiết tấu âm thanh rộn rã, đến các nhạc cụ tự chế đều mang tính độc đáo riêng biệt của người Sán Chay. Xem và nghe vũ điệu Tắc xình người ta có thể cảm nhận được không khí vui tươi náo nhiệt của chính những con người lao động, họ múa hát trong không gian văn hóa dưới nhà sàn với những vật dụng gắn bó quen thuộc và với nhưng nhạc cụ được tạo ra từ chính những công cụ lao động như chày giã gạo, lóng đập lúa, mà nguyên liệu chính là tre nứa, gỗ. Cái hay của vũ điệu là ở nét thô mộc đơn giản ấy và từ đó người xem cảm nhận được tình yêu của con người bắt nguồn trong niềm vui lao động của cộng đồng.
Từ khi tìm lại được điệu Tắc Xình cổ, nghệ nhân ưu tú Hầu Thanh Tĩnh thành lập Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa dân gian Sán Chay thu hút nhân dân địa phương tham gia |
Ngày 22/11/2018 Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức triển lãm ảnh giới thiêu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “ Múa Tăc xình của dân tộc San Chay tỉnh Thái Nguyên”. “Múa Tắc xình trong nghi lễ cầu mùa gồm 09 điệu cơ bản như sau: Điệu Thăm đường; Điệu Lập làng; Điệu Bắt quyết; Điệu đánh mài dao; Điệu phát nương dọn rẫy; Điệu Tra mố; Điệu Hái lượm; Điệu mừng mùa vụ; Điệu chim câu”. Đây cũng là dịp để các nghệ nhân xóm Đồng Tâm xã Tức Tranh được thể hiện trước đông đảo công chúng toàn bộ vũ điệu múa Tắc xình cũng như các bài hát cổ của dân tộc mình qua cách diễn tấu của các nghệ nhân trong đó tiêu biểu là nghệ nhân Hầu Thanh Tĩnh. Với sự công hiến hết mình cho sự duy trì di sản văn hóa của dân tộc minh. Hầu Thanh Tĩnh đã được công nhận là nghệ nhân và được nhận bằng khen của bộ văn hóa cùng rất nhiều phần thưởng cao quý khác. Dù hiện anh đã ở cái tuổi ngoài 60 những anh vẫn luôn tâm huyết với câu lạc bộ và xứng đáng với danh hiệu mọi người đặt cho anh đó là “Người giữ lửa cho điệu múa Tắc xình”!
Tin liên quan
Tin mới hơn
Phú Yên: Phục hồi và phát triển Làng nghề bánh tráng Long Bình
20:33 | 26/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề đèn lồng Hội An tất bật vào vụ Tết
10:04 | 23/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thách thức bảo tồn nghề nón Huế
09:12 | 23/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Kết nối nghề xưa với văn hóa truyền thống
09:11 | 23/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 | 20/12/2024 Tin tức
Làng nghề làm than đước Năm Căn Trăm năm giữa rừng đước bạt ngàn
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Làng nghề đan lưới Vân Trình Di sản văn hoá bền vững
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội
10:26 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề trồng nấm ở An Giang
10:25 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
09:20 | 17/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa
19:35 | 16/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ
09:00 | 13/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đan quyện tinh hoa và sáng tạo
09:41 | 12/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết
14:47 | 11/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024
14:14 | 09/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết
13:55 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội
13:53 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân
13:52 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết
14:00 | 05/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop
10:41 | 04/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới
15:18 | 03/12/2024 Tin tức
Bình Định triển khai Chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp”
20:35 Khởi nghiệp
Quảng Ngãi: Đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đạt 4, 5 sao
20:34 OCOP
Phú Yên: Phục hồi và phát triển Làng nghề bánh tráng Long Bình
20:33 Làng nghề, nghệ nhân
Hội Nhà văn Hà Nội: Tổng kết công tác năm, trao giải thưởng văn học và kết nạp hội viên mới 2024
20:32 Tin tức
Quận Cầu Giấy (Hà Nội): Vươn mình trong kỷ nguyên mới
20:32 Tin tức