Nghệ nhân giữ hồn phỗng đất Trung thu
Khởi động từ đầu tháng 7 âm lịch, tiếng chày giã đất vang dền nơi căn nhà của ông Phùng Đình Giáp. Hình ảnh những cục đất thó khi được lấy từ tầng đất sâu vài mét qua quá trình sàng đãi công phu, tiếp đến giã và trộn với giấy bản ngâm nước dưới bàn tay khéo léo của nghệ nhân được nhào nặn thành hình con phỗng truyền thống.
Một bộ phỗng Trung thu gồm có: Ông phỗng phật, ông phỗng đứng, ông phỗng ếch, chim bồ câu, con rùa. Phỗng được phơi nhiều ngày cho khô, rồi được khoác thêm một lớp điệp trắng, vẽ màu bằng loại màu làng Đông Hồ vẫn dùng vẽ tranh, gồm 5 màu ứng với thuyết ngũ hành.
Theo lời kể của ông Phùng Đình Giáp “nghệ nhân” cuối cùng làng Hồ còn giữ nghề làm bộ phỗng Trung thu, thì trong mâm cỗ Trung thu ngày xưa, ngoài mâm ngũ quả, bánh kẹo… nhất định phải có một bộ phỗng đất, đèn ông sao và một ông tiến sĩ giấy. Mâm cỗ này sau đó sẽ được bày ở sân nhà, dưới ánh trăng sáng vằng vặc để chờ trẻ con đi rước đèn trong xóm về sẽ tập trung bên mâm cỗ trông trăng, nghe ông bà, cha mẹ giảng giải về ý nghĩa của bộ phỗng đất.
Nghệ nhân Phùng Đình Giáp trò chuyện về nghề làm phỗng đất Trung thu. Ảnh: Vi Giáng
Đó là ông phỗng phật ngồi ở chính giữa bộ phỗng như một lời nhắc nhở về lối sống có lương tâm, đạo đức, thể hiện nét đẹp văn hóa tâm linh. Đó là ông phỗng đứng tượng trưng cho người già. Ông phỗng ếch là em bé ôm bông hoa. Ngày qua ngày, thế hệ già mất đi, thế hệ trẻ tiếp nối, xoay vần trong vũ trụ bao la. Hình ảnh con chim bồ câu thể hiện cho khát vọng sống hòa hợp với thiên nhiên và con người. Con rùa gắn liên với sự tích thần Kim Quy – biểu tượng thiêng liêng trong tâm thức người Việt. Loài rùa nhỏ bé nhưng dũng cảm, vươn mình trước phong ba, bão táp chốn biển cả.
Dù mang ý nghĩa lớn lao nhưng cuộc sống hiện đại, các sản phẩm đồ chơi nhựa lấn át những món đồ dân gian truyền thống từng vang bóng một thời, bộ phỗng Trung thu đơn sơ đã vắng bóng trên mâm cỗ đêm rằm. Đến nay duy nhất có gia đình ông Phùng Đình Giáp giữ nghề cổ này. Thế nên, dù chưa từng được Nhà nước công nhận danh hiệu nghệ nhân, nhưng người dân quanh vùng đều gọi ông với cái tên thân mật “nghệ nhân Phùng Đình Giáp” hay “một người muôn năm cũ”.
Đến nay, bộ phỗng Trung thu đơn sơ đã vắng bóng trên mâm cỗ đêm rằm. Ảnh: Vi Giáng
Ông Giáp năm nay đã 70 tuổi, nếu ai đã từng có cơ hội gặp gỡ ông đều bất ngờ trước sự linh hoạt, bàn tay khéo léo của ông khi nặn hình bộ phỗng Trung thu. Ông Giáp chia sẻ, trước đây, cứ gần đến dịp rằm Trung thu, trên khắp các nẻo đường kinh Bắc, những bộ phỗng sặc sỡ nhiều màu được trưng bày trên các sạp hàng. Kẻ mua người bán tấp nập. Nhưng nay, ông là người cuối cùng còn giữ hồn phỗng đất.
Bắt đầu từ tháng 7, ông và vợ đi lấy đất thó để làm bột, nặn phỗng. Hơn 1 tháng chuẩn bị chỉ bán hàng có 3 ngày Trung thu. Mỗi con phỗng có giá 20 nghìn đồng, so với đồ chơi hiện đại, bộ phỗng không được nhiều người quan tâm. Mấy thập kỷ qua, dù có năm “cháy hàng”, có năm hàng “ế”, thu nhập với nghề không đủ sống nhưng chưa bao giờ, ông Giáp có ý định bỏ nghề. “Tôi còn làm được ngày nào, ngày đó tôi còn giữ nghề ông cha truyền lại”, ông Giáp nói.
Ông Giáp cũng là đời thứ 3 giữ nghề truyền thống. Từ truyền thông, báo chí, ông Giáp nhận được lời mời tổ chức sự kiện tại Bảo tàng, hội thảo, workshop để giới thiệu nghề phỗng đất. Với ông, mỗi lần tham gia các sự kiện cộng đồng là cơ hội được quảng bá nghề truyền thống. Chia sẻ cảm xúc tại sự kiện wookshop “Phỗng đất xưa - hồn Kinh Bắc” được tổ chức ngày 19-9 tại Hà Nội, ông Phùng Đình Giáp bày tỏ niềm phấn khởi khi các bạn trẻ rất hào hứng với bộ phỗng đất. Thể hiện sự quan tâm của lớp trẻ trong đồ chơi dân gian Việt”. Tại sự kiện, các bạn trẻ được tham gia quy trình nặn phỗng đất, tạo hình bộ phỗng Trung thu.
Hiện, gia đình ông Giáp và con cháu vẫn đã, đang và sẽ giữ nghề nặn phỗng đất. Trong đó, em Phùng Đình Đạt, SN 2002, cháu nội ông Giáp bày tỏ, bản thân mặn mà với nghề nặn phỗng. Đạt cho hay: Em sống cùng ông nội từ nhỏ, em luôn trân trọng nghề của ông và em dự định vừa học ĐH, vừa cùng ông cố gắng bảo tồn và tiếp nối hồn cốt dân gian. Các sản phẩm phỗng đất được đăng tải qua fangage mạng xã hội “Phỗng đất làng Hồ” để giới thiệu sản phẩm phỗng đất tới gần công chúng”.
Phapluatxahoi
Tin liên quan
Tin mới hơn
Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh
19:59 | 21/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh
19:59 | 21/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi
11:14 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đà Nẵng: Nghề làm bánh tráng Tuý Loan là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
11:12 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương
14:34 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024
14:16 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024
14:12 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tháo gỡ khó khăn cho làng nghề
13:49 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hoạ sĩ trẻ đam mê nghệ thuật sơn mài truyền thống
13:48 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống Minh Khai có nhiều sản phẩm OCOP
13:43 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đẩy mạnh hoạt động marketing để xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam
11:07 | 10/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phú Yên: Đưa thổ cẩm Xí Thoại trở thành sản phẩm du lịch
10:01 | 09/10/2024 Văn hóa - Xã hội
Chi cục PTNT tỉnh Thái Nguyên tham dự Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024
14:14 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hưng Yên: Làng nghề cây cảnh ảnh hưởng nặng sau mưa lũ
09:17 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hồi sinh nghề gốm cổ tại buôn Dơng Bắk
09:16 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: 12 cơ sở ở làng nghề giấy Phong Khê dừng hoạt động
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội An đón nhận “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh” danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tân Chủ tịch nước Lương Cường: Nỗ lực hết sức mình, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, Nhân dân tin tưởng giao phó
10:40 Tin tức
TRỰC TIẾP: Quốc hội khóa XV khai mạc kỳ họp thứ 8, tiến hành bầu Chủ tịch nước
20:00 Tin tức
Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh
19:59 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh
19:59 Làng nghề, nghệ nhân
Gia Lai: Sức trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới
19:58 Nông thôn mới