Nghệ nhân gìn giữ tinh hoa nghệ thuật điêu khắc gỗ

LNV - Là một trong 100 Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú tiêu biểu trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ được Nhà nước vinh danh năm 2016 tại Hà Nội, Nghệ nhân Ưu tú Trần Đức Lăng không chỉ là người nằm giữ nhiều bí quyết, kỹ năng chạm khắc những hoa văn tinh xảo trên gỗ, ông còn là thợ giỏi tiêu biểu, có kỹ năng nghề điêu luyện, có khả năng tự sáng tác, phục chế và hoàn thiện nhiều tác phẩm nghệ thuật trên các công trình di tích văn hóa lịch sử mang tầm cỡ quốc gia.
Thổ hồn vào gỗ

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo, đông con ở xã Như Hòa, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, ngay từ thời thơ ấu, cậu bé Trần Đức Lăng đã làm quen với những tiếng đục đẽo gỗ, những lá vỏ bào từ nghề mộc của cha. Say mê những hoa văn, họa tiết hình rồng bay phượng múa, những bông hoa sen thanh tao được chạm khắc trên gỗ, cậu bé Trần Đức Lăng luôn khao khát một ngày nào đó, có thể thổi hồn nghệ thuật vào những thớ gỗ vô tri như cha mình. Nỗi khao khát ấy đã thôi thúc cậu theo cha rong ruổi từ làng này sang làng khác để học nghề mộc suốt để rồi thành nghề lúc bước vào tuổi mười tám đôi mươi.

Một mô hình công trình chùa cổ do Nghệ nhân ưu tú Trần Đức Lăng thiết kế.


Năm 1990, Trần Đức Lăng bước sang tuổi 22, ông được mời tham gia tu bổ phần khung gỗ bên trong Nhà thờ đá Phát Diệm tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Đây là công trình được xây dựng từ thời Pháp thuộc, theo thời gian, nhiều phần khung gỗ bên trong Nhà thờ lớn đã bị mối mọt, hư hỏng. Trần Đức Lăng được giao phục chế lại toàn bộ họa tiết trên nền gỗ, đục chạm hoa văn, chạm vá lại những họa tiết bị đứt gãy, hư hỏng trên hệ thống vì chồng rường của ngôi nhà.

Với bàn tay khéo léo, ông đã tạo tác nên những hoa văn tinh xảo, những đường nét họa tiết mang vẻ đẹp đặc trưng của nhà gỗ Việt và nét văn hóa kiến trúc phương Đông. Đây là công trình đầu tiên đánh dấu sự trưởng thành về tay nghề của ông.

Chia sẻ về nghề, nghệ nhân Trần Đức Lăng tâm sự, cuộc đời ông dường như có duyên nợ với những công trình của đạo Phật. Ông được mời tham gia chỉ đạo và thi công rất nhiều công trình đền chùa quy mô lớn. Đầu tiên là công trình chùa Phúc Chỉnh tại TP. Ninh Bình, sau đó là chùa Bái Đính - ngôi chùa lớn nhất Đông Nam Á. Hạng mục ông trực tiếp thi công là dãy hành lang La Hán, nơi du khách thập phương vãn cảnh chùa. Ông còn trực tiếp tham gia thiết kế và xây dựng cổng cố đô Hoa Lư lịch sử, cổng chào Tràng An, Phủ Đột khu du lịch Tràng An… Đây là những danh lam thắng cảnh nổi tiếng mà khách thập phương về thăm cố đô Hoa Lư (Ninh Bình) đều dừng chân vãn cảnh.

Say mê với nghệ thuật điệu khắc

Nghệ nhân Trần Đức Lăng cũng chính là người tham gia vào công tác trùng tu, tôn tạo lại hạng mục Tam quan và chùa Tổ của quần thể chùa Hang (thị trấn Đồng Hỷ, Thái Nguyên). Ngôi chùa này đã được Nhà nước xếp hạng là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia năm 1999. Đây cũng là công trình đã vinh dự được nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương tới dự và cắt băng khánh thành lễ đặt Long cốt chính điện Tam Bảo vào tháng 12/2012.

Nghệ nhân Trần Đức Lăng (thứ ba từ trái qua phải) chụp ảnh cùng đoàn khách đến thăm quan ngôi nhà của gia đình.


Trong một chuyến công tác tại Thái Nguyên, Giáo sư Hoàng Đạo Kính, Tổng Thư ký Hội Kiến trúc Việt Nam đã đến thăm và đánh giá cao công lao đóng góp của nghệ nhân Trần Đức Năng trong việc xây dựng công trình chùa Hang.

Năm 2013, khi tham gia xây dựng chùa Lam Sơn (thuộc xã Quỳnh Yên, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An) - ngôi chùa gỗ lớn nhất Bắc Bộ, nghệ nhân Trần Đức Năng đã thiết kế Tam quan của chùa Lam Sơn với ý tưởng sen hội tụ. Hệ thống hàng cửa gỗ ở khu nhà hạ của ngôi chùa được ông chạm trổ tinh xảo, hoa văn cầu kỳ, thể hiện trí tuệ và sức tượng tưởng phong phú của người nghệ sỹ.

Ngoài ra, ông còn chỉ đạo thiết kế các công trình Nhà thờ Giáo xứ Hòa Lạc, xã Như Hòa, huyện Kim Sơn - nơi ông sinh ra và lớn lên. Đặc biệt, ông còn tham gia tạo dựng các ngôi chùa tâm linh ở đảo Trường Sa - Đảo Song Tử Tây. Khi công trình ngôi chùa trên đảo Trường Sa hoàn thành, nghệ nhân Trần Đức Lăng vinh dự được Bộ Tư lệnh Hải Quân tặng Huy hiệu “Chiến sỹ Trường Sa” năm 2010.

Trong qua trình thi công tạo dựng, tu bổ các công trình nhà cổ, nghệ nhân Trần Đức Lăng luôn tâm đắc, say mê xây dựng một mô hình nhà gỗ theo kiến trúc nhà truyền thống vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Khao khát đó được ông ấp ủ trong mấy chục năm làm nghề, để rồi tới năm 2014 mới trở thành hiện thực. Với hàng chục khối gỗ tích cóp được trong nhiều năm làm nghề, nghệ nhân Trần Đức Lăng đã tự thiết kế cho gia đình mình một ngôi nhà theo mô hình nhà rường bò (rường là rồng) với tổng giá trị khoảng 3,5 tỷ đồng. Ngôi nhà là sự hòa trộn giữa kiến trúc truyền thống và hiện đại với 2 tầng vừa cổ kính, vừa hiện đại, Trần Đức Lăng gọi kiến trúc này là nhà chồng rường. Ngôi nhà được lát gạch nâu vàng, hiên nhà được thiết kế với những họa tiết cầu kỳ, đẹp mắt. Chủ nhân còn trang trí thêm dãy đèn lồng làm tăng thêm vẻ đẹp huyền ảo, cổ kính cho kiến trúc.

Ngôi nhà của ông đã được đón nhiều đoàn chuyên gia nghiên cứu văn hóa, các kiến trúc sư đến thăm quan, quay phim, chụp ảnh để làm tư liệu cho công tác nghiên cứu, bảo tồn văn hóa.

Với những đóng góp, cống hiến cho đời những sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ đẹp, mang tầm quốc gia, nghệ nhân Trần Đức Năng đã được mời tham dự nhiều sự kiện quan trọng như Triển lãm “Dấu ấn văn hóa kinh đô Huế và Đồng bằng sông Hồng qua các sản phẩm thủ công truyền thống tại thành phố Huế” năm 2015; Hội chợ Triển lãm trưng bày sản phẩm nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống tại Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội năm 2016. Năm 2016, ông đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực gỗ mỹ nghệ; năm 2017, được Hội Nghệ nhân và Thương hiệu Việt Nam vinh danh “Thương hiệu xuất sắc vì sự nghiệp bảo tồn và phát triển di sản văn hóa Việt Nam”...

Bài và ảnh: Ngọc Ánh

Tin liên quan

Tin mới hơn

Trên 1000 sản phẩm có mặt tại Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn Hà Nội tại huyện Đan Phượng

Trên 1000 sản phẩm có mặt tại Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn Hà Nội tại huyện Đan Phượng

LNV - Hội chợ được tổ chức trong thời gian 4 ngày, từ ngày 6 đến ngày ngày 9-11, với hơn 80 gian hàng, hơn 1.000 sản phẩm làng nghề và nông sản, thực phẩm an toàn, sản phẩm OCOP
Làng nghề làm đá Bửu Long hàng trăm năm tuổi

Làng nghề làm đá Bửu Long hàng trăm năm tuổi

LNV - Nằm yên bình bên dòng sông Đồng Nai, làng nghề làm đá Bửu Long, thuộc phường Bửu Long, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, đã có lịch sử kéo dài hàng trăm năm. Tại đây, nhiều hộ gia đình vẫn miệt mài giữ gìn và phát triển nghề đá với niềm đam mê và tâm huyết. Nghề điêu khắc đá Bửu Long được xem là làng nghề thủ công lâu đời nhất của vùng đất Đồng Nai, nơi các nghệ nhân ngày đêm sáng tạo ra những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo từ đá, mang đậm giá trị văn hóa truyền thống.
Nồng nàn hương vị rượu Quán Đế Phú Yên

Nồng nàn hương vị rượu Quán Đế Phú Yên

OVN - Trải qua nhiều năm tháng, nghề nấu rượu mang thương hiệu Quán Đế vẫn được người dân tại xã Xuân Bình, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên gìn giữ và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác với những nét đặc trưng riêng biệt vốn có.
Chiếc mâm mây được ví như linh hồn của dân tộc Hà Nhì

Chiếc mâm mây được ví như linh hồn của dân tộc Hà Nhì

LNV - Đến “xứ mưa” Y Tý (huyện Bát Xát) hỏi thăm nhà ông Ly Giờ Lúy giỏi nghề đan mâm mây, từ người già đến trẻ nhỏ ai cũng biết. Trong câu chuyện với người đường xa, họ còn không quên tấm tắc: Mâm mây của già Lúy đan đẹp lắm. Không chỉ đan cho nhà dùng, già còn làm bán cho bà con và khách du lịch nữa đấy!
Tranh gốm Kim Lan - Di sản văn hoá

Tranh gốm Kim Lan - Di sản văn hoá

LNV - Nằm bên dòng sông Hồng thơ mộng, làng gốm Kim Lan đã trải qua hàng trăm năm lịch sử, ghi dấu ấn đậm nét trong bức tranh văn hóa Việt Nam. Với đôi bàn tay khéo léo và tâm hồn nghệ sĩ, những người thợ gốm Kim Lan đã tạo ra những tác phẩm tranh gốm độc đáo, mang đậm dấu ấn truyền thống.
Nghệ nhân điêu khắc đá mỹ nghệ Cao Văn Chiến

Nghệ nhân điêu khắc đá mỹ nghệ Cao Văn Chiến

Tháp Thần Nông ở Bắc Ninh, biểu tượng cho vị thần của nền văn minh lúa nước, được ghép bởi 1.012 cối đá xếp vòng ngoài, bên trong là khung cột bê tông kiên cố. Tháp được thiết kế theo hình hạt lúa, dựng thẳng đứng vừa mới được xác lập kỷ lục thế giới. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Kỹ thương Đông Đô đã vinh dự nhận bằng công nhận này và trong quá trình điêu khắc tháp này, có sự góp công sức của nghệ nhân điêu khắc đá mỹ nghệ Cao Văn Chiến.

Tin khác

Hồi sinh nghề gốm cổ buôn Dơng Bắk

Hồi sinh nghề gốm cổ buôn Dơng Bắk

LNV - Buôn Dơng Bắk, xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, nghề làm gốm cổ đang đứng trước nguy cơ lụi tàn. Đây từng là cái nôi của nghề gốm truyền thống, nhưng hiện tại chỉ còn lại rất ít nghệ nhân kiên trì với nghề, chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay.
Những nghệ nhân tâm huyết với nghề làm nón Mão Cầu

Những nghệ nhân tâm huyết với nghề làm nón Mão Cầu

LNV - Thôn Mão Cầu, xã Hồ Tùng Mậu, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên được biết đến với nghề truyền thống làm nón lá hơn 70 năm. Hiện nay, cùng với sự ra đời của nhiều sản phẩm che nắng, che mưa, làng nghề làm nón đứng trước nhiều thách thức mới. Thế nhưng vẫn còn đó những con người cần mẫn cố gắng gìn giữ nghề quê hương.
Trưng bày nghề thủ công truyền thống tỉnh Ninh Bình

Trưng bày nghề thủ công truyền thống tỉnh Ninh Bình

LNV - Bảo tàng Ninh Bình trưng bày chuyên đề nghề thủ công truyền thống và chương trình trải nghiệm nghề cói Kim Sơn, giới thiệu các làng nghề tiêu biểu của tỉnh
Hà Nội: Công nhận danh hiệu 3 làng nghề và làng nghề truyền thống

Hà Nội: Công nhận danh hiệu 3 làng nghề và làng nghề truyền thống

LNV - UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 5596/QĐ-UBND về việc công nhận danh hiệu “Làng nghề Hà Nội” và “Làng nghề truyền thống Hà Nội”.
Hiệp hội Làng nghề Hải Phòng Khai trương hoạt động văn phòng đại diện Hiệp hội Làng nghề thành phố tại huyện Kiến Thụy, quận Dương Kinh, quận Đồ Sơn

Hiệp hội Làng nghề Hải Phòng Khai trương hoạt động văn phòng đại diện Hiệp hội Làng nghề thành phố tại huyện Kiến Thụy, quận Dương Kinh, quận Đồ Sơn

LNV - Hiệp hội Làng nghề TP. Hải Phòng vừa tổ chức khai trương Văn phòng đại diện Hiệp hội Làng nghề TP. Hải Phòng tại thôn 2, xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy. Trong đó gồm có các quận Dương Kinh, Đồ Sơn. Cùng dự có lãnh đạo Sở Nông nghiệp và phát triển Nông thôn ; Sở Công Thương ; Đại diện lãnh đạo UBND các huyện Kiến Thuỵ ; quận Dương Kinh ; quận Đồ Sơn ; lãnh đạo UBND xã Tú Sơn cùng các Nghệ nhân trên địa bàn thành phố.
Hội làng nghề dệt lụa Vạn Phúc tổ chức Đại hội II, nhiệm kỳ 2024 - 2029

Hội làng nghề dệt lụa Vạn Phúc tổ chức Đại hội II, nhiệm kỳ 2024 - 2029

LNV - Ngày 26/10, Hội Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc đã tổ chức Đại hội lần thứ II, nhiệm kỳ 2024-2029. Đại hội đã bầu ông Nguyễn Văn Hùng là Chủ tịch Hội, nhiệm kỳ 2024-2029.
Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2024 - 2029

Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2024 - 2029

LNV - Sáng 26/10/2024, Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức thành phố Hà Nội long trọng tổ chức Đại hội lần thứ II, nhiệm kỳ 2024 - 2029 với định hướng: “Doanh nghiệp và Doanh nhân huyện Hoài Đức đoàn kết tốt, làm kinh tế giỏi, góp sức xây dựng huyện sớm trở thành quận Hoài Đức”. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Viết Thạnh được bầu làm Chủ tịch Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức khóa mới.
Quảng Nam thu hồi bằng công nhận làng nghề dệt chiếu hơn 500 tuổi

Quảng Nam thu hồi bằng công nhận làng nghề dệt chiếu hơn 500 tuổi

LNV - Uỷ ban Nhân dân tỉnh Quảng Nam thu hồi bằng công nhận làng nghề dệt chiếu An Phước hơn 500 năm tuổi với lý do “không đảm bảo các tiêu chí” để công nhận nghề truyền thống, làng nghề truyền thống.
Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh

Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh

LNV - Bao đời người đã qua, bao mùa ăn lúa mới đã qua nhưng cách làm gốm vẫn thế, người đời trước truyền lại cho đời sau, đời sau nữa. Những bàn chân của các amí lấy đất về buôn, những bàn chân mở ra vòng tròn khép kín vô tận quanh chiếc bàn xoay thủ công. Những đôi tay nhuộm nâu vàng tỉ mẩn với nước và đất để tạo tác. Những khoảnh sân nhỏ luôn sực mùi rơm khói và đất chín trong cuộc chơi của lửa. Lửa bùng lên lúc mạnh lúc yếu, khói trùm lên lúc đậm lúc nhạt. Đất chìm trong lửa, lửa nhiệt nồng với đất để cuối cùng các sản phẩm gốm Yang Tao được hình thành. Lửa hòa vào trong đất, phục sinh trong đất thành những sản phẩm hữu dụng để khi bàn tay người chạm vào chỉ còn mênh mang hơi thở của đất và lửa.
Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh

Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh

LNV - Làng nghề mây tre đan xã Hoằng Thịnh, Hoằng Hóa (Thanh Hoá) với hàng trăm năm lịch sử và phát triển không chỉ là điểm sáng của vùng quê mà còn là biểu tượng văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

LNV - Được biết đến là làng gốm cổ xưa nhất xứ Nghệ, trải qua bao thăng trầm, hiện làng nồi đất Trù Sơn (huyện Đô Lương, Nghệ An) vẫn giữ được hồn cốt quê hương, giản dị mà bền lâu. Trước nguy cơ bị xóa sổ, mai một, thì nay làng nồi đang được tiếp sức, hồi sinh.
Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận

Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận

LNV - Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thành phố Hà Nội, trên địa bàn Hà Nội hiện có 331 làng nghề truyền thống được công nhận thuộc địa bàn 25 quận, huyện, thị xã của Thành phố.
Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh

Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh

LNV - Trải qua hơn 400 năm phát triển và hội nhập, làng nghề gỗ Bình Cầu, xã Hoài Thượng ở thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đã khẳng định thương hiệu trên thị trường, góp phần mang lại những giá trị kinh tế cao, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn người dân tại địa phương.
Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa

Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa

LNV - Đến nay, xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm (Hà Nội) có hơn 50 sản phẩm gốm sứ đạt OCOP từ 3 đến 5 sao. Cùng với chiếm lĩnh phần lớn thị trường tiêu thụ trong nước, gốm Bát Tràng còn được xuất khẩu tới nhiều nước ở châu Á, châu Âu, châu Mỹ…
Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc

Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc

LNV - Sự kiện do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức từ ngày 3-6/10/2024. Tại đây, trưng bày phong phú nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc, tinh xảo, cùng những sản phẩm đoạt giải cao trong các hội thi sản phẩm làng nghề của thành phố Hà Nội…
Xem thêm
qc-vinamilk-100-thanh-trung
Mới nhất Đọc nhiều
Tạp chí Tài nguyên và Môi trường tổ chức Diễn đàn “Phụ nữ tiên phong phát triển kinh tế tuần hoàn”

Tạp chí Tài nguyên và Môi trường tổ chức Diễn đàn “Phụ nữ tiên phong phát triển kinh tế tuần hoàn”

LNV - Ngày 6/11/2024, tại Trung tâm Phụ nữ và Phát triển (Tây Hồ, Hà Nội), Tạp chí Tài nguyên và Môi trường phối hợp cùng Ban Tuyên giáo Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức Diễn đàn “Phụ nữ tiên phong phát triển kinh tế tuần hoàn” nhằm kết nố
Trên 1000 sản phẩm có mặt tại Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn Hà Nội tại huyện Đan Phượng

Trên 1000 sản phẩm có mặt tại Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn Hà Nội tại huyện Đan Phượng

LNV - Tối 6/11, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội phối hợp với UBND huyện Đan Phượng tổ chức Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn.
Khai mạc diễn đàn Ứng dụng Thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam năm 2024

Khai mạc diễn đàn Ứng dụng Thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam năm 2024

LNV - Ngày 6/11, tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương đã tổ chức Diễn đàn Ứng dụng Thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam 2024. Diễn đàn nhằm mục tiêu thúc đẩy ứng dụng công nghệ số và thương mại điện tử trong nền kinh tế,
Sắp diễn ra Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2024

Sắp diễn ra Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2024

LNV - Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2024 với chủ đề "Hà Nội kết nối năm châu" diễn ra vào 9h - 22h trong 3 ngày (29, 30/11 và 1/12) tại Công viên Thống Nhất, TP Hà Nội.
Lào Cai: Thêm 2 sản phẩm được công nhận OCOP 5 sao

Lào Cai: Thêm 2 sản phẩm được công nhận OCOP 5 sao

OVN - Ngày 5/11, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức họp Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) cấp trung ương năm 2024, tỉnh Lào Cai có 2 sản phẩm đạt OCOP 5 sao.
qc-vinamilk-dinh-duong-vang
ct-tnhh-pt-xuan-thanh
ctcp-xd-tan-loc
nong-nghiep-xanh
minh-hieu
nhu-thanh
an-phat
thanh-chau
thuan-duc
ha-tinh
binh-dinh
Giao diện di động