Hà Nội: 24°C Hà Nội
Đà Nẵng: 25°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 26°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 24°C Thừa Thiên Huế

Làng nghề chè lam Thạch Xá “đỏ lửa” những ngày đông về

LNV - Khi tiết trời chuyển sang đông, chúng tôi có dịp về thăm làng Thạch Xá (huyện Thạch Thất – TP. Hà Nội), nếm thử miếng chè lam với ngụm nước vối ấm tất cả như chạm tới cái hồn quê Bắc Bộ. Đặc biệt, chè lam làng nghề Thạch Xá có hương vị rất riêng bởi vị ngọt thanh, hương thơm nồng ấm của gừng, quế xen lẫn chút bùi bùi của lạc đã và đang làm ấm lòng biết bao thực khách gần xa.
Cách thành phố Hà Nội khoảng 25km về phía Tây Bắc, Thạch Xá nổi tiếng với món bánh chè lam được làm theo phương thức gia truyền của làng nghề truyền thống đã tồn tại hơn 100 năm qua.

Giống với hầu hết các sản vật đặc trưng của làng quê Việt Nam, chè lam Thạch Xá gắn liền với một truyền thuyết mang đầy màu sắc lịch sử, tâm linh.

Theo như lời kể của các cụ cao niên trong làng Thạch: Chè lam được ra đời từ lòng thành kính của người dân muốn dâng lên Đức Phật một sản vật địa phương. Khi nghĩa quân Lam Sơn của Lê Lợi (thế kỷ XV) đi qua làng thì người dân trong làng đã dâng tặng họ bánh chè lam mang theo để làm lương thực dài ngày.

Thạch Xá nổi tiếng với món bánh chè lam được làm theo phương thức gia truyền


Được dung hợp hài hòa từ các sản vật của đồng đất quê hương, gồm bỏng của nếp cái hoa vàng, lạc, vừng, gừng, thảo quả… chè lam làng Thạch luôn được coi là “báu vật” ẩm thực của đất Hà Thành.

Để làm được những mẻ chè lam thơm ngon, tất cả là nhờ vào sự khéo léo và kinh nghiệm chọn nguyên liệu của các nghệ nhân làng nghề Thạch Xá. Một mẻ chè Lam Thạch Xá, khâu chọn nguyên liệu rất quan trọng. Nếp dùng để làm bánh phải là thứ nếp cái hoa vàng, nếp hương hay nếp nhung hạt già và mẩy, được phơi khô giòn trong nắng váng mật của mùa hạ.

Rồi đem phần nếp ấy vào chảo gang rang vừa lửa, đảo thật khéo, thật đều tay để hạt nở thành những hạt bỏng màu trắng như hoa nhài, trăm ngàn hạt đều tăm tắp như nhau, sau đó lấy hoa bỏng ấy đi xay rồi lọc lấy bột mịn. Mía dùng kéo mật thường là mía de, loại mía nhỏ cây nhưng vị ngọt vừa thanh vừa đậm và rất thơm.

Gừng thì phải chọn củ già, cạo vỏ luộc chín rồi cắt thật mỏng thì khi nấu mới dẻo và thơm ngon nếu để gừng sống thì mùi gừng sẽ át mất mùi vị của chè lam. Đây cũng là bí quyết của những gia đình có nghề làm chè lam lâu năm.

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ nguyên vật liệu, tiếp đến là công đoạn nấu mật chè. Công đoạn này cũng tỉ mỉ và có yêu cầu cao không kém. Để có được nồi mật đủ độ không non mà cũng không già lửa quá thì đòi hỏi người chế biến phải có kinh nghiệm. Cho mật mía, mạch nha, nước gừng, nước quế vào đun bên bếp lửa vừa và khuấy thật đều tay.

Nếu cho quá ít bột thì bánh sẽ dẻo và dính, cho nhiều bột thì bánh rất nhanh cứng. Do đó, công đoạn quan trọng nhất là cho bột và quấy thật nhanh cho đến khi thấy hỗn hợp có màu vàng óng gần như keo, có mùi thơm tổng hợp của quế, của gừng, của mật thì ngư lại rồi cho bột bỏng và lạc vào. Hỗn hợp này sẽ được đổ lên những chiếc khay đã được trải một lớp bột gạo nếp rang.

Khi chè đã nguội hẳn, dùng dao thật sắc cắt ra thành từng thanh nhỏ rồi xoa vào lớp bột gạo để những miếng bánh không bị dính lại với nhau rồi đóng gói. Bánh chè lam đạt yêu cầu phải thơm mùi mật mía, và nếp cái hoa vàng, nồng ấm vị gừng, vị quế, vừa ngọt thanh vừa thoáng chút cay và bùi bùi của lạc xen lẫn.


Chè lam là món quà quê được người dân làng Thạch sản xuất quanh năm


Chè lam là món quà quê được người dân làng Thạch sản xuất quanh năm, nhưng có lẽ sôi động nhất là vào dịp các tháng trước và sau Tết Nguyên đán – khoảng thời gian phục vụ cho thị trường Tết và lễ hội. Có lẽ vì thế mà năm 2004, làng nghề chè lam Thạch Xá đã được công nhận là làng nghề truyền thống.

Hiện hội làng nghề chè lam làng Thạch có khoảng 70 hội viên, mỗi năm làng nghề cung cấp cho thị trường khoảng hơn 200 tấn chè lam, đạt doanh thu khoảng hơn 6 tỷ đồng/năm. Chè lam không chỉ được bán ở đất Hà thành mà nó còn được xuất đi khắp các tỉnh thành trên cả nước, đặc biệt là một số tỉnh thành có các đền chùa nổi tiếng như: chùa Ba Vàng, Yên Tử (Quảng Ninh), chùa Tam Chúc (Hà Nam), Đền Hùng (Phú Thọ)…

Về làng làng nghề Thạch Xá vào bất kỳ mùa nào trong năm, ghé thăm những gia đình còn duy trì nghề làm chè lam truyền thống sẽ bắt gặp ngay mùi hương thơm nức của gạo nếp mới, gừng, mạch nha, đậu phộng rang. Bên những bếp lửa đỏ than, những mẻ chè lam thoăn thoắt được ra lò qua đôi bàn tay dẻo dai, khéo léo của các bà, các mẹ, các chị. Từ những những nguyên liệu đơn giản, gắn bó với cuộc sống nông nghiệp thuần túy ấy nhưng khi kết hợp với nhau lại tạo nên một thức quà quê ăn vào sẽ nhớ mãi khi nó chứa đựng biết bao nhiêu tinh túy trong đó.

Bài, ảnh: Huyền Chi

Tin liên quan

Tin mới hơn

Giữ hồn nghề Xạ Phang giữa non cao Sín Chải

Giữ hồn nghề Xạ Phang giữa non cao Sín Chải

LNV - Sau đợt sáp nhập hành chính giữa các xã Tả Sìn Thàng, Lao Xả Phình và Sín Chải (huyện Tủa Chùa), nay thuộc xã Sín Chải, người Xạ Phang ở thôn Tả Sìn Thàng vẫn bền bỉ gìn giữ nghề làm giày và may trang phục truyền thống – một nét đẹp văn hóa mang đậm dấu ấn vùng cao Tây Bắc.
Người gìn giữ hồn văn hóa Mơ Nâm giữa đại ngàn Kon Plông

Người gìn giữ hồn văn hóa Mơ Nâm giữa đại ngàn Kon Plông

LNV - Trong căn nhà sàn nhỏ giữa làng Kon Chênh (xã Măng Đen, Quảng Ngãi), tiếng sáo Tà Vẩu dìu dặt vang lên. Chủ nhân của âm thanh ấy là Nghệ nhân ưu tú A Lễ, người Xê Đăng - nhánh Mơ Nâm, gần 70 tuổi, vẫn miệt mài đan lát, dạy đánh cồng chiêng, thổi sáo và truyền nghề cho lớp trẻ trong làng. Cả đời gắn bó với văn hóa truyền thống, ông được bà con tin yêu, chính quyền trân trọng như một “báu vật sống” của vùng đất Măng Đen.
Tre trúc vẫn xanh mong làng nghề Ba Tri không tàn phai

Tre trúc vẫn xanh mong làng nghề Ba Tri không tàn phai

LNV - Trải qua hơn trăm năm tồn tại, những làng nghề đan lát ở Ba Tri (Bến Tre) từng một thời rộn ràng tiếng chẻ tre, đan nong, nay chỉ còn vang vọng trong ký ức của người thợ già. Dẫu nghề xưa đang dần mai một, nhưng chính quyền và người dân địa phương vẫn đang nỗ lực gìn giữ, khôi phục giá trị truyền thống, hướng tới phát triển bền vững gắn với du lịch và bảo vệ môi trường.
Giữ vị quê hương ở làng nghề ép chuối khô Cà Mau

Giữ vị quê hương ở làng nghề ép chuối khô Cà Mau

LNV - Từ những trái chuối xiêm mộc mạc, người dân làng nghề Cà Mau đã làm nên đặc sản chuối khô nức tiếng giữa thời công nghiệp, làng nghề vẫn bền bỉ giữ vị ngọt quê qua từng miếng chuối vàng óng.
Nhiều sản phẩm tinh hoa làng nghề thu hút khách hàng

Nhiều sản phẩm tinh hoa làng nghề thu hút khách hàng

LNV - Nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc trưng của các làng nghề trong cả nước thu hút người tiêu dùng Thủ đô.
Ngôi làng đẹp nhất Tây Bắc níu chân du khách bằng nét văn hóa Mông đặc sắc

Ngôi làng đẹp nhất Tây Bắc níu chân du khách bằng nét văn hóa Mông đặc sắc

LNV - Nằm nép mình giữa thung lũng Mường Hoa thơ mộng, bản Cát Cát (xã Tả Van, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai) từ lâu đã trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất vùng Tây Bắc. Được mệnh danh là “ngôi làng đẹp nhất Tây Bắc”, nơi đây không chỉ mê hoặc du khách bởi cảnh quan hùng vĩ, những nếp nhà gỗ đơn sơ bên sườn núi, mà còn bởi đời sống văn hóa đậm đà bản sắc của đồng bào dân tộc Mông – được gìn giữ và truyền lại qua bao thế hệ.

Tin khác

Nước mắm Phan Thiết và hành trình giữ vững thương hiệu

Nước mắm Phan Thiết và hành trình giữ vững thương hiệu

OVN - Phan Thiết là 1 trong 6 vùng sản xuất nước mắm nổi tiếng trong cả nước. Trải qua nhiều thăng trầm, đến nay, nước mắm Phan Thiết vẫn lặng lẽ khẳng định vị thế của mình như một biểu tượng văn hóa và ẩm thực Việt Nam.
Nghệ sĩ điêu khắc đương đại Vũ Tú: Sự giao hòa kỳ diệu giữa trí tuệ và sáng tạo

Nghệ sĩ điêu khắc đương đại Vũ Tú: Sự giao hòa kỳ diệu giữa trí tuệ và sáng tạo

LNV - Nghệ sĩ điêu khắc Vũ Tú (sinh năm 1987) là một hiện tượng độc đáo trong giới nghệ thuật Việt Nam, được mệnh danh là “Khôi nguyên của nghệ thuật đương đại” và “hoa Trạng nguyên trong giới điêu khắc”. Hành trình của anh là sự giao thoa kỳ diệu giữa truyền thống và hiện đại, giữa khoa học và nghệ thuật, được hun đúc từ cội nguồn văn hiến và khát vọng sáng tạo không ngừng nghỉ.
Không gian văn hóa làng nghề Việt lại rộn ràng sắc màu trong những ngày đầu tháng 10

Không gian văn hóa làng nghề Việt lại rộn ràng sắc màu trong những ngày đầu tháng 10

LNV - Sáng nay (10/10/2025), Hội chợ Làng nghề Việt Nam lần thứ 21 chính thức khai mạc tại Khu Hội chợ Triển lãm Nông nghiệp – Hà Nội, quy tụ hàng trăm làng nghề, phố nghề và nghệ nhân tiêu biểu khắp mọi miền Tổ quốc.
Dòng chảy tinh hoa ngàn năm của nghề thủ công mỹ nghệ

Dòng chảy tinh hoa ngàn năm của nghề thủ công mỹ nghệ

LNV - Hà Nội là mảnh đất ngàn năm văn hiến, không chỉ là trung tâm chính trị, văn hóa mà còn là cái nôi của hàng trăm làng nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống. Từ nhu cầu sinh hoạt, tín ngưỡng và đời sống cung đình, nghề thủ công đã ra đời, gắn bó mật thiết với người dân, đồng thời góp phần làm nên bản sắc riêng của Thăng Long.
Nghề đan lát và móc lưới của người Cơ Tu

Nghề đan lát và móc lưới của người Cơ Tu

LNV - Tại không gian của đồng bào Cơ Tu (Thừa Thiên Huế) trong Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam, du khách được chiêm ngưỡng những bàn tay khéo léo đang miệt mài đan lát, móc lưới – nghề truyền thống gắn liền với đời sống nơi núi rừng Trường Sơn.
Gần 100 gian hàng hội tụ tại Hội chợ Làng nghề lần thứ 21 – tôn vinh tinh hoa truyền thống Việt

Gần 100 gian hàng hội tụ tại Hội chợ Làng nghề lần thứ 21 – tôn vinh tinh hoa truyền thống Việt

LNV - Hội chợ làng nghề Việt Nam lần thứ 21 năm 2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì tổ chức, sẽ diễn ra từ ngày 10/10 đến 14/10 tại Khu hội chợ triển lãm nông nghiệp (số 489 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội).
Hành trình nối nhịp Trung thu xưa với hơi thở đương đại

Hành trình nối nhịp Trung thu xưa với hơi thở đương đại

LNV - Giữa không gian cổ kính Văn Miếu – Quốc Tử Giám, dự án nghệ thuật thủ công “Tinh Quang Hội Nguyệt” đã tái hiện vẻ đẹp Trung thu truyền thống qua ngôn ngữ nghệ thuật và làng nghề. Triển lãm không chỉ gợi ký ức tuổi thơ mà còn lan tỏa thông điệp gìn giữ, làm mới giá trị văn hóa Việt trong đời sống hôm nay.
Mô hình “làng hoa du lịch” từ đề tài nghiên cứu của Hà Nội

Mô hình “làng hoa du lịch” từ đề tài nghiên cứu của Hà Nội

LNV - Từ một làng hoa truyền thống của Thủ đô đang chứng kiến những bước chuyển mình mới nhờ đề tài “Nghiên cứu thiết kế và xây dựng mô hình làng hoa, cây cảnh gắn với du lịch tại Hà Nội”
Nơi giữ hồn gốm truyền thống của người Thái nơi đất cách mạng

Nơi giữ hồn gốm truyền thống của người Thái nơi đất cách mạng

LNV - Không chỉ nổi tiếng là vùng đất lịch sử, quê hương cách mạng của tỉnh Sơn La, xã Mường Chanh (Sơn La) còn được biết đến là cái nôi của nghề gốm truyền thống của đồng bào Thái. Trải qua bao thăng trầm, những người thợ gốm nơi đây vẫn miệt mài giữ lửa, gìn giữ một di sản văn hóa độc đáo của cộng đồng.
Hà Nội đẩy mạnh quảng bá và phát triển thương hiệu OCOP Thủ đô

Hà Nội đẩy mạnh quảng bá và phát triển thương hiệu OCOP Thủ đô

LNV - Tối 3/10, Sở Công Thương Hà Nội chính thức khai mạc Triển lãm sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề tại Trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề hoa cây cảnh xã Mê Linh. Đây là một trong những hoạt động mở đầu cho chuỗi sự kiện kích cầu tiêu dùng, kết nối giao thương và phát triển du lịch làng nghề năm 2025.
Váy thổ cẩm nở hoa

Váy thổ cẩm nở hoa

LNV - Có những buổi sớm, khi mây vẫn còn cuộn tròn trong thung, tôi đã nghe tiếng bước chân rộn rã của những cô gái vùng cao.
Làng nghề làm bánh Trung thu truyền thống An toàn thực phẩm đặt lên hàng đầu

Làng nghề làm bánh Trung thu truyền thống An toàn thực phẩm đặt lên hàng đầu

LNV - Mỗi dịp Trung thu, các làng nghề truyền thống làm bánh Trung thu lại bước vào mùa sản xuất cao điểm. Dù thị trường ngày càng đa dạng với sự cạnh tranh của nhiều dòng sản phẩm hiện đại, bánh Trung thu truyền thống vẫn giữ được chỗ đứng riêng nhờ hương vị đặc trưng.
Nghệ nhân say mê chế tác, thối hồn vào những sản phẩm từ Mây tre

Nghệ nhân say mê chế tác, thối hồn vào những sản phẩm từ Mây tre

LNV - Đến số 19, Hồ Phương Lưu (phường Đông Hài - Hải Phòng) mọi người sẽ nhìn thấy một cổng vòm hoàn toàn bằng Tre trên có biển hiệu " WSV - GYM & COFFEE". Bên trong cống này là một quán Caphe, đồng thời cũng là xưởng chế tác, trưng bày sản phẩm làm từ tre của anh Nguyễn Văn Mạnh (43 tuổi), một Nghệ nhân chuyên xây dựng các nhà hàng, quán caphe và các sản phẩm gia dụng khác rất độc đáo vừa mang tình truyền thống và hiện đại mà nguyên liệu hoàn toàn làm từ Mây và Tre. LNV - Đến số 19, Hồ Phương Lưu (phường Đông Hài - Hải Phòng) mọi người sẽ nhìn thấy một cổng vòm hoàn toàn bằng Tre trên có biển hiệu " WSV - GYM & COFFEE". Bên trong cống này là một quán Caphe, đồng thời cũng là xưởng chế tác, trưng bày sản phẩm làm từ tre của anh Nguyễn Văn Mạnh (43 tuổi), một Nghệ nhân chuyên xây dựng các nhà hàng, quán caphe và các sản phẩm gia dụng khác rất độc đáo vừa mang tình truyền thống và hiện đại mà nguyên liệu hoàn toàn làm từ Mây và Tre.
Vỏ lon hóa lồng đèn sáng tạo độc đáo của thợ khóa Sài Gòn

Vỏ lon hóa lồng đèn sáng tạo độc đáo của thợ khóa Sài Gòn

LNV - Giữa phố phường Sài Gòn nhộn nhịp, ông Nguyễn Văn Tuấn người thợ sửa khóa ở phường Tân Định (TP HCM) đã sáng tạo nên lồng đèn Trung thu từ những vỏ lon bỏ đi. Từ vật liệu tưởng chừng vô giá trị, ông mang đến cho lễ hội trăng rằm một sắc màu rất riêng.
Ninh Bình bảo tồn và quảng bá làng nghề truyền thống gắn với du lịch

Ninh Bình bảo tồn và quảng bá làng nghề truyền thống gắn với du lịch

LNV - Ninh Bình không chỉ nổi tiếng với những danh thắng thiên nhiên hùng vĩ như Tràng An, Tam Cốc – Bích Động hay chùa Bái Đính, mà còn là vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa với các làng nghề thủ công truyền thống, là yếu tố góp phần làm nên nét văn hóa độc đáo của tỉnh Ninh Bình. Các làng nghề thủ công truyền thống không chỉ là nơi lưu giữ những tinh hoa của các thế hệ trước mà còn đóng góp tích cực vào phát triển du lịch địa phương theo hướng bền vững.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Phát huy lợi thế vùng cao với Chè Shan tuyết Hồng Thái

Phát huy lợi thế vùng cao với Chè Shan tuyết Hồng Thái

LNV - Nằm ở độ cao trên 1.000m so với mực nước biển, xã Hồng Thái (huyện Na Hang, Tuyên Quang) được mệnh danh là “thủ phủ” chè Shan tuyết. Nhờ khí hậu mát mẻ quanh năm, thổ nhưỡng giàu dinh dưỡng và sự khéo léo của đồng bào Dao, Mông, những búp chè Shan t
Từ hội chợ đến thị trường: Hiệu quả thiết thực của chương trình khuyến công

Từ hội chợ đến thị trường: Hiệu quả thiết thực của chương trình khuyến công

LNV - Không chỉ là nơi trưng bày, các hội chợ công nghiệp nông thôn do Bộ Công Thương tổ chức đang trở thành “cầu nối vàng” giúp doanh nghiệp quảng bá thương hiệu, mở rộng thị trường và khẳng định vị thế sản phẩm Việt.
Ông Nguyễn Doãn Anh tái cử chức Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa

Ông Nguyễn Doãn Anh tái cử chức Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa

LNV - Chiều 15/10, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025-2030 đã công bố kết quả phiên họp thứ nhất, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XX. Ông Nguyễn Doãn Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy khóa XIX tái cử chức vụ Bí thư Tỉnh ủy khóa XX.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự khai mạc Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự khai mạc Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa

LNV - Sáng ngày 15/10, tại Trung tâm Hội nghị 25B (phường Hạc Thành), Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025 - 2030 được khai mạc trọng thể với sự tham dự của 486 đại biểu chính thức, đại diện cho hơn 240.000 đảng viên trong toàn Đảng bộ tỉnh.
Hành trình kiến tạo giá trị từ tinh hoa thiên nhiên của Long Hưng Holdings

Hành trình kiến tạo giá trị từ tinh hoa thiên nhiên của Long Hưng Holdings

LNV - Từ khát vọng lan tỏa giá trị thiên nhiên qua từng giọt hương vị, Long Hưng Holdings đang từng bước khẳng định vị thế doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực nước giải khát và dinh dưỡng tự nhiên. Hơn một thập kỷ phát triển là minh chứng cho tầm nhìn
Giao diện di động