Khám phá làng nghề Ủ ấm Sơn Vi
![]() |
Ủ ấm được làm hoàn toàn bằng phương pháp thủ công ở Sơn Vi, Phú Thọ |
Làng nghề Ủ ấm Sơn Vi có lịch sử phát triển hơn 200 năm. Nghề làm ấm trà ở Sơn Vi bắt đầu từ những thập niên đầu thế kỷ XIX, khi các nghệ nhân địa phương học hỏi và phát triển kỹ thuật chế tác từ các vùng lân cận. Theo thời gian, nghề làm ấm trà trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và kinh tế của người dân nơi đây. Những năm 1960 - 1970 là thời kỳ hưng vượng nhất của làng nghề ấm ủ. Già có việc của già, trẻ có việc của trẻ, mỗi người một công đoạn nhưng cả làng lúc nào cũng khẩn trương, tấp nập tham gia sản xuất ấm ủ.
Để đảm bảo rằng sản phẩm ấm trà không chỉ bền mà còn đẹp và giữ nhiệt tốt, người thợ làng Sơn Vi phải thực hiện nhiều công đoạn tinh xảo. Quy trình chế tác ấm trà bao gồm việc chọn lựa nguyên liệu, uốn vanh, lên khuôn, cắt ván, gắn đáy, may túi nhồi bông, đánh bóng và sơn.
Công đoạn làm nan là một trong những bước quan trọng nhất và cũng là khó khăn nhất. Các nghệ nhân phải chọn cây nứa già, cạo sạch phần cật xanh, rồi chẻ nhỏ và vót thật nhẵn. Sau đó, nan được phơi khô, luộc và ngâm nước để trở nên mềm mại và hạn chế mối mọt. Việc làm nan đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ cao độ, bởi chỉ cần một chút sơ sảy là chất lượng của sản phẩm sẽ bị ảnh hưởng. Chính sự kỳ công này đã tạo nên những chiếc ấm trà bền đẹp, có thể giữ nguyên màu sắc và chất lượng dù đã sử dụng hàng chục năm.
![]() |
Để giữ nhiệt tốt, nghệ nhân đã khéo léo nhồi bông vào trong lòng ủ ấm. |
Ấm trà Sơn Vi có điểm nổi bật so với các sản phẩm ấm trà khác là sự kết hợp từ hàng trăm nan tre nhỏ được ghép lại. Các ấm trà này thường có hình dáng bầu bĩnh, thuôn tròn và sử dụng các màu sắc chủ đạo như đỏ son, vàng, và nâu. Ông Nguyễn Văn Hảo, một nghệ nhân có hơn 50 năm kinh nghiệm trong nghề, cho biết: “Khác với những ấm trà nơi khác, ấm trà Sơn Vi được tạo ra từ hàng trăm nan tre nhỏ, mang đến những hình dáng độc đáo và màu sắc nổi bật.” Sự tinh xảo trong từng chi tiết không chỉ làm cho sản phẩm trở nên đẹp mắt mà còn tăng cường giá trị sử dụng của chúng.
Mỗi dịp đông về, trung bình có khoảng 10.000 chiếc ủ ấm được cả làng Sơn Vi cung cấp ra thị trường trong nước và nước ngoài như Nhật Bản, Mỹ, Pháp... Mỗi chiếc có giá từ 80.000 - 300.000 đồng, tùy kích cỡ.
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, làng nghề Ủ ấm Sơn Vi vẫn đối mặt với không ít thách thức. Số lượng hộ sản xuất hiện chỉ còn hơn 20, với 03 hộ sản xuất chính. Các nghệ nhân chủ yếu đã trên 40 tuổi, trong khi lớp trẻ không mặn mà với nghề do thu nhập không ổn định và sự cạnh tranh từ các sản phẩm hiện đại. Để bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và sự quan tâm từ cộng đồng.
![]() |
Để làm nên một chiếc ủ ấm gồm nứa làm nan, rơm bông vải vụn dùng làm lõi, ván xoan mỏng làm đáy, sơn keo để gắn và sơn ta dùng để quét màu trang trí. |
Vào năm 2022, Ủ ấm Sơn Vi được Hội đồng đánh giá chương trình OCOP tỉnh Phú Thọ trao chứng nhận hạng 3 sao, một bước ngoặt quan trọng trong việc khẳng định giá trị và chất lượng của sản phẩm ấm trà Sơn Vi. Chứng nhận này không chỉ nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường mà còn tạo điều kiện thuận lợi để làng nghề phát triển bền vững và ổn định hơn.
Với chứng nhận OCOP hạng 3 sao, Sơn Vi có thể tận dụng các hỗ trợ từ chương trình để nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện quy trình sản xuất và mở rộng thị trường. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho người dân trong làng mà còn góp phần bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, tạo ra cơ hội việc làm và cải thiện đời sống cho các hộ gia đình.
Làng nghề Ủ ấm Sơn Vi không chỉ là di sản văn hóa quý báu mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo và kiên nhẫn trong việc gìn giữ các giá trị truyền thống. Chứng nhận OCOP hạng 3 sao là một thành tựu đáng tự hào, mở ra triển vọng phát triển bền vững cho làng nghề trong tương lai. Sự tận tâm và đam mê của người dân Sơn Vi sẽ tiếp tục làm phong phú thêm bản sắc văn hóa Việt Nam, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường quốc tế.
Tin liên quan
Tin mới hơn

Thanh Hóa thúc đẩy bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
09:10 | 18/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hơn 300 năm giữ lửa truyền thống ở làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn
08:03 | 17/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng gốm Bát Tràng kết nối di sản và hội nhập quốc tế
09:22 | 16/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Nguyễn Hữu Kiêm - Người giữ hồn diều sáo làng Bá
09:22 | 16/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Những đôi tay giữ lửa ở làng gốm đỏ bên bờ sông Cửu Long
11:02 | 15/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ nghề truyền thống tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn
08:00 | 13/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Gốm Việt Nam: Nhu cầu thị trường nội địa và những cơ hội phát triển đột phá
09:49 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng hoa Vạn Thành không ngừng đổi mới và hội nhâp
09:43 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đắk Lắk: Phát triển thương hiệu muối Tuyết Diêm
09:41 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nuôi ong dưới tán rừng ngập mặn
09:40 | 12/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Trải nghiệm làm hủ tiếu đa sắc màu ở Chợ nổi Cái Răng
10:21 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển kinh tế làng nghề tạo đòn bẩy xây dựng nông thôn mới
10:15 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

15 cá nhân ở xã Bát Tràng được đề nghị xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội
10:10 | 11/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ký ức Trung thu cổ "hồi sinh" bằng nghệ thuật giấy dó
09:35 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn quê và nâng tầm kinh tế ở xã Bình Minh
09:00 | 10/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề chế biến cá khô Gia Thuận: Giữ hồn truyền thống, mở hướng phát triển bền vững
14:24 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn núi rừng qua đôi tay già làng Cơ Tu
09:53 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giọt mắm Nam Ô và câu chuyện từ làng biển trăm năm tuổi
08:00 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khát vọng phát triển từ làng nghề truyền thống đến trung tâm công nghiệp
15:07 | 08/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn làng nghề bánh đa nem trăm năm tuổi ở Thổ Hà
10:00 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sức sống mới cho thủ công mỹ nghệ Thủ đô từ thị trường nội địa
08:50 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sản phẩm OCOP Cao Bằng vươn xa nhờ thương mại điện tử
14:09 OCOP

Thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, môi trường
14:00 Tin tức

Khai mạc phiên chợ nông sản đặc sản 2025 tại Hà Nội
12:12 Tin tức

Xã Hưng Đạo (TP Hà Nội): Tự lực tự cường khắc phục khó khăn trong chuyển đổi chính quyền hai cấp
12:03 Kinh tế

Kiểm tra chặt chẽ để đảm bảo an toàn thực phẩm Tết Trung thu 2025
09:11 Sức khỏe - Đời sống