Khám phá làng nghề Ủ ấm Sơn Vi
Ủ ấm được làm hoàn toàn bằng phương pháp thủ công ở Sơn Vi, Phú Thọ |
Làng nghề Ủ ấm Sơn Vi có lịch sử phát triển hơn 200 năm. Nghề làm ấm trà ở Sơn Vi bắt đầu từ những thập niên đầu thế kỷ XIX, khi các nghệ nhân địa phương học hỏi và phát triển kỹ thuật chế tác từ các vùng lân cận. Theo thời gian, nghề làm ấm trà trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và kinh tế của người dân nơi đây. Những năm 1960 - 1970 là thời kỳ hưng vượng nhất của làng nghề ấm ủ. Già có việc của già, trẻ có việc của trẻ, mỗi người một công đoạn nhưng cả làng lúc nào cũng khẩn trương, tấp nập tham gia sản xuất ấm ủ.
Để đảm bảo rằng sản phẩm ấm trà không chỉ bền mà còn đẹp và giữ nhiệt tốt, người thợ làng Sơn Vi phải thực hiện nhiều công đoạn tinh xảo. Quy trình chế tác ấm trà bao gồm việc chọn lựa nguyên liệu, uốn vanh, lên khuôn, cắt ván, gắn đáy, may túi nhồi bông, đánh bóng và sơn.
Công đoạn làm nan là một trong những bước quan trọng nhất và cũng là khó khăn nhất. Các nghệ nhân phải chọn cây nứa già, cạo sạch phần cật xanh, rồi chẻ nhỏ và vót thật nhẵn. Sau đó, nan được phơi khô, luộc và ngâm nước để trở nên mềm mại và hạn chế mối mọt. Việc làm nan đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ cao độ, bởi chỉ cần một chút sơ sảy là chất lượng của sản phẩm sẽ bị ảnh hưởng. Chính sự kỳ công này đã tạo nên những chiếc ấm trà bền đẹp, có thể giữ nguyên màu sắc và chất lượng dù đã sử dụng hàng chục năm.
Để giữ nhiệt tốt, nghệ nhân đã khéo léo nhồi bông vào trong lòng ủ ấm. |
Ấm trà Sơn Vi có điểm nổi bật so với các sản phẩm ấm trà khác là sự kết hợp từ hàng trăm nan tre nhỏ được ghép lại. Các ấm trà này thường có hình dáng bầu bĩnh, thuôn tròn và sử dụng các màu sắc chủ đạo như đỏ son, vàng, và nâu. Ông Nguyễn Văn Hảo, một nghệ nhân có hơn 50 năm kinh nghiệm trong nghề, cho biết: “Khác với những ấm trà nơi khác, ấm trà Sơn Vi được tạo ra từ hàng trăm nan tre nhỏ, mang đến những hình dáng độc đáo và màu sắc nổi bật.” Sự tinh xảo trong từng chi tiết không chỉ làm cho sản phẩm trở nên đẹp mắt mà còn tăng cường giá trị sử dụng của chúng.
Mỗi dịp đông về, trung bình có khoảng 10.000 chiếc ủ ấm được cả làng Sơn Vi cung cấp ra thị trường trong nước và nước ngoài như Nhật Bản, Mỹ, Pháp... Mỗi chiếc có giá từ 80.000 - 300.000 đồng, tùy kích cỡ.
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, làng nghề Ủ ấm Sơn Vi vẫn đối mặt với không ít thách thức. Số lượng hộ sản xuất hiện chỉ còn hơn 20, với 03 hộ sản xuất chính. Các nghệ nhân chủ yếu đã trên 40 tuổi, trong khi lớp trẻ không mặn mà với nghề do thu nhập không ổn định và sự cạnh tranh từ các sản phẩm hiện đại. Để bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và sự quan tâm từ cộng đồng.
Để làm nên một chiếc ủ ấm gồm nứa làm nan, rơm bông vải vụn dùng làm lõi, ván xoan mỏng làm đáy, sơn keo để gắn và sơn ta dùng để quét màu trang trí. |
Vào năm 2022, Ủ ấm Sơn Vi được Hội đồng đánh giá chương trình OCOP tỉnh Phú Thọ trao chứng nhận hạng 3 sao, một bước ngoặt quan trọng trong việc khẳng định giá trị và chất lượng của sản phẩm ấm trà Sơn Vi. Chứng nhận này không chỉ nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường mà còn tạo điều kiện thuận lợi để làng nghề phát triển bền vững và ổn định hơn.
Với chứng nhận OCOP hạng 3 sao, Sơn Vi có thể tận dụng các hỗ trợ từ chương trình để nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện quy trình sản xuất và mở rộng thị trường. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho người dân trong làng mà còn góp phần bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, tạo ra cơ hội việc làm và cải thiện đời sống cho các hộ gia đình.
Làng nghề Ủ ấm Sơn Vi không chỉ là di sản văn hóa quý báu mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo và kiên nhẫn trong việc gìn giữ các giá trị truyền thống. Chứng nhận OCOP hạng 3 sao là một thành tựu đáng tự hào, mở ra triển vọng phát triển bền vững cho làng nghề trong tương lai. Sự tận tâm và đam mê của người dân Sơn Vi sẽ tiếp tục làm phong phú thêm bản sắc văn hóa Việt Nam, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường quốc tế.
Tin liên quan
Tin mới hơn
Hải Dương: Làng nghề tạo việc làm ổn định cho lao động nông thôn
13:54 | 18/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phú Yên phấn đấu công nhận mới từ 1 đến 2 làng nghề
11:06 | 18/09/2024 OCOP
Nông dân Hồ Trọng Lập được vinh danh Nông dân Việt Nam xuất sắc 2024
14:59 | 17/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định triển khai giải pháp ổn định sản xuất kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp
14:45 | 17/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Du lịch trải nghiệm nghề truyền thống
09:50 | 17/09/2024 Du lịch làng nghề
Nông dân Phú Thọ "kiếm bộn tiền" nhờ một thứ quả đặc biệt không thể thiếu trên mâm ngũ quả Tết Trung thu
09:43 | 17/09/2024 Kinh tế
Tin khác
Hàng trăm ha Đào Nhật Tân bị lụi tàn sau Cơn bão số 3 (Yagi)
09:39 | 17/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người "Thổi hồn" cho nghề làm bánh oản cổ truyền
16:03 | 16/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cơ hội để phát huy tiềm năng của làng nghề truyền thống
11:17 | 16/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tơ lụa Tân Châu mang đậm dấu ấn văn hoá truyền thống
17:27 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Cao Bằng
17:27 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề thêu thổ cẩm và in hoa văn bằng sáp ong của người Dao Tiền
17:26 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề làm bút lông ở phố cổ Hà Nội
17:26 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xưởng mộc Minh Mít làm nhà thờ gỗ sơn son thiếp vàng
17:26 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống hoa, cây cảnh Triệu Đề
17:26 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại Tự Lập: Khai thác, sản xuất, kinh doanh đá ốp lát - Đem lại những sản phẩm và chất lượng dịch vụ tốt nhất đến khách hàng
09:55 | 13/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cụ ông 75 tuổi tự tay làm hơn 100 chiếc đèn Trung thu truyền thống
10:35 | 12/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thừa Thiên Huế: Nghề làm đầu lân tất bật mùa trung thu
11:04 | 11/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Giữ gìn tinh hoa nghệ thuật khảm trai ở làng nghề Chuôn Ngọ
11:04 | 11/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày hội mắm Châu Đốc Tôn vinh ẩm thực kết nối kinh tế vùng miền
11:20 | 10/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Ông “vua dép lốp” trở thành Nghệ nhân làng nghề
11:19 | 10/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lai Châu: Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch
13:55 Văn hóa - Xã hội
Thanh Hoá: Hiệu quả mô hình HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao
13:55 Kinh tế
Phát huy tiềm năng làng nghề gắn với OCOP
13:54 Nông thôn mới
Hải Dương: Làng nghề tạo việc làm ổn định cho lao động nông thôn
13:54 Làng nghề, nghệ nhân
Tạp chí Làng nghề Việt Nam ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 3
13:54 Tin tức