Khám phá làng nghề Ủ ấm Sơn Vi
Ủ ấm được làm hoàn toàn bằng phương pháp thủ công ở Sơn Vi, Phú Thọ |
Làng nghề Ủ ấm Sơn Vi có lịch sử phát triển hơn 200 năm. Nghề làm ấm trà ở Sơn Vi bắt đầu từ những thập niên đầu thế kỷ XIX, khi các nghệ nhân địa phương học hỏi và phát triển kỹ thuật chế tác từ các vùng lân cận. Theo thời gian, nghề làm ấm trà trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và kinh tế của người dân nơi đây. Những năm 1960 - 1970 là thời kỳ hưng vượng nhất của làng nghề ấm ủ. Già có việc của già, trẻ có việc của trẻ, mỗi người một công đoạn nhưng cả làng lúc nào cũng khẩn trương, tấp nập tham gia sản xuất ấm ủ.
Để đảm bảo rằng sản phẩm ấm trà không chỉ bền mà còn đẹp và giữ nhiệt tốt, người thợ làng Sơn Vi phải thực hiện nhiều công đoạn tinh xảo. Quy trình chế tác ấm trà bao gồm việc chọn lựa nguyên liệu, uốn vanh, lên khuôn, cắt ván, gắn đáy, may túi nhồi bông, đánh bóng và sơn.
Công đoạn làm nan là một trong những bước quan trọng nhất và cũng là khó khăn nhất. Các nghệ nhân phải chọn cây nứa già, cạo sạch phần cật xanh, rồi chẻ nhỏ và vót thật nhẵn. Sau đó, nan được phơi khô, luộc và ngâm nước để trở nên mềm mại và hạn chế mối mọt. Việc làm nan đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ cao độ, bởi chỉ cần một chút sơ sảy là chất lượng của sản phẩm sẽ bị ảnh hưởng. Chính sự kỳ công này đã tạo nên những chiếc ấm trà bền đẹp, có thể giữ nguyên màu sắc và chất lượng dù đã sử dụng hàng chục năm.
Để giữ nhiệt tốt, nghệ nhân đã khéo léo nhồi bông vào trong lòng ủ ấm. |
Ấm trà Sơn Vi có điểm nổi bật so với các sản phẩm ấm trà khác là sự kết hợp từ hàng trăm nan tre nhỏ được ghép lại. Các ấm trà này thường có hình dáng bầu bĩnh, thuôn tròn và sử dụng các màu sắc chủ đạo như đỏ son, vàng, và nâu. Ông Nguyễn Văn Hảo, một nghệ nhân có hơn 50 năm kinh nghiệm trong nghề, cho biết: “Khác với những ấm trà nơi khác, ấm trà Sơn Vi được tạo ra từ hàng trăm nan tre nhỏ, mang đến những hình dáng độc đáo và màu sắc nổi bật.” Sự tinh xảo trong từng chi tiết không chỉ làm cho sản phẩm trở nên đẹp mắt mà còn tăng cường giá trị sử dụng của chúng.
Mỗi dịp đông về, trung bình có khoảng 10.000 chiếc ủ ấm được cả làng Sơn Vi cung cấp ra thị trường trong nước và nước ngoài như Nhật Bản, Mỹ, Pháp... Mỗi chiếc có giá từ 80.000 - 300.000 đồng, tùy kích cỡ.
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, làng nghề Ủ ấm Sơn Vi vẫn đối mặt với không ít thách thức. Số lượng hộ sản xuất hiện chỉ còn hơn 20, với 03 hộ sản xuất chính. Các nghệ nhân chủ yếu đã trên 40 tuổi, trong khi lớp trẻ không mặn mà với nghề do thu nhập không ổn định và sự cạnh tranh từ các sản phẩm hiện đại. Để bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và sự quan tâm từ cộng đồng.
Để làm nên một chiếc ủ ấm gồm nứa làm nan, rơm bông vải vụn dùng làm lõi, ván xoan mỏng làm đáy, sơn keo để gắn và sơn ta dùng để quét màu trang trí. |
Vào năm 2022, Ủ ấm Sơn Vi được Hội đồng đánh giá chương trình OCOP tỉnh Phú Thọ trao chứng nhận hạng 3 sao, một bước ngoặt quan trọng trong việc khẳng định giá trị và chất lượng của sản phẩm ấm trà Sơn Vi. Chứng nhận này không chỉ nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường mà còn tạo điều kiện thuận lợi để làng nghề phát triển bền vững và ổn định hơn.
Với chứng nhận OCOP hạng 3 sao, Sơn Vi có thể tận dụng các hỗ trợ từ chương trình để nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện quy trình sản xuất và mở rộng thị trường. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho người dân trong làng mà còn góp phần bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, tạo ra cơ hội việc làm và cải thiện đời sống cho các hộ gia đình.
Làng nghề Ủ ấm Sơn Vi không chỉ là di sản văn hóa quý báu mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo và kiên nhẫn trong việc gìn giữ các giá trị truyền thống. Chứng nhận OCOP hạng 3 sao là một thành tựu đáng tự hào, mở ra triển vọng phát triển bền vững cho làng nghề trong tương lai. Sự tận tâm và đam mê của người dân Sơn Vi sẽ tiếp tục làm phong phú thêm bản sắc văn hóa Việt Nam, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường quốc tế.
Tin liên quan
Tin mới hơn
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 | 20/12/2024 Tin tức
Làng nghề làm than đước Năm Căn Trăm năm giữa rừng đước bạt ngàn
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề đan lưới Vân Trình Di sản văn hoá bền vững
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội
10:26 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề trồng nấm ở An Giang
10:25 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
09:20 | 17/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa
19:35 | 16/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ
09:00 | 13/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đan quyện tinh hoa và sáng tạo
09:41 | 12/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết
14:47 | 11/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024
14:14 | 09/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết
13:55 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội
13:53 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân
13:52 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết
14:00 | 05/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop
10:41 | 04/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới
15:18 | 03/12/2024 Tin tức
"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên
13:31 | 03/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Rèn Đa Sỹ - Top 10 thương hiệu quốc gia
13:31 | 03/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng hương trăm năm tuổi Quảng Phú Cầu nhộn nhịp những ngày cận Tết rực rỡ sắc Xuân
15:00 | 02/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đã có 144 cơ sở tự nguyện phá dỡ lò đốt, lò tái chế kim loại tại Mẫn Xá
23:50 | 01/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn
22:00 Tin tức
Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM
15:59 Tin tức
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 Tin tức
Hoài Đức (Hà Nội): La Phù nâng cấp hạ tầng đáp ứng kịp thời phát triển kinh tế
22:25 Kinh tế
Nông nghiệp xanh gắn với bảo vệ môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long
09:54 Môi trường