Hưng Yên: Có nghề làm tương Bần độc đáo
Từ món ăn bình dị đến tầm vóc văn hóa Việt
Anh Lê Đình Đạt - Chủ tịch Hội làng nghề Tương Bần và cũng là chủ cơ sở sản xuất tương Hường Đạt đang kiểm tra chất lượng tương
Làng nghề tương bần Hưng Yên cách Hà Nội khoảng 25km thuộc phường Bần Yên Nhân, Thị xã Mỹ Hào, Hưng Yên. Nghề làm tương ở đây đã có từ rất lâu đời và nổi tiếng với hương vị đậm đà, thơm ngon. Từ xa xưa tương Bần là thứ sản vật ngon dùng để tiến vua. Ngày nay, tương Bần vẫn nổi tiếng khắp nơi và trở thành một loại nước chấm đặc sản khiến nhiều người “mê mẩn”.
Vì thế nó là thứ nước chấm ngon không thể thiếu khi ăn bánh đúc, bánh tẻ, chấm rau muống, cà muối, thịt luộc… vào những ngày hè nóng nực. Tương còn dùng để chế biến nhiều món ăn như tóp kho tương, kho cá… hay rim đậu, thịt cho những ngày mùa đông se lạnh.
Tương Bần cũng xuất hiện trong nhiều câu ca dao, lời hát như: ““Anh đi anh nhớ quê nhà/Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương” hay “Dưa La, húng Láng, nem Báng, tương Bần”. Từ những nguyên liệu giản dị và dễ tìm như: đậu tương (đậu nành), gạo nếp cái hoa vàng, muối trắng và nước sạch người dân nơi đây với kinh nghiệm và bí quyết gia truyền của mình đã tạo nên một đặc sản nức tiếng, là món ăn mà những người con xa quê luôn nhớ về.
Bảo tồn và phát triển
Tương được đóng vào chai để bán ra thị trường
Anh Lê Đình Đạt - Chủ tịch Hội làng nghề Tương Bần và cũng là chủ cơ sở sản xuất tương Hường Đạt đang kiểm tra chất lượng tương
Đặt chân đến làng nghề tương bần Hưng Yên, bạn sẽ bắt gặp được cả dãy phố bán tương, nhà nhà làm tương. Có nhiều quầy bán ngay tại nhà, có quầy lại thuê mặt bằng lớn. Tương bần ở đây đều được các hộ gia trình trong làng sản xuất, họ được truyền nghề từ đời trước. Với chất lượng cũng như lòng yêu nghề đã có nhiều hộ làm nghề nấu tương suốt hàng chục năm.
Cửa hàng tương bần Hường Đạt
Chia sẻ với phóng viên anh Lê Đình Đạt - Chủ tịch Hội làng nghề Tương Bần và cũng là chủ cơ sở sản xuất tương có tiếng ở địa phương cho biết: “Theo các cụ cao tuổi trong làng cho biết nghề làm tương ở đây có từ hàng trăm năm nay, xưa kia từng là sản vật tiến vua, và được sản xuất ở làng Bần nên có tên là tương Bần.
Nguyên liệu chính để làm tương gồm có đậu tương (đậu nành) phải chọn loại hạt to, đều, da sáng và bóng. Tiếp nữa là gạo nếp cái hoa vàng, muối trắng và nước sạch. Nguyên liệu làm tương Bần không khó kiếm nhưng công đoạn làm tương cực kỳ công phu và mất nhiều thời gian. Để cho ra đời món tương thơm phức, vàng ươm đòi hỏi kinh nghiệm và bí quyết gia truyền.
Gạo nếp sau khi ngâm cho vào đồ xôi, phơi trên nong, chờ lên mốc màu vàng hoa cau là được. Đậu tương sau khi đãi sạch rang vừa chín tới đến khi có màu vàng và mùi thơm lừng. Sau khi rang, cho đỗ vào ngâm nước trong khoảng 7 ngày cùng thời gian ủ mốc. Nước ngâm đỗ đó được đem ủ với mốc, cho quyện với nhau, rồi hòa với lượng muối vừa cho vào chum ủ phơi nắng. Hàng ngày người thợ phải đảo đều các chum tương vào trước thời điểm mặt trời lên cao. Đặc biệt là tương Bần không dùng chất bảo quản, tương được bảo quản bằng muối từ 15kg đến 16kg tùy theo từng loại chum và tùy theo điều kiện thời tiết, tương có thể được bảo quản từ 1 năm đến 2 năm”. Cũng theo anh Đạt chia sẻ: “Xưa kia làm tương như một nghề tranh thủ dịp nông nhàn, tạo thêm thu nhập. Còn ngày nay, ngoài gìn giữ nghề truyền thống của cha ông thì tương còn là nghề làm giàu của nhiều gia đình ở phường Bần Yên Nhân. Với lợi thế nằm cạnh Quốc lộ 5 thuận lợi trong việc giao thương tiêu thụ sản phẩm, hiện có 17 hộ tham gia hội làng nghề, trong đó nhiều cơ sở sản xuất với quy mô lớn, thành lập công ty, tiêu thụ hàng triệu lít tương 1 năm. Hiện nay giá tương Bần trung bình từ 20 ngàn đồng đến 30 ngàn đồng/ 1lít. Tương Bần đem lại lợi nhuận trung bình mỗi cơ sở khoảng 500 triệu đồng/năm. Bình quân mỗi cơ sở làm tương tạo việc làm cho từ 5-10 lao động thường xuyên, với mức thu nhập từ 5-6 triệu đồng/tháng”. Được làm từ những nguyên liệu đậm chất truyền thống, trong thời đại với vô vàn các loại nước chấm khác nhau thế nhưng tương Bần vẫn được rất nhiều người yêu thích, là thứ gia vị không thể thiếu trong rất nhiều món ăn ngon từ bình dân cho tới xa xỉ.
Sản phẩm tương Hường Đạt đóng chai được bán ra thị trường
Ngày nay có thiết bị máy móc hỗ trợ trong các khâu sản xuất tương, như đồ xôi bằng nguồn điện 3 pha mỗi mẻ đạt từ 1-2 tạ gạo, nhiệt đều khiến xôi không bị nát. Hay công đoạn vất vả là rang đỗ, trước đảo bằng tay mỗi mẻ cũng chỉ được 2-3 kg thì nay rang bằng máy mỗi mẻ đạt từ 50-150 kg mà thời gian rút ngắn lại, giảm công lao động. Đồng thời một số nguyên liệu phải nhập khẩu như: Đậu tương, gạo nếp cái hoa vàng xong công thức truyền cơ bản vẫn được giữ nguyên. Tương Bần cũng đang bị cạnh tranh bởi rất nhiều loại nước chấm cùng mẫu mã bắt mắt, và là điều trăn trở của Hội làng nghề. Anh Đạt cũng mong muốn : “Được Nhà nước và chính quyền có chính sách hỗ trợ về nhà xưởng để có thể mở rộng quy mô sản xuất và tạo ra nhiều sản phẩm phù hợp với thị hiếu của khách hàng”.
Năm 2011, sản phẩm tương Bần đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể đã tạo đà cho thương hiệu sản phẩm ngày càng phát triển trên thị trường. Tin rằng trong tương lai làng nghề tương Bần sẽ luôn phát triển phù hợp với sự phát triển của thị trường cũng như của xã hội.
Bài, ảnh: Lương Văn Tuân
Tin liên quan
Tin mới hơn
Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh
19:59 | 21/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh
19:59 | 21/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi
11:14 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc
11:13 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đà Nẵng: Nghề làm bánh tráng Tuý Loan là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
11:12 | 14/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương
14:34 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024
14:16 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024
14:12 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tháo gỡ khó khăn cho làng nghề
13:49 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hoạ sĩ trẻ đam mê nghệ thuật sơn mài truyền thống
13:48 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống Minh Khai có nhiều sản phẩm OCOP
13:43 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đẩy mạnh hoạt động marketing để xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam
11:07 | 10/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phú Yên: Đưa thổ cẩm Xí Thoại trở thành sản phẩm du lịch
10:01 | 09/10/2024 Văn hóa - Xã hội
Chi cục PTNT tỉnh Thái Nguyên tham dự Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024
14:14 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hưng Yên: Làng nghề cây cảnh ảnh hưởng nặng sau mưa lũ
09:17 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hồi sinh nghề gốm cổ tại buôn Dơng Bắk
09:16 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: 12 cơ sở ở làng nghề giấy Phong Khê dừng hoạt động
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội An đón nhận “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh” danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tân Chủ tịch nước Lương Cường: Nỗ lực hết sức mình, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, Nhân dân tin tưởng giao phó
10:40 Tin tức
TRỰC TIẾP: Quốc hội khóa XV khai mạc kỳ họp thứ 8, tiến hành bầu Chủ tịch nước
20:00 Tin tức
Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh
19:59 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh
19:59 Làng nghề, nghệ nhân
Gia Lai: Sức trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới
19:58 Nông thôn mới