Chợ tranh Tết làng Đông Hồ
Tranh dân gian Đông Hồ là dòng tranh nổi tiếng của Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay, nghề làm tranh đang phải đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt sự thu hẹp của thị trường tiêu thụ và nguy cơ mai một của thế hệ nghệ nhân cao tuổi. Nếu như xưa kia, Đông Hồ có 17 dòng họ cùng tham gia sản xuất tranh thì nay chỉ còn 3 dòng họ giữ được nghề với khoảng 30 người trực tiếp tham gia vào hoạt động làm tranh. Vì vậy, việc bảo vệ, phát triển nghề làm tranh dân gian Đông Hồ là cần thiết đối với các cơ quan quản lý, cộng đồng và nghệ nhân.
Tranh Đông Hồ bắt nguồn từ tranh truyền thống của Việt Nam, thể hiện hình ảnh sinh hoạt đời thường mang đầy ý nghĩa nhân văn. Ngày xưa, tranh thường được treo vào ngày Tết với ước mong cuộc sống gia đình hoà thuận, sung túc, ấm no, hạnh phúc, yêu thương con người, ý chí, nghị lực trong cuộc sống… Trưng bày chợ tranh Đông Hồ nhằm tái hiện không gian chợ tranh Đông Hồ xưa. Khu trưng bày với 20 gian hàng giới thiệu về nghề làm tranh, nguyên liệu, các sản phẩm tranh đặc sắc của làng tranh Đông Hồ. Về với chợ tranh, du khách còn được hòa mình vào không gian vùng quê Kinh Bắc với những sản phẩm truyền thống của quê hương, qua đó, định hình xây dựng một chuỗi sản phẩm du lịch của tỉnh Bắc Ninh.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn cùng nghệ nhân giới thiệu nghề làm tranh dân gian Đông Hồ tới bạn bè quốc tế |
Nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế chia sẻ: Trước đây, chợ tranh Tết được tổ chức 6 phiên vào các ngày 1, 6, 11, 16, 21 và 26 tháng Chạp hàng năm. Tranh được trải trên chiếu và bày bán ở trong chính sân đình, các sạp hàng khác thì bán ở xung quanh tạo nên một không gian nhộn nhịp, vui tươi đặc trưng của những ngày giáp Tết. Điểm đặc biệt của những phiên chợ này chính là mọi người mua bán hàng hóa nhưng không dùng tiền mặt. Người dân đến chợ Tết sẽ mang những hàng hóa khác đến để đổi lấy món hàng mình muốn: Người Thái Bình mang chiếu, người Nam Định thì dùng vải để đổi... Trong không khí tấp nập đó, ai cũng muốn mua được một bức tranh ưng ý về treo trong nhà để đón năm mới, cầu mong sự sung túc, đủ đầy và bình an.
Đến với không gian được tái hiện lại của chợ tranh Đông Hồ khiến tôi nhớ tới hai câu thơ mà cố thi sĩ Hoàng Cầm từng viết trong bài thơ “Bên kia sông Đuống”: “Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong/Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp”, hay nhà thơ Tú Xương cũng có câu thơ dí dỏm minh họa sinh động dòng tranh Đông Hồ trong dịp Tết đến Xuân về: “Đì đẹt ngoài sân tràng pháo chuột/Lòe loẹt trên vách bức tranh gà”.
Rảo bước ngắm nhìn những sạp hàng được phục dựng lại, du khách không khỏi choáng ngợp trước sự đa dạng cũng như nét hoài cổ. Đó là những tượng phỗng đất đầy thú vị, tượng ông sư, ông phỗng, em bé, chim bồ câu, con rùa... Đó là sạp bày bán những bức tranh khắc gỗ dựa trên nguyên bản của những bức tranh Đồng Hồ, hàng mã, đồ dùng... với đa dạng kích thước, màu sắc và mẫu mã.
Trình diễn khắc tranh gỗ tại chợ tranh |
Theo như lời các nghệ nhân chia sẻ, tranh Đông Hồ được tạo ra hoàn toàn từ những nguyên liệu tự nhiên. Giấy làm tranh được làm từ cây dó sau đó được hồ lên lớp vỏ sò điệp được giã nhuyễn. Các màu sắc trong tranh như màu đỏ được lấy ở gạch đất nung, màu vàng từ hoa hòe, màu tráng từ vỏ sò điệp, màu xanh từ lá tràm và màu đen từ than lá tre. Tại đây, du khách có thể chiêm ngưỡng quá trình mà các nghệ nhân, thợ thủ công thực hiện các bước để tạo ra một bức tranh Đông Hồ hoàn chỉnh.
Tại chợ tranh, với mỗi gian hàng lại trưng bày một chủ đề riêng như gian trưng bày các nguyên liệu làm tranh, gian trưng bày đồ thực phẩm chợ quê, gian trưng bày, giới thiệu tranh, gian khắc tranh gỗ… giúp đông đảo người dân hào hứng, như được sống lại phiên chợ truyền thống. Những phiên chợ này tổ chức nhiều hơn để tranh dân gian Đông Hồ được nhiều người biết đến. Qua đó, tranh Đồng Hồ nói riêng và văn hóa dân gian Việt Nam nói chung được lan tỏa và mọi người tiếp cận nhiều hơn.
Năm 2013, nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Tháng 3/2020, Việt Nam đệ trình UNESCO hồ sơ "Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ" để được xem xét ghi vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Dự kiến hồ sơ này sẽ được xem xét tại Kỳ họp lần thứ 19 của Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO về bảo vệ Di sản Văn hóa phi vật thể vào năm 2024. |
Tin liên quan
Độc đáo tranh làng Sình xứ Huế
18:30 | 21/07/2023 Làng nghề, nghệ nhân
Tin mới hơn
Nghề cói Kim Sơn trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
13:52 | 08/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Bảo tồn và phát triển làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn
11:01 | 08/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lụa Vạn Phúc - Giữ lửa qua từng thế hệ
14:08 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát của người Tày ở Cao Bằng
09:56 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Ghé thăm làng nghề chằm nón lá Đức Hòa
09:55 | 07/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống bún tươi Vân Cù
14:54 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Tinh hoa nghề truyền thống ở Cao Bằng
14:53 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khám phá nghề đan thúng chai ở Phú Mỹ
14:52 | 04/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguyễn Duy Cường – người “thổi hồn” vào gỗ
15:37 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Mặn mòi vị muối Bạc Liêu
14:10 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cao Bằng: Nghệ nhân giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống
10:44 | 02/05/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 | 26/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khi nhà khoa học đồng hành với nông dân
14:26 Khuyến nông
Hoài Đức: Tình trạng xả rác tùy tiện ở một số làng nghề cần sớm có biện pháp khắc phục
14:06 Môi trường
Nghề cói Kim Sơn trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
13:52 Làng nghề, nghệ nhân
Lạng Sơn: Mô hình khởi nghiệp, lập nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới
13:52 Nông thôn mới
Sóc Sơn: Khai phá tiềm năng của sản phẩm OCOP từ thế mạnh địa phương
13:48 OCOP