Thừa Thiên Huế: Nghề đúc đồng Kinh nhơn xưa và nay
(Ảnh: ST)
Vào đầu thế kỉ 17, tức dưới thời chúa Nguyễn, làng nghề đúc đồng Kinh Nhơn thuộc địa phận làng Dương Xuân, tổng Vĩ Dạ, huyện Hương Trà, phủ Triệu Phong. Đến thời các vua nhà Nguyễn, cụ thể là dưới triều Tự Đức (1847-1883) làng Dương Xuân được tách thành 2 làng là Dương XuânThượng và Dương Xuân Hạ. Nay làng đúc đồng Kinh Nhơn nằm trên địa bàn phường Phường Đúc và một phần của phường Thủy Xuân, Thành phố Huế. Khi chọn Huế làm nơi xây dựng cơ nghiệp, các chúa Nguyễn đã trưng tập thợ khéo cả nước, trong đó có thợ đúc đồng về đây phục vụ việc xây dựng các tư dinh, phủ đệ, đúc khí giới, tiền xu và sản xuất vật dụng phục vụ nhu cầu của phủ chúa.
Thời bấy giờ, dân làm nghề đúc từ các nơi kéo về tập trung sinh sống, hành nghề thành hội thành phường ở làng Dương Xuân nên dân trong vùng quen gọi là “Phường Đúc”, tức phường thợ đúc, rồi lâu dần thành tên gọi. Thời ấy, Phường Đúc có 5 xóm nghề gồm: Trường Đồng, Kinh Nhơn, Bổn Bộ, Giang Dinh, Giang Tiền. Trong đó, Kinh Nhơn và Bổn Bộ là hai xóm có nghề đúc đồng lớn nhất và danh tiếng nhất. Từ đó về sau đến đời các vua nhà Nguyễn, nghề đúc đồng ở Phường Đúc càng có cơ hội phát triển mạnh thêm.
Khi Chúa Trịnh và Tây Sơn đánh chiếm Phú Xuân thì các công tượng đúc đồng bị tan rã. Riêng chỉ có họ Nguyễn ở Kinh Nhơn vẫn ở lại tại chỗ và tiếp tục nghề đúc của cha ông. Từ những lò đúc của các anh em trong dòng họ Nguyễn, nghề đúc vẫn được duy trì và phát triển cho tới ngày nay.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Viện đã có những chuyến đi vào Nam ra Bắc, tìm tới các làng nghề đúc đồng truyền thống để học hỏi kinh nghiệm.(Ảnh: ST)
Có thể nói, thời nhà Nguyễn nghề đúc đồng ở Huế được xem là phát triển rực rỡ và huy hoàng nhất. Rất nhiều sản phẩm của người thợ đúc đồng Phường Đúc thời ấy nay đã trở thành những kiệt tác di sản trong kho tàng văn hóa vật thể của kinh thành Huế, trong đó có những kiệt tác đã được Nhà nước công nhận là Bảo vật Quốc gia như: Bộ vạc đồng thời chúa Nguyễn được đúc từ năm 1659 đến 1684; Quả đại hồng chung chùa Thiên Mụ được đúc vào năm 1710.
Bộ Cửu đỉnh (9 đỉnh lớn) đặt trước Thế Miếu được đúc từ năm 1835 đến 1837. Với 162 hình chạm khắc tinh xảo trên Cửu đỉnh đã mô tả các vì tinh tú, hiện tượng thiên nhiên và các thắng cảnh, sản vật tiêu biểu của nước Việt ta thời ấy như sông núi, biển đảo, cỏ cây, chim muông, hoa lá, xe cộ, thuyền bè, vũ khí… hòa quyện với nhau tạo nên một bức tranh thiên nhiên, sông núi, đất trời Việt Nam gấm vóc, tươi đẹp, hùng cường. Điều đó khiến cho người đời sau không những trầm trồ thán phục về tài nghệ của các bậc nghệ nhân xưa mà còn tự hào về tầm nhìn xa trông rộng của các bậc tiền nhân trong việc trao truyền các giá trị sử liệu cho hậu thế. Giới nghiên cứu đánh giá không chỉ là biểu tượng uy quyền của nhà vua mà còn được ví như một bộ “Dư địa chí”, bộ “Bách khoa thư” về nước Việt Nam hồi cuối thế kỉ 19 – đầu thế kỉ 20.
Bộ cửu vị thần công (9 khẩu đại pháo) đặt trước Ngọ Môn, kinh thành Huế được đúc từ năm 1803 đến 1804. Đây là 9 khẩu đại bác bằng đồng lớn nhất và đẹp nhất của Việt Nam đúc vào đầu triều Nguyễn.
Ngày nay, nghề đúc đồng truyền thống ở Huế đã bước sang một giai đoạn phát triển mới với kĩ thuật và công nghệ cao hơn. Các nghệ nhân đúc đồng ở phường Phường Đúc hiện nay đã cho thấy tay nghề và sự tài hoa của họ không hề thua kém các bậc cha ông đi trước. Nhiều lớp nghệ nhân ra đời và trở nên nổi tiếng khắp trong Nam ngoài Bắc và cả ở nước ngoài như các nghệ nhân Nguyễn Văn Sính, Nguyễn Văn Viện, Nguyễn Văn Thuận, Nguyễn Văn Đệ, Nguyễn Văn Trai, Nguyễn Văn Tuệ, Nguyễn Văn Niệm, Lê Văn Sơn…
Ngoài các sản phẩm truyền thống nổi tiếng xưa nay như chuông, tượng, lư, đèn… các nghệ nhân Phường Đúc hiện nay đã nghiên cứu đúc thành công nhiều sản phẩm độc đáo, có giá trị nghệ thuật lẫn kinh tế cao. Điển hình như tượng danh tướng Trần Hưng Đạo cao 10,2m, nặng 21,6 tấn đặt tại công viên Vị Hoàng, TP.Nam Định; tượng Như Lai cao 4,3m đặt tại chùa Kim Thành, TP.Plây Cu, tỉnh Gia Lai; Trống đồng đặt tại Bảo tàng Quang Trung (Bình Định)…
Đặc biệt, nhân kỉ niệm 1.000 năm Thăng Long- Hà Nội, nghệ nhân Nguyễn Văn Sính và các học trò đã lập kỉ lục khi đúc thành công quả đại hồng chung cho chùa Bái Đính ở Ninh Bình với kích cỡ khổng lồ cao 5,5m, đường kính 3,7m, nặng 36 tấn, được xem là quả chuông lớn nhất Đông Nam Á.
Hiện nay, ở phường Phường Đúc mộ và nhà thờ ông tổ nghề đúc đồng đã được nhà nước xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia. Toàn phường hiện có khoảng 60 hộ làm nghề đúc đồng, thu hút chừng 300 lao động làm việc thường xuyên, sản phẩm không chỉ có chỗ đứng vững chắc ở thị trường trong nước mà đã xuất đi được nhiều nước trên thế giới như Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Nepal, đem lại tổng doanh thu gần 10 tỷ đồng/năm (khoảng hơn 400.000 USD).
Thanh Lam
Tin liên quan
Tin mới hơn
![Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/022025/04/16/h420250204164148.jpg?rt=20250204164434?250205093550)
Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ
09:35 | 05/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Huyện Phú Xuyên từng bước khai thác tiềm năng du lịch làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/022025/04/15/img-938520250204153641.5181270.jpeg?rt=20250204153731?250204033740)
Huyện Phú Xuyên từng bước khai thác tiềm năng du lịch làng nghề
15:37 | 04/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghề làm muối Bạc Liêu Tinh hoa đến từ biển cả](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/15/1020250115154729.jpg?rt=20250115163547?250126083000)
Nghề làm muối Bạc Liêu Tinh hoa đến từ biển cả
08:29 | 26/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc Tài hoa của nghệ nhân](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/15/1420250115154730.jpg?rt=20250115163744?250125091912)
Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc Tài hoa của nghệ nhân
09:19 | 25/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Bến Tre: Ý tưởng điêu khắc độc đáo từ cây, trái quê hương](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/15/12520250115154847.jpg?rt=20250116125619?250125091835)
Bến Tre: Ý tưởng điêu khắc độc đáo từ cây, trái quê hương
09:18 | 25/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Bình Định: Mai khoe sắc vàng đón Tết](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/20/17/h520250120171613.jpg?rt=20250120171921?250121100320)
Bình Định: Mai khoe sắc vàng đón Tết
10:03 | 21/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
![Nghệ nhân Đào Thanh Hảo góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/15/5520250115154739.jpg?rt=20250116132709?250120030056)
Nghệ nhân Đào Thanh Hảo góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên
15:00 | 20/01/2025 OCOP
![Cộng đồng làng nghề sẽ bước sang thời kỳ mới](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/15/13020250115154902.jpg?rt=20250115162133?250120030041)
Cộng đồng làng nghề sẽ bước sang thời kỳ mới
15:00 | 20/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Làng nghề “trình làng” những trái cây độc lạ dịp Tết](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/09/3620250115092333.jpg?rt=20250115094224?250120025946)
Làng nghề “trình làng” những trái cây độc lạ dịp Tết
14:59 | 20/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Chủ thể OCOP 5 sao nói về câu chuyện xuất khẩu](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/15/croped/13620250115154906.jpg?250117095621)
Chủ thể OCOP 5 sao nói về câu chuyện xuất khẩu
09:56 | 17/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Festival nghề muối Việt Nam](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/09/120250115092316.jpg?rt=20250115093940?250115095109)
Festival nghề muối Việt Nam
09:51 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Giữ lửa nghề tò he Xuân La](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/09/2920250115092329.jpg?rt=20250115094507?250115095058)
Giữ lửa nghề tò he Xuân La
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Đại Bái - Di sản vàng son của nghệ thuật đúc đồng Việt Nam](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/15/09/5120250115092351.jpg?rt=20250115094703?250115095047)
Đại Bái - Di sản vàng son của nghệ thuật đúc đồng Việt Nam
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Quảng Ngãi: Nghề “bánh quê” rộn ràng vụ Tết](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/13/09/22-220250113092934.jpg?rt=20250113093053?250114025624)
Quảng Ngãi: Nghề “bánh quê” rộn ràng vụ Tết
14:56 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghệ An: Nghề thủ công truyền thống nhiều thăng trầm](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/13/09/2120250113090552.jpg?rt=20250113091736?250114025559)
Nghệ An: Nghề thủ công truyền thống nhiều thăng trầm
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Làng xôi Phú Thượng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/13/09/16-120250113090526.jpg?rt=20250113092257?250114025550)
Làng xôi Phú Thượng
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Làng nghề mai cảnh Thế Chí Tây vào vụ Tết](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/13/09/18-120250113094303.jpg?rt=20250113094306?250114025530)
Làng nghề mai cảnh Thế Chí Tây vào vụ Tết
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Chàng trai “đất nhãn” tạo dựng thương hiệu cho đặc sản quê hương](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/02/14/220250102142243.png?rt=20250102143142?250113090409)
Chàng trai “đất nhãn” tạo dựng thương hiệu cho đặc sản quê hương
21:04 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghệ nhân làng nghề Việt Nam Đào Thanh Hảo: Góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/01/23/anh-9a920250101233148.png?rt=20250102124041?250113090347)
Nghệ nhân làng nghề Việt Nam Đào Thanh Hảo: Góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên
21:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![18 điểm du lịch gắn với làng nghề và làng nghề truyền thống](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/13/14/gia-ve-tham-quan-lang-gom-bat-trang-la-bao-nhieu20250113140614.jpg?rt=20250113140707?250113020714)
18 điểm du lịch gắn với làng nghề và làng nghề truyền thống
14:07 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Làng chiếu Định Yên rộn ràng vào Tết](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/13/09/croped/lang-chieu-dinh-yen20250113090626.jpg?250113022303)
Làng chiếu Định Yên rộn ràng vào Tết
11:03 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
![Bình Định trở thành tỉnh giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/022025/04/16/thumbnail/h120250204165438.jpg?rt=20250204165626?250205094409)
Bình Định trở thành tỉnh giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc
09:44 Tin tức
![Bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ từ những ngày đầu Xuân mới, quyết tâm hoàn thành mục tiêu cả năm 2025](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/022025/05/09/thumbnail/c2-4568-7444-8228-5748jpg20250205094114.1985830.webp?rt=20250205094248?250205094310)
Bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ từ những ngày đầu Xuân mới, quyết tâm hoàn thành mục tiêu cả năm 2025
09:42 Tin tức
![Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây tại Hưng Yên](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/022025/05/09/thumbnail/tong-bi-thu-to-lam-du-le-phat-dong-tet-trong-cay-doi-doi-nho-on-bac-ho-xuan-at-ty-2025-31-4-6433-9071jpg20250205093836.5171080.webp?rt=20250205094019?250205094043)
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây tại Hưng Yên
09:40 Văn hóa - Xã hội
![Quảng Ngãi: Những “điểm tựa” nơi vùng cao](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/022025/04/16/thumbnail/h320250204163110.jpg?rt=20250204163317?250205093655)
Quảng Ngãi: Những “điểm tựa” nơi vùng cao
09:36 Nông thôn mới
![Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2025/022025/04/16/thumbnail/h420250204164148.jpg?rt=20250204164434?250205093550)
Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ
09:35 Làng nghề, nghệ nhân
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-61](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/6120250114144002.jpg?rt=20250114150321)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-66](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/6620250114144002.jpg?rt=20250114150240)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-67](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/6720250114144003.jpg?rt=20250114150122)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-91](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/9120250114144004.jpg?rt=20250114150036)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-32](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-3220250114144004.jpg?rt=20250114145955)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-50](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-5020250114144004.jpg?rt=20250114145923)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-33](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-3320250114144005.jpg?rt=20250114145855)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-51](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-5120250114144005.jpg?rt=20250114145810)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-54](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-5420250114144006.jpg?rt=20250114145739)
![so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-75](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2025/012025/14/14/so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-7520250114144006.jpg?rt=20250114145612)