Nghề làm ngói Âm Dương ở Lũng Rì
Những mái nhà lợp ngói âm dương mang dáng dấp cổ kính đặc trưng đã quen thuộc đối với người dân vùng cao. Đây chính là nét văn hóa kiến trúc độc đáo cần được bảo tồn và phát triển. Làm ngói không chỉ đem lại thu nhập cho người dân, còn góp phần bảo tồn nghề truyền thống của địa phương.

Để làm ngói máng theo cách truyền thống, phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ, từ chọn đất, ủ đất, nhào đất, lọc sạn, tạo hình, phơi, nung… Các khâu đều làm thủ công rất tỉ mỉ nhằm tạo ra sản phẩm mẫu mã đẹp, thời gian sử dụng lâu dài. Ngói ở đây có 2 loại, đó là ngói máng và ngói bò, trong đó ngói máng để lợp còn ngói bò để úp nóc nhà.


Công đoạn đầu tiên để làm ngói máng là người thợ phải đi tìm nguồn đất. Ngói máng ở Tự Do làm bằng thứ đất sét mịn, dẻo, được mua tận xã Độc Lập. Đất được đập ra cho mềm, trộn nước vào rồi dùng trâu để dẫm cho nhuyễn. Tiếp theo, phải ủ đất khoảng 5 - 6 ngày rồi mới lấy lên sàng lọc những tạp chất như sỏi, đá. Sau khi lọc sạch, đất được chất thành khối và phủ ni lông kín để bảo đảm giữ độ ẩm. Tiếp đến là công đoạn tạo hình, đất được tạo thành khối hình chữ nhật. Khi làm, người thợ dùng một thanh tre xoa nước nén chặt bề mặt trụ đất, lấy thước đo đánh dấu chia đôi trụ đất, đánh dấu chiều bề dày đúng 1cm rồi lấy dụng cụ cắt đất đưa vào khuôn.
Khuôn làm ngói máng có hình tròn, đường kính khoảng 25cm, trên thân khuôn có 4 điểm gờ chia đều nhau và như vậy mỗi lần đưa đất vào khuôn có thể làm được 4 viên ngói, khuôn được đặt trên 1 bệ xoay. Chỗ điểm gờ trên khuôn tạo rãnh mỏng để khi đất khô có thể bẻ rời thành từng viên ngói. Khi vã đất vào khuôn, người thợ vừa xoay vừa nén đất sao cho đều và chặt, sau đó mới đưa thước cắt vào cắt gọt.


Công đoạn tiếp theo là phơi trên nền đất được phủ lớp trấu mục đích là để ngói còn chưa khô khỏi dính xuống bề mặt đất và bảo đảm độ khô ráo. Khâu cuối là xếp ngói vào lò nung liên tục chừng bảy ngày đêm, người dân thay nhau túc trực và giữ nhiệt độ vừa đủ nếu không chất lượng ngói không tốt. Mỗi lò nung sẽ cho ra sản phẩm chừng 15 nghìn đến 18 nghìn viên ngói.


Nghề làm ngói giúp nhiều hộ dân thoát nghèo, ổn định kinh tế gia đình, đặc biệt, người làm ngói nơi đây luôn tâm niệm đây là nghề “gia truyền” của tổ tiên, cần lưu giữ và phát triển. Để có thể duy trì làng nghề, chính quyền cần quan tâm nhiều hơn trong khâu tạo đầu ra cho sản phẩm, xây dựng thương hiệu để quảng bá làng nghề, phát triển du lịch, tăng thu nhập cho người dân nơi đây.

Tin liên quan
Tin mới hơn

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 | 19/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 | 18/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Lát Càng Long” – Khẳng định vị thế, mở rộng thị trường cho sản phẩm làng nghề
13:36 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Phát triển bền vững Làng nghề trồng dâu nuôi tằm xã Hòa Phong
13:30 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Ước Lễ làng nghề giò chả 500 tuổi
14:40 | 15/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: "Ông Dư bài chòi" một di sản sống của văn hóa làng biển Nhơn Hải
10:50 | 14/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Bá Dương Nội đón nhận danh hiệu: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và nghề truyền thống Hà Nội
18:00 | 12/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề đúc đồng nghìn năm tuổi ở xứ Thanh
14:45 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ giỗ tổ Hùng Vương 2025 Trang nghiêm - Thành kính - Gắn kết triệu con tim đất Việt
14:35 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thêu liển hài ở Mường Chà
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bến Tre: Giữ nghề đan lát truyền thống hàng 100 năm tuổi ở Ba Tri
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân giữ hồn hát Then trong nhịp sống hiện đại
14:29 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề ăn cơm dưới đất, làm việc trên trời
14:28 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thổ cẩm Khmer - An Giang
14:28 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển nghề truyền thống gắn với xây dựng nông thôn mới ở Thọ Xuân
14:49 | 09/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Quảng Nam: Ông chủ 8X làm nước mắm truyền thống thu hơn 4 tỷ đồng mỗi năm
21:16 | 08/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phu nhân Chủ tịch Quốc hội tham quan cơ sở gốm truyền thống ở Thủ đô Tashkent của Uzbekistan
21:14 | 08/04/2025 Tin tức

Giữ “lửa” cho nghề rèn Đa Sỹ
09:33 | 04/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề nuôi cá triệu đô
14:55 | 03/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 Làng nghề, nghệ nhân

50 đại biểu kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang.
15:56 Tin tức

Thanh Háo: Thọ Xuân phát triển làng nghề gắn với xây dựng nông thôn mới
14:01 Nông thôn mới

Hà Nội trình Thủ tướng công nhận “Thành phố hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới năm 2024”.
14:01 Nông thôn mới

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 Làng nghề, nghệ nhân