Bảo tồn nghề liễn đối An Truyền
Làng An Truyền (tên dân gian là làng Chuồn) thuộc xã Phú An, Phú Vang, Thừa Thiên- Huế. Khách muốn đến thăm thì đi theo đường Phạm Văn Đồng, nối vào QL 49, từ thành phố về làng chỉ mất 15 phút .
Nghề làm liễn đối của dân làng An Truyền xuất phát từ truyền thống hiếu học, tuy đa số làm nghề nông, nhưng cũng có người học giỏi, đỗ đạt làm quan to trong triều Nguyễn. Tính hiếu học đã ảnh hưởng đến sự đam mê viết chữ đẹp, hiểu biết cái đẹp của nghệ thuật thư pháp; do đó phát huy một lối chơi tao nhã là treo liễn đối ngày Tết. Những gia đình biết nghề in liễn đối Tết, bắt đầu làm từ tháng Mười âm lịch, mỗi vụ in từ năm trăm đến vài nghìn bộ.

Nghệ nhân Huỳnh Lý rất nổi tiếng trong nghề làm liễn đối.
Theo sách “Đối liễn Hán, Nôm” (NXB Thuận Hóa - 2005), liễn đối sử dụng trong dịp khánh hỉ như mừng nhà mới, mừng thi đỗ, mừng thọ…thì nền màu đỏ, chữ đen hoặc nền vàng, chữ đỏ. Đối và liễn thờ được gia chủ treo ở vị trí áp vào tường phía trong cùng của gian thờ tự. Nội dung của bộ đối liễn rất quan trọng, văn bản chọn lọc, sao cho phù hợp với hoàn cảnh, địa vị của tổ tiên, hay tùy theo sự nghiệp của tôn tộc. Ngoài trưng bày, trang trí, nội dung liễn đối còn thể hiện những lời răn dạy con cháu về những giá trị đạo đức truyền thống, của tổ tông dòng họ; những điều mong muốn, sự an lạc, hạnh phúc và hoan hỷ trong gia tộc.
Công phu trong cách làm
Nét độc đáo hàng trăm năm nay của nghề liễn đối làng An Truyền là được in mộc bản thủ công, nhưng sắc sảo từng chi tiết, tô màu tỉ mỉ, đóng khung công phu. Nó thuộc dòng tranh khắc in mộc bản dân gian, chỉ phổ biến trong giới trung lưu và nông dân miền Trung. Hầu hết nguyên liệu sử dụng giấy bản, giấy bồi, màu vẽ, kim tuyến rẻ tiền; vì vậy thời gian sử dụng ngắn, từ một đến hai năm, đến Tết nguyên đán lại thay mới. Giá bán rẻ hơn loại liễn đối làm bằng gỗ, lụa hay vải vóc.

Một bức đối chữ đại tự được mua về trang trí trong gia đình dịp Tết.
Ngày xưa, sử dụng giấy dó thô do làng Đốc Sơ (nay phường Hương Sơ, TP. Huế) sản xuất, ngày nay lấy giấy báo cũ nhuộm màu rồi bồi thành tấm. Trường hợp gặp khách đặt hàng yêu cầu, nghệ nhân dùng vài loại giấy ngoại nhập như giấy điều, giấy trang kim, giấy xuyến chỉ.
Mua về phải nhuộm các màu đỏ, vàng hoặc xanh. Còn màu mua về hòa với hồ nấu lên cho dính, cũng có dùng bột điệp nhưng không để nguyên màu trắng óng ánh mà pha thêm màu xanh dương để có màu sáng dịu mắt. Liễn bông (in hoa) mỗi bộ gồm có bốn bức, họa tiết giống như bộ tranh tứ quý.

Một bức liễn chữ có nội dung giáo huấn con cháu.
Liễn chữ gồm một đại tự và các câu đối. Theo nghệ nhân Huỳnh Thế (con trai cố nghệ nhân Huỳnh Lý) thì cách thực hiện bao gồm 2 công đoạn chính được thao tác bằng tay: trước hết in nét đen bằng cách ngửa ván lẫn úp ván (mộc bản) rồi phơi khô và tô màu. Nền tranh không quét bột điệp, mà dùng màu đỏ và màu lục viền quanh biên, phân cách bởi các đường kẻ hoặc hoa văn màu vàng. Trong nghề gọi là “nguyên tắc bồi giấy: lòng điều, kế lục, chỉ vàng”, riêng chữ thể hiện bằng màu đen. Một số họa tiết như ngũ quả, tứ linh, bát tiên, thập nhi chi, lưỡng long tranh châu, lưỡng long triều nguyệt… được các nghệ nhân phối màu phù hợp cá tính.
Thiết nghĩ đã đến lúc cần phải có kế hoạch bảo tồn nghề liễn đối An Truyền, trước khi các nghệ nhân cao tuổi mất đi.
Bài và ảnh: Vũ Hào
Tin liên quan
Tin mới hơn
Làng nghề miền sơn cước xứ Thanh vào vụ Tết
15:13 | 23/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Chuyên Mỹ tìm giải pháp bảo tồn và phát triển làng nghề
15:12 | 23/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nón ngựa Phú Gia trở thành sản phẩm du lịch độc nhất vô nhị của tỉnh Gia Lai
10:29 | 23/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Một đời thổi hồn vào nghề thêu giữa lòng phố cổ
12:33 | 22/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Chuyên Mỹ: Bảo tồn làng nghề truyền thống gắn với du lịch và chuyển đổi số
11:14 | 21/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Sản phẩm thủ công mỹ nghệ và xu thế tiêu dùng hiện nay
19:00 | 20/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Trà sen Quảng An Hương Thủy: Sản phẩm OCOP mang đậm bản sắc văn hóa Hà Nội
14:00 | 20/12/2025 OCOP
Bát Tràng phát huy giá trị làng nghề, kết nối OCOP với phát triển du lịch Thủ đô
20:26 | 19/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nhân rộng những mô hình HTX tiêu biểu, thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển
08:00 | 19/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tăng sức cạnh tranh từ chuỗi giá trị: Câu chuyện liên kết của chè Thu Đan và lụa Vạn Phúc
15:00 | 18/12/2025 OCOP
Xu thế thị trường trong và ngoài nước – cơ hội mới cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội
14:00 | 18/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Giữ lửa men đất Phú Lễ trong hành trình phát triển bền vững
09:29 | 17/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Thiết kế sáng tạo – chìa khóa đưa sản phẩm thủ công Hà Nội ra thế giới
10:00 | 16/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề miền Tây vào vụ Tết
09:27 | 16/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Ngâu – Hương rượu cúc chi níu giữ hồn quê Đại Thanh
15:35 | 15/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Đầu tư 205 tỷ đồng bảo vệ và phát huy nghệ thuật làm gốm của người Chăm
15:25 | 15/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Thái Nguyên tìm hướng phát triển từ kinh tế sáng tạo
15:25 | 15/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề ươm cây giống giúp Bảo Lộc phát triển kinh tế địa phương
16:00 | 13/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ thuật thủ công Việt Nam sống động cùng FOXDESIGN – Liên Hoa Vạn Phúc
15:59 | 13/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Hội thảo “Tư vấn Hỗ trợ xúc tiến thương mại sản phẩm thủ công mỹ nghệ cho các doanh nghiệp, cơ sở công nghiệp nông thôn”
12:38 | 11/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Thành công Đại hội Hiệp hội Làng nghề thành phố Hải Phòng mở ra kỳ vọng lớn lao
10:57 | 08/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề miền sơn cước xứ Thanh vào vụ Tết
15:13 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề nón ngựa Phú Gia ra mắt sản phẩm du lịch mới
15:12 Du lịch làng nghề
Chuyên Mỹ tìm giải pháp bảo tồn và phát triển làng nghề
15:12 Làng nghề, nghệ nhân
Bế mạc Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII
15:12 Tin tức
Hơn 400 container chè Việt mắc kẹt tại Pakistan: Ngành chè đứng trước nguy cơ đứt gãy chuỗi sản xuất
12:16 Kinh tế
