Hà Nội: 32°C Hà Nội
Đà Nẵng: 31°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 31°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 31°C Thừa Thiên Huế

Bảo tồn nghề liễn đối An Truyền

LNV - Theo nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh: Liễn đối (hay đối liễn) là cách gọi chệch của từ “Liên đối”, là hai câu đối (chữ đối chữ, nghĩa đối nghĩa) thường được treo trang trọng nơi hai vị trí đối xứng trong nhà, trong các đền thờ. Liễn đối có thể viết bằng chữ Hán, chữ Nôm, được thể hiện trên chất liệu gỗ, giấy hoặc vải lụa.
Làng nghề của những người hiếu học

Làng An Truyền (tên dân gian là làng Chuồn) thuộc xã Phú An, Phú Vang, Thừa Thiên- Huế. Khách muốn đến thăm thì đi theo đường Phạm Văn Đồng, nối vào QL 49, từ thành phố về làng chỉ mất 15 phút .

Nghề làm liễn đối của dân làng An Truyền xuất phát từ truyền thống hiếu học, tuy đa số làm nghề nông, nhưng cũng có người học giỏi, đỗ đạt làm quan to trong triều Nguyễn. Tính hiếu học đã ảnh hưởng đến sự đam mê viết chữ đẹp, hiểu biết cái đẹp của nghệ thuật thư pháp; do đó phát huy một lối chơi tao nhã là treo liễn đối ngày Tết. Những gia đình biết nghề in liễn đối Tết, bắt đầu làm từ tháng Mười âm lịch, mỗi vụ in từ năm trăm đến vài nghìn bộ.

Nghệ nhân Huỳnh Lý rất nổi tiếng trong nghề làm liễn đối.


Theo sách “Đối liễn Hán, Nôm” (NXB Thuận Hóa - 2005), liễn đối sử dụng trong dịp khánh hỉ như mừng nhà mới, mừng thi đỗ, mừng thọ…thì nền màu đỏ, chữ đen hoặc nền vàng, chữ đỏ. Đối và liễn thờ được gia chủ treo ở vị trí áp vào tường phía trong cùng của gian thờ tự. Nội dung của bộ đối liễn rất quan trọng, văn bản chọn lọc, sao cho phù hợp với hoàn cảnh, địa vị của tổ tiên, hay tùy theo sự nghiệp của tôn tộc. Ngoài trưng bày, trang trí, nội dung liễn đối còn thể hiện những lời răn dạy con cháu về những giá trị đạo đức truyền thống, của tổ tông dòng họ; những điều mong muốn, sự an lạc, hạnh phúc và hoan hỷ trong gia tộc.

Công phu trong cách làm

Nét độc đáo hàng trăm năm nay của nghề liễn đối làng An Truyền là được in mộc bản thủ công, nhưng sắc sảo từng chi tiết, tô màu tỉ mỉ, đóng khung công phu. Nó thuộc dòng tranh khắc in mộc bản dân gian, chỉ phổ biến trong giới trung lưu và nông dân miền Trung. Hầu hết nguyên liệu sử dụng giấy bản, giấy bồi, màu vẽ, kim tuyến rẻ tiền; vì vậy thời gian sử dụng ngắn, từ một đến hai năm, đến Tết nguyên đán lại thay mới. Giá bán rẻ hơn loại liễn đối làm bằng gỗ, lụa hay vải vóc.

Một bức đối chữ đại tự được mua về trang trí trong gia đình dịp Tết.


Ngày xưa, sử dụng giấy dó thô do làng Đốc Sơ (nay phường Hương Sơ, TP. Huế) sản xuất, ngày nay lấy giấy báo cũ nhuộm màu rồi bồi thành tấm. Trường hợp gặp khách đặt hàng yêu cầu, nghệ nhân dùng vài loại giấy ngoại nhập như giấy điều, giấy trang kim, giấy xuyến chỉ.

Mua về phải nhuộm các màu đỏ, vàng hoặc xanh. Còn màu mua về hòa với hồ nấu lên cho dính, cũng có dùng bột điệp nhưng không để nguyên màu trắng óng ánh mà pha thêm màu xanh dương để có màu sáng dịu mắt. Liễn bông (in hoa) mỗi bộ gồm có bốn bức, họa tiết giống như bộ tranh tứ quý.

Một bức liễn chữ có nội dung giáo huấn con cháu.


Liễn chữ gồm một đại tự và các câu đối. Theo nghệ nhân Huỳnh Thế (con trai cố nghệ nhân Huỳnh Lý) thì cách thực hiện bao gồm 2 công đoạn chính được thao tác bằng tay: trước hết in nét đen bằng cách ngửa ván lẫn úp ván (mộc bản) rồi phơi khô và tô màu. Nền tranh không quét bột điệp, mà dùng màu đỏ và màu lục viền quanh biên, phân cách bởi các đường kẻ hoặc hoa văn màu vàng. Trong nghề gọi là “nguyên tắc bồi giấy: lòng điều, kế lục, chỉ vàng”, riêng chữ thể hiện bằng màu đen. Một số họa tiết như ngũ quả, tứ linh, bát tiên, thập nhi chi, lưỡng long tranh châu, lưỡng long triều nguyệt… được các nghệ nhân phối màu phù hợp cá tính.

Thiết nghĩ đã đến lúc cần phải có kế hoạch bảo tồn nghề liễn đối An Truyền, trước khi các nghệ nhân cao tuổi mất đi.

Bài và ảnh: Vũ Hào

Tin liên quan

Tin mới hơn

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

LNV - Làng Giá nằm ở xã Yên Đỗ, Hoài Đức, Hà Nội. Nơi này có một thứ bánh nức tiếng gần xa, đó là bánh gai làng Giá đến nỗi có câu ca dao về bánh gai ở đây đã ra đời: “Bánh gai làng Giá thơm ngon. Con gái làng Giá tươi giòn sắc xuân”.
Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

LNV - Vào một dịp cuối xuân, tôi đến thăm gia đình Nghệ nhân Đỗ Phi Thường. Nhà anh ở thôn 4, xã Chàng Sơn, huỵện Thạch Thất, Hà Nội (nay là xã Tây Phương, Hà Nội), địa danh này trước gọi là xóm Mã Lão, một xóm đã sinh ra nhiều người thợ mộc giỏi giang, nổi tiếng như cụ Cả Bỉnh, cụ Hai Thuyết, cụ Văn Kính, cụ Hai Xuân, Cụ cả Luân... góp phần làm đẹp và để lại cho đời nhiều tác phẩm nhà gỗ, đình, đền, chùa và những bức tranh, tượng tuyệt tác tồn tại đến ngày nay.
Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

LNV - Nghề dệt lụa ở làng Đốc Tín, xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, Hà Nội (nay là xã Hương Sơn, Hà Nội) đã có một thời gian phát triển mạnh mẽ.
Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.

Tin khác

Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.
Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.
Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

LNV - Nằm cách TP. Huế khoảng 7km về hướng Tây Nam, làng hương Thủy Xuân (TP Huế) ẩn mình dưới chân đồi Vọng Cảnh, bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm hương trầm thơm trên đất thần kinh của người dân đã nức tiếng xa gần. Trong những năm trở lại đây, làng hương này còn trở thành địa điểm tham quan đặc sắc của du khách trong và ngoài nước.
Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

LNV - Với định hướng và mong muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam, thương hiệu trà sữa CHAGEE xem việc đồng hành giúp bà con nông dân xây dựng mô hình vùng nguyên liệu thí điểm là hành động cần thiết để góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững, minh bạch và gắn kết với cộng đồng địa phương.
Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị về việc tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025. Đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và đồng chí Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội nghị.
"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

LNV - Giữa dòng chảy hiện đại hóa, những nghề truyền thống như dệt thổ cẩm và đan lát của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được gìn giữ bền bỉ qua nhiều thế hệ. Không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao, các sản phẩm thủ công còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với đời sống núi rừng và tâm hồn người Hrê. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân, những nghề xưa không chỉ sống lại mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Mùa sen ở hồ Tây

Mùa sen ở hồ Tây

LNV - Vào dịp tháng 6 này, trên khắp các ao, đầm trồng sen ở khu vực hồ Tây (quận Tây Hồ) rộn ràng không khí thu hoạch, chụp ảnh với hoa. Sen trồng ở đây là sen bách diệp với bông to có 100 cánh, mùi thơm đượm mang một nét đặc trưng riêng của hồ Tây mà không nơi nào có được.
Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

LNV - Bắc Ninh là một tỉnh nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, trong đó phải kể đến làng nghề đúc đồng Đại Bái, trước đây gọi là làng Văn Lãng (hay còn gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình. Từ lâu, làng đã nổi danh với nghề đúc đồng, chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

LNV - Việc đưa các sản phẩm làng nghề lồng ghép trong các cuốn sách là cách thức hiệu quả để quảng bá thương hiệu, tăng cơ hội xuất khẩu.
Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

LNV - Hà Nội là mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề truyền thống. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề đang đứng trước nhiều thách thức. Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) được xác định là một trong những giải pháp chiến lược giúp Hà Nội bảo tồn văn hóa làng nghề một cách hiệu quả và bền vững.
Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

LNV - Theo UBND huyện Gia Lâm, UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UBND, cho phép Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp xã Dương Xá sử dụng địa danh “Dương Xá” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Nông sản chế biến Dương Xá”.
Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

LNV - Trong số sáu cá nhân vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” vì những cống hiến đặc biệt trong gìn giữ và phát huy di sản nghề thủ công mỹ nghệ, tỉnh Quảng Nam vinh dự có hai đại diện: Ông Lê Đức Hạ (nghệ nhân gốm ở TX Điện Bàn) và ông Huỳnh Sướng (nghệ nhân mộc tại TP Hội An).
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Thuận An triển khai hiệu quả nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp

Thuận An triển khai hiệu quả nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp

LNV - Xã Thuận An được thành lập trên cơ sở hợp nhất toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số các xã Lệ Chi, Dương Quang và một phần diện tích tự nhiên, dân số các xã Phú Sơn, Đặng Xá trước đây, tổng diện tích tự nhiên 2.967ha, trong đó có 94ha đất phát triển đ
6 tháng, xuất khẩu nông lâm thủy sản ước tăng trên 14%

6 tháng, xuất khẩu nông lâm thủy sản ước tăng trên 14%

LNV - Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, 6 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 57 tỷ USD; trong đó, xuất khẩu ước đạt 33,5 tỷ USD (tăng 14,3%) và nhập khẩu 23,5 tỷ USD (tăng 12,8%) so với cùng kỳ năm 2024.
Dịch tả heo châu Phi bùng phát ở Quảng Ngãi

Dịch tả heo châu Phi bùng phát ở Quảng Ngãi

LNV - Các xã đang có dịch tả heo châu Phi bùng phát là Thọ Phong, Sơn Tịnh, Ba Gia, Trà Giang, Mỏ Cày, Tư Nghĩa, Vệ Giang, Trường Giang, Đình Cương.
Loại hạt nhỏ như con kiến nhưng giàu canxi hơn cả sữa, dưỡng mắt, bổ tim, làm đẹp da và tóc

Loại hạt nhỏ như con kiến nhưng giàu canxi hơn cả sữa, dưỡng mắt, bổ tim, làm đẹp da và tóc

LNV - Nhắc tới canxi là hầu hết mọi người nghĩ ngay tới sữa. Thế nhưng 1 loại hạt nhỏ bé, cực quen trong bếp Việt hóa ra lại giàu canxi hơn sữa và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác.
Thời tiết ngày 14/7: Mưa dông diện rộng nhiều nơi trên cả nước

Thời tiết ngày 14/7: Mưa dông diện rộng nhiều nơi trên cả nước

LNV - Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, chiều và đêm ngày 14/7, vùng núi Bắc Bộ, có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to với lượng mưa phổ biến từ 15–30 mm, có nơi trên 70 mm. Tại Thanh Hóa, Nghệ An, Khánh Hòa, khu vực cao nguyên
Giao diện di động