Những ngày diễn ra dịch Covid-19 này, điện thoại của ông Nguyễn Văn Nam, Giám đốc hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ mỳ gạo chũ Nam Thể (thôn Thủ Dương, xã Nam Dương, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang) liên tục đổ chuông, do khách hàng từ nhiều tỉnh có dịch gọi điện thoại đặt mua hàng.

Đợt dịch Covid-19 bùng phát hồi đầu năm, cư dân địa phương quá lo lắng dịch bệnh lan rộng nên muốn mua thực phẩm dự trữ. Người đặt mua hàng nhiều đến nỗi làng nghề phải chọn hình thức bán hàng phân phối - chia hàng ra bán cho mỗi người buôn một ít.

Ngoài làm Giám đốc Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ mỳ chũ Nam Thể, ông Nam cũng là Phó Chủ tịch Hội sản xuất và tiêu thụ mỳ chũ Lục Ngạn. Ông cho biết, làng nghề với khoảng 300 hộ dân (thuộc tám hợp tác xã) đều tham gia sản xuất, nhà nào cũng phải huy động tối đa lực lượng nhân công làm việc, tăng ca để nâng công suất lên gấp đôi, gấp ba so với trước. Những ngày nắng ráo, thời tiết thuận lợi cho phơi mỳ, Hợp tác xã Nam Thể có thể sản xuất được trên 5 tấn mỳ. Các hợp tác xã khác cũng có công suất tương tự.

Ngoài mỳ chũ Nam Thể, Lục Ngạn, các làng nghề sản xuất thực phẩm khác như miến dong Lại Trạch (Hưng Yên), Cự Đà (Hà Tây), Dương Liễu (Hoài Đức, Hà Nội)… cũng làm không hết việc mùa dịch Covid-19 do nhu cầu mua thực phẩm tích trữ của người dân.

Khác hẳn với việc làm ăn phát đạt, phải hoạt động hết công suất như các làng nghề sản xuất thực phẩm, phần lớn các làng nghề khác ở miền Bắc gặp cảnh lao đao vì dịch. Nặng thì thất thu, lỗ vốn, nhẹ thì phải đóng cửa hoặc hoạt động èo uột chờ hết dịch.

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc xuất khẩu sản phẩm của làng nghề mây tre đan (MTĐ) Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ bị gián đoạn. Để trụ vững trong thời điểm này, các hộ làm nghề ở đây đã chủ động chuyển hướng sang khai thác thị trường nội địa.

Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 15 ki-lô-mét, làng gốm Bát Tràng thường ngày vẫn đông đúc du khách trong và ngoài nước và giao thương buôn bán. Nhưng làng gốm lúc có Covid như bây giờ trái ngược với khung cảnh khách du lịch kéo về nườm nượp thường ngày, khiến ai người yêu Bát Tràng cũng chạnh lòng. Hầu hết các gian hàng dọc hai bên đường và trong chợ Bát Tràng đều vắng bóng khách tới tham quan, mua sắm. Hàng loạt các gian hàng đóng cửa, chỉ có một vài gian hàng mở cửa cầm cự để giữ mối và tập trung vào bán qua mạng, giảm giá bán sản phẩm, nhiều cửa hàng miễn phí giao hàng tại nhà.

Ông Đinh Văn Phúc, chủ một cơ sở sản xuất tại làng gốm Bát Tràng, cho biết do ảnh hưởng của dịch Covid-19, hoạt động giao thương ở làng nghề này gần như tê liệt. Do đó việc sản xuất ngừng trệ, sản phẩm làm ra không tiêu thụ được. Các đầu mối bán hàng trong nước giao dịch cũng rất chậm, những đơn đặt hàng từ nước ngoài thì chững lại.Vì thế các cơ sở sản xuất phải cho công nhân nghỉ làm gần hết. Sản lượng làm ra rất thấp, chỉ bằng 1/3 so với thời điểm cùng kỳ năm ngoái, các cơ sở chỉ duy trì sản xuất nhỏ giọt.

Mặc dù dịch bệnh đang diễn biến khó lường, song ông Phạm Văn May, Chủ tịch UBND xã Bát Tràng nhìn nhận khá tích cực, đây cũng là giai đoạn để các doanh nghiệp, hộ sản xuất rà soát lại quy trình, vừa ổn định sản xuất, vừa nghiên cứu các mẫu mã mới để những tháng cuối năm có điều kiện sản xuất tốt hơn. Đây có thể là thời điểm cần đẩy mạnh tìm kiếm những vùng nguyên liệu mới, nâng cao kỹ thuật sản xuất, tìm thêm thị trường đầu ra cho sản phẩm...

Đồng Kỵ (Bắc Ninh) cũng là một trong những làng nghề gỗ truyền thống nổi tiếng với khoảng 1.500 hộ gia đình tham gia sản xuất phục vụ tiêu dùng nội địa. Nhưng hiện rất nhiều cửa hàng ở đây phải đóng cửa, các cơ sở dừng sản xuất vì không có đầu ra. Theo ông Vũ Quốc Vương, Chủ tịch Hiệp hội gỗ Đồng Kỵ, hoạt động sản xuất của làng nghề này sụt giảm khoảng 80% so với thời điểm năm ngoái không có dịch.

Miền Bắc có hơn 3.000 làng nghề truyền thống thu hút hàng trăm nghìn lao động. Trong khi đó chỉ có một số làng nghề sản xuất thực phẩm ăn nên làm ra ngay cả thời kỳ dịch bệnh. Còn lại phần lớn người dân các làng nghề khác đều đang gặp khó khăn, khi sản phẩm làm ra không tiêu thụ được.

Bài và ảnh Trà Giang