Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Nét đặc trưng của nón ngựa Phú Gia
![]() |
Nghệ nhân Đỗ Văn Lan (75 tuổi), là nghệ nhân có tuổi đời làm nón với 61 năm truyền nghề, gia đình trải qua 5 đời làm nghề nón ngựa. |
Phú Gia là một trong 9 thôn thuộc xã Cát Tường, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định, có gần 300 hộ làm nón. Nhiều hộ gia đình làm nghề chằm nón trên 200 năm và được truyền đời này sang đời khác.
Nón ngựa Phú Gia được xem là kiệt tác của nón lá. Gọi là nón ngựa bởi chiếc nón có được sự dẻo dai, bền bỉ và gắn với một số nhà chức trách đương thời dùng đội khi cưỡi ngựa. Nó biểu tượng cho sự mạnh mẽ, uy nghiêm của con nhà võ, gắn với hình ảnh đội quân Tây Sơn thần tốc. Nón ngựa là một trong 5 sản phẩm đặc trưng làng nghề của Bình Định. Là sản phẩm đặc trưng của văn hóa trang phục, có giá trị mỹ thuật cao, chiếc nón ngựa đang được người dân làng nghề Phú Gia, xã Cát Tường từng bước nâng cao giá trị sản phẩm.
Ngày xưa, loại nón này chỉ được dành cho giới có chức sắc và những người thuộc giới thượng lưu, quyền quý. Những mẫu hoa văn “long, lân, quy, phụng” được thêu trên nón là biểu hiện quyền uy của người đội trong thời đại phong kiến. Mỗi mẫu hoa văn thể hiện thứ bậc của người đội trong xã hội thời ấy. Nhìn vào hoa văn trên chiếc nón ngựa, có thể biết phẩm hàm của vị quan đang sử dụng. Cũng chính nhờ những mẫu họa tiết này mà khi đội trên đầu, nón ngựa Phú Gia vừa có nét cao sang, quý phái, vừa gợi sự trang nhã, mềm mại, trở thành nét đặc trưng của nón ngựa Phú Gia.
Nói đến nón ngựa Phú Gia không thể không nhắc đến nghệ nhân Đỗ Văn Lan (75 tuổi), là nghệ nhân có tuổi đời làm nón với 61 năm truyền nghề, gia đình trải qua 5 đời làm nghề nón ngựa bọc bạch: Hiện gia đình tôi còn giữ vật gia bảo là chiếc nón ngựa có niên đại trên 170 năm tuổi mà tổ tiên của tôi đã đội khi làm quan tri phủ. Nguyên liệu làm nên chiếc nón ngựa có 3 thứ quan trọng là lá cọ, giang, rễ dứa cùng với bàn tay khéo léo tài hoa của người thợ thủ công. Nón ngựa Phú Gia là món hàng thủ công mỹ nghệ độc đáo, ẩn chứa nét văn hóa Bình Định. Từ chiếc nón ngựa, ta có thể cảm nhận được một quãng lịch sử tái hiện với nhiều nét văn hóa trong đời sống xã hội Việt Nam xưa.
![]() |
Bộ sưu tập nón ngựa mà nghệ nhân Đỗ Văn Lang giữ gìn như báu vật để truyền nghề chằm nón. |
Phát triển tiềm năng du lịch cộng đồng
Nón ngựa là sự hòa quyện và kết nối giữa hiện tại và quá khứ. Nón ngựa càng có ý nghĩa hơn bởi đó là niềm tự hào, vì nó gắn liền với vùng đất võ Tây Sơn - Bình Định, gắn liền với đội quân Tây Sơn huyền thoại.
Nón ngựa gắn bó với đời sống người dân nơi đây, quá trình kết tinh nhiều ẩn dụ về một vùng nông thôn đầy nét văn hóa tín ngưỡng làng cổ truyền người Việt định cư dọc duyên hải miền Trung. Sự sáng tạo, khéo léo của các thế hệ nghệ nhân đã sản sinh ra nó. Người Phú Gia nói riêng và người dân Bình Định nói chung rất tự hào về nghề nón cổ truyền quê mình. Đến với làng nghề nón ngựa Phú Gia là dịp để du khách hiểu, cảm nhận nhiều hơn về vùng đất nông thôn Bình Định đã ảnh hưởng sâu sắc đối với đời sống kinh tế - văn hóa Bình Định qua nhiều thế kỷ.
Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Bình Định Tạ Xuân Chánh cho biết: Trong các làng nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Định được đưa vào Danh mục kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể, làng nghề nón ngựa Phú Gia chiếm vị trí khá quan trọng. Ngày 9/4/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 956, công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề thủ công truyền thống – Nghề chằm nón ngựa Phú Gia. Đây là niềm vinh dự cho quê hương Bình Định. Trong thời gian tới, Sở sẽ chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu xây dựng kế hoạch về bảo vệ và phát huy giá trị của nghề thủ công truyền thống - Nghề chằm nón ngựa Phú Gia tại xã Cát Tường. Đây là tài nguyên văn hóa giàu tính nhân văn, có ý nghĩa nền tảng để phát triển ngành du lịch, làm cho hoạt động du lịch thêm phong phú.
![]() |
Mỗi chiếc nón ngựa có giá từ 300 nghìn đồng đến 5 triệu đồng tùy loại khác nhau. |
Để khôi phục và gìn giữ những giá trị văn hóa làng nghề, thời gian qua, UBND huyện Phù Cát đã triển khai nhiều giải pháp để làng nghề nón ngựa Phú Gia trở thành điểm du lịch cộng đồng.
Ông Phạm Dũng Luận - Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Cát chia sẻ: Hiện nay, các cấp, các ngành phối hợp tạo mọi điều kiện thuận lợi, đầu tư cơ sở hạ tầng cũng như quảng bá hình ảnh, quảng bá các sản phẩm, xây dựng các cửa hàng trưng bày sản phẩm, nhất là sản phẩm nón ngựa Phú Gia. Qua đó, để người dân và du khách trong cũng như nước ngoài biết đến nón ngựa. Huyện đã có chính sách hỗ trợ đào tạo những người có tay nghề xuất sắc để giữ gìn làng nghề nón ngựa Phú Gia ở xã Cát Tường.
Hiện làng nghề nón ngựa Phú Gia đã được UBND tỉnh Bình Định công nhận là làng nghề truyền thống và được chọn xây dựng mô hình Làng văn hóa - du lịch các dân tộc Việt Nam.
Tin liên quan
Tin mới hơn
![TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/26/15/img7243-1721864281096275832949-20-0-621-962-crop-172186456336340879560920240726151716.0157400.jpg?rt=20240726152643?240726032828)
TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG
15:27 | 26/07/2024 Tin tức
![Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/22-120240725092304.jpg?rt=20240725092952?240726031548)
Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
15:15 | 26/07/2024 Tin tức
![Những dấu ấn với làng nghề và nghệ nhân của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/5420240725092227.jpg?rt=20240725092636?240726031343)
Những dấu ấn với làng nghề và nghệ nhân của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
15:13 | 26/07/2024 Tin tức
![Toàn văn lời điếu tại Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/26/15/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-267202420240726151229.5220750.jpg?rt=20240726151246?240726031300)
Toàn văn lời điếu tại Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
15:12 | 26/07/2024 Tin tức
![Chủ tịch nước Tô Lâm kiểm tra nơi yên nghỉ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/25/07/cong-tac-chuan-bi3-crop-172180217263020240725073432.2356500.jpeg?rt=20240725073514?240725073545)
Chủ tịch nước Tô Lâm kiểm tra nơi yên nghỉ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
18:16 | 24/07/2024 Tin tức
![Hà Nội: Đưa sản phẩm làng nghề lên sàn thương mại điện tử](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/21/2820240723215836.jpg?rt=20240723215837?240724094012)
Hà Nội: Đưa sản phẩm làng nghề lên sàn thương mại điện tử
09:40 | 24/07/2024 Tin tức
Tin khác
![Đặc sắc sản phẩm OCOP, sản phẩm nông thôn tiêu biểu các tỉnh Miền Trung- Tây Nguyên](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/09/a5-172174614620240724093800.jpg?rt=20240724093801?240724093854)
Đặc sắc sản phẩm OCOP, sản phẩm nông thôn tiêu biểu các tỉnh Miền Trung- Tây Nguyên
09:38 | 24/07/2024 Tin tức
![Ấn tượng nông thôn mới Thái Nguyên](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/10/2320240723102255.jpg?rt=20240723102256?240723103812)
Ấn tượng nông thôn mới Thái Nguyên
10:38 | 23/07/2024 Tin tức
![Dấu ấn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công tác tư tưởng của Đảng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/10/o-tr-120240723101344.7611690.jpg?240723101615)
Dấu ấn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công tác tư tưởng của Đảng
10:13 | 23/07/2024 Tin tức
![Năm 2024: Trường đại học kinh doanh và công nghệ Hà Nội tuyển sinh](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/16/tai-xuong20240722162309.jpg?rt=20240722162311?240723104326)
Năm 2024: Trường đại học kinh doanh và công nghệ Hà Nội tuyển sinh
16:23 | 22/07/2024 Tin tức
![Có một ngôi sao sáng, một ngọn lửa đỏ rực không bao giờ tắt](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/09/220240722093447.jpg?rt=20240722093534?240722100209)
Có một ngôi sao sáng, một ngọn lửa đỏ rực không bao giờ tắt
10:02 | 22/07/2024 Tin tức
![(Hà Nội) 120 thanh, thiếu niên kiều bào tham gia Trại hè Việt Nam năm 2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/15/z5644434602831-b2274dd64efb55d8631cf87bd2f9833b20240719155342.jpg?rt=20240719155344?240722084727)
(Hà Nội) 120 thanh, thiếu niên kiều bào tham gia Trại hè Việt Nam năm 2024
08:47 | 22/07/2024 Tin tức
![Thông báo Lễ viếng, Lễ truy điệu và Lễ an táng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/14/nguyenphutrong9-1721436902714207291665920240723142407.jpg?rt=20240723142411?240723022507)
Thông báo Lễ viếng, Lễ truy điệu và Lễ an táng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
10:10 | 21/07/2024 Tin tức
![Toàn văn bài viết của Chủ tịch nước Tô Lâm về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/17/anh-chup-man-hinh-2024-07-20-luc-070230png20240720172146.8026230.jpg?240720052221)
Toàn văn bài viết của Chủ tịch nước Tô Lâm về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
17:21 | 20/07/2024 Tin tức
![Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/20/17/tong-bi-thu-1-1999jpg20240720171508.4836990.webp?rt=20240720171615?240720051724)
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần
17:16 | 20/07/2024 Tin tức
![Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định vai trò, vị thế đô thị đặc biệt](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/11/images-hcmcpv-org-vn-dsc-2142-20120240719112109.jpg?rt=20240719112110?240719112123)
Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định vai trò, vị thế đô thị đặc biệt
11:21 | 19/07/2024 Tin tức
![Trao tặng Huân chương Sao vàng tặng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/19/11/123-17212856089521901029492-0-0-486-777-crop-172128562200262923694820240719111401.8042610.jpeg?rt=20240719111602?240719111615)
Trao tặng Huân chương Sao vàng tặng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
11:16 | 19/07/2024 Tin tức
![Chủ tịch Quốc hội: Hải Phòng cần tích cực triển khai thực hiện quy hoạch với 3 trụ cột phát triển](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/10/chieuqh6-172120361967120240717201526461341020240719101135.0564020.jpg?240719101216)
Chủ tịch Quốc hội: Hải Phòng cần tích cực triển khai thực hiện quy hoạch với 3 trụ cột phát triển
10:11 | 19/07/2024 Tin tức
![Khai mạc Lễ hội ẩm thực Món ngon từ biển và hội chợ OCOP, làng nghề tỉnh Bình Định năm 2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/4120240717233713.jpg?rt=20240717234742?240718092337)
Khai mạc Lễ hội ẩm thực Món ngon từ biển và hội chợ OCOP, làng nghề tỉnh Bình Định năm 2024
09:23 | 18/07/2024 Tin tức
![Lễ hội Sen Hà Nội để lại nhiều dấu ấn với du khách](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/58-120240717233740.jpg?rt=20240717233753?240718092259)
Lễ hội Sen Hà Nội để lại nhiều dấu ấn với du khách
09:22 | 18/07/2024 Tin tức
![UBND TP Hải Phòng tổ chức lễ thông xe cầu Bến Rừng nối Hải Phòng với Quảng Ninh. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã tới dự và cắt băng thông xe](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/09/fullsizerender-120240718091522.jpg?rt=20240718091528?240718091731)
UBND TP Hải Phòng tổ chức lễ thông xe cầu Bến Rừng nối Hải Phòng với Quảng Ninh. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã tới dự và cắt băng thông xe
09:17 | 18/07/2024 Tin tức
![qc-vinamilk-100-thanh-trung](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/13/8-300x25020240122135907.jpg?rt=20240122135908)
![TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/26/15/thumbnail/img7243-1721864281096275832949-20-0-621-962-crop-172186456336340879560920240726151716.0157400.jpg?rt=20240726152643?240726032828)
TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG
15:27 Tin tức
![Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/thumbnail/3520240717233703.jpg?rt=20240718234710?240726031633)
Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới
15:16 Nông thôn mới
![Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/22-120240725092304.jpg?rt=20240725092952?240726031548)
Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
15:15 Tin tức
![Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/3820240725092247.jpg?rt=20240725094126?240726031454)
Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề
15:14 Nghiên cứu trao đổi
![Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/1620240725092314.jpg?rt=20240725130026?240726031417)
Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất
15:14 Khuyến công
![qc-vinamilk-dinh-duong-vang](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/14/6-300x50020240122140218.jpg?rt=20240122140220)
![ct-tnhh-pt-xuan-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ct-tnhh-pt-xuan-thanh20240618120024.png?rt=20240618120024)
![ctcp-xd-tan-loc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/ctcp-xd-tan-loc20240618115958.png?rt=20240618115958)
![nong-nghiep-xanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/nong-nghiep-xanh20240618114304.png?rt=20240618114304)
![minh-hieu](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/minh-hieu20240618120332.png?rt=20240618120338)
![nhu-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/nhu-thanh20240618120332.png?rt=20240618120437)
![an-phat](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/an-phat20240618120333.png?rt=20240618120501)
![thanh-chau](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thanh-chau20240618120335.png?rt=20240618120525)
![thuan-duc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thuan-duc20240618120336.png?rt=20240618120545)
![ha-tinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ha-tinh20240618120337.png?rt=20240618120604)
![binh-dinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/binh-dinh20240618120337.png?rt=20240618120617)