Hà Nội: 31°C Hà Nội
Đà Nẵng: 30°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 33°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 26°C Thừa Thiên Huế

Giữ gìn, phát huy giá trị các loại nhạc cụ dân tộc ở Sơn La

LNV - Sơn La nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, không chỉ được biết đến với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là cái nôi văn hóa lâu đời của cộng đồng các dân tộc cùng sinh sống. Mỗi dân tộc có những giá trị văn hóa riêng biệt, độc đáo; trong đó không thể không nhắc đến các loại nhạc cụ, những vũ điệu dân gian như múa khèn của đồng bào Mông, múa xòe - múa sạp của đồng bào Thái...


Bộ trống, chiêng được gia đình bà Hoàng Thị Hồm (bản Mường Vạt, xã Viêng Lán, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La) gìn giữ.

Từ nhiều đời nay, trống, chiêng không chỉ đơn thuần là nhạc cụ mà đã trở thành âm thanh quen thuộc, gần gũi, gắn liền với đời sống văn hóa tinh thần của người Thái. Để làm được một bộ trống chiêng phải mất từ 6 - 10 ngày, trải qua nhiều công đoạn đòi hỏi sự kiên trì, tỷ mỉ, cộng thêm trình độ thẩm âm tốt của người thợ mới cho ra sản phẩm có chất lượng âm thanh chuẩn, kiểu dáng đẹp và độ bền cao. Trống, chiêng thường được sử dụng trong múa xòe cộng đồng, tạo không khí vui tươi, sôi động, lôi cuốn mọi người tham gia, giúp người dân xua đi mệt mỏi sau những ngày lao động vất vả.

Ông Hà Đức Tiện, bản Ngoàng (xã Chiềng Khoi, huyện Yên Châu) cho biết, khi có tiếng trống, chiêng nổi lên, tiếng khèn bè ngân vang và lời nhạc hấp dẫn sẽ thu hút mọi người, không phân biệt già, trẻ, gái, trai đều uyển chuyển trong vòng xòe thân ái, đoàn kết. Ông và người dân nơi đây sẽ tiếp tục giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp này.

Một trong những loại nhạc cụ nổi bật khác của đồng bào dân tộc Thái là Tính tẩu được dùng phổ biến trong các lễ hội, những ngày vui của người Thái. Nhạc cụ này được dùng để độc tấu hoặc phối hợp với các nhạc cụ khác tạo nên bản nhạc đa âm thanh. Trong tiếng Thái, tính có nghĩa là đàn, còn tẩu là bầu (quả bầu); tính tẩu có nghĩa là đàn bầu. Cây đàn gồm các bộ phận: Bát tính, cần tính, hon tính, má láng tính, tép tính, mạ tính, má pố tính, dây tính. Nhìn bề ngoài có thiết kế khá đơn giản, nhưng để làm được một cây Tính tẩu có âm thanh hay thì tất cả các bộ phận, các khâu phải được thực hiện tỉ mỉ, khéo léo.

Nghệ nhân ưu tú Hoàng Văn Chiêm, bản Phiêng Nèn (xã Mường Giàng, huyện Quỳnh Nhai) là một trong những người thường xuyên làm Tính tẩu của người Thái chia sẻ, để có âm thanh hay, cần đàn được làm từ cây sữa, bầu đàn phải chọn quả bầu già, tròn, sau đó được phơi trên gác bếp, náp đàn là rễ cây vông, dây đàn phải được làm bằng dây cước tốt nhất. Nhằm tiếp tục giữ gìn, phát huy tinh hoa của Tính tẩu, ông Chiêm cùng các nghệ nhân khác đã mở 3 lớp để truyền dạy cho con cháu và tiếp tục mở thêm lớp dạy cho các thế hệ sau.

Ngoài ra, điệu múa Xòe cũng là nghệ thuật dân gian đặc trưng của người Thái; luôn hiện hữu từ những cuộc vui nhỏ của gia đình (như lễ mừng nhà mới, đám cưới, hỏi) đến những lễ hội lớn của bản làng (như Xên bản, lễ mừng cơm mới, lễ hội hoa Ban…). Nổi bật nhất là các điệu xòe như: Xòe nón, xòe khăn, xòe quạt, xòe vòng… Mỗi động tác, dáng đi, cách chuyển động là những khát vọng cuộc sống, tình yêu... được gửi gắm trong mỗi điệu xòe luôn được đồng bào dân tộc Thái bảo tồn, phát huy.

Cây khèn cũng là một nhạc cụ tiêu biểu, độc đáo và quan trọng đối với đời sống tinh thần, tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Mông. Cây khèn được cấu thành bởi nhiều bộ phận như: Thân khèn, bầu khèn, đuôi khèn, ống khèn, lam khèn (lưỡi gà), lỗ khèn, đai khèn. Để chế tạo được cây khèn tốt, phải trải qua rất nhiều công đoạn hết sức công phu, tỉ mỉ từ việc chọn, gia công vật liệu và tạo âm sắc… Trong những dịp lễ hội, đón năm mới của người Mông không thể thiếu tiếng khèn. Các bài biểu diễn múa khèn có nội dung vui nhộn, mang ý nghĩa chúc tụng và mời bạn bè cùng xum họp, vui chơi. Tiếng khèn làm vơi bớt, quên đi những khó khăn, vất vả sau thời gian chăm chỉ lao động; qua đó góp phần gắn kết tình bạn, tình yêu, tình làng bản.

Là một trong số ít người còn thổi khèn và múa các điệu khèn cổ, ông Tráng A Lữ, bản Hua Tạt (xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ) cho hay, theo các cụ kể, điệu múa khèn được học từ Thần. Thổi khèn chủ yếu là để khai hội tổng kết năm cũ, đón năm mới. Do đó, sẽ có những bài ngắn gọn để đón Xuân về, có thể múa đơn hoặc múa đông người.

Theo ông Lữ, cây khèn và điệu múa của dân tộc Mông chính là nét đặc trưng của người Mông, không giống với các dân tộc khác. Ông sẽ truyền dạy cho con cháu trong gia đình, thế hệ trẻ ở làng bản và học sinh trên địa bàn huyện Vân Hồ để có thể chế tác được cây khèn, hiểu được lời hát, điệu múa nhằm lưu giữ tục lệ đặc sắc của người Mông.

Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Vân Hồ Nguyễn Thị Lư cho biết, để bảo tồn, phát huy các nhạc cụ truyền thống, trên địa bàn huyện đã thành lập các câu lạc bộ dân ca, nhạc cụ dân tộc; trong đó tập trung duy trì, bảo tồn, phát huy các điệu múa khèn, sáo của dân tộc Mông, gắn bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa với nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, phục vụ phát triển du lịch của huyện. Các câu lạc bộ đã có nhiều hoạt động thông qua các hội thi, thu hút được nhiều nghệ nhân tham gia; đồng thời mở các lớp học để truyền dạy cho các thế hệ trẻ. Qua đó đồng bào cũng trân trọng và giữ gìn hơn những nét đẹp trong văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Qua thời gian, cuộc sống đã có nhiều thay đổi nhưng đồng bào các dân tộc tỉnh Sơn La vẫn luôn gìn giữ, phát huy các loại nhạc cụ, những điệu múa dân gian độc đáo gắn liền với đời sống tinh thần của dân tộc. Đây cũng là biểu tượng cho sự gắn kết cộng đồng, tạo nên sức mạnh đoàn kết của các dân tộc, có sức lôi cuốn mạnh mẽ, chứa đựng giá trị nhân văn, khát vọng của con người, ca ngợi những điều tốt đẹp nhất của tình yêu và cuộc sống.

Bài và ảnh Quang Quyết

Tin liên quan

Tin mới hơn

Nghề đi chợ ở Phúc Sơn: Từ làng đến những chuyến xe chở thịt ra phố

Nghề đi chợ ở Phúc Sơn: Từ làng đến những chuyến xe chở thịt ra phố

LNV - Khi nhiều người còn chìm trong giấc ngủ, ở xã Phúc Sơn (trước là Thượng Lâm), những người phụ nữ, người đàn ông quê lại bắt đầu một ngày mới bằng công việc tất bật: đi lấy hàng, pha thịt, chở xe máy chất đầy thịt lợn, giò, chả, có khi kèm thêm mấy mớ rau trong vườn nhà ra chợ Hà Nội. Nghề đi chợ – nghề mới của vùng bán sơn địa – đang âm thầm nuôi sống biết bao gia đình nơi đây.
Sơn mài Việt Nam trước cơ hội bứt phá: Thị trường nội địa khởi sắc, quốc tế mở rộng

Sơn mài Việt Nam trước cơ hội bứt phá: Thị trường nội địa khởi sắc, quốc tế mở rộng

LNV - Trong bối cảnh xu hướng tiêu dùng toàn cầu ưu tiên các sản phẩm thủ công bền vững và mang bản sắc văn hóa, ngành sơn mài Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng thị phần trong nước và khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Tuy nhiên, để bứt phá, cần có một chiến lược phát triển đồng bộ cả về chuẩn hóa chất lượng, xây dựng thương hiệu và thúc đẩy sáng tạo thiết kế.
Ngành mây tre đan Việt Nam: Bứt phá để chinh phục thị trường quốc tế

Ngành mây tre đan Việt Nam: Bứt phá để chinh phục thị trường quốc tế

LNV - Trong xu thế tiêu dùng toàn cầu hướng tới sản phẩm thân thiện với môi trường, ngành mây tre đan Việt Nam đang đứng trước cơ hội bứt phá mạnh mẽ. Với lợi thế về nguồn nguyên liệu tự nhiên dồi dào, kỹ thuật thủ công truyền thống lâu đời và khả năng sáng tạo linh hoạt, các sản phẩm mây tre đan của Việt Nam ngày càng được thị trường quốc tế đón nhận tích cực.
Thạch Thất tổ chức Triển lãm quảng bá, giao thương sản phẩm OCOP và làng nghề phục vụ du lịch năm 2025

Thạch Thất tổ chức Triển lãm quảng bá, giao thương sản phẩm OCOP và làng nghề phục vụ du lịch năm 2025

LNV - Tối ngày 17/10/2025, UBND xã Thạch Thất (Hà Nội) phối hợp với Sở Công Thương Hà Nội tổ chức khai mạc Triển lãm quảng bá, giao thương kết nối các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề phục vụ du lịch, gắn với Phiên chợ Việt năm 2025 tại Khu Quảng trường Vườn hoa Phùng Khắc Khoan. Sự kiện nằm trong chuỗi các hoạt động xúc tiến thương mại – du lịch Thủ đô, hướng tới mục tiêu kết nối tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường, lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống và xây dựng mô hình kinh tế làng nghề bền vững.
Làng chiếu cói trăm năm và những trải nghiệm văn hóa ven sông Thu Bồn

Làng chiếu cói trăm năm và những trải nghiệm văn hóa ven sông Thu Bồn

LNV - Nghề dệt chiếu cói ở Kim Bồng (phường Hội An, TP Đà Nẵng) từng có thời gian mai một, nay đang dần “hồi sinh” nhờ sự gắn kết với hoạt động trải nghiệm du lịch. Mỗi du khách khi đến làng đều có thể tận tay trải nghiệm quy trình làm chiếu, từ chẻ cói, nhuộm màu đến dệt nên sản phẩm thủ công, qua đó thêm yêu và trân trọng giá trị nghề truyền thống.
Người phụ nữ giữ lửa nghề đan lát Tân Thọ

Người phụ nữ giữ lửa nghề đan lát Tân Thọ

LNV - Từ một người phụ nữ nông thôn với tiệm may nhỏ ở làng quê, chị Nguyễn Thị Thắm (xã Tân Thọ, Thanh Hóa) đã trở thành “linh hồn” của phong trào khôi phục nghề đan lát truyền thống. Hơn một thập kỷ qua, chị cùng HTX thủ công mỹ nghệ Tân Thọ không chỉ tạo việc làm cho lao động nông thôn mà còn góp phần đưa sản phẩm làng nghề vươn ra thị trường quốc tế.

Tin khác

Nghề chạm bạc Đồng Xâm: Từ di sản làng nghề đến niềm tự hào quốc gia

Nghề chạm bạc Đồng Xâm: Từ di sản làng nghề đến niềm tự hào quốc gia

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của thời hiện đại, làng nghề chạm bạc Đồng Xâm (Trà Giang, Hưng Yên) vẫn vang lên tiếng búa, tiếng đục, tiếng khò lửa đều đặn. Những âm thanh mộc mạc ấy chính là nhịp tim của một làng nghề trăm năm, làm nên những kiệt tác tinh xảo, góp phần khẳng định thương hiệu nghề kim hoàn Việt Nam.
Trống bỏi Báo Đáp âm vang ký ức đêm trăng rằm

Trống bỏi Báo Đáp âm vang ký ức đêm trăng rằm

LNV - Từ đôi bàn tay khéo léo, những chiếc trống bỏi nhỏ bé từng ngân vang trong đêm trăng rằm đã trở thành ký ức khó quên của bao đứa trẻ. Nhưng nay tiếng trống ấy đang dần thưa vắng và lặng lẽ chờ ngày hồi sinh.
Giữ hồn nghề Xạ Phang giữa non cao Sín Chải

Giữ hồn nghề Xạ Phang giữa non cao Sín Chải

LNV - Sau đợt sáp nhập hành chính giữa các xã Tả Sìn Thàng, Lao Xả Phình và Sín Chải (huyện Tủa Chùa), nay thuộc xã Sín Chải, người Xạ Phang ở thôn Tả Sìn Thàng vẫn bền bỉ gìn giữ nghề làm giày và may trang phục truyền thống – một nét đẹp văn hóa mang đậm dấu ấn vùng cao Tây Bắc.
Người gìn giữ hồn văn hóa Mơ Nâm giữa đại ngàn Kon Plông

Người gìn giữ hồn văn hóa Mơ Nâm giữa đại ngàn Kon Plông

LNV - Trong căn nhà sàn nhỏ giữa làng Kon Chênh (xã Măng Đen, Quảng Ngãi), tiếng sáo Tà Vẩu dìu dặt vang lên. Chủ nhân của âm thanh ấy là Nghệ nhân ưu tú A Lễ, người Xê Đăng - nhánh Mơ Nâm, gần 70 tuổi, vẫn miệt mài đan lát, dạy đánh cồng chiêng, thổi sáo và truyền nghề cho lớp trẻ trong làng. Cả đời gắn bó với văn hóa truyền thống, ông được bà con tin yêu, chính quyền trân trọng như một “báu vật sống” của vùng đất Măng Đen.
Tre trúc vẫn xanh mong làng nghề Ba Tri không tàn phai

Tre trúc vẫn xanh mong làng nghề Ba Tri không tàn phai

LNV - Trải qua hơn trăm năm tồn tại, những làng nghề đan lát ở Ba Tri (Bến Tre) từng một thời rộn ràng tiếng chẻ tre, đan nong, nay chỉ còn vang vọng trong ký ức của người thợ già. Dẫu nghề xưa đang dần mai một, nhưng chính quyền và người dân địa phương vẫn đang nỗ lực gìn giữ, khôi phục giá trị truyền thống, hướng tới phát triển bền vững gắn với du lịch và bảo vệ môi trường.
Giữ vị quê hương ở làng nghề ép chuối khô Cà Mau

Giữ vị quê hương ở làng nghề ép chuối khô Cà Mau

LNV - Từ những trái chuối xiêm mộc mạc, người dân làng nghề Cà Mau đã làm nên đặc sản chuối khô nức tiếng giữa thời công nghiệp, làng nghề vẫn bền bỉ giữ vị ngọt quê qua từng miếng chuối vàng óng.
Nhiều sản phẩm tinh hoa làng nghề thu hút khách hàng

Nhiều sản phẩm tinh hoa làng nghề thu hút khách hàng

LNV - Nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc trưng của các làng nghề trong cả nước thu hút người tiêu dùng Thủ đô.
Ngôi làng đẹp nhất Tây Bắc níu chân du khách bằng nét văn hóa Mông đặc sắc

Ngôi làng đẹp nhất Tây Bắc níu chân du khách bằng nét văn hóa Mông đặc sắc

LNV - Nằm nép mình giữa thung lũng Mường Hoa thơ mộng, bản Cát Cát (xã Tả Van, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai) từ lâu đã trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất vùng Tây Bắc. Được mệnh danh là “ngôi làng đẹp nhất Tây Bắc”, nơi đây không chỉ mê hoặc du khách bởi cảnh quan hùng vĩ, những nếp nhà gỗ đơn sơ bên sườn núi, mà còn bởi đời sống văn hóa đậm đà bản sắc của đồng bào dân tộc Mông – được gìn giữ và truyền lại qua bao thế hệ.
Nước mắm Phan Thiết và hành trình giữ vững thương hiệu

Nước mắm Phan Thiết và hành trình giữ vững thương hiệu

OVN - Phan Thiết là 1 trong 6 vùng sản xuất nước mắm nổi tiếng trong cả nước. Trải qua nhiều thăng trầm, đến nay, nước mắm Phan Thiết vẫn lặng lẽ khẳng định vị thế của mình như một biểu tượng văn hóa và ẩm thực Việt Nam.
Nghệ sĩ điêu khắc đương đại Vũ Tú: Sự giao hòa kỳ diệu giữa trí tuệ và sáng tạo

Nghệ sĩ điêu khắc đương đại Vũ Tú: Sự giao hòa kỳ diệu giữa trí tuệ và sáng tạo

LNV - Nghệ sĩ điêu khắc Vũ Tú (sinh năm 1987) là một hiện tượng độc đáo trong giới nghệ thuật Việt Nam, được mệnh danh là “Khôi nguyên của nghệ thuật đương đại” và “hoa Trạng nguyên trong giới điêu khắc”. Hành trình của anh là sự giao thoa kỳ diệu giữa truyền thống và hiện đại, giữa khoa học và nghệ thuật, được hun đúc từ cội nguồn văn hiến và khát vọng sáng tạo không ngừng nghỉ.
Không gian văn hóa làng nghề Việt lại rộn ràng sắc màu trong những ngày đầu tháng 10

Không gian văn hóa làng nghề Việt lại rộn ràng sắc màu trong những ngày đầu tháng 10

LNV - Sáng nay (10/10/2025), Hội chợ Làng nghề Việt Nam lần thứ 21 chính thức khai mạc tại Khu Hội chợ Triển lãm Nông nghiệp – Hà Nội, quy tụ hàng trăm làng nghề, phố nghề và nghệ nhân tiêu biểu khắp mọi miền Tổ quốc.
Dòng chảy tinh hoa ngàn năm của nghề thủ công mỹ nghệ

Dòng chảy tinh hoa ngàn năm của nghề thủ công mỹ nghệ

LNV - Hà Nội là mảnh đất ngàn năm văn hiến, không chỉ là trung tâm chính trị, văn hóa mà còn là cái nôi của hàng trăm làng nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống. Từ nhu cầu sinh hoạt, tín ngưỡng và đời sống cung đình, nghề thủ công đã ra đời, gắn bó mật thiết với người dân, đồng thời góp phần làm nên bản sắc riêng của Thăng Long.
Nghề đan lát và móc lưới của người Cơ Tu

Nghề đan lát và móc lưới của người Cơ Tu

LNV - Tại không gian của đồng bào Cơ Tu (Thừa Thiên Huế) trong Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam, du khách được chiêm ngưỡng những bàn tay khéo léo đang miệt mài đan lát, móc lưới – nghề truyền thống gắn liền với đời sống nơi núi rừng Trường Sơn.
Gần 100 gian hàng hội tụ tại Hội chợ Làng nghề lần thứ 21 – tôn vinh tinh hoa truyền thống Việt

Gần 100 gian hàng hội tụ tại Hội chợ Làng nghề lần thứ 21 – tôn vinh tinh hoa truyền thống Việt

LNV - Hội chợ làng nghề Việt Nam lần thứ 21 năm 2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì tổ chức, sẽ diễn ra từ ngày 10/10 đến 14/10 tại Khu hội chợ triển lãm nông nghiệp (số 489 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội).
Hành trình nối nhịp Trung thu xưa với hơi thở đương đại

Hành trình nối nhịp Trung thu xưa với hơi thở đương đại

LNV - Giữa không gian cổ kính Văn Miếu – Quốc Tử Giám, dự án nghệ thuật thủ công “Tinh Quang Hội Nguyệt” đã tái hiện vẻ đẹp Trung thu truyền thống qua ngôn ngữ nghệ thuật và làng nghề. Triển lãm không chỉ gợi ký ức tuổi thơ mà còn lan tỏa thông điệp gìn giữ, làm mới giá trị văn hóa Việt trong đời sống hôm nay.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Nghề đi chợ ở Phúc Sơn: Từ làng đến những chuyến xe chở thịt ra phố

Nghề đi chợ ở Phúc Sơn: Từ làng đến những chuyến xe chở thịt ra phố

LNV - Khi nhiều người còn chìm trong giấc ngủ, ở xã Phúc Sơn (trước là Thượng Lâm), những người phụ nữ, người đàn ông quê lại bắt đầu một ngày mới bằng công việc tất bật: đi lấy hàng, pha thịt, chở xe máy chất đầy thịt lợn, giò, chả, có khi kèm thêm mấy m
Phát triển chăn nuôi an toàn, gắn sản xuất với tiêu thụ

Phát triển chăn nuôi an toàn, gắn sản xuất với tiêu thụ

LNV - Trong bối cảnh nhu cầu thực phẩm sạch, an toàn ngày càng tăng cao, ngành Nông nghiệp Hà Nội đã và đang tập trung đẩy mạnh phát triển chăn nuôi an toàn gắn với tiêu thụ sản phẩm.
Xây dựng xã Tây Phương thành “hạt nhân” phát triển phía Tây Thủ đô

Xây dựng xã Tây Phương thành “hạt nhân” phát triển phía Tây Thủ đô

LNV - Trong nhiệm kỳ 2025 - 2030, xã Tây Phương hướng tới phát triển kinh tế đa dạng, với trọng tâm là khai thác tiềm năng du lịch và giá trị văn hóa của Di tích quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương.
Bắc Bộ ngày nắng, đêm trời chuyển lạnh

Bắc Bộ ngày nắng, đêm trời chuyển lạnh

LNV - Khu vực Bắc Bộ hôm nay (20-10) này nắng, đêm trời chuyển lạnh với nhiệt độ thấp nhất phổ biến ở mức 21-23 độ C, vùng núi cao nhiều nơi dưới 16 độ C.
Giá vàng hầu như đứng yên sau một tuần biến động mạnh

Giá vàng hầu như đứng yên sau một tuần biến động mạnh

LNV - Sáng đầu tuần 20-10, giá vàng trong nước hầu như đứng yên ở mức cao sau một tuần biến động mạnh.
Giao diện di động