Hà Nội: 26°C Hà Nội
Đà Nẵng: 33°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 33°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 33°C Thừa Thiên Huế

Giữ gìn, phát huy giá trị các loại nhạc cụ dân tộc ở Sơn La

LNV - Sơn La nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, không chỉ được biết đến với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là cái nôi văn hóa lâu đời của cộng đồng các dân tộc cùng sinh sống. Mỗi dân tộc có những giá trị văn hóa riêng biệt, độc đáo; trong đó không thể không nhắc đến các loại nhạc cụ, những vũ điệu dân gian như múa khèn của đồng bào Mông, múa xòe - múa sạp của đồng bào Thái...


Bộ trống, chiêng được gia đình bà Hoàng Thị Hồm (bản Mường Vạt, xã Viêng Lán, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La) gìn giữ.

Từ nhiều đời nay, trống, chiêng không chỉ đơn thuần là nhạc cụ mà đã trở thành âm thanh quen thuộc, gần gũi, gắn liền với đời sống văn hóa tinh thần của người Thái. Để làm được một bộ trống chiêng phải mất từ 6 - 10 ngày, trải qua nhiều công đoạn đòi hỏi sự kiên trì, tỷ mỉ, cộng thêm trình độ thẩm âm tốt của người thợ mới cho ra sản phẩm có chất lượng âm thanh chuẩn, kiểu dáng đẹp và độ bền cao. Trống, chiêng thường được sử dụng trong múa xòe cộng đồng, tạo không khí vui tươi, sôi động, lôi cuốn mọi người tham gia, giúp người dân xua đi mệt mỏi sau những ngày lao động vất vả.

Ông Hà Đức Tiện, bản Ngoàng (xã Chiềng Khoi, huyện Yên Châu) cho biết, khi có tiếng trống, chiêng nổi lên, tiếng khèn bè ngân vang và lời nhạc hấp dẫn sẽ thu hút mọi người, không phân biệt già, trẻ, gái, trai đều uyển chuyển trong vòng xòe thân ái, đoàn kết. Ông và người dân nơi đây sẽ tiếp tục giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp này.

Một trong những loại nhạc cụ nổi bật khác của đồng bào dân tộc Thái là Tính tẩu được dùng phổ biến trong các lễ hội, những ngày vui của người Thái. Nhạc cụ này được dùng để độc tấu hoặc phối hợp với các nhạc cụ khác tạo nên bản nhạc đa âm thanh. Trong tiếng Thái, tính có nghĩa là đàn, còn tẩu là bầu (quả bầu); tính tẩu có nghĩa là đàn bầu. Cây đàn gồm các bộ phận: Bát tính, cần tính, hon tính, má láng tính, tép tính, mạ tính, má pố tính, dây tính. Nhìn bề ngoài có thiết kế khá đơn giản, nhưng để làm được một cây Tính tẩu có âm thanh hay thì tất cả các bộ phận, các khâu phải được thực hiện tỉ mỉ, khéo léo.

Nghệ nhân ưu tú Hoàng Văn Chiêm, bản Phiêng Nèn (xã Mường Giàng, huyện Quỳnh Nhai) là một trong những người thường xuyên làm Tính tẩu của người Thái chia sẻ, để có âm thanh hay, cần đàn được làm từ cây sữa, bầu đàn phải chọn quả bầu già, tròn, sau đó được phơi trên gác bếp, náp đàn là rễ cây vông, dây đàn phải được làm bằng dây cước tốt nhất. Nhằm tiếp tục giữ gìn, phát huy tinh hoa của Tính tẩu, ông Chiêm cùng các nghệ nhân khác đã mở 3 lớp để truyền dạy cho con cháu và tiếp tục mở thêm lớp dạy cho các thế hệ sau.

Ngoài ra, điệu múa Xòe cũng là nghệ thuật dân gian đặc trưng của người Thái; luôn hiện hữu từ những cuộc vui nhỏ của gia đình (như lễ mừng nhà mới, đám cưới, hỏi) đến những lễ hội lớn của bản làng (như Xên bản, lễ mừng cơm mới, lễ hội hoa Ban…). Nổi bật nhất là các điệu xòe như: Xòe nón, xòe khăn, xòe quạt, xòe vòng… Mỗi động tác, dáng đi, cách chuyển động là những khát vọng cuộc sống, tình yêu... được gửi gắm trong mỗi điệu xòe luôn được đồng bào dân tộc Thái bảo tồn, phát huy.

Cây khèn cũng là một nhạc cụ tiêu biểu, độc đáo và quan trọng đối với đời sống tinh thần, tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Mông. Cây khèn được cấu thành bởi nhiều bộ phận như: Thân khèn, bầu khèn, đuôi khèn, ống khèn, lam khèn (lưỡi gà), lỗ khèn, đai khèn. Để chế tạo được cây khèn tốt, phải trải qua rất nhiều công đoạn hết sức công phu, tỉ mỉ từ việc chọn, gia công vật liệu và tạo âm sắc… Trong những dịp lễ hội, đón năm mới của người Mông không thể thiếu tiếng khèn. Các bài biểu diễn múa khèn có nội dung vui nhộn, mang ý nghĩa chúc tụng và mời bạn bè cùng xum họp, vui chơi. Tiếng khèn làm vơi bớt, quên đi những khó khăn, vất vả sau thời gian chăm chỉ lao động; qua đó góp phần gắn kết tình bạn, tình yêu, tình làng bản.

Là một trong số ít người còn thổi khèn và múa các điệu khèn cổ, ông Tráng A Lữ, bản Hua Tạt (xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ) cho hay, theo các cụ kể, điệu múa khèn được học từ Thần. Thổi khèn chủ yếu là để khai hội tổng kết năm cũ, đón năm mới. Do đó, sẽ có những bài ngắn gọn để đón Xuân về, có thể múa đơn hoặc múa đông người.

Theo ông Lữ, cây khèn và điệu múa của dân tộc Mông chính là nét đặc trưng của người Mông, không giống với các dân tộc khác. Ông sẽ truyền dạy cho con cháu trong gia đình, thế hệ trẻ ở làng bản và học sinh trên địa bàn huyện Vân Hồ để có thể chế tác được cây khèn, hiểu được lời hát, điệu múa nhằm lưu giữ tục lệ đặc sắc của người Mông.

Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Vân Hồ Nguyễn Thị Lư cho biết, để bảo tồn, phát huy các nhạc cụ truyền thống, trên địa bàn huyện đã thành lập các câu lạc bộ dân ca, nhạc cụ dân tộc; trong đó tập trung duy trì, bảo tồn, phát huy các điệu múa khèn, sáo của dân tộc Mông, gắn bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa với nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, phục vụ phát triển du lịch của huyện. Các câu lạc bộ đã có nhiều hoạt động thông qua các hội thi, thu hút được nhiều nghệ nhân tham gia; đồng thời mở các lớp học để truyền dạy cho các thế hệ trẻ. Qua đó đồng bào cũng trân trọng và giữ gìn hơn những nét đẹp trong văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Qua thời gian, cuộc sống đã có nhiều thay đổi nhưng đồng bào các dân tộc tỉnh Sơn La vẫn luôn gìn giữ, phát huy các loại nhạc cụ, những điệu múa dân gian độc đáo gắn liền với đời sống tinh thần của dân tộc. Đây cũng là biểu tượng cho sự gắn kết cộng đồng, tạo nên sức mạnh đoàn kết của các dân tộc, có sức lôi cuốn mạnh mẽ, chứa đựng giá trị nhân văn, khát vọng của con người, ca ngợi những điều tốt đẹp nhất của tình yêu và cuộc sống.

Bài và ảnh Quang Quyết

Tin liên quan

Tin mới hơn

Nghệ nhân gìn giữ di sản cồng chiêng Tây Nguyên

Nghệ nhân gìn giữ di sản cồng chiêng Tây Nguyên

LNV - Giữa không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên - Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, có những con người đặc biệt được giao trọng trách gìn giữ những thanh âm của đại ngàn. Nghệ nhân Nay Phai, người con của mảnh đất Gia Lai, với tài năng và tâm huyết, không chỉ lưu truyền âm thanh đặc trưng của cồng chiêng, mà còn thổi vào từng tiếng ngân vang, làm sống lại sức sống mãnh liệt của di sản vô giá này.
Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng

Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng

LNV - Đồng bào Nùng ở thôn Bum Kẹn, xã Hùng Lợi, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) đến nay vẫn giữ được nghề truyền thống nhuộm vải chàm, đây cũng là nét văn hoá riêng và độc đáo ít nơi còn giữ được.
Thanh Hóa: Phát huy tiềm năng làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch

Thanh Hóa: Phát huy tiềm năng làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch

LNV - Không chỉ nổi tiếng bởi chất lượng sản phẩm, phần lớn các làng nghề của tỉnh Thanh Hóa vẫn còn lưu giữ những nét đẹp truyền thống thông qua các phong tục, tập quán và lễ hội, nhất là nhiều làng nghề nằm trên các tuyến du lịch của tỉnh, thuận lợi cho việc đưa khách đến tìm hiểu, tham quan.
Làng nghề thêu Xuân Nẻo Thêu hồn dân tộc, dệt màu quê hương

Làng nghề thêu Xuân Nẻo Thêu hồn dân tộc, dệt màu quê hương

LNV - Làng Xuân Nẻo, xã Hưng Đạo, huyện Tứ Kỳ (Hải Dương) là một trong những địa phương còn giữ được nghề thêu tay truyền thống có tuổi đời hơn 100 năm. Từng là sinh kế chính của hàng trăm hộ dân, nghề thêu Xuân Nẻo không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn mang giá trị văn hóa đặc trưng của vùng quê đồng bằng Bắc Bộ.
“Giữ lửa” nghề làm trống Đọi Tam

“Giữ lửa” nghề làm trống Đọi Tam

LNV - Làng Đọi Tam thuộc xã Ðọi Sơn, huyện Duy Tiên (tỉnh Hà Nam) nổi tiếng với nghề làm trống độc đáo. Nơi đây đã gìn giữ và phát triển nghề làm trống qua bao thế hệ. Làng nằm ở phía Tây Bắc chân núi, phía giữa vẫn còn ngôi đình cổ thờ thành hoàng là hai ông tổ nghề. Với lịch sử phát triển hơn 1.000 năm, làng nghề ngày hôm nay vẫn được duy trì và phát triển với những người con quê hương Đọi Tam là những nghệ nhân, thợ giỏi.
Giới trẻ gìn giữ món bánh truyền thống

Giới trẻ gìn giữ món bánh truyền thống

LNV - Tại làng Gàu, xã Cửu Cao, Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, bánh chưng bánh giầy không chỉ là một sản phẩm, mà còn là niềm tự hào của làng nghề.

Tin khác

Khi làng nghề chạm ngõ hàng hiệu: Ai đang mua - đang bán?

Khi làng nghề chạm ngõ hàng hiệu: Ai đang mua - đang bán?

LNV - Hàng hiệu hay hàng nhái? Khi cái tên “Gucci” xuất hiện ở một cụm công nghiệp làng nghề, câu hỏi đầu tiên không phải là giá trị, mà là độ tin cậy. Hàng thật hay hàng giả - đôi khi không nằm ở chất liệu hay mẫu mã, mà nằm ở cái tên ai có quyền sử dụng. Và ở đó, pháp luật là thước đo duy nhất.
Nghề làm bánh cuốn ở Mão Điền

Nghề làm bánh cuốn ở Mão Điền

LNV - Bánh cuốn Mão Điền (TX Thuận Thành) từ lâu đã trở thành món ăn truyền thống, độc đáo của người dân xứ Kinh Bắc. Để duy trì và phát triển nghề làm bánh cuốn, xã Mão Điền đang phối hợp với các ngành chức năng có chính sách hỗ trợ người làm bánh, từng bước xây dựng thương hiệu cho sản phẩm.
Giữ lửa nghề dệt thổ cẩm của người Ba Na ở Bình Định

Giữ lửa nghề dệt thổ cẩm của người Ba Na ở Bình Định

LNV - Tại hai làng nghề truyền thống Hà Văn Trên (huyện Vân Canh) và Hà Ri (huyện Vĩnh Thạnh), đồng bào Ba Na vẫn miệt mài bên khung dệt, gìn giữ tinh hoa văn hóa thổ cẩm. Với sự hỗ trợ từ Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia, nghề dệt nơi đây đang hồi sinh mạnh mẽ, trở thành điểm tựa kinh tế và văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng.
Đan Phượng: Diễn tập chữa cháy tại làng nghề chế biến lâm sản

Đan Phượng: Diễn tập chữa cháy tại làng nghề chế biến lâm sản

LNV - Chiều 14-5, Tổ địa bàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) Đan Phượng (Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an thành phố Hà Nội) phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức diễn tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ tại xã Liên Trung, huyện Đan Phượng.
Người giữ hồn dân ca Bài chòi xứ Bình Định

Người giữ hồn dân ca Bài chòi xứ Bình Định

LNV - Giữa vùng đất giàu truyền thống văn hóa như thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, nghệ nhân Lệ Thắm đã trở thành cái tên quen thuộc với người yêu nghệ thuật dân ca Bài chòi và được đề nghị xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể - nghệ thuật trình diễn dân gian.
Làng nghề thêu Xuân Nẻo: Thêu hồn dân tộc, dệt màu quê hương

Làng nghề thêu Xuân Nẻo: Thêu hồn dân tộc, dệt màu quê hương

LNV - Làng Xuân Nẻo, xã Hưng Đạo, huyện Tứ Kỳ (Hải Dương) là một trong những địa phương còn giữ được nghề thêu tay truyền thống có tuổi đời hơn 100 năm. Từng là sinh kế chính của hàng trăm hộ dân, nghề thêu Xuân Nẻo không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn mang giá trị văn hóa đặc trưng của vùng quê đồng bằng Bắc Bộ.
Đưa làng nghề lên phố

Đưa làng nghề lên phố

LNV - Giữa lòng phố cổ Hà Nội nhộn nhịp, có một không gian rất riêng tại 22 Hàng Buồm, nơi thời gian như chậm lại để nhường chỗ cho những thanh âm mộc mạc, bình yên từ làng quê Việt. Đó là không gian của “làng nghề lên phố” - một hoạt động văn hóa du lịch được các nghệ nhân Hà Nội khơi nguồn và gìn giữ như một điểm đến văn hóa độc đáo dành cho du khách yêu thích bản sắc truyền thống.
Người “gieo mầm” làng nón Đồng Văn

Người “gieo mầm” làng nón Đồng Văn

LNV - Giữa vùng quê yên bình Đồng Văn (huyện Thanh Chương, Nghệ An), người dân nơi đây vẫn nhắc đến ông Trần Văn Tuy với lòng biết ơn sâu sắc – người cựu chiến binh đã âm thầm gieo mầm và góp phần dựng xây làng nghề nón nổi tiếng một thời.
Phát triển nghề truyền thống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Phát triển nghề truyền thống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

LNV - Để truyền dạy và làm nghề của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Bắc Giang gặp không ít khó khăn, xong nơi đây vẫn lưu giữ được các nghề truyền thống, thể hiện bản sắc văn hóa đặc trưng.
Hà Nội: Hỗ trợ số hóa 300 sản phẩm làng nghề

Hà Nội: Hỗ trợ số hóa 300 sản phẩm làng nghề

LNV - Nhằm bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống, Hà Nội sẽ huy động tối đa nguồn lực xã hội và sự hỗ trợ của nhà nước để thúc đẩy chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ sản phẩm thủ công.
Nghề guốc mộc Bình Dương trải qua hơn 100 năm

Nghề guốc mộc Bình Dương trải qua hơn 100 năm

LNV - Trải qua hơn 100 năm thăng trầm, nghề guốc mộc ở thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương không chỉ tạo sinh kế cho người dân, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, mà còn là điểm du lịch làng nghề thú vị dành cho du khách.
Điện Biên: Phát huy giá trị nghề, làng nghề truyền thống

Điện Biên: Phát huy giá trị nghề, làng nghề truyền thống

LNV - Trong những năm gần đây, tỉnh Điện Biên tích cực triển khai các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị các nghề truyền thống. Qua đó, quảng bá hình ảnh và nét đẹp văn hóa các dân tộc qua các sản phẩm độc đáo, mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực, góp phần nâng cao đời sống người dân.
Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc

Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc

LNV - Tây Bắc không chỉ cuốn hút du khách bởi cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn bởi những nét văn hóa đặc sắc, trong đó nổi bật là nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào dân tộc Mông. Từ Lùng Tám (Hà Giang), Cát Cát (Sapa) đến Sin Suối Hồ (Lai Châu), mỗi bản làng đều lưu giữ và phát triển nghề dệt lanh, nhuộm chàm, thêu sáp ong – tạo nên những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa, được yêu thích bởi cả du khách trong và ngoài nước.
Theo dấu tằm tơ

Theo dấu tằm tơ

LNV - Lụa Việt gắn liền với thời kỳ Nam tiến mở mang bờ cõi của chúa Nguyễn. Thế kỷ 17, đô thị Hội An bên sông Thu Bồn, xưa là đất quận Nhật Nam, nổi tiếng bởi “đàn ông trồng dâu, đàn bà dệt lụa”.
Lan tỏa hương vị bánh gai xứ Dừa

Lan tỏa hương vị bánh gai xứ Dừa

LNV - Khởi nguồn là món ăn dân dã, theo dòng thời gian, bánh gai xứ Dừa, thuộc xã Tường Sơn, huyện Anh Sơn (Nghệ An) trở thành món ăn đặc sản, được đưa đến mọi miền đất nước. Nhờ đó, nghề làm bánh gai đã mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho nhiều hộ gia đình ở xứ Dừa.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và thành phố Hà Nội viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và các Anh hùng liệt sĩ

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và thành phố Hà Nội viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và các Anh hùng liệt sĩ

LNV - Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), sáng 19-5, Đoàn đại biểu Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch nước, Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã đặt vòng hoa, vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và dâng hương, tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Đài Tưởng niệm trên đường Bắc Sơn.
Di tích quốc gia Cảng Quy Nhơn - Địa điểm 300 ngày chuyển quân tập kết ra Bắc nơi lưu giữ ký ức một thời hào hùng

Di tích quốc gia Cảng Quy Nhơn - Địa điểm 300 ngày chuyển quân tập kết ra Bắc nơi lưu giữ ký ức một thời hào hùng

LNV - Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị tỉnh Bình Định tiếp tục phát huy giá trị lịch sử Di tích Cảng Quy Nhơn - Điểm 300 ngày chuyển quân tập kết ra Bắc, nơi lưu giữ ký ức một thời hào hùng của quân và dân Liên kh
Nghệ nhân gìn giữ di sản cồng chiêng Tây Nguyên

Nghệ nhân gìn giữ di sản cồng chiêng Tây Nguyên

LNV - Giữa không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên - Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, có những con người đặc biệt được giao trọng trách gìn giữ những thanh âm của đại ngàn. Nghệ nhân Nay Phai, người con của mảnh đất Gia Lai, với tài năng và tâm
Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng

Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng

LNV - Đồng bào Nùng ở thôn Bum Kẹn, xã Hùng Lợi, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) đến nay vẫn giữ được nghề truyền thống nhuộm vải chàm, đây cũng là nét văn hoá riêng và độc đáo ít nơi còn giữ được.
Thanh Hóa: Phát huy tiềm năng làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch

Thanh Hóa: Phát huy tiềm năng làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch

LNV - Không chỉ nổi tiếng bởi chất lượng sản phẩm, phần lớn các làng nghề của tỉnh Thanh Hóa vẫn còn lưu giữ những nét đẹp truyền thống thông qua các phong tục, tập quán và lễ hội, nhất là nhiều làng nghề nằm trên các tuyến du lịch của tỉnh, thuận lợi cho
Giao diện di động