Đi tìm nguồn gốc đặc sản thịt chua Phú Thọ
“Lạ lùng rêu đá, đậm đà thịt chua” là câu nói quen thuộc mỗi khi về với mảnh đất này. Đến Thanh Sơn không khó để thấy những cửa hiệu bày bán thịt chua ở hai bên đường và cả trong hệ thống các siêu thị, nhà hàng. Thịt chua vốn là món ăn truyền thống của người Mường vùng Thanh Sơn và Tân Sơn. Theo những người cao tuổi ở xứ Mường nơi đây, khi xưa, mảnh đất này có nhiều lợn rừng, lợn đen ngon. Với mong muốn bảo quản thịt để ăn lâu dài, người dân đã nghĩ ra cách ướp thịt với muối cùng với một chút thính ngô tự giã. Thịt lúc đó được cắt thành những miếng to để trong chum, vại, ống nứa. Món thịt chua đã bắt nguồn từ đó. Về sau, trong quá trình chế biến, người dân đã tẩm ướp thêm nhiều gia vị khác và dần hình thành món thịt chua đặc sản như ngày nay.
Giữa tiết trời nắng gắt, trong căn nhà sàn gỗ, nhâm nhi chén nước lá đặc quánh, nóng hổi, ông Đinh Văn Hòa (71 tuổi, người dân tộc Mường, xã Khả Cửu, huyện Thanh Sơn) cho biết, không nhớ thịt chua có từ năm nào, nhưng từ xa xưa, ông đã được các cụ kể và truyền lại cách ướp thịt để giữ được lâu, không bị thối, hỏng.
Ông Hòa cho biết, dựa trên việc ướp những miếng thịt to từ thời các cụ truyền lại, cách đây cả hàng chục năm, một gia đình trong bản đã mổ lợn để tổ chức ăn uống đông người. Sau khi ăn xong, chủ nhà đã thái mỏng chỗ thịt lợn thừa rồi trộn với bột ngô đã rang vàng, thơm phức và gói vào lá rong để trong tủ bếp. Sau 3 - 4 ngày, chủ nhà đem thịt ra ăn, thấy vị thơm từ ngô, chua nhẹ của thịt, độ mặn rất vừa, không bị thối, mốc, ăn rất ngon. Từ đó đến nay, người dân trong làng, bản thường xuyên làm món thịt chua thính để ăn dịp lễ Tết và trong đám hiếu, hỷ…
Trải qua nhiều năm, đến nay, thịt chua Phú Thọ đã được thực khách gần xa biết đến. Những cơ sở sản xuất thịt chua quy mô lớn xuất hiện ngày càng nhiều nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường với sự đổi mới, sáng tạo cả về chất lượng và hình thức bao bì, phù hợp với sự phát triển của xã hội hiện đại.
Bà Sa Thị Tâm, người Mường, xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn - một trong những người có nhiều kinh nghiệm về cách chế biến thịt chua cho hay, muốn thịt chua ngon, thơm, phải chọn con lợn khoảng 25 đến 30 kg để thịt; thường là lợn bà con nuôi rau, cám không sử dụng thức ăn công nghiệp. Thịt xong, thui cho bì lợn vàng đều, quay cho thịt lợn gần chín tới; sau đó mới chọn những phần thịt mông, vai, thăn, hoặc ba chỉ thái mỏng, miếng nhỏ, lọc hết gân. Đối với thịt chua, thính là nguyên liệu không thể thiếu. Gạo, ngô loại ngon, sạch đem rang đều tay. Sau đó, trộn thịt với thính và nhồi vào ống tre, ống nứa có lá ổi lót đáy ống để chống ẩm, mốc và tạo quá trình cho thịt lên men. Thịt phải nhồi chặt không cho có hơi ở ống, nếu không thịt chua sẽ không lên men và không thơm.
Hiện nay, để đáp ứng nhu cầu của thị trường, bà con người Mường ở Phú Thọ còn chế biến thịt chua ống nứa, thịt chua hộp, thịt chua tỏi ớt.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thanh Sơn, huyện có gần 40 cơ sở sản xuất thịt chua với mô hình doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất. Thịt chua là sản phẩm chủ lực truyền thống, mang tính đặc trưng, lợi thế so sánh của địa phương được lựa chọn xây dựng thành sản phẩm OCOP. Một số công ty đã có thương hiệu trên thị trường như: Công ty Cổ phần sản xuất và thương mại Trường Foods, Công ty Trách nhiệm hữu hạn chế biến thực phẩm Hồng Chi Foods, Hợp tác xã thịt chua Thanh Sơn, Cơ sở thịt chua Điệp Đào, Cơ sở thịt chua Liên Phượng, Cơ sở thịt chua Thanh Sơn Foods…
Thịt chua thường được ăn cùng với nhiều loại rau sống như: rau mơ, lá sung, rau đinh lăng... Món ăn này có thể kèm rau húng, bạc hà, rau mùi tùy theo sở thích. Thịt chua Phú Thọ có vị béo ngậy của mỡ lợn lửng, vị ngọt của thịt nạc, độ giòn của bì, vị mặn vừa của các gia vị pha lẫn vị chua lên men tự nhiên, rồi vị cay cay của ớt, vị chát của các loại rau và đọng lại sau cùng là vị thơm của thính. Tất cả hòa quyện với nhau tạo thành một món ăn ngon.
Ban đầu, thịt chua chỉ là một món bình dân của người Mường. Giờ đây, món ăn này đã được nhiều thực khách trên cả nước biết đến với tên gọi “Thịt chua Phú Thọ”.
Bài và ảnh Tạ Văn Toàn
Tin liên quan
Tin mới hơn

Âm vang làng nghề đúc đồng Phước Kiều
09:55 | 10/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bát Tràng, Vạn Phúc gia nhập mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu
09:54 | 10/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lung linh sắc vàng tại Lễ hội Mai vàng An Nhơn lần thứ 2 năm 2025
09:53 | 10/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ
09:35 | 05/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Huyện Phú Xuyên từng bước khai thác tiềm năng du lịch làng nghề
15:37 | 04/02/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề làm muối Bạc Liêu Tinh hoa đến từ biển cả
08:29 | 26/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc Tài hoa của nghệ nhân
09:19 | 25/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bến Tre: Ý tưởng điêu khắc độc đáo từ cây, trái quê hương
09:18 | 25/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Mai khoe sắc vàng đón Tết
10:03 | 21/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Đào Thanh Hảo góp phần tạo dựng thương hiệu chè Thái Nguyên
15:00 | 20/01/2025 OCOP

Cộng đồng làng nghề sẽ bước sang thời kỳ mới
15:00 | 20/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề “trình làng” những trái cây độc lạ dịp Tết
14:59 | 20/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chủ thể OCOP 5 sao nói về câu chuyện xuất khẩu
09:56 | 17/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Festival nghề muối Việt Nam
09:51 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ lửa nghề tò he Xuân La
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đại Bái - Di sản vàng son của nghệ thuật đúc đồng Việt Nam
09:50 | 15/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Quảng Ngãi: Nghề “bánh quê” rộn ràng vụ Tết
14:56 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ An: Nghề thủ công truyền thống nhiều thăng trầm
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng xôi Phú Thượng
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề mai cảnh Thế Chí Tây vào vụ Tết
14:55 | 14/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chàng trai “đất nhãn” tạo dựng thương hiệu cho đặc sản quê hương
21:04 | 13/01/2025 Làng nghề, nghệ nhân

TP. HCM: Khánh thành biểu tượng Cột mốc chủ quyền đảo Trường Sa tại TP. Thủ Đức
13:50 Tin tức

TP. HCM: Thông tin về tình hình du lịch trong dịp Tết và mục tiêu năm 2025
13:49 Tin tức

Nâng sức cạnh tranh sản phẩm OCOP từ yếu tố bản địa
10:23 OCOP

Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ: Lễ hội truyền thống là tài nguyên văn hóa tinh thần của dân tộc
10:16 Văn hóa - Xã hội

Mâm cúng và văn khấn Rằm tháng Giêng 2025
10:06 Văn hóa - Xã hội









