Có một nghề như thế…

Có gì đặc biệt ở đây chăng? Không có gì khác biệt hơn cả, mà vấn đề là ở chỗ, nghề này luôn đi theo cuộc sống, gắn liền với cuộc sống. Hơn thế nữa, những người làm việc trong nghề do tính chất đặc biệt của nghề nghiệp, còn đòi hỏi phải có nghiệp vụ, có tình yêu nghề, sự yên tâm với nhiệm vụ được giao để không làm lộ các thông tin trong tài liệu lưu trữ mà có khi là rất riêng tư, bí mật, và theo đó, họ thường được học hành bài bản hoặc phải được bồi dưỡng chu đáo trước khi bắt tay vào các công việc thực tế. Việc học hành có khi chỉ qua các lớp học ngắn ngày, nhưng cũng có khi phải qua cả một chương trình đại học hay trên đại học, kéo dài tới mấy năm liền. Điều đó là tùy thuộc vào nguyện vọng của mỗi cá nhân và yêu cầu của tổ chức. Nghề đó là lưu trữ văn bản.

Rõ ràng là không ở đâu, không có tổ chức nào, con người nào lại không cần đến lưu trữ và tài liệu lưu trữ vốn được hình thành trong quá trình hoạt động, sống và làm việc của các tổ chức, cá nhân.

Cũng như thời gian, tất nhiên phải thuộc về hiện tại và tương lai, nhưng không thể không có quá khứ.

Có người đã nói rất ví von rằng nghề lưu trữ là nghề giữ trong tay một kho báu và nếu biết khai thác kho báu đó thì nó sẽ có thể mang lại nhiều lợi ích cho cuộc sống. Chủ tịch Hồ Chí Minh trong một bản Thông điệp ký sau khi cách mạng Tháng Tám 1945 thành công và nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được thành lập, đã nói rằng “Tài liệu lưu trữ có giá trị đặc biệt về phương diện kiến thiết Quốc gia” (Thông điệp số 1- CV/VP ngày 3 tháng 1 năm 1946).

Nói đến nghề lưu trữ và quan hệ giữa nghề này với các nghề truyền thống khác, mà như chúng ta đang thấy, hiện nay nhiều ngành nghề đang trỗi dậy, không thể không nhấn mạnh một điều là, chính nghề lưu trữ đã có vai trò quan trọng trong việc giữ lại và khôi phục nhiều tài liệu liên quan đến các nghề cổ truyền của các dân tộc từ lâu từng chung sống trên mảnh đất hình chữ S của Việt Nam ta mấy ngàn năm qua và ngày nay dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đang hướng tới xây dựng cho mình một tương lai tươi sáng, sánh vai cùng với các dân tộc trên thế giới.

Dưới đây xin giới thiệu vài hình ảnh tiêu biểu của LƯU TRỮ Việt Nam để bạn đọc của Tạp chí Làng nghề Việt Nam cùng biết.

Tài liệu cổ nhất hiện có tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I

Văn bản này đã được Viện Nghiên cứu Hán Nôm phiên âm và dịch nghĩa, đã được Tạp chí “Xưa và nay” (điện tử) của Hội Sử học Việt Nam công bố. Nội dung chủ yếu là vào năm Hồng Đức thứ 19 (1488) Triều đình Nhà Nguyễn quyết định cử ông Phạm Nam làm quan sử ty phòng ngự thiêm sự (một chức quan của triều đình) để lo việc cai quản dân tại châu Tam phủ Thành đô. Văn bản viết trên giấy dó, khổ 60x61 cm có trang trí hoa văn trong viền khung văn bản, chữ viết theo lối chữ “lệ”. Trên văn bản có đóng dấu “Kiềm” là dấu của Nội các Nhà Nguyễn.

Thông điệp số 01-VP/CV của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký ngày 3 tháng 1năm 1946