Câu chuyện giữ sản vật địa phương trước giá trị của rừng kinh tế
Người dân nhặt hạt dẻ trong rừng
Khi mùa dẻ tới…
Dẻ thóc (hạt nhỏ) là tên gọi địa phương để phân biệt với loài dẻ Trùng Khánh (hạt to). Loại dẻ này mọc tập trung nhiều nhất ở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang với diện tích hơn 1.500 ha, sản lượng khai thác hơn 1.000 tấn/năm. Cây dẻ tập trung nhiều ở các xã như Nghĩa Phương, Vô Tranh, Bình Sơn, Trường Sơn…
Ghé thăm rừng dẻ vào tháng 8 âm lịch, dịp đầu mùa thu hoạch, tôi gặp ông Trần Thế Mỹ (60 tuổi), tại thôn Trại Lán, xã Vô Tranh, cho biết: “ Hạt dẻ thì năm được năm mất, bình thường bán 30.000/kg, năm nay mất mùa giá cao hơn từ 40.000-50.000/kg. Nhưng gia đình ít người nên chẳng nhặt được là bao.”
Gia đình ông Mỹ được giao 2ha rừng dẻ với khoảng 100 cây. Ông kể, ngày xưa dẻ được nhiều nhưng ít người mua, có khi trong nhà có cả tấn dẻ thóc. Mọi người thường làm hạt dẻ thành món xôi, chè, rang, cơm độn dẻ,… Giờ thì sáng thu tối đã có người tới mua.
Thời gian thu hoạch của dẻ là từ đầu tháng 8 đến hết tháng 10 âm lịch. Khi ở trên cây, quả dẻ có gai, lúc chín sẽ rụng xuống đất và rơi hạt ra ngoài vỏ. Để nhặt loại dẻ này được thuận lợi, người dân phải quyét dọn sạch gốc cây. Khi nhặt chỉ cần mang túi và nhặt bằng tay trần. Tuy nhiên, rừng này rất nhiều muỗi nên phải có hương muỗi mang theo để đốt. Người dân phải thu hái mỗi ngày vào buổi sớm kể cả trời mưa hay nắng, nếu để từ 2-3 ngày không nhặt dẻ sẽ bị hỏng hoặc nảy mầm.
Hạt dẻ thóc chỉ nhỏ như hạt sen nhưng có vị thơm ngậy đặc trưng
Người dân không còn tha thiết giữ rừng dẻ
Theo báo cáo của Hạt Kiểm lâm huyện Lục Ngạn, chỉ trong 3 năm qua, diện từng rừng dẻ tự nhiên được hỗ trợ giảm khá mạnh từ 1.017,69 ha xuống còn 940 ha.
Lý giải về điều này, ông Nguyễn Đình Dũng, Hạt phó Hạt Kiểm lâm huyện Lục Nam, cho biết: “Rừng dẻ tự nhiên chất lượng rừng thấp, lại nằm đan xen với với diện tích rừng trồng nên một số hộ dân đã lợi dụng, cố tình chặt phá để lấy đất trồng rừng. Do hiệu quả kinh tế của rừng dẻ kém hơn nhiều với trồng rừng kinh tế nên bà con không còn mặn mà với rừng dẻ.
Thực tế của người dân cho thấy rằng, 1 ha rừng trồng bạch đàn, sau 4 năm có thể mang lại thu nhập 150-200 triệu mà không quá vất vả. Trong khi giữ rừng dẻ sẽ được hỗ trợ 500.000/ha/năm. Thu nhập từ dẻ hạt thì bấp bênh, năm được nhiều thì 25 triệu/ha, năm mất chỉ được 5 triệu/ha. Thu hoạch rừng dẻ lại vất vả vì phải dọn rừng và đi nhặt từng hạt nhỏ.
Một góc rừng dẻ ở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang
Rời xã Vô Tranh, tôi đến gặp ông Đặng Văn Thành, Phó Ban Lâm nghiệp xã Nghĩa Phương – địa phương có nhiều rừng dẻ nhất ở Lục Nam, ông Thành cho biết: Hiện Nghĩa Phương có 512 ha rừng dẻ, trong đó 372 ha được giao khoán. Tuy xã và kiểm lâm đã tuyên truyền quy ước bảo vệ rừng tới từng thôn bản nhưng khi người dân làm rừng sẽ lấn dần sang rừng dẻ. Họ lén chặt một vài cây và khi bị phát hiện, họ bảo là cây đó già rồi hoặc lỡ đốt rừng trồng mà cháy.
Trong một số chuyến thăm người trông rừng dẻ, ông Thành gặp nhiều người dân nói rằng họ sẵn sàng trả rừng dẻ. Có trường hợp người dân trên địa bàn xã, khi được giao rừng dẻ hơn 30 năm, cây dẻ to hơn 30-40cm. Họ nói với ông Thành rằng tiền trông rừng dẻ chỉ đủ mua vài đôi dày đi thăm rừng.
Bản thân gia đình ông Thành cũng có hơn 2ha rừng dẻ nhưng năm nay không có ý định nhặt. Còn ở xã, có đến 50% chủ rừng không quan tâm đến thu hoạch, cho ai nhặt thì nhặt.
Cận cảnh quả dẻ rừng khi ở trên cây
So với loại dẻ to Trùng Khánh, hạt dẻ Lục Nam có hương vị thơm, bùi, béo ngậy hơn. Hạt có giá trị dinh dưỡng cao gồm ít calo, chất béo nhưng giày khoáng chất, tinh bột, chất xơ có lợi cho sức khỏe.
Loại cây dẻ này đã xuất hiện từ lâu ở Lục Nam, đến những năm 1986, do gặp nạn đói, người dân khó khăn nên khai thác gần như hết. Đến năm 1993, kiểm lâm bắt đầu giao rừng cho người dân quản lý nên rừng mới tái sinh được.
Cây dẻ Lục Nam là loại cây thân gỗ, thuộc nhóm V. Người dân trong vùng phân ra nhiều loại dẻ như dẻ quả, dẻ cau, dẻ đầu giông, dẻ sồi, dẻ đỏ… Trong đó, dẻ quả là loại duy nhất cho thu hoạch quả và dẻ đầu giông được đánh giá có gỗ tốt nhất.
Dẻ có tán xòe càng rộng thì quả nhiều, cây dẻ vốn là loại cây tự nhiên nên không phải chăm sóc nhiều, không phun thuốc hay bón phân và không có sâu bệnh. Hạt dẻ thường là thức ăn ưa thích của một số loại như chuột, sóc, chim,…
Cầm trên tay túi dẻ thóc vừa được bà con biếu tặng khiến tôi càng đắn đo về tương lai của loại dẻ bản địa này. Một loại hạt dẻ đặc sản thơm ngon, mang tính riêng biệt hơn so với loại dẻ Trùng Khánh đã phổ biến.
Theo tìm hiểu, hiện HTX Hạt dẻ Lục Nam đang được thành lập để phát triển thành sản phẩm đặc sản địa phương này. Nếu hạt dẻ Lục Nam có thể phát triển được thương hiệu, nâng cao giá trị thì sẽ là động lực to lớn cho người dân bảo vệ rừng dẻ tự nhiên đi đôi với phát triển kinh tế./
Bài và ảnh: Thúy Vi
Tin liên quan
Tin mới hơn
![Huyện Tương Dương (Nghệ An): Phát triển sản phẩm OCOP dựa vào thế mạnh địa phương](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/3720240717233707.jpg?rt=20240718235600?240725073743)
Huyện Tương Dương (Nghệ An): Phát triển sản phẩm OCOP dựa vào thế mạnh địa phương
07:37 | 25/07/2024 OCOP
![Sản phẩm OCOP sẽ góp mặt Ngày hội Du lịch thị xã Hoài Nhơn “La Vuông – Cao nguyên xanh vẫy gọi”](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/09/h320240724094239.jpg?rt=20240724094405?240724094530)
Sản phẩm OCOP sẽ góp mặt Ngày hội Du lịch thị xã Hoài Nhơn “La Vuông – Cao nguyên xanh vẫy gọi”
09:45 | 24/07/2024 Du lịch làng nghề
![Quảng Ninh: Vai trò quan trọng của phụ nữ trong xây dựng, phát triển sản phẩm OCOP](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/00/3020240724001209.jpg?rt=20240724001222?240724093953)
Quảng Ninh: Vai trò quan trọng của phụ nữ trong xây dựng, phát triển sản phẩm OCOP
09:39 | 24/07/2024 OCOP
![Khi sản phẩm OCOP giúp giữ chân du khách](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/23/10/bat-trang20240723103529.4071070.jpg?rt=20240723103654?240723103727)
Khi sản phẩm OCOP giúp giữ chân du khách
10:37 | 23/07/2024 OCOP
![Tuy Phong: Thêm 2 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/10/720d4aca-ee23-4047-b16b-f96dce16388420240723103420.jpg?rt=20240723103428?240723103449)
Tuy Phong: Thêm 2 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao
10:34 | 23/07/2024 OCOP
![Thanh Hoá: Chợ trưng bày, giới thiệu, quảng bá các sản phẩm OCOP và ẩm thực xứ Thanh năm 2024 với nhiều sản vật hấp dẫn](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/10/1020240722103722.jpg?240722025655)
Thanh Hoá: Chợ trưng bày, giới thiệu, quảng bá các sản phẩm OCOP và ẩm thực xứ Thanh năm 2024 với nhiều sản vật hấp dẫn
14:56 | 22/07/2024 OCOP
Tin khác
![Hội nghị Kết nối, quảng bá các sản phẩm OCOP, đặc trưng của địa phương](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/5120240717233725.jpg?rt=20240718235028?240719095402)
Hội nghị Kết nối, quảng bá các sản phẩm OCOP, đặc trưng của địa phương
09:54 | 19/07/2024 OCOP
![Quảng Ngãi: Phát triển các vùng sản xuất rau an toàn](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/2620240717233647.jpg?rt=20240718235305?240719095331)
Quảng Ngãi: Phát triển các vùng sản xuất rau an toàn
09:53 | 19/07/2024 OCOP
![Rau ăn lá An Hòa - sản phẩm OCOP 4 sao](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/14/img-20240717-12462320240717143741.jpg?rt=20240717143746?240717023812)
Rau ăn lá An Hòa - sản phẩm OCOP 4 sao
14:38 | 17/07/2024 OCOP
![Xây dựng thương hiệu chè Tô Múa thành sản phẩm OCOP](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/15/10/220240715104352.jpg?rt=20240715104353?240715105217)
Xây dựng thương hiệu chè Tô Múa thành sản phẩm OCOP
00:00 | 15/07/2024 OCOP
![Sắc Sen Tây Hồ - Tôn vinh nét đẹp văn hóa của Thăng Long - Hà Nội](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/13/10/420240713103258.jpg?rt=20240713103408?240713103815)
Sắc Sen Tây Hồ - Tôn vinh nét đẹp văn hóa của Thăng Long - Hà Nội
10:38 | 13/07/2024 OCOP
![Mạch nha Thi Phổ](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/11/11/2620240711111453.jpg?rt=20240711125310?240712093539)
Mạch nha Thi Phổ
09:35 | 12/07/2024 OCOP
![Hà Nội quảng bá sản phẩm làng nghề, sản phẩm OCOP](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/11/11/1820240711111516.jpg?rt=20240711111921?240712093503)
Hà Nội quảng bá sản phẩm làng nghề, sản phẩm OCOP
09:35 | 12/07/2024 OCOP
![Nâng tầm sản phẩm OCOP theo chiều sâu](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/10/10/khach-hang-tim-hieu-san-pham-ocop-gia-lai-tai-cac-dot-xuc-tien-thuong-mai-nam-2023-29720240710101736.4587420.jpg?rt=20240710102041?240710102054)
Nâng tầm sản phẩm OCOP theo chiều sâu
10:17 | 10/07/2024 OCOP
![Gìn giữ những nếp nhà cổ vùng cao Lào Cai](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/09/09/620240709093521.jpg?rt=20240709093523?240709100353)
Gìn giữ những nếp nhà cổ vùng cao Lào Cai
10:03 | 09/07/2024 OCOP
![Phát huy giá trị văn hoá, tinh thần sen Tây Hồ](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/09/08/120240709085012.jpg?rt=20240709085017?240709093056)
Phát huy giá trị văn hoá, tinh thần sen Tây Hồ
09:30 | 09/07/2024 OCOP
![Ẩm thực cá ngừ đại dương và OCOP, Làng nghề được tôn vinh tại Lễ hội tinh hoa đất biển Bình Định năm 2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/08/11/h420240708110512.jpg?rt=20240708110539?240708110909)
Ẩm thực cá ngừ đại dương và OCOP, Làng nghề được tôn vinh tại Lễ hội tinh hoa đất biển Bình Định năm 2024
11:09 | 08/07/2024 OCOP
![Phú Yên hỗ trợ phát triển ngành nghề nông thôn gắn với OCOP](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/05/15/h3-120240705155845.jpg?rt=20240705155858?240705035950)
Phú Yên hỗ trợ phát triển ngành nghề nông thôn gắn với OCOP
15:59 | 05/07/2024 OCOP
![Hà Tĩnh: Xúc tiến thương mại, sản phẩm OCOP](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/2520240703160603.jpg?rt=20240704155052?240705091158)
Hà Tĩnh: Xúc tiến thương mại, sản phẩm OCOP
09:11 | 05/07/2024 OCOP
![Quảng Ngãi: Nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/1420240703160641.jpg?rt=20240704155307?240704035918)
Quảng Ngãi: Nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP
15:59 | 04/07/2024 OCOP
![Sản phẩm OCOP thu hút du khách đến Hội chợ Công Thương khu vực Nam Trung Bộ - Phú Yên năm 2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/15/h320240703150917.jpg?rt=20240703150943?240703031354)
Sản phẩm OCOP thu hút du khách đến Hội chợ Công Thương khu vực Nam Trung Bộ - Phú Yên năm 2024
15:13 | 03/07/2024 Khuyến công
![qc-vinamilk-100-thanh-trung](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/13/8-300x25020240122135907.jpg?rt=20240122135908)
![TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/26/15/thumbnail/img7243-1721864281096275832949-20-0-621-962-crop-172186456336340879560920240726151716.0157400.jpg?rt=20240726152643?240726032828)
TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG
15:27 Tin tức
![Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/thumbnail/3520240717233703.jpg?rt=20240718234710?240726031633)
Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới
15:16 Nông thôn mới
![Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/22-120240725092304.jpg?rt=20240725092952?240726031548)
Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
15:15 Tin tức
![Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/3820240725092247.jpg?rt=20240725094126?240726031454)
Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề
15:14 Nghiên cứu trao đổi
![Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/1620240725092314.jpg?rt=20240725130026?240726031417)
Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất
15:14 Khuyến công
![qc-vinamilk-dinh-duong-vang](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/14/6-300x50020240122140218.jpg?rt=20240122140220)
![ct-tnhh-pt-xuan-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ct-tnhh-pt-xuan-thanh20240618120024.png?rt=20240618120024)
![ctcp-xd-tan-loc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/ctcp-xd-tan-loc20240618115958.png?rt=20240618115958)
![nong-nghiep-xanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/nong-nghiep-xanh20240618114304.png?rt=20240618114304)
![minh-hieu](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/minh-hieu20240618120332.png?rt=20240618120338)
![nhu-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/nhu-thanh20240618120332.png?rt=20240618120437)
![an-phat](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/an-phat20240618120333.png?rt=20240618120501)
![thanh-chau](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thanh-chau20240618120335.png?rt=20240618120525)
![thuan-duc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thuan-duc20240618120336.png?rt=20240618120545)
![ha-tinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ha-tinh20240618120337.png?rt=20240618120604)
![binh-dinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/binh-dinh20240618120337.png?rt=20240618120617)